lit
sens
Lwen
Knef
„Wij kunnen geen klant missen"
middenstanders in
r
K VP-achterban
wil snel één
nieuwe partij
75
25
PMJBUC
Stotteraars worden
in de steek gelaten
ZANZIBAR PAKT HIPPIES AAN
Van 204 vaten gif in
Noordzee 183 geborgen
69
A
-sur,.ae
cola*fanta 03
prince fourre
eierbeschurtü!)
basterd™;
zHOLLNIEIM ]59
leverworst
ananas
schijfjes
jusd'orange
bastogne»99
iwargarinfe9j
kl0rslagr00m89
Zover
hemden
pakdreft 8ij
]49
295
kabel-bo;
x^jïms
haarlak
JAC.HERMANS
binnenland
buitenland
Te duur
Beroep op
CH-fraciie
Zeeland
en Brabant
Groep
van achttien
^89
@695
busODOREXf™'
&199
waar geld nog waarde heeft
N€OOV: Opleiding
onderofficieren
verbeteren
Sean Kenny dood
„Dom"
Stotter-in
Zelf doen
Glazige ogen
Opleiding
yyoenedag 1-3 juni 18?3
eigenlijk waard, js
Lgrond waaruit dit
:schreven en verteld
espiegelingan. maar
zaken. Een sprook-
ils een sprookje be-
vaak nogal bittere
ïeden bestaat. Na ie-
tuk bespreekt Neill
nderen het beleefde
waarbij niemand en
aard wordt; Neill in
ol en de kinderen in
senenrol - zoals wjj
as zo benoemen i®
:e systeem - gedrukt
"en boek, waaraan
vanaf een jaar of
ook ouderen, onge-
veel kunnen bej>e-
H.E.
van het leven. Niet
lner, maair ook Hans
ich daardoor buiten
ensehap waarin al-
intellect normerend
in zijn dorp, merkt
imfes het feit, dat hij
■rkmanskiel aantrekt
ten die gemeenschap
te hebben. Zijn la-
mwiicht, aangepunt
tijd van overmatig
feme en de confrom-
jmute emotionele Te
niet meer in staat
reageren op de
lij gaat er in onder,
ft geen betoog ge-
maar een simpel
iaaruit kamt echter
de aanklacht over
maatschappij, die
en instincten onder-
mieuw een actueel
wervelende mander
verweven. Monique
rijft een prachtige
beelden getuigen
norm talent en een
belezenheid. An
te boeken van haar
inien vraagt haar
■man niet om een
Het is gewoon een
lïnspireerd stuk lite-
de vaaag naar de
iginig van het ooider-
welijlks meer ver-
J.V.
fcten zijn van
zonder mu-
ht staan tussen
172. Ze getui-
can een oor
levensgevoel
op talloze
waaraan
overgeleverd
beide proza-
Ehrijft Knef
pzinnig over
fling in het
Jrlijn en over
|e van haar
lek. Voor de
Knef waarde-
Ideze teksten
panvulling op
die ze maak-
H. E.
■irraafc vinden in
Kip of afsluiting v
1 meerdere imense
t een groep van 9e~
len om zich heen
irren buiten)
lensen, die daardo
M-ang komen,
lip ontredderd,
|n, raken oversp
zij niet meer m
W doortrekkend
In de politiek, roef
Vet kiezen van w
Lit ervaring wjt
lipinp is,
Vn tot ontplooid
willen laten
■Viii-i-rVji mriifi /rij
i i rui
,In ons dorp, zo om en nabij
de'7OOO inwoners, zitten maar
liefst vier kruideniers. Kleine
zelfstandigen. Onlangs is er in
het nieuwe winkelcentrum een
groot levcnsmiddelenbedrijf
bijgekomen. Nou, we hadden
hen geen van allen riant. Nu
kunnen we wel ophouden. Dat
is in ieder geval mijn vaste
overtuiging."
Hij, een man van bijna 40
jaar is getrouwd. De winkel
heeft hij overgenomen van
zijn ouders. Ook zijn jongere
broer, ongetrouwd, werkt erin.
Evenals z'n moeder, 68 jaar.
Z'n vrouw neemt de fruit- en
groentenverkoop voor haar re
kening. Ze heeft in de winkel
daarvoor een aparte hoek.
„Ons dorp, enkele kilome
ters van de grote stad, heeft
zich de afgelopen jaren enorm
uitgebreid. Het is woongebied
geworden voor vele stedelin
gen. Er is met geweld ge
bouwd. De twee woonkernen
van het dorp zijn aan elkaar
gegroeid. Toen. zo'n jaar of
tien geleden, dit allemaal be
kend werd, waren wij blij.
Want, u begrijpt wel, dat de
mensen uit de stad die hier
heen komen, meestal een goed
inkomen hebben. Die kunnen
wat verteren. In die verwach
ting zijn we beschaamd. Dat
wil zeggen, er zijn heel wat
mensen onder die dat kunnen.
Er zijn er echter ook heel wat
onder die - om dat eigen huis
en die auto te kunnen betalen
kennelijk tot hun nek in de
financiële zorgen zitten.
Maar goed, we kregen er
klanten bij. Onze omzet werd
groter. Het merkwaardige is
echter geweest dat de meeste
van die nieuwe klanten na
verloop van tijd wegbleven. Ik
ben er, dat is al weer langer
geleden, zelf eens achteraan
geweest om uit te zoeken
waarom dat gebeurde."
Hij staat op. Haait uit een
oud cilinderbureau een stapel
papieren. „Ik heb dat opge
schreven. Bezocht zo'n 15 van
die nieuwe dorpelingen, klan
ten die weggebleven waren.
Ach, de een vertelde dit, de
ander dat. De nuances verschil
len, de melodie was in
feite overal gelijk. Wij, de
dorpswinkeliers, waren te
duur. Men vond het heerlijk
om weer rustig te kunnen
winkelen, om weer met de
winkeliers een praatje te kun
nen maken, om niet met de
zenuwen in het lijf langs de
kassa gejaagd te worden, om
ook na sluitingstijd even ach
terom een vergeten boodschap
te' kunnen halen. Maar waar
om was in dit dorp alles, maar
dan ook alles, duurder dan tn
de stad? Het bleek me ook dat
dit niet alleen voor de kruide
niers gold, ook voor de slager,
voor de groenteman, voor de
friteszaak".
Hij bladert in de papierbun
del. Haalt er een groot dicht
beschreven vel uit „ik heb dat
nagegaan. Want als een zo'n
ex-klant dat had gezegd, had
ik nog kunnen aannemen dat
het niet waar was. Maar alle
maal... Welnu, het was gewoon
waar. Ik ben naar de stad
gereden en heb daar de ver
schillende supermarkts
en wat er op dat gebied alle
maal is gekomen, gecontro-
meer bij de grossiers. Die
hebben daarvoor een mooie
verklaring. Een kleine zaak
bedienen en bevoorraden is
duurder dan aan een groot be
drijf ineens een hele vracht
wagen vol sturen. Nou, voor
mij is dat onzin. Maar je staat
er vrijwel machteloos tegeno
ver. Die grossiers zijn er alle
maal - ik durf dat rustig te
van een groot bankconcern in
het hart van de nienwbouw een
winkelcentrum zou bouwen,
gaf het gemeentebestuur de
eigen middenstand van het
dorp de eerste kans er winkel
ruimte te huren. Op een enke
le uitzondering na mislukte
dat. „Ze durfden het niet aan,
hadden er het geld niet voor,
bleven liever zitten waar ze
altijd gezeten hadden. Resul
taat: een groot nationaal le-
vensmiddelenbedrijf begon er
een supermarkt, met groenten-
hoek, met slagerij, met brood
verkoop, met zuivel. Prachtige
parkeergelegenheid, prijzen
waartegen wij niet op kunnen,
alles in een winkel. Daar gin
gen weer heel wat van onze
klanten. Zelfs oude dorpsgeno
ten konden we niet meer vast
houden."
leerd op de prijzen. Het klop
te. Die klacht was juist.
En let u wel, ik heb het niet
over die cash and carry zaken.
Want die bieden geen service.
Als iemand daar koopt moet
hij dat zelf weten. Daar kan
ik met de prijs niet tegenop.
Wel met de kwaliteit".
Hij vertelt dat hij, met z'n
dorpscollega's, het allemaal
heeft uitgezocht. „Welnu, wij
betalen gewoon als regel al
zeggen - op uit die kleine
zelfstandigen in hun macht te
krijgen. Als die niet uitkijken
worden het zetbazen. Ze wor
den daarbij in zo'n dorp met
vier kruideniers nog geholpen
door de onderlinge concurren
tie. Ik heb geprobeerd die vier
hier te interesseren voor een
samengaan, een fusie. Mislukt, (Al ROS
meneer, want niemand wil z'n
zelfstandigheid opgeven".
Toen het vaststond dat een
ontwikkelingsmaatschappij
Er is nog meer aan de hand.
Want de meeste van die nieu
we bewoners hebben een auto.
Soms hebben de vrouwen er
ook nog een. Welnu, dan gaan
ze samen in de stad winkelen.
Laden al de boodschappen
voor de hele week in en de
winkeliers in het dorp hebben
het nakijken.
De ellende voor hen is nog
verergerd toen er op een kilo
meter of vijftien - in een wat
groter dorp - een macrobedrijf
kwam. „Man, daar kun je al
leen maar met een pasje bin
nen komen. Moet je in de
handel zitten. Laat me niet
lachen! Ik geloof dat zeker de
helft van al de mensen in ons
dorp daar direct, of vja recla-
ties koopt. Hele pakken mar
garine, koffie, zeep, kippen,
veel vlees en vleeswaren, hele
kazen. En dat is dan met kor
tingen die er niet om liegen.
De mensen kopen dan gewoon
een diepvriezer en stoppen die
vol met de bederfelijke wa
ren. Of ze kopen voor de hele
buurt. En je doet er niets aan.
Je kunt klagen bij zo'n ge
meentebestuur, hij de midden
standsorganisaties. Die probe
ren wel wat. Maar met zulke
grote heren is het slecht ker
sen eten".
Hij schuift de papieren op
zij. „Weet u, voor mezelf heb
ik de consequenties getrokken.
Ik ga er mee ophouden. Ik
ben nu nog niet helemaal ka
pot. Maar als ik zo blijf door
modderen gaat dat gebeuren.
Ik kan nu nog op m'n gemak
uitkijken naar iets anders.
Misschien kan ik winkelchef
worden bij zo'n groot levens-
middelenbedrij.f in de stad.
Ik blijf dan hier wonen. M'n
moeder kan ik aan haar eind
brengen, met de AOW die ze
heeft. Voor m'n broer is het
beroerder. Maar die is nog
jong. Die kan nog wat anders
beginnen.
In deze branche is het een
chaos. Onordelijk economisch
verkeer noemen ze dat, geloof
ik. Voor mij staat het vast dat
ook de collega's in het dorp
eraan gaan. En als er dan
straks hier geen concurrentie
meer is, kan dat grote bedrijf
- in feite eigendom van een
grossier - hier de alleenheer
schappij voeren. Hoewel, het
zou wel eens kunnen dat de
markt dan al zo kapot is ge
maakt dat ook die het niet
meer houdt".
Hij glimlacht, wat triest. „Ik
zeg dat niet met een soort
plezier. Want ook in zo'n zaak
werken mensen, moeten ervan
leven. Ook zij zijn de machte
loze slachtoffers van een ge
vecht op leven en dood.
Weet u, ik heb laatst 'ns
tegen een klant die enige we
ken niet was geweest, gezegd
dat het natuurlijk heel begrij
pelijk is dat men daarheen
gaat waar men meent het best,
ook financieel af te zijn. Maar
dat het voor ons, kleine zelf
standige zakenmensen, el
ke keer een opdoffer is, als er
een klant niet komt opdagen.
Want elk gezin heeft toch wel
voor een vijftig tot honderd
gulden in de week nodig. En
de winst daarvan kunnen wij
niet missen".
JACQUES LEVIJ
Dit was de laatste afleve
ring in de serie „Middenstan
ders in de knel". De vorige af
leveringen verschenen in de
kranten van 5, 8, 9, 15, 37, 23
en 30 mei, 5 en 6 juni.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. Over tien dagen 23 juni valt het doek
over de christen-democratische samenwerking. Dan zullen de
partijraden van KVP, ARP en CHU een definitief besluit ne
men over die samenwerking. Alle drie de partijbesturen heb
ben zich vorige week akkoord verklaard met een gemeen
schappelijke resolutie, waarin de oprichting van een christen
democratisch appèl wordt aangekondigd. Hoewel dit appèl
zo vermeldt de resolutie van KVP, ARP en CHU vooralsnog
het karakter van een samenwerkingsverband draagt, stellen
de drie partijbesturen overduidelijk, dat op korte termijn een
nieuwe organisatievorm moet worden gevonden, „waarin zowel
aan politieke eenheid als aan de geestelijke verscheidenheid
tussen de drie partijen recht wordt gedaan".
Mr. P. AALBERSE
in 1962 al idee tot
samenwerking
Het is met name deze laat
ste toevoeging, die bij de
KVP-achterban de nodige
onrust heeft gezaaid. Want
ie resolutie mag verdjer
dan nog wel spreken
over een bestuursorgaan en
een permanente commissie
die een nieuwe *organisatie-
vorm moeten voorbereiden,
duidelijk is wel geworden
dat het animo om de drie
christelijke partijen op te
heffen en te vervangen door
een nieuwe, ehristen-demo-
:ratische partij, eigenlijk al
leen maar groot is bij de
KVP-achterban en het CH-
bestuur.
Van de behoefte van het
KVP-bestuur aan de partij
raad in Oisterwijk (vlak na
de verkiezingen eind vorig
jaar) dat er voor halfmei een
definitieve beslissing geno
men zou moeten worden over
het samengaan van KVP,
ARP en CHU en de organi
satie daarvan, kan weinig te
rechtkomen. In de resolutie
wordt immers gesproken van
het doen van voorstellen
over die samenwerking in
let najaar van "73. En dat
besluit handelt dan alleen
nog maar over een begin van
integratie en een verdeling
van taken tussen de drie we
tenschappelijke bureaus.
Yw M. IJ&e]
tulte.
hidenberg.
•Vmv{0
De resolutie doet wel een
dringend beroep op de Eerste
en Tweede Kamerfracties
Van KVP, ARP en CHU hun
werkzaamheden zodanig te
integreren, dat tussen nu en
net najaar van 1973 de eens
gezindheid van de drie par
tijen weerspiegeld wordt in
net beleid van de fracties,
uat beroep geldt met name
ae CH-fractie, nu de CHU
niet in het kabinet-Den Uyl
itrJertegenwoordigd, maar
KVP en ARP wel.
Met andere woorden: zelfs
een pril begin van de concre-
e christen-democratische sa-
is pas mogelijk
ttvi llet kabinet-Den
A Y? dezeifde manier tege-
S !Pedt als Kvp en ARP
at zullen doen. En gehoord
der ^van KVP-fractielei-
dr Prans Andriessen na
he„ S^ringsverklaring van
M Uyl m de Tweede Ka-
Sa'13 het niet moeilijk te
dino welke kant die hou-
van SL"10,!1. gaan: op basis
e' christen-democrati-
iovai ur®?nRePr°gramma een
oordeling het zakel«ke be-
CHU ueilM'en vaa KVP en
achtov^f zich mmiddels
lutie ÏPho,id van de reso-
ituur aavd. Het AR-be-
zonder "}aar alleen
was ook enthousiasme ,er
gen T- minderheid te-
mhoud ervan. De
meerderheid gaat akkoord,
maar heeft wel grote bezwa
ren tegen de formulering. Het
is dan ook niet voor niets dat
over het karakter van de sa
menwerking met KVP en
CHU aan het communiqué
deze zin werd toegevoegd:
„Het streven naar christelij
ke politiek zal van AR-zijde
duidelijk moeten worden in
gebracht".
De KVP-achterban kan het
daar mee doen. Want wat
duidelijk is geworden is, dat
de samenwerkingsresolutie
die achterban niet ver ge
noeg gaat. Alle KVP-krin-
gen, van Groningen tot Zee
land, verklaren zich dan wel
akkoord met die resolutie,
maar laten tevens weten, dat
de vorming van een nieuwe,
OPEN partij het einddoel
moet zijn, en dat hooguit
voor een of twee jaar kan
worden volstaan met een
ZWARE federatie. Dat is
heel anders dan de resolutie
stelt. Die beperkt zich tot
het instellen van een geheel
vrijblijvend christen-demo
cratisch appel, terwijl de
KVP-kringen op z'n minst
DIT JAAR al een zware fe
deratie claimen.
De kring ZEELAND daaro
ver: „Eén partij, en wel zo
snel mogelijk (unaniem en
uitdrukkelijk). De kring
BRABANT: Eén nieuwe par
tij. Als overgangsfase min
stens een zware federatie
met in ieder geval één par
tijtop, één voorzitter, één
fractie en zo mogelijk éen
lijst. Als dat niet haalbaar is,
moet de KVP zich zelfstan
dig maar omvormen tot een
nieuwe partij. De kring Lim
burg: „De nieuwe partij rea
liseren met ARP en CHU,
maar de ARP wel duidelijk
maken, dat het ook zonder
die partij kan."' Ook de
meeste andere kringen wij
zen er op, dat de KVP des
noods alleen door moet gaan,
als een of beide andere
christen-democratische part
ners het laten afweten.
Enkele andere interresante
conclusies van de KVP-krin
gen: Limburg wil, evenals
ZEELAND, dat de nieuw te
vormen partij vóór de ver
kiezingen aan de hand van
program-vergelijking duide
lijk maakt, met welke ande
re partij of formatie van par
tijen zij na de verkiezingen
moet gaan regeren. Opval
lend is ook dat vrijwel alle
leringen het idee verwerpen,
dat de christen-democraten
zich voor langere tijd moeten
binden aan PvdA of WD.
Men wijst de polarisatie al
gemeen af, al beseft men
wel, dat de mentaliteit van
de nieuwe christelijke partij
meer in de buurt van de pro-
Mr. FR. ANDRIESSEN
sterke druk achter
ban
gressieve partijen moet staan
dan aan de kant van een
rechtse VVD.
Op 17 november 1962 lan
ceerde de toenmalige KVP-
voorzitter Aalberse voor het
eerst het idee voor een chris
ten-democratische samenwer
king. Pas vier jaar later
kwam daar van de ARP een
- zij het positieve - reactie
op. Na de kamerverkiezin
gen van 1967 starten de eer
ste oriënterende besprekin
gen tussen KVP, ARP en
CHU, terwijl op 24 april van
dat jaar de eerste bespreking
van de „groep van achttien"
wordt gehouden. In oktober
van dat jaar bereikt men in
grote mate overeenstemming
over de principiële uitgangs
punten. Het jaar daarop advi-
viseren de drie partijen de
provinciale en gemeentelijke
afdelingen een samenwer
king op lagere niveaus aan
te gaan voor de verkiezingen
van Provinciale Staten en
gemeenteraden. In veel ge
vallen geschiedt dat ook.
In '69 komt de commissie
duidelijkheid van de acht
tien, terwijl in het voorjaar
van '70 het besluit valt tot
een gemeenschappelijk ur
gentieplan voor de periode
'71-'75. Desalniettemin bij de
verkiezingen van '71 weinig
gezamenlijke activiteiten. Na
die verkiezingen een stuur
groep, die de zaak meer
vaart moet geven, nauwere
samenwerking tussen de drie
kamerfracties, instelling van
de contactraad en in augus
tus '72 het voorzittersoverleg.
leg.
De kabinetscrisis door
kruist een en ander, maar
toch komt er voor de verkie
zingen van eind november
een gezamenlijk verkiezings
programma. Daarna in gefor
ceerd tempo de instelling van
een stuurgroep, die de reso
lutie voor de verhroederings-
vergadering van 23 juni op
stelde. Tenslotte de KVP-
kringen, die én allemaal
haast willen maken én, zoals
ZEELAND dat uitdrukt:
„Geen. tweede keus wil
len".
PIETER-JAN DEKKERS
(ADVERTENTIE)
PRIJSSLAG PRUZEN
ZIJN VASTE PRIJZEN
dag in dag uit-week in week uit
3/4 LITER
ROL INHOUD:
15 STUKS
chocolade of vanille
VAN „PAREIN"
ZROLLEN 2X13 STUKS |?f|
500 GRAM
witte-bruine of gele
H ze zijn er weer
uit de diepvries
500 gram
voor or de boterham
of bij de borrel
M blikken HALVE
fles 0.6 liter
groot pak
bekerSCNNI PIANTEN AA
„TOPPING" iiT» A
heerlijk op de aardbeien
VADERDAG......
'nurn
zelfstrijkc
uitzoeken maar
VOORDEELKOFFER
ALL totaal
wasmiddel
inhoud*2100gr.
normale prijs197 nK1Q.
tijdelijk 176
inh 5oz.
normaal 6-tijdelijk 5;"
10 mtr. verlengsnoer
met randaarde
gsnoer lil
rAm.
grote bus 18oz.
„ELEGANCE"
LUNTERiBN (ANP) „Het
oplèidingspeil vam de onderof
ficieren die in toenemende
mate worden geconfronteerd
met steeds kritischer dienst
plichtigen met een steeds be
tere algemene ontwikkeling,
moet worden verhoogd. Het is
van het grootste belang dat in
het leerstofpakket voor adspi-
rant-onderofficieren de ele
mentaire leergangen psycholo
gie, pedagogie en sociologie
worden opgenomen" D.ta be
toogde de heer G.E. Baas,
voorzitter van de Nationale
Christen Onderofficieren 'Ver
eniging (NCOOV) op de alge
mene vergadering van zijn
vereniging in Lunteren.
LONDEN (AP) Decor
ontwerper Sean Kenny, die
onder meer de decors heeft ge
maakt voor Oliver en andere
populaire musicals, te op 42-
jarige leeftijd in een zieken
huis in Londen aan een be
roerte overleden.
DE Zweedse vertegenwoordi
ger bij de Europese gemeen
schappen in Brussel heeft de
EEGéinstanties ook namens de
overige Skandinavische landen
verzocht om onderhandelingen
over de harmonisering van de
verplichte verzekering voor
motorrijtuigen.
AMERSFOORT/NIJMEGEN. Ooit met het pro
bleem gekampt om iemand te vragen een kwartiertje
vrij te maken omdat u hem vijf minuten wilde spreken?
Nee? Duizenden stotteraars wel en iedere dag weer op
nieuw. Zij zien er vaak zo tegen op om met iemand een
gesprek te voeren, dat ze er maar helemaal vanaf zien.
Ze vereenzamen, komen niet meer op straat en hebben
geen vrienden. En het meest trieste bij dat alles is nog
wel, dat zij in beslotenheid van hun eigen huis zonder
gesprekspartner honderduit kunnen praten zonder ook
maar één keer te haperen.
Het stotteren is dus een probleem. Niet alleen voor
de stotteraar, maar ook voor de luisteraar, die zich er
gert, zich van zijn tijd beroofd ziet of zelfs bang wordt.
Want dat komt er nog eens bij; de meeste stotteraars
voelen zich tijdens het spreken zo onmachtig, dat zij
vreemde gebaren maken. Ze knijpen hun ogen dicht,
stampen met de voet op de grond of wekken de indruk
met hun gesprekspartner op de vuist te willen. Iedere
stotteraar heeft dan ook wel eens de ervaring opgedaan,
dat iemand, aan wie hij de weg vroeg, voorzichtig de
schouders ophaalde en er zonder excuus vandoor ging.
Maar meestal is het zo, dat de
stotteraar in de grootste angst
verkeert en zich afvraagt wat
„men" wel niet van hem of
haar denkt en juist daardoor
weer een stotteraanval krijgt.
Stotteren is gelukkig een con
tactstoornis, die overwonnen
kan worden. Het euvel open
baart zich in alle gevallen
reeds in de kleuterjaren en is
meestal te wijten aan de te in
dringende en goed bedoelde
verbeteringen van de op
voeder als een lsind een
spreekfout maakt.
Kinderen hebben in de perio
de, dat hun spreekvaardigheid
en woordkennis in ontwikke
ling zijn, de neiging om over
alles mot hun ouders te praten.
Wanneer zij een woord niet
weten te vinden, herhalen zij
het voorlaatste woord om tijd
te winnen. Als er regelmatig
op gewezen wordt, dat die
herhalingen „niet goed" of
„dom" zijn, of wanneer de ou
der de zin, al dan niet geër
gerd, voor het kind afmaakt,
wordt de kans op stotteren
groot. De ademhaling laat het
kind tijdens het spreken in de
steek en het woord blijft bij
herhaling ergens in het mid
denrif steken.
Met spraaklessen in de tiener
jaren wordt stotteren veelal
overwonnen, Volwassen stotte
raars (en daarbij behoren ook
diegenen die „slechts" stame
len, hakkelen, haperen of in de
woorden blijven steken) heb
ben het moeilijker. Psychiatri
sche hulp is er niet tegen ge
wassen en betekent te vaak een
extra belasting voor iemand
die toch al met een enorm ge
brek aan zelfvertrouwen
kampt.
Voor hen brengt de Doetin-
chemse Methode, een therapie,
die door het Doetinchemse Jo-
gopedistenedhtpaar Ton en
Theo Schoenaker werd ont
wikkeld en gebaseerd is op
ademhalingsoefeningen en ont
spanning, uitkomst. Zozeer
zelfs, dat de stotteraars, die bij
hen een week durende groeps
behandeling hebben onder
gaan, een vereniging hebben
opgericht met de naam van de
Griekse redenaar Demosthe
nes. die zijn stotteren overwon
door met kiezelstenen in de
mond te praten en volume
kreeg door het met zajn stem
tegen de branding van de zee
op te nemen.
Op zaterdag 23 juni organi
seert deze vereniging een
„Stotter-in" in de Amersfoort.-
se Markthallen, waar men enig
begrip voor de stotteraar bij
de niet-stotteraar en een min
der gemakzuchtige houding van
de stotteraar wil bevorderen.
Stotter-in klinkt humoristisch
genoeg, maar zo mag het be
slist niet gezien worden.
Voor een 24-jarige verpleeg
ster, die bereid was tot een ge
sprek hierover is nog
nauwelijks vier jaar ge
leden, dat zij geen der Neder
landse woorden, die Van Da-
les woordenboek bevat, zon
der stotteren kon uitspreken,
inclusief de kleinste.
„Nu nog", zegt zij, „kost het
praten mij moeite; ik ben me
er steeds van bewust dat dk
praat. Hoe je iets zegt, met
welke nadruk, is voor mij ook
veel belangrijker dan voor een
ander, omdat ik het nooit ge
kund heb. Ik erger me er dan
ook nog steeds aan als ie
mand een zin voor me af
maakt. Veel stotteraars vinden
dat wel makkelijk, maar ik wil
het zelf doen".
En daar valt een eigenaardig
heid op. Als zij zich voor moet
stellen: „Wil Bruinsma", komt
als „Www ww www
wil over haar lippen, maar het
werkwoord „willen" en de
stam „wil", leveren haar geen
enkel probleem op.
„Dat", grinnikt ze, „komt om
dat dik vroeger als ik me voor
stelde steeds dacht: Wat zullen
ze van m'n stotteren denken
en: Vorige keer ging het ook
mis toen ik m'n naam zei.
Tsja, dat repeteert, dat is erg
moeilijk af te leren".
En degenen met wie zij sprak,
maakten haar angst alleen
maar groter. Een aantal van
hen bedreef zondagspsycholo-
gie door nadrukkelijk en met
glazige ogen in de verte te sta
ren, omdat het goed zou zijn
een stotteraar niet aan te kij
ken, anderen draaiden zich
gegeneerd om en weer anderen
begonnen al vast een babbeltje
met iemand die achter haar
stond.
„Dan verergert de situatie", al
dus Wil, „Want als iemand
zijn blik afwendt verlies je
het laatste stukje contact. De
ene stotteraar laat het erbij
zitten, ikzelf moest dan bewij
zen, dat ik het heus wel kon.
Nou stotter ik altijd met m'n
ogen diahit en behalve dat je
dan stottert denk je nog dat je
door dat ogen dichtknijpen
voor gek staat en het is me
wel eens gebeurd dat ik het
woord eruit had, ra'oi ogen
open deed en alleen stond
Het is een negatieve vicieuze
eiiikel. De luisteraar wil het
niet horen en ilk ben met dat
niet-stotteren continu bezig".
Per gesprek keldert het zelf
vertrouwen van de stotteraar,
die allerlei trucjes toepast
zoals het zoeken van voor
hem of haar makkelijker uit te
spreken woorden, schouderop
halen of verstrooid stilzwijgen.
Voor schoolgaande kinderen
betekent het stotteren vaak
een belemmering in hun voort
gezette opleiding. Onderwijzers,
overigens met de beste be
doelingen, geven een stotte
rend kind liever geen beurt uit
angst voor de reactie van de
klas. Het kind zelf krijgt dat
door en laat het huiswerk erbij
liggen „omdat ik toch geen
beurt krijg". Deze omstandig
heden gekoppeld aan het feit
dat stotteraars toch al niet
veel zeggen, betekent voor hen
vaak dat een middelbare
school niet geadviseerd wordt.
En dam hebben we het nog niet
over de volwassen stotteraar
die een baan zoekt.
Stotteren? Ga d'r maar aan
staan.
MICHEL THOMASSEN
DEN HAAG (ANP) De
revolutionaire raad van Zan
zibar heeft bij decreet stren.
ge maatregelen, als stoksla
gen en gevangenisstraf van
onbeperkte duur, afgekon
digd tegen personen wier
haardracht en kleding „niet
bevorderlijk zijn voor de na
tionale cultuur", dat wil
zeggen niet aan in het de
creet zorgvuldig omschre
ven criteria voldoen.
Voor een eerste overtreding
kan een waarschuwing worden
gegeven of de overtreder wor
den gelast zijn haar te laten
knippen, maar hij kan ook
„vier zware stokslagen, of vier
lichte, of twee zware en twee
lichte stokslagen" krijgen. Een
tweede overtreding wordt ge
straft met een halfjaar opvoe
dingsgesticht, een derde met
een jaar, een vierde met twee
jaar en een vijfde met onbe
perkte detentie.
Voor vrouwen zijn verbo
den, niet slechte doorzichtige
kledingstukken en die „welke
dermate nauwsluitend zijn dat
zij de contouren van elk deel
van de vrouwelijke anatomie
zichtbaar maken", maar ook
die welke, „wanneer zij staan
de, zittend of liggend worden
gedragen". onbedekte li
chaamsdelen boven de „been-
lijn" en 2,5 centimeter onder
het begin van de hals tonen.
De „beenlijn" wordt gedefi
nieerd als „een denkbeeldige
lijn die horizontaal om het
been wordt getrokken, waar
van elk punt zich precies hal
verwege het benedenste ge
deelte van de knieschijf en
het bovenste gedeelte van de
enkel bevindt".
Vrouwen mogen geen prui
ken of haarstukjes dragen, van
mannen mag het haar niet zo
lang zijn dat hun haardracht
op die van vrouwen lijkt, be
halve wanneer dit een uit
vloeisel van een erkend gods
dienstig gebruik is (kennelijk
om de Sikhs niet voor het
hoofd te stoten
Voor mannen is het dragen
van nauwsluitende pantalons,
of pantalons met wijduitlopen-
de pijpen verboden. Shorts
mogen niet korter zijn dan tot
2,5 centimeter boven het bo
venste gedeelte van de knie
schijf, en geen wijde pijpen
hebben, zodat de liezen zicht
baar worden".
De verbodsbepalingen gel
den voor de publieke weg en
openbare gelegenheden, maar
niet voor de „baraza" van een
huis. Verboden kleding is
eveneens toegestaan indien zij
door een „buibui, khanga of
shuka" wordt bedekt.
Elke burger heeft het recht
een overtreder naar een poli
tiebureau te brengen, mits hij
is vergezeld van twee, „eer
biedwaardige" getuigen.
DEN HAAG (ANP). Van de 204 vaten met onkruidbestrij
dingsmiddelen, die tijdens de 2-aprilstorm twintig mijl uit de
kust van Scheveningen in de Noordzee zijn terechtgekomen, zijn
thans 183 vaten geborgen. De marine zal nogmaals trachten de
overige vaten te lokaliseren, In de hoop dat zij alsnog boven
water kunnen komen.
De 204 vaten bestrijdingsmiddelen, 40 ton in totaal, bevonden
zich aan boord van de „Duke of Norfolk" op drie opleggers.
Tijdens de aprilstorm sloegen de vaten overboord van het schip,
dat onderweg was van Great Yarmouth naar Scheveningen.