Genadeslag van Hella Haasse Nederlanders adverteren in Duitsland: „Koelwater helpt gif onstaan" Anti-abortuswet in Frankrijk versoepeld „Mijn dr kunnen Hilversum 3 aantal verke met Pinkster Eet dikkere boterhammen Verboden film bracht ruim 15 miljoen op PROTEST TEGEN METRO IN AMSTERDAM ADVIES CONSUMENTENBOND: Romy Schneider offert vermogen om haar man te verlaten 'n Onbekend boek van GODFRIED BOMANS ontdekt binnenland buitenland TERUG BOERENHUISJE' VAN ABEELEN Dierenarts constateert gevaarlijke bacteriegroei in oppervlaktewater Hilvarenbeek Dieper Geen volledige liberalisering IN GEVAAR REACTIE TOLERANTER PRIET- PRAAT Vrijdag 8 juni 1973 Vrijdag 8 juni 1973 HELLA HAASSE .(Van een onzer verslaggevers) yia kranten, radio en televi- 1 sie is uitvoerig uitéén ge zet dat heel wat van de 34.000 jongens en meisjes, die op de uitslag van he<t h.a.v.0.-examen zitten te wachten de genades lag van Helila Haiasse vrezen. De schrijfster zelf is daar ove rigens volkomen onschuldig aan. Op de allereerste dag van het schriftelijk eindexamen kregen de h. a-v.o-kandidaten een stuk tekst voortgezet over „de verantwoordelijkheid als mens van de kunstenaar",ge nomen uit „Leestekens" van Hella Haasse. Wie het stuk wil opzoeken: het zijn de pagina's Meteen de dag daarna, op 22 mei j.l,, hebt U in deze krant kunnen lezen dat vooral de tien vragen over die tekst hard aankwamen. Eén van die vra gen luidde: „In alinea VIH wordt gezegd dat kunst een kwestie is van „purity of mind", reinheid van geest in de zin van absolute integriteit. Hoe beïnvloedt deze „purityof mind", deze integriteit, de re latie tussen kunst en werke lijkheid Al heel snel bleek dat dit soort vragen een slachting hadden aangericht. Het eindcijfer voor Nederlands koimt tot stand via drie zaken: het schoolonder zoek, het cijfer voor het opstel van het schriftelijk examen èn het cijfer voor de landelijk ge lijke tekst met vragen. Over het algemeen kun je zeggen dat er tegenover dat ene cijfer van de school het gemiddelde van die twee schriftelijke on derdelen komt te staan. Wie dus slecht is in het maken van een opstel, moet het van die tekst hebbenuNu die tekst legio tweeén en drieén heeft veroorzaakt dreigt alleen daardoor het eindcijfer voor Nederlands onvoldoende te worden. En Nederlands is een zeer be langrijk vak. Qelukkig heeft het Kamer lid van D'66 drs. W. Wil- bers meteen aan de bel getrok ken bij de nieuwe staatssecre- tatis dr. Veerman. De staatsse cretaris heeft zeer snel geant woord en hij blijkt die vragen ook wel moeilijk te vinden. Er zal daarom bij de beoordeling soepelheid worden betracht. Dat betekent diat je meer fou ten mag hebben omtoch nog een voldoende te halen. Wilbers is daar overigens hele maal niet tevreden mee. Als er een kans is dat je alleen door het cijfer voor de tekst een on voldoende opNederlands haalt ken, moet die tV2 en daardoor precies zou zak ken, moet die tekst maar niet meetellen, vindt hij. Er is dan natuurlijk een groep leerlingen die geluk heeft: ze zouden bij een minder moeilijke tekst ook een onvoldoende hebben ge haald en krijgen nu dus een hoger cijfer voor Nederlands dan waar ze eigenlijk recht op hebben. Misschien is dat wel net voldoende om te slagen. Oké, zegt Wilbers: er kunnen beter wat leerlingen te veel slagen, dan dat je een flink aantal jongens en meisjes laat zakken alleen omdat de eind examencommissie een mis greep heeft gedaan. Of Wilbers zijn zin krijgt is zeer de vraag. Zelf hoopt hij op een actie van het Neder lands Genootschap van Lera ren, zo vertelde hij voor de te levisie. Helaas blijkt men de volgende dag bij het N.G.L. niets van die suggestie van Wilbers te weten. Men is wel verbaasd dat Wilbers het N.G.L. heeft genoemd, maar zich niet tot dit genootschap heeft gewend. De woordvoer der van het N.G.L. vertelt bo vendien dat dergelijke stappen helemaal niet in de bedoeling liggen. Wel wil het genootschap met de inspectie gaan praten over het feit dat er een examenstuk is genomen uit een bloemle zing, die nog bij het onderwijs in gebruik is. Het is traditie dat dat niet gebeurt. Maar dat zal de h.a.v.o.-kandidaten tus sen hoop en vrees een zorg zijn. Intussen is het natuurlijk wel fijn diait een actief onderwijs- sperialist als Wilbers terug is in de Tweede Kamer. In de cember is in deze rubriek met verdriet geconstateerd, dat Wilbers te laag op het lijstje stond om terug te keren, als niet één van de mensen boven hem minister zou worden. Hij is overigens zelf genoemd als staatssecretaris. Intussen is het kabinet er en daarin zit een D'66-minister en dus kwam Wilbers toch terug. Qp het ministerie is al even min troost te vinden voor de h.a.v.o.-kandidaten. Men heeft er na de beantwoording van de vragen van de heer Wilbers geen nieuwe reacties op de genadeslag van Hella Haasse binnengekregen. Daar om neem ik de waag van Wil bers maar over en informeer of er enige kans is, dat de gewraakte tek3t niet mee gaat tellen vjot het eindcijfer Ne derlands. Per omgaande komt het -,r.l- woord: de tekst zal wèl mee tellen. Weg aue illusies voor degenen, die er ook weinig aan hebben als hun twee, dankzij een soe peler beoordeling, een vier gaat worden. En nu maar af wachten hoeveel kandidaten er zullen zakken voor het ook in andere opzichten (Engels) zeer zware h.a.v.o.-examen Drs. WILBERS „KOOP BIJ ONS UW HUIS" (Van onze correspondent) BONN Nederland houdt weer eens uitverkoop in de Westduitse kranten. Het dagblad „Die Welt" verscheen gisteren met een hele advertentiepagina vol verlokkende aanbiedingen aan huizen en unieke stukken grond, die de Nederlandse bezitters aan de rijke en koopgrage Duit sers willen slijten. De keuze begint bij een in Schayk gelegen grote bungalow, die men tezamen met een kleinere bungalow en twee garages voor 275.000 gulden kan kopen en het aanbod eindigt met per celen in alle delen van ons land, van Limburg tot Groningen en van Gelderland tot Noord-Holand en Zeeland. Zo kan men bijvoorbeeld in Geldermalsen niet één maar meerdere boerderijen en villa's van 69.000 tot 350.000 gulden verwerven en Gendringen wil een vrijstaand herenhuis met zeven kamers, garage en een stuk grond van 1200 vierkante meter voor de prijs van 130.000 gulden kwijt. Bij dezelfde makelaar kan men trouwens ook een Saksi sche boerderij van 120.000 gul den krijgen en in Meddo een grote boerderij voor 98.000 gulden, terwijl in Winterswijk het restaurant de „Oliemolen" wordt aangeboden, Prijs: 200.000 gulden. Aan de Noordzeekust blijkt men nog veel ruimte te heb ben, maar meer in het binnen land is er ook nog keuze voor de Duitsers. In de buurt van Hoorn bijvoorbeeld wordt een kleine bakstenen woning voor 38.000 gulden aangeprezen. Voor het luttele bedrag van 27.500 gulden kan men ook de eigenaar worden van een „an tiek boerenhuisje", dat in het Drentse Valthermond is gele gen. Een grote uitverkoop houdt ook Zeeland, waar men o.a. in de omgeving van het Veersemeer liefst elf luxueuze bungalows tegelijk in de wacht kan slepen als men er zo onge veer 130.000 gulden per stuk voor betaalt. Duitsers, die het wat meer bescheiden willen doen, kunnen in Oosterhout („bei Nimwegen") nog ver schillende standplaatsen voor caravans in de wacht slepen. De prijs wordt niet vermeld, maar de overige advertenties maken wel duidelijk, waar de mensen te vinden zijn, die in Nederland de prijzen van hui zen en percelen omhoog drij ven. iiiiiiiiiimiiiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiii MARLON BRANDO (Van onze Romeinse correspondent) ROME Minstens 15 miljoen gulden heeft de film „Last Tango in Paris" in Italié opge bracht, en naar men veilig mag aannemen nog wei enkele miljoenen meer, tot dat de film begin deze week door de rechtbank in Bologna is ver boden. (Ook in Frankrijk is de film verboden). Marlon Brando en Maria Schneider, die de hoofdrollen in deze veelomstreden film spelen, regisseur Bernardo Bertolucci, de producer en de directeur van het filmverhuur kantoor zijn alle vijf veroor deeld tot 2 maanden voor waardelijk met een proeftijd van 5 jaar en 380,- boete per man. De rechtbank wilde niet oorde len over de artistieke kwalitei ten van de film, maar over de morele kant, en kwam na bijna vier uur beraad tot een ver oordeling, omdat de film ob sceen werd geacht. De film moet uit de roulatie. De verdedigers hebben inmid dels beroep aangetekend. Het wachten is nu op de uitspraak in laatste instantie. Al eerder werd de film fel bekritiseerd, ook in Italië, maar tot een ver bod was het nog niet gekomen. Bertolucci heeft evenals de vier andere veroordeelden ge protesteerd tegen het vonnis. „Een typisch reactionaire daad," vond Bertolucci, „geno men op puur fascistische wets- gronden en helemaal in over eenstemming met de sfeer die door de regering Andreotti ge schapen is." Last Tango in Paris is al we ken en weken een formidabel kassucces, al wordt de lijst van de meestbezochte films nog steeds aangevoerd door de Peetvader, eveneens met Mar lon Brando in één der hoofd rollen. Vandaag wordt in Rome een groots opgezette protestbijeen komst gehouden door filmers, artiesten en musici om te pro testeren tegen het vonnis en de gevolgen die het in de toe komst kan hebben voor het ar tistieke werken in Italië. iiiiiiiiiimiiiiiuiiiiiiimiiiiiiiiiiiHiiil De Amsterdamse gemeente raad heeft zich woensdag en gisteren beziggehouden met de debatten over de omstreden metro-bouw in de hoofdstad. Een demonstrant pedelde met zijn bootje voor het stadhuis heen en weer. (ADVERTENTIE) GARAGE DEALER VOOR ROOSENDAAL,OUDENBOSCH AO. STEEDS DIVERSE MODELLEN UIT VOORRAAD LEVERBAAR ZANDEWEQ7*9«7EL0f652*2501 -OUDENBOSCH DEN HAAG (ANP) Wie echt wil vermageren doet er verstandig aan in plaats van zijn gebruikelijke aantal nor male boterhammen een kleiner aantal dikkere te nemen. Hij krijgt dan evenveel brood en minder boter of margarine en beleg naar binnen. En dat be tekent minder vet, want brood bevat daarvan heel wat min der dan alles wat erop gaat- Dit advies geeft de 'con sumentenbond naar aanleiding van een onderzoek dat hij heeft ingesteld naar de vraag hoeveel vet er eigenlijk in ons dagelijks brood zit. Op de to- 'tale hoeveelheid vet die wij per daig nuttigen, maakt het vet uit brood maar heel wei nig uit, concludeert de Consu mentenbond. Veel mer vet zit er in de boter of de marga- (Van een onzer verslaggevers) ROTTERDAM „Een enorm potentieel gevaar voor de volksgezondheid". Zo noemt dierenarts J. Haagsma van het Centraal Diergeneeskundig In stituut de explosieve groei van Botulismus. Deze ziekte is (opnieuw) ontstaan door de verwarming van het oppervlaktewater on der invloed van het koelwater uit de elektriciteitscentrales. In het warmere water ontstaat in de kadavers van dode vogels een gif, dat in de wetenschap pelijke literatuur bekend staat als het „vergiftigste vergif". Sinds 1970 treedt in Nederland regelmatig een enorm sterfte op onder watervogels, voorna melijk eenden. Nauwkeurig onderzoek aan het Centraal Diergeneeksundig Instituut in Rotterdam heeft uitgewezen, dat deze sterfte te wijten is aan vergiftiging door lijkengif. In de kadavers van dode die ren ontstaat bij een tempera tuur van boven de 20 graden uit bepaalde baterién een gif, dat zich via het water over grote oppervlakte kan ver spreiden. Het gif, dat door één baeterie wordt gemaakt is vol doende om een groot aantal andere levende wezens te do den die dan op hun beurt weer een geschikte „voedingsbo. dem" worden voor gif-vormen de bacteriën. Drs. Haagsma spreekt over een sneeuwbal-ef fect. Botulismus is voor het eerst opgetreden in de koelwatercir cuits van de elektriciteitscen trale in Den Haag, Later heb ben zich ook ziekte-uitbarstin gen voorgedaan in Amsterdam, Groningen en Hilvarenbeek. Het gif, dat daarbij is ontstaan, heeft zich uit de koelwatercir cuits over andere „wateren" verspreid en dat leidt tot een situatie, waarin bijna al het Nederlandse water op het ogenblik besmet is. Volgens drs. Haagsma is dit een ge vaarlijke situatie, want zowel de bacterie als het gif zelf zijn enorm sterk. Ze kunnen ook onder ongunstige omstandighe den jaren blijven bestaan. Bepaalde typen van dit gif kunnen bij de mens ernstige verlammingsverschijnselen veroorzaken. Het bedoelde gif is namelijk een zenuw-gif dat al eerder bekendheid verwierf door een dubieuze rol in de bi ologische oorlogsvoering. Drs. Haagsma: „Dat er nog geen rampen zijn gebeurd is te danken aan het feit, dat de bacteriën, die in Nederland zijn opgetreden, een type gif veroorzaken, dat voor de mens niet zo gevaarlijk is. Maar we hebben in het besmette water ook gif gevonden, dat voor de mens wel dodelijk is, dat vin den we steeds meer". Het gif dat de Botulismus- ziekte veroorzaakt wordt in waterzuiveringsinstallaties niet aangetast. Sporen ervan zitten dus ook in het drinkwa ter, aldus drs. Haagsma. Op het Rijksinstituut voor de Drinkwatervoorziening kent men het proefschrift van drs. Haagsma nog niet, maar men meent, dat de thermische ver ontreiniging in ieder geval niet zo ernstig is als bijvoorbeeld de lozing van chemische af valstoffen. De vergiftiging door Botulismus, die drs. Haagsma heeft onderzocht, is door medewerkers van het in stituut niet gesignaleerd en „die zal dus wel meevallen". Omdat het koelwater van de elektriciteitscentrales altijd warmer is dan 20 graden moet de oplossing volgens drs. Haagsma in een andere rich ting worden gezocht. Hij denkt aan een sanering van de cir cuits. Ze moeten dieper wor den, zodat eenden en andere watervogels er niet meer ko men fourageren, de kanten moeten worden schoongemaakt en dode dieren moeten zo snel mogelijk worden verwijderd (voordat de bacterie zich kan ontwikkelen). Vooral de intensieve controle op kadavers vindt hij erg be langrijk en drs. Haagsma be treurt het dan ook, dat die nog nergens goed is geregeld. Ze wordt uitgevoerd door een toe vallig goed functionerende ge- meenterenigingsdienst of door een vogelwacht, maar er be staat nog geen organisatie. Prof. ir. A. van der Schaaf, die de heer Haagsma heeft voor gedragen voor een promotie op dit onderwerp, meent dat de aanleg van grote en dus diepe waterreservoirs het zelfde resultaat kan hebben. Dergelijke bekkens zijn even eens ongeschikt als fourageer- terrein voor watervogels en kunnen daardoor ook vrij blij ven van Botulismus. Prof. Van der Schaaf heeft daarom voorgesteld om de Markerwaard niet in te polde ren, maar om te vormen tot een enorm drinkwaterreser voir. Hij meende trouwens ook, dat Nederland wat voor zichtiger zou moeten zijn met de energie-opwekking, omdat steeds meer blijkt, dat deze tot onaangename en gevaarlijke neveneffecten leidt, rine en het beleg dat wij op de boterham doen. Een snee knackebröd een teacracker of een snee geroosterd brood uit- het-pak bevat minder vet dan een gewone snee brood; een beschuit evenveel en een ere- amcracker meer. Omdat al „deze broodvervangende pro dukten per snee of stuk min der calorieën bevatten, is de neiging groot er meer van te eten. In dat geval gaat de winst voor de lijn weer verlo ren en zijn we alleen duurder uit, aldus de Consumenten bond. Bij het onderzoeken hoe groot het vetgehalte van het brood nu eigenlijk is, kwam de Consumentenbond tot de conclusie, dat er meestal een half tot een gram vet in een machinesnee brood zit. Ten opzichte van de ongeveer 65 a 95 gram vet die wij per dag nodig hebben (en de 140 gram die we gemiddeld naar binnen krijgen) maakt deze halve tot een gram vet per boterham niet veel uit. Het vetgehalte in witbrood en bruinbrood bleek niet veel te verschillen. Onder meer bleek het vetgehalte van broodjes over het algemeen hoger te liggen dan dat van het gewone witbrood. Een broodje bevat twee a driemaal zoveel vet als een snee brood. Hoewel het gewicht maar on geveer anderhalf maal hoger is. Omdat er tegenwoordig nog al wat te doen is over de smakelijkheid van het brood in ons land, heeft de consu mentenbond onze broden laten beoordelen door enkele des kundigen op twee, voor de smakelijkheid belangrijke as pecten, n.l. op korst en kruim De resultaten waren maar ma tig. Het witbrood van de war me bakkers kwam er iets be ter af dan het fabrieksbrood. maar goed kruim en een goede korst gingen ook hier maar zelden samen. Bij de broodjes, zowel van de fabriek als van de warme bakker afkomstig, was dit niet eenmaal het ge val. (Van onze correspondent) PARIJS De Franse ministerraad heeft een wetsvoor stel goedgekeurd, waardoor de strenge anti-abortuswet van 1920 versoepeld wordt. Er is evenwel (nog) geen sprake van de volledige liberalisering van de abortus, zoals door de meerderheid van de bevolking wordt geëist, wat opi niepeilingen hebben uitgewezen. Een kleinere groep, die de leu ze „laat ze leven" tot motto heeft gekozen, is tegen elke vorm van liberalisering en 10.000 Franse artsen (om pre cies te zijn 10.031) op een to taal van ongeveer 68.000 heb ben een manifest gepubliceerd, waarin zij verklaren „de moedwillige onderbreking van de zwangerschap om eugeni- sche redenen (dus wegens ge vaar voor misvormingen) of om een economisch, sociaal of moreel conflict op te lossen, niet de handeling van een arts De goedgekeurde versoepe ling bestaat er nu uit, dat de medische abortus, die in een ziekenhuis verricht moet worden, na voorafgaand positief advies van een com missie van twee artsen, geoor loofd is als de fysieke, geeste lijke of morele gezondheid van de moeder in gevaar is, als er gevaar bestaat dat het kind abnormaal of misvormd zal zijn en als de zwangerschap het gevolg is van verkrachting of incest. De kosten van onder deze voorwaarden verrichte abortus zullen door de ziekteverzeke ring gedekt worden. Aanvankelijk wilde men even eens sociale en economische redenen als motieven laten gelden, maar deze zijn in de tekst van het wetsvoorstel niet opgenomen, behalve voorzover de geestelijke of lichamelijke gezondheid van de moeder als gevolg van deze omstandighe den in gevaar dreigt te komen. Het voorstel, de wet van 1920 te versoepelen en dat zeker niet vóór de herfst aan het parlement voorgelegd kan worden, is een soort midden weg tussen de twee extreme stromingen in Frankrijk. Het manifest van de 10.000 is een reactie op de verklaring van 330 artsen, die enkele maanden geleden in het open baar een algehele vrijheid van abortus bepleitten. Opiniepei lingen onder de medici hebben uitgewezen, dat 81 tot 90 pro cent van de artsen op de een of andere wijze voor een her vorming van de wet op de abortus zijn, hetgeen niet impli ceert, dat zij zich voor een al gehele vrijheid uitspreken; 73 procent van hen is tegen deze algehele vrijheid. Dertig tot veertig procent is nog tegen als er gevaar voor misvorming van het kind is, en degenen, die tegen elke vorm van abor tus zijn, vormen 16 procent van het medische korps. De beweging voor gezinsplan ning heeft op haar tiende nati onale congres verklaard, in haar orthogenische centra ab ortussen te zullen doorvoeren. Een op dit congres aangenomen motie veroordeelt „het moed willig saboteren van de con traceptie door de overheid". Men spreekt zich uit voor de vrije contraceptie en vrije ab ortus, waarvan de kosten door de sociale verzekering vergoed worden. De beweging ver klaart met het verrichten van abortussen de overheid voor een voldongen feit te willen stellen. President Pompidou zei op de ministerraad: „Er moet een onderscheid gemaakt wor den tussen hetgeen legaal en hetgeen moreel is; de wet van 1920 te versoepelen betekent, dat men zich toleranter toont, maar wat toegestaan wordt, hoeft nog niet als een verplich ting aangezien te worden". In politieke kringen in Parijs heeft men de overtuiging, dat de versoepeling van een eerste stap is, die na verloop van tijd door verdere liberaliserings maatregelen gevolgd zal wor den. lllflIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIfl (Van onze correspondent) BONN Romy Schneli» heeft er een vermogen vo» geofferd om haar man Harry liet Mayen te kunnen verlaten.®' my, die als het keizerl" meisje Sissi miljoenen aan huilen bracht, wil echter officieel (en alleen maar v tafel en bed scheiden. Om deze wens te kunnen uit* win utziu wuuo I/V i»—«rrtfl* voeren, heeft ze haar vf® gen van 2,4 miljoen mark 8 halveerd en onder zichzeu Harry Mayen verdeeld. De jarige filmster beschikte een te München notarieel v dat fl de in' gemaakte akte tevens, de eigenaresse blijft van richtingen van haar woni 8 in Hamburg en Parijs. s Haar huwelijk met de tn 48-jarige Harry Mayen we» 1965 te Nice gesloten. Hof® het echtpaar een jaar later zoon kreeg, boterde het u> huwelijk niet al te best en enige tijd knoopte Romy - Bob Evans, Serge Regg'fw Bruno Ganz enkele fbrts Een definitieve scheiding ze echter niet, omdat zij gebruik wil maken van oe viezen van haar man. 0<j.£jJe gemeenschappelijke u voor him zoontje heen echtpaar verhinderd, de la i banden te kappen. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH"11""1"" (Van onze redactie buitenland) PARIJS Helemaal onver wacht is de aankondiging van Brigitte Bardot dat zij stopt met het maken van films („ik ga nu eens leven") niet geko men, maar een „schok" bete kende het voor veel mensen wd» Voordat Brigitte Bardot BB werd, was ze „zo maar' 'een jong meisje. Een vader die industrieel is, een klassieke middelbare studie, danslessen aan de opera van Parijs, een zwierig leven van een jong meisje met een zuster: Mija- nou. Het toeval dat zo vaak artistieke carrières bepaalt, komt dit alles echter omver werpen en stuwt de onbeken de op naar de toppen die door Maryiin Monroe, Gina Lollo- (ADVER (Van onze rtv- redactie) HILVERSUM Met het oog op de te verwachten ver keersdrukte tijdens de pink sterdagen zendt de NOS-radio van vandaag tot en met dins- JJS' 12 juni dagelijks van 17.55 tot 18.00 uur via Hilver sum 3 onder de titel „Ver- keersbalans" een speciale ru- "it, waarin het aantal dodelijke verkeersongelukken en ernstig gewonden tijdens (ADVERTENTIE) Godfried Bomans heeft 'n boek geschreven dat vrijwel onbekend is gebleven, 't Verscheen in en ging over het klooster waar zijn broer Arnold was ingetreden en waar enkele jaren geleden 'n deel van de ont roerende gesprekken uit het v-programma 'Bomans in triplo' werd uitgezonden. ï?6 ^et nu heruitgegeven boek: TRAPPISTENLEVEN. en hommage van Godfried Bomans aan 'n sobere gemeenschap, gekenschetst door e strengheid van haar leefregels, en MVe,n met 8rote sympathie en milde humor. Voor f I2>90 bij elke boekhandel. (JW

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 20