STAKINGSLEIDER
TON BOUWENS BIJ BERGOSS:
W erken
voor de
centen,
niet als
hobby...
FAO-DIRECTEUR OVER VOEDSELHULP
Een race tegen de tijd
Centra Appelmoes
l^aafbyhemwegv^
botermalse Bra^dkuikens
verkoopt-ie voor
\&naf izoogram, RifkSgefceurdj A kwaliteit, per 500gram
„Cenfra Afwasmiddel
gooihe er uit voor#
lifetf/acon
Macaroni mag je
b!i bem weghalen^oorgflW
Tomatenketchup
smijt-ie de deur uil voor
v Oelmon1&, fles 340 gram
iefstuk doetje weg voom£®
loogrnmm
3i/m Cew(ha,kiïHke&ek Tsatv aééèf
M
Veronii
veroorz\
breuk
confess
Solidariteit!
zuidelijk A
En verder vraagt-ie voor:
HollandseVarkensrollade
Bloemkool 1
Paprika's
2 stuks
98
Zigeuner
Braadrollade gram
Brabantse
AaïdÊien 98 Boejienham f.33
Calvé Slasaus ojöLr^l.QP
V2 Kilo Belegen
Keurkaas 3.30
Eurofles Pils Bavaria ST 45
binnenland
buitenland
1■■HHi
ossDe wilde staking die vrijdagmorgen om 10 uur
de tapjjtfabriek Bergoss lam legde, duurt voort a raison
van 125.000,per dag. De directie en de vakbonden zjjn
het erover eens dat de staking „absurd" is; de vijfhonderd
stakers zijn het erover eens dat de vakbonden hen in de
rug aanvallen. „De bonden horen naast de arbeiders te
staan," zeggen zij. „Maar ja, als nota bene vakbondsleider
Huisinans een commissariaat bij Bergoss aangeboden
krijgt weet je wel hoe laat het is."
LOONSCHAAL
EVENVEEL
den haag De
de Tweede Kamer (K"
eensgezind in haar opt
voor onze kust zo snel
zitten niet meer op
dert het probleem sind
ronicawetjes" (18 api
(althans dat vindt de
geleid tot een „breuk"
komende behandeling
Tweede Kamer een e
aantreden.
Verbaasd
Donderdag 24 mei 1973
porvderdeg 24 me? 1973
(Van een onzer verslaggevers)
Over de directe stakingsaanlei
ding lopen de meningen nogal
uiteen. Sommige werkweige-
raars houden het erop, dat ze
staken omdat de Turken en
Marokkanen die bij Bergoss
werken gediscrimineerd wor
den. Anderen vinden dat zc
recht hebben op meer geld en
volgens stakingsleider Ton
Bouwens, een 20-jarige maga
zijnbediende en overtuigd aan
hanger van de SP (Socialisti
sche Partij), is de officiële
CAO-verhoging te gering Om
hem serieus te nemen. En om
dat hij toevallig zo denkt en
lid is van de niet officiële vak
vereniging „Arbeidersmacht",
die op haar beurt weer Ton's
Marxistisch-Leninistische le
vensopvatting aanhangt, heeft
hij zijn collega's benaderd, ge
zien en overgehaaic,
De zaak begon te rollen toen
Bergoss-directeur drs. J. van
Oekel, vooruitlopend op een
CAO-akkoord met de indus
triebonden, een vergelijkend
loononderzoek in de textielin
dustrie aangreep om een nieu
we loonschaal op te stellen. De
laagst betaalde produktie-ar-
beider kreeg daarbij een loons
verhoging van 40 cent per uur
(inclusief toeslagen en pre
mies), de hoogst betaalde pro-
duktie-arbeider kreeg niets en
iedereen die daartussen ligt
kreeg een loonsverhoging tus
sen de 39 en 1 cent per uur.
Dit alles in overeenstemming
met de industriebonden, die
hierin hun centen-en-procen
ten-gedachte tot uitvoering ge
bracht zagen.
De tapijtfabrieken Desso en
Barwick, beiden eveneens in
Oss gevestigd, volgden Ber
goss, of voerden een soortge
lijke regeling al eerder door.
Bij Desso, waar „Arbêiders-
macht" wat ruimer vertegen
woordigd is, kwam men direct
tegen de loonsverhoging in op
stand. „Zij staat niet in ver
houding tot de gestegen kosten
van levensonderhoud", luidde
het motief dat een eis tot een
algemene loonsverhoging van
ƒ25,netto per week verge
zelde. De Desso-directie, die
ermee op de hoogte was dat de
industriebonden niet achter
deze actie stonden, gaven na
enig onderhandelen toe op een
stand van 15,netto per
week, waarna Barwick maan
dagavond hetzelfde deed De
Bergoss-medewerkers, die toen
al staakten, vonden er een ar
gument bij: „In vergelijking
met de andere tapijtfabrieken
in Oss verdienen wij te wei
nig".
Ton Bouwens, die rood haar
heeft maar zijn bijnaam
„Rooie" meer aan zijn levenso
vertuiging heeft te danken, is
van plan het spel keihard e
spelen. De winstuitkering die
het bedrijf met ingang van dit
jaar verhoogd heeft tot 20 pro
cent (van de bedrijfswinst,
niet van het jaarinkomen),
noemt hij een „fooi" Niet om
dat het bedrag te gering zou
zijn, maar omdat de belasting
er een te groot deel van 'npik»
„Van dat geld", meent hij.
„kan het bedrijf die loonsver
hoging realiseren De winstuit
kering mogen ze dan houden
wij verdienen meer en betalen
er'normaal belasting over. En
fin, we hebben een lange
adem".
Dat de winst die een bedrijf
mogelijk maakt niet van te vo
ren vast te stellen is, laat
staan te garanderen, acht hij
een punt van ondergeschikt
belang. „Wij houden aan onze
eis dat de laagst betaalde ar
beider 53 cent per uur méér en
de hoogst betaalde 29 cent per
uur méér moet verdienen"
Daarbij maakt hij niet duide
lijk of de 15,netto die eer
der genoemd wérden, daar nog
eens bovenop komen. Wel zegt
hij: „We hebben uitgerekend
dat vijf dagen staken evenveel
kost als de inwilliging van de
eisen over een vol jaar. En laat
ik eerlijk zijn, ik werk alleen
maar voor de centen, niet om
dat het m'n hobby is".
De meeste stakers vallen hem
wat dat betreft bij en wijzen
op de Turkse en Marokkaanse
vrouwen die langs de kant van
de kantine ijverig babykleer
tjes breien: „Die komen hier
ook om de centen en wat denk
je dat er gebeurt? Sinds janu
ari krijgen ze stuk voor stuk
minder in hun loonzakje. Een
loon-truc, ze kunnen toch niet
weg.
De maatschappelijk werkster
van Bergóss, mejuffrouw
Berntsen, is sterk tegen de sta
king gekant. Van tijd tot tijd
zoekt zij de stakers op om te
proberen of ze ze weer aan
het werk kan krijgen. „Mensen
toch", probeert zij, „ga aan het
werk en kom dan met je grie
ven bij me. Dan kan 1b wat
doen".
De vragen die daarna op haar
afgevuurd worden kan ze niet
beantwoorden. Ze is geen vak
bondsleidster. Overigens heeft
vakbondsleider Hendriks zich
ongeliefd gemaakt door dt sta
king „absurd" te noemen, de
eisen „onmogelijk" en op te
roepen weer aan het werk te
gaan.
Directeur Van Oekel, die het
niet kan laten om iedere bui
tenstaander te vragen hoe hij
over de staking denkt, wil de
zaken nog wel op een rijtje
zetten. „Om te beginnen", zegt
hij, „wens ik op dit moment
niet met leden van Arbeiders
macht te praten. Ik onderhan
del alleen met de erkende
werknemersorganisaties. Ar
beidersmacht heeft ook nog
met om een gesprek gevraagd,
ze wachten af-- als ze zich
dan nog op een normale wijze
gepresenteerd hadden was er
geen enkele reden geweest
waarom we niet zouden pra
ten. Hoewel, alleen niet over
lonen. Ik begrijp trouwens niet
waarom Arbeidersmacht in
eens zoveel, laten we zeggen
verstandige mensen achter een
kleine groep ontevredenen
heeft gekregen. Anderzijds
ziet men geloof ik een staking
niet meer als iets belangrijks".
De looneisen van Arbeiders
macht vindt hij niet accepta
bel, waarbij meespeelt dat de
CAO-onderhandelingen met dc
vakbonden nog niet rond zijn.
„Bovendien", zegt hij. „worden
hun eisen steeds stringenter en
hoger".
Waar de „loon-truc" ter spra
ke komt reageert hij veront
waardigd: „Turken en Marok
kanen verdienen evenveel als
de anderen. En die krijgen
sinds januari in veel gevallen
ook minder. Waarom Omdat
eerstens de schijven-belasting
in werking getreden is, twee-
dens de sociale premies ver
hoogd zijn. waarbij nog komt
dat veien al in november hun
maximum-bijdrage aan het
ziekenfonds en AOW voldaan
hebben. In de laatste maanden
van het jaar worden die dus
niet meer geheven dan krij
gen ze dus meer, maar ze vra
gen zich niet af waarom
maar in januari gaat dat op
nieuw tellen, waardoor er dus
minder netto overblijftDe
verhoging van 6.19 procent die
velen kregen, kan daardoor
wel ongedaan gemaakt zijn.
Dat het loon niet in verhou
ding tot de gestegen kosten
van levensonderhoud verhoogd
is, is waar en triest. Maar daar
zit iedereen mee. Ook ik".
Het commissariaat dat vak
bondsleider Huismans bij Ber
goss is aangeboden valt ook te
verklaren. Van Oekel: „Wij
vonden dat in de huidige sa
menstelling en de constructie
van onze commissarissenraad
de stem van de werknemers te
weinig gehoord werd. Daarom
hebben wij uit die eigen kring
iemand gezocht die daar des
kundig in is. Meneer Huismans
heeft dertig jaar voor de
werknemers op de bres ge
staan, dus waarom hij niet
Dat hij hierdoor vertrouwen
verliest realiseerde ik mij ach
teraf, en dat betreur ik. „Ook
betreurt hij het dat hij een re
kenfout) e. dat de stakers fors
uitbuiten, gemaakt heeft. In
een aan de stakers overhan
digd tabelletje stond 20 cent,
waar eigenlijk 10 cent bedoeld
werd „Die fout wil ik graag
herstellen, maar dan in over
leg met de betrokken groep
een man of veertig en de
vakbonden. Daar krijg ik de
kans echter niet toe. „Hetgeen
oprecht betreurd wordt door
de directeur en stakers in hun
geloof in een „onrechtvaardig
beleid" sterkt.
Ton Bouwens is ervan over
tuigd dat hij na het beëindigen
van de staking op straat gezet
wordt, maar dat zou hij niet
to erg vinden. Drs. Van Oekel
verzekert daarentegen dat er
niemand nit vliegt: „Het is lo
gisch dat de man die de sta
king uitgelokt heeft e- bang
voor is", glimlacht hij. „Maar
in een actie als deze kom je
nn eenmaal wat verhit tegenó
ver elkaar te staan. Over en
weer wordt er op gevoelige te
nen gestaan, maar als werkge
ver moet je daarna kunnen
zeggen: Ieder heeft gedurende
de staking zijn verantwoor
ding gekozen en gedragen, en
nu gaan we weer aan het
werk.Al zou ik natuurlijk
nooit van m'n leven met die
man op vakantie gaan"
(Van onze Romeinse
correspondent)
ROME „Het is inderdaad
zo erg dat enkele miljoenen
mensen in Afrika acuut ge
vaar lopen van de honger te
sterven. We doen al het moge
lijke om dat te voorkomen
het is een schande dat in onze
technisch-wetensrhappelijk zi
rijke wereld mensen gewoon
van de honger sterven", aldus
dr. A. Boerma, directeur-gene.
raai van de FAO, de Voedsel-
en Landbouworganisatie van
de Verenigde Naties.
Dr. Boerma is momenteel oj.
zijn hoofdkwartier in Rome, in
tegenstelling tot eerder ge
maakte reisplannen „Ik zou
eigenlijk in Nederland moetei
zijn .maar de situatie in Afri
ka is zo kritiek dat ik alle af
spraken voorlopig heb afge
zegd om me volledig op d<
hulpacties in Afrika te kunnen
concentreren", aldus Boerma
„Voorwaarde is namelijk dat
we snel, heel snel handelen
Niet langs bureaucratische we
gen of Hiërarchische lijnen. Dan
duurt het te lang. Het is een
race tegen de tijd. Het gaat om
zeker vijf miljoen Afrikanen,
die op de rand van de hon
gersdood leven. Twintig mil
joen anderen moeten ook ge
holpen worden, willen ze ovei
een paar weken niet hetzelfde
lot onder ogen moeten zien",
laarom heaft dr. Boerma twe.
tijdelijke hoofdkwartieren ge
vestigd: een in Rome en een in
de hoofdstad van Opper-Volta,
waar zijn .vertegenwoordigd
n Afrika de zaken coöröi
neert. In Rome is een tijdelijke
staf van tien man uitsluitend
belast met de hulpoperatie Af
rika.
Uitgeput
De fatale voedselschaarste
heerst op dit moment in een
aantal Afrikaanse landen ten
zuiden van de Sahara. Dwars
door staten, nationaliteiten en
dammen heen heeft een onbe
kende dropgte de oogst doen
mislukken, mede waardoor de
/oedselvoorraden v.oor mens
jn dier uitgeput zijn. Opper
oll jinië Senegal
Mali, Tsjaad en Niger zijn het
ïrgst getroffen, landen van de
zogenaamde Sahel. Landen
zonder eigen graanvoorraden,
financieel niet al te sterk, lan
den die niet in staat zijn de
plotselinge problemen alleen
op te vangen en op te lossen.
Voor de getroffen landen zelf
in totaal wonen er 25 mil
joen mensen komt de hon
gersnood misschien onver
wachts, voor de deskundigen
van de FAO is het niet hele
maal een verrassing. „In het
begin van dit jaar heb ik er a
de aandacht op gevestigd dat
de voorraden broodgraan in de
wereld zeer laag waren. Ze
waren gezakt tot beneden het
peil van 1952. Er waren geen
buffervoorraden meer en ik
heb toen duidelijk gezegd dat
bijvoorbeeld een misoogst een
ramp zou betekenen", licht dr.
Boerma toe. „Dat lag temeer
in de lijn der verwachting om
dat de wereldbevolking sinds
1952 met 50 pet. is toegeno
men In het verleden hebber
we altijd kunnen rekenen op
de rijke voorraden van voora
de Verenigde Staten en Cana
da. We wisten dat daar de vol
le graanschuren stonden, men
maakte zich daarom niet altijd
even druk. Er was immers ge
noeg. Maar sinds vorig jaar dt-
Russen dertig miljoen tor
graan op de wereldmarkt
;ochten omdat ze zelf met mis-
nogsten te kampen hadden,
raakten die volle schuren na
genoeg leeg. De Russen koch
ten Amerikaans, Canadees en
Frans graan en toen hebben
wij al gewaarschuwd dat een
mislukte oogst in de jaren
'73f'74 weinig minder dan een
hongersnood zou veroorza
ken".
Zorgvuldiger
Dr. Boerma liet het niet bij die
voor deskundigen nogal
eenvoudige prognose. Hij
gaf er meteen een oplossing
bij, waardoor voorkomen zou
kunnen worden dat er anno
L973 inderdaad miljoenen me
iemensen van pure honger zou
den moeten sterven. „Ik heb
toen voorgesteld dat we bij
wijze van spreken een net van
voorraadstations over de we
reld zouden spannen. Dat op
diverse plaatsen en met geza
menlijke inspanning extra
voorraden zouden worder.
aangelegd, ook voor rijst en
coedergranen, want die laatste
hebben weer een doorslagge
vende invloed op de vleespro-
duktie", aldus dr. Boerma
Zeer recent zijn zijn voorstel
en uiterst sympathiek ontvan
gen in de economische en soci
ale raad van de Verenigde Na
ties in New York. Er kwatr,
een unanieme resolutie waarin
adhesie aan de plannen werd
betuigd en waarin de FAO
verzocht werd de zaken con
creet uit te werken. „Daar zijn
we nu volop mee bezig, maar
dat duurt uiteraard te lang om
in Afrika nu meteen te hel
pen"
Na de alarmerende berichten,
is de hulp op gang gekomen.
Vele 'landen en het Wereld
voedselprogramma zorgen voor
in totaal 450.000 ton graan.
Bijna 200.000 ton wordt
momenteel naar de meest ge
schikte havens aan de Westaf-
rikaanse kust verscheept;
121.000 ton volgt tussen nu en
30 juni en de rest na 1 juli.
Meer doen is bijna onmogelijk,
omdat de havencapaciteiten
dat niet toelaten en omdat de
transport-mogelijkheden van
uit de havens naar het binnen
land te gering zijn. Er za!
meer met vliegtuigen moeten
gebeuren. Er moet ook snel ge
werkt worden, omdat de re
gens die straks gaan komen,
vee] wegen onbegaanbaar zul
len maken.
Anderzijds zullen die regens
velkom zijn om het groeipro
ces van de zaaizaden weer op
gang te brengen. „Daarom is
het zo'n haast-klus, want dat
zaaizaad moet er voor 15 juli
uiterlijk zijn, wi) het nog uit
gezaaid kunnen worden", al
dus dr. Boerma.
De beet is los
^bij de Centfd-winkelier
Der stuk
500 gram
specialiteit van uw 0^
Centra-slager Cr
Aanbiedingen geldig t/m zaterdag 26 mei 1973.
ft Prijswijzigingen en
voorbehouden.
(Van onze p
De CHTJ is zover nog n;
maar heeft zich gisteren in
verre al bij de ARP aanges
ten diait deze beide fraiot
geen inbreng hebben geleve
in het schriftelijk eiindversl
„We hebben geen behoefte
een nadere standpuntbej
lingj', aldus het eensigezin
oordeel van de ARP- en
CHU-fractie.
Aanvankelijk was het de l
doeling, dat namens de di
christelijke fracties één karnt
lid het woord zou voeren. I
het verschijnen van het vo(
lopige verslag op het wetsor
werp, eind 1971, namen de ch
fracties nag een gezamenl:
standpunt in.
De KVP-fractie heeft gis'
ren wel een inbreng geleve
in het over enkele dagen te p
bliceren eindverslag. Daar
wordt een aantal vragen opg
worpen en die vragen zijn vt
geus de AR-omroepdeskundi
mr. M. W. Schakel zo „suggt
tief', „dat je de indruk fa-ij
dat de KVP bereid is de 01
roepwet te wijzigen ten l
hoeve van een Veronioa-acht
programma. Wij hebben de b
reidheid niet en ook nooit g
had. Ons standpunt is onve
anderd, dat er niet aan de oa
reepwet gesleuteld moet wo
dm terwrlle van Veronica".
Mevrouw T. Gardeniers-B
rendsen van de KVP-fract
toonde zich gisteren erg ve
baasd over de reactie van ha
anti-revolutionaire collega.
Mb het feit, dat de ARP en
CHU geen behoefte hebben a,
een inbreng in het eindversl
beslist niet gezien als een 1
d® boot stappen van deze fra
ties. Zo is het bij mij niet ove
gekomen en zo heeft Schak
net tegen mij ook niet gezeg
Wat onze fractie betreft:
z"ten sinds de hoorzitting
een aantal vragen, die we gra
beantwoord willen hebben.
de hoorzitting is toch wel
weken, dat Veronica een b
verband met een deel van
samenleving betekent waar
met helemaal omheen kimt".
Kvd «de ('geënte vragen van
i.i j? blijkt onder met
Kvp er wel voor voi
Lu1,versum 3 «en Veronic
r™'ge popzender te maken
«sis van horizontale progran
gedurende een vol e
Tóvens wordt gepleit voor t*
^Smzgstermpn van max
„j «ertien maanden voor 1
®™er Veronica, nadat de wet
werpen in beide kamers zi
„genomen. Wat het persone
JBro ro™ca betreft stelt
f* vo°r deze mensen („gel
P hun ervaring in het bijzo:
L
g
brr
(Van onze r<
AMSTERDAM Een aai
Vra zal *n de week van
daimVoor solidariteit me
bp,,,''l, Afrika en de Portugest
nil? Inet de Africa Liberat
Waar'6 Van deze week is een
Het m OI> ''e organisatie v;
rerh(£ezamenlÜke comité e
Wni!t„ tSe humanitaire hu
Here6? erkend door de org
eehioa p znoet ook gebruil
Nv?6",. Nederland moet na
W-^zzkterraad ter spra
uit t de koloniale oorlo
de Navrfe-ken tegen de 11111
comita 0 zn de richting van
vamr ee» vluchtelingensfati
^/«bijstand aan Portug
in gelegeitheid van de sol
Vemp?eWPlaaS Van 500 000 4
stet/^Pezz en organisatii
(NPif.'ï, ,ziizz: Nederlandse
Sing («Ai, de Stichting Onti
U SSy>' de Landelijke
'NKin deriands Komitee
iVereia Nederlandse Jeu;
he),). Angola-Comité, dr.
XedlJ^Sing Nederland, B
bandei^, Medisch Komitee
elV)ke Vereniging Werel
