Wat is er met de
I
a&n de hand?
I H
1 bekend
tussen o
Maandagmorgen in Nederland: talloze automobilisten reppen zich agressief naar hun werk en veroorzaken meer
ongelukken dan op welke andere ochtend dan ook. Ruim dertig procent van het aantal wekelijkse ziekmeldingen
wordt in de eerste uren van de werkweek geregistreerd. De wachtkamers bij de huisartsen zitten opvallend vol met
mensen die zich "niet lekkervoelen. Ook in de bedrijven gebeuren op maandagmorgen de meeste ongevallenzoals
onderzoeken in binnen- en buitenland hebben aangetoond.
Beroepen
Maandagmorgenauto
Gevaarlijk
Echtscheidingen
Agressief
door
corn, verhoeven
Ziekmeldingen
VOETBAL
Laatkomers
Pas later
Bepaling
Gevaarlijk
PRIJSWINNAAR
ZO INSTUREN
DE STEM ZATERDAG 12 MEI ig,3
Tekst:
ALBERT EIKENAAR
Foto:
TIDO GIDEONSE
.s de maandagmorgen
zo anders dan andere
ochtenden? Of zijn de
mensen anders, op
maandag?
„Dat laatste is zeker het
geval, beaamt dr. Jurrit
Bergsma, 37, psycholoog te
Alkmaar, „maar ik vind wel
dat je dan onderscheid moet
maken tussen de mens met
een geestelijke of lichame
lijke kater en de mens die
een zucht van verlichting
slaakt omdat het weekeinde
weer voorbij is".
„Overigens zeg ik er nadruk
kelijk bij dat een en ander niet
meer dan een gedachte van mij
is. Ik kan mijn oordeel niet aan
de hand van wetenschappelijke
research bewijzen.
Verder heb ik de indruk dat
vooral mensen in, laten we zeg
gen, de hogere beroepen nogal
zwaar tegen die maandagmor
gen aanhikken en dat de men
sen die op een lager niveau
zitten, daarentegen juist zeg
gen: ha, we mogen lekker weer
aan de slag. Dat heeft, lijkt me,
te maken met de relatie en
verhouding tussen arbeid en
het besteden van de vrije tijd.
Dat laatste niet in de zin van:
wat doe je precies, maar in de
zin van: hoe beleef je, hoe on
derga je die vrije tijd? Voor
iemand die zijn vrije uren met
moeite vult, kan het een hele
opluchting zijn als op maandag
de wekker afloopt.
Een man of vrouw echter die
zich zaterdags en zondags wer
kelijk ontspant, ziet waar
schijnlijk meer tegen het begin
van de week op. Het beeld dat
ik nu zo schets is natuurlijk
niet zonder meer volledig aan
beroepsgroepen te relateren,
maar het geldt wel in grote lij
nen. Maar: er zullen bijzonder
veel mensen zijn die na een
goed weekeinde niettemin op
gewekt naar fabriek of kantoor
gaan. En verder speelt ook dit
mee: mensen die zich zaterdag
en zondag niet zo best vermaak
ten, ervaren 's maandags heel
sterk dat ze eigenlijk een rot
weekeinde achter de rug heb
ben. Er was ruzie thuis die niet
op tijd bijgelegd of uitgepraat
kon worden. Gevolg: men gaat
met afschuwelijk de pé in aan
het werk. En weer anderen, de
meesten veronderstel ik, hebben
er gewoon even moeite mee om
na zo'n korte vakantie van twee
dagen opnieuw in het ritme van
alledag te komen. Het kost een
Reeds heel lang bestaat de
term maaudagauto. Dat zou een
auto zijn waarvan de kwaliteit
opvallend minder is omdat er
aan gesleuteld is door arbeiders
in een maandagmorgenroes.
T. Schaapveld, chef van de
DAF-persdienst: „Elke auto
passeert een aantal controle
stations. Een foutje gemaakt
door iemand met een zwaar
hoofd van de pils wordt er on
herroepelijk uitgehaald- Ik ge
loof niet dat er op maandag
meer foute handelingen worden
gepleegd dan op andere dagen.
We hebben althans nooit iets
van een verschil gemerkt".
paar uurtjes om het normale
tempo te pakken te krijgen".
Vroeger dacht men dat bij
voorbeeld een vakarbeider al
zijn handgrepen blindelings be
heerste, zo dat hij ze zelfs in
zijn slaap zou kunnen uitvoe
ren. Hij zou ze dan ook op
maandagmorgen zonder pro
blemen meteen in de juiste
volgorde moeten kunnen ver
richten. Medici en arbeidsana
listen kwamen bij onderzoekin
gen tot een heel andere con
clusie: na twee dagen pauze
heeft ieder mens kortere of lan
gere tijd nodig om zijn gewone
handvaardigheid te herwinnen.
Ook werkers met de „geest"
hebben een aanloopje nodig tot
dat de hersenen het volle ge
bruikelijke prestatievermogen
bereikt hebben.
De maandag is dus ook een
gevaarlijke dag. Er gebeuren
dan de meeste ongelukken, zo
wel in het verkeer als in het
bedrijf. Dat kan geen toeval
zijn. Waardoor is de mens uit
gerekend op maandag zo on
voorzichtig?
Bedrijfspsychologen voeren
deze reden aan: het weekeinde
is voor veel Nederlanders lang
niet zo ontspannend als het
eigenlijk behoorde te zijn. Veel
mannen werken „zwart". Zij
willen meer verdienen om meer
te kunnen Kopen of ze ontvluch
ten hun gezin. Op maandagmor
gen voelen ze zich dan allesbe
halve uitgerust, vooral niet als
ze in het weekeinde ook nog
flink wat bier of andere drank
hebben genuttigd. Ze draaien
zich maandagmorgen nog graag
een keer om onder de behaag
lijke dekens ook al heeft de
wekker al gerateld. De verloren
minuten dienen dan later door
een haastig (of geen) ontbijt
en op weg naar het werk te
worden ingehaald. Het lichaam
kan niet lekker soepel op toe
ren komen, zoals het gezondst
zou zijn. Sommigen slapen nog
half als ze de deur uitgaan.
De grauwsluier die bij velen
over de maandag&norgen)
zweeft, kan ook worden veroor
zaakt door mentale spanningen:
veel vrouwen overvallen hun
echtgenoten met de problemen
die ze een week lang moesten
opsparen en die ze in het week
einde willen bespreken. Maar
de mannelijke wederhelft toont
doorgaans geen enkele interes
se. Resultaat: een flinke woor
denwisseling en een paar uur
chagarijn. De kinderen ergeren
zich aan deze sfeer, laten dat
Een onderzoek onder Duitse
advocaten wees uit dat op
maandag verreweg de meeste
verzoeken om echtscheiding
worden ingediend, vooral door
vrouwen. Deze toonden onte
vredenheid voor de zoveelste
keer over liet verloop van
het weekeinde.
blijken door huilbuien en an
dere uitbarstingen. Resultaat:
nog meer ruzie. Uiteraard is de
man die na zo'n turbulent
weekeinde in zijn auto stapt
onder de indruk van al die ta
ferelen thuis. Er hoeft onderweg
maar iets niet naar zijn zin te
zijn of hij zal daar heftig op
reageren.
Een adjudant van de ver
keersdienst van de Rijkspolitie
te Driebergen zegt: „Ik heb in
derdaad stellig de indruk dat
veel automobilisten 's maandags
agressiever, onbeheerster rijden.
Trouwens ik kan wel zeggen dat
het hele verkeer die dag een
ander beeld vertoont. Maar
door welke invloeden dat zo is,
kan ik u niet vertellen want ik
heb geen concrete gegevens. Ik
ga nu af op mijn ervaring en
die van mensen die dagelijks
in de Porsches langs de weg zit
ten. We merken het vooral aan
de reacties van mensen die aan
gehouden worden. Die tonen
zich vervelender. Neem de
mensen die een grote stad uit
moeten. Ze zijn vaak te laat
vertrokken en raken dan bo
vendien in een spitsuuropstop
ping. In de meeste gevallen
gaan deze mensen, eenmaal op
de autoweg, onverantwoord
jakkeren. Andere mannen rea
geren zich af na het zondagse
spelevaren met moeder die
toen niet sneller dan 70 wilde.
Zit zo'n man weer alleen achter
het stuur dan rijdt hij ineens
lekker stevig door. In zijn alge-
ET komt zo
voor, dat de jreqjjl
tie ervan al
meenheid kun je best zeggen:
het verkeer is een duidelijke
afspiegeling van het menselijk
gemoed. Dat is op maandag
morgen heel duidelijk".
Niet alleen op de weg en in
het bedrijf, ook thuis vinden op
maandagochtend meer ongeluk
ken plaats dan op andere mor
gens. Dat wees althans een on
derzoek van het Duitse minis
terie van Arbeid uit. De heer
J. J. Desta van het Veiligheids
instituut aan de Amsterdamse
Hobbemakade verklaart: „Een
vrouw krijgt in het weekeinde
vrij veel rommel en ze heeft
soms geen zin om dat allemaal
prompt op te ruimen. Ze zit op
maandagmorgen vaak met een
vrijwel onoverzichtelijke afwas
en ook nog met de gewone was.
Ze wil alles haastig schoonma
ken, is wellicht op een gegeven
moment onachtzaam en dan is
een ongelukje zo gebeurd. Ter
zijde: orde en netheid zijn de
beste preventie tegen ongeval
len".
Dan is er verder op maan
dagmorgen een groot aantal
ziekmeldingen: ruim een derde
deel van de mensen die van
het werk thuis blijven, verzui
men het eerst op maandag.
Daarbij zijn mannen en vrou
wen met een simpele kater en
verkoudheid, maar ook de on
tevredenen, de mensen die zich
Voetbaluitslagen zijn de belangrijkste gespreksstof op maandag
morgen. Dat denkt ook Johan Cruyff. Hij zei in een recent inter
view: „Ze zeggen op maandagmorgen heb je aan de arbeiders niks,
want dan praten ze alleen maar over voetbal en niet over hun
huisvesting of milieuhygiëne".
Een woordvoerder van een Rotterdams bedrijf die zijn naam niet
genoemd wilde zien, zei ons: „Ik ben van mening dat het ongunstige
competitieverloop voor Feyenoord, vooral nadat de club de kans
op het kampioenschap door de nederlaag tegen Ajax verloren zag
gaan, het werktempo in veel ondernemingen, ook de onze, heeft
gedrukt".
Dat idee kreeg ook de heer K. W. Vink, procuratiehouder bij de
Amsterdamse handelsmaatschappij Scholtz en Co. Maar hij werd
slechts een keer met minder hard werkend personeel geconfron
teerd. Dat was toen Ajax van N.A.C. verloor.
niet meer happy voelen in hun
baan en de mensen die onder
een andere (psychische) druk
leven. Vaak wordt juist op
maandagmorgen de beslissing
genomen niet naar het werk te
gaan. Na twee dagen pret
tige onderbreking van de
sleur is die drempel te hoog.
„Dat cijfer van ruim dertig
procent ziekmeldingen is wel
enigszins geflatteerd door het
feit dat je zaterdags en zondags
geen bericht kunt doorgeven,
zodat zij die zich op die dagen
al ziek voelden op de maandag
worden geregistreerd," aldus
dr. Philipsen, deskundige op het
terrein van het ziekteverzuim,
die is verbonden aan het Insti
tuut voor Preventieve Genees
kunde te Leiden.
En hoe staat het met de laat
komers, de werknemers die op
het laatste nippertje besloten
toch maar het bevel van de
wekker op te volgen? Zijn het
er veel op maandagmorgen?
Een enquête bij een aantal
grote bedrijven en overheidsin
stanties in Amsterdam, Rotter
dam en Den Haag brengt aan
het licht dat inderdaad veel
mensen een paar minuutjes
smokkelen op maandagochtend.
„Maar, zegt een personeels
chef (Turmac-Amsterdam)' „wij
denken dat het verkeer daar
van de oorzaak is. Dat zeggen
die laatkomers althans altijd en
laten we het daarop maar blij
ven bonden".
meer opvalt en iets
sprekends gaat lijken-,
gebruik van bekende njm,
om zaken aan te bevelen 4
niets met die naam te
hebben, noch met de redenis
waarom die naam bekend
worden is. Het zou op
zelf vrij redelijk zijn ob j,
een ervaren voetballer
bepaald merk voetbalstfi
nen zou aanbevelen. Aan J
advies kan in dat opzicht
nig belang gehecht warl#
zijn gezag is gebaseerd
kennis van zaken.
Maar daarover gaat
kennelijk niet. Het adriej -
de voetballer toordt
door een ander opgesteld,
zijn naam wordt gekocht.
meestal heeft de bekt
naam niets te maken n
spullen waar reclame bo?
gemaakt wordt of met li
goede doel dat men prop:-
geert. Als toneelspel^
reclame maken voor
ten, zouden we nog km»
denken dat ze ingehuurd 1»,
den omdat ze indrukujefci
en geloofwaardig kunnen Ij.
ken bij een tekst die c-<
een ander verzonnen is. Mn
ook daar gaat het duideltt
niet om. De bekendheid
zich zelf lijkt genoeg te ijl
om geiuicht te geven aan a
aanbeveling. Het certain
om door de aanbeveling n
volgen, zo te worden als it
bekende persoon, kan een er-
kele keer van betekenis 2
b.v. als het om zeep gaatunt|
je ontzettend mooi van
wordt; maar dat is blptail
niet de hoofdzaak. Beha
landgenoten die uitleggen h
handig een girorekening t
is, uit de doeken doen rati
om een collecte van bek
is of als eersten een proto!
ondertekenen, speculeren ti
op navolging, maar niet t
het gebied waaraan zij ta
faam te danken hebben.
Hun gezag heeft ook niets ii
maken met de inhoud pas
hun woorden of de kracht a
hun argumenten; het imjII
die zelfs overbodig en daar
wordt wel degelijk op
culeerd. Alleen een geza
zich nietszeggende moorden
permitteren. Voordat
drang tot navolging 0|t-
hoorzaamheid er is, merit'»
element van herkenning. Bi
navolging waarop gespt»
leerd wordt, sluit aan bij dit
bekendheid die op zich zelf 1!
iets schijnt te betekenen ti
die ook wel wordt ingezet
loutere gezelligheid
verder geen doel aan verlof
den is.
T~\ AT zijn heel meden»'-
J dige en primitieve dis-
gen. De logica is ver It
zoeken, maar daar gaat M
niet om, al lijkt in de w-
beveling toch een soort w
redenering schuil te geen
Die steunt op een gezag e"
niets met de zaak te maler
heeft. Wat precies de inhoud
daarvan is, laat zich mo#
omschrijven. Als het erg tef
voudig was, zou het
schijnlijk niet werken.
ik verbeeld me dat er
sterk appel tot saamhorig™
uitgaat van een gezamevlw
herkenning. Als iemand dol'
iedereen gekend wordt, J"
hij al fungeren als een ge"
menlijk bezit en een ij*
De „bekende Nederlander
werkt bijna als een vlag j
wordt dan ook graag bij w"
telijke en gezellige gelegen
den voor de dag gehaald1
meer bekende Nederlanders
op het scherm verschijnetii
voorkeur in een rol die w®
met hun bekendheid te
ken heeft, dus „heel 0#*"
als mens, des te groter h
succes van de avond.
TV/lh dit symbool wer»
2 yy dan hoort daar l
s mythe bij en die
dan ook prompt geschoP®
5 Dat is de mythe dat de
2 kenden ook elkaar kennen^
2 onderling vriend
2 betrekkingen ond
E Zij vormerin die mythe
E kaste en gaan buitengent' 1
E gezellig met elkaar om. A
E op het scherm verschijnen i I
2 dragen zij zich alsof It
2 hun sociëteit zijn en W
2 ren elkaar. De drang f'
2 volging die zij wekken,
2 wel betrekking hebben op
E saamhorigheid die zij
E ten toon spreiden- Het
E wel of wij uiteindelijk nte
E bepaalde persoon willen f>
gen, maar ons het lev® jj.
2 troon van een kaste will
2 gen maken; en dat
2 weer heel gewoon zgn,
anders is het niet
Het ontbreken
verplichte keuringl
meeste auto's mé
(gas)installaties leil
dat amateurs in
genheid zijn een
in auto's te bouwei]
bij worden - zo
praktijk uitgewezej
fouten gemaakt er
heidsvoorzieninger
geerd. Ook bij hei
van de LPG-tank
grove nalatigheder
stateerd, waarvan
ongelukken vaak
volg zijn: vorig ja|
drie doden in Hilvq
Van elk merk auti
Nederland wordt geïn
wordt een exemplaar
maar het betreft dai
benzine- en dieselauto
installaties worden
ingebouwd en een
vindt dan niet meer
LPG-tanks mogen
druktoeneming bij
van temperatuur noot
dan tot 80 pet. worden
maar het komt vrijw|
lijks voor dat gasta
100 pet. worden gev
bij officiële vulstatior
De officier van jul
Utrecht, mr. Fransen,
rige week de zaak bel
tegen een LPG-depc
die onoordeelkundig g
hebben afgetapt, pleil
wettelijke maatregel
overeenstemmen met
bouwvoorschriften va
propaaninstallaties vod
bussen en taxi's. Hij is
van mening dat in het
verkeersreglement een
ling moet worden opg
dat auto- en verbrs
motor moeten voldoen
eisen van de rijksdien:
het wegverkeer.
Zolang dergelijke w£
bepalingen ontbreken
voor automobilisten
butaan of propaan rij
advies (in hun eigen
en in dat van anderen)
voorlichten over de
lijkheid van de inü
(door politie, brandwej]
arbeidsinspectie) Mr.
is van mening dat veel
met ingebouwde en oncj
kundig bijgevulde
„als gevaarlijke voetz1
aan het verkeer deelne
1 e Prijs (f 25,-'
Ingrid Dellaer
Oranjehoeve A
IJzendijke (ZIc
2e Prijs (f 15,-'
L. Verheyen
Chaamseweg
Baarle-Nassa
REDACTIE
.-DE STEM"
REIGERSTRAAT 16
BREDA
NAAM
STRAAT
WQQNPIAATS
Ïïz„enden voor dinsdagr
12.00 uur.
op de enveloppe
hnker-bovenhoek „We
Puzzel".
