Replica's: nieuw, maar dodelijk 'antiek' Kuikenfokker eist f. 3 milioen schadeloosstelling CHO vrij GROOTSTE AFNEMERS AMERIKANEN EN CANADEZEN [firn Wagemans, bijna 10 jaar in rechtsconflict: faldera DlëTISTES tionaris hogeschool Jewerkster uit B HU i e Hartstichting "Het is een zeer grote fout van de regering om deze wapens te verbieden Fout van de regering De zevende Hanquet Luxe collectie Kogel in de kop w Tot in de hoogste instantie hebben ze mij belazerd riaaier M Klachten Beklad Alles kwijt Ombudsman Verwijten door corn, verhoeven DE SI hlVl Zh I tiriDAü 5 MEI 1973 ichting op voedingsgebjgj plaatselijke afdelingen. In van het werkterrein zoebt N.-Brabant en eGlderland N.-Brabant en Gelderland :eland. orlichting en demonstratie ie voeding ter voorkoming e vergoeding voor reiskos- auto, geboden. met foto kunnen worden lan 10, 's-Gravenhage. apparatuur voor de furiktie van ig met de direktie 1 van het personeelsbeleid ten aanzien van 3 en beoordeling Ie organisatie; ipleidingen. middelbaar nivo, aangevuld ed van personeelwerk een sterke belangstelling ieten de voorkeur. :ien van een pasfoto, nen van de advertentie adijk S3, Breda. en Administratie van de houdelijke Zaken a vacature van sen grote mate van zelf- litgevoerd, hebben voor >p: ratie en de daaruit voort- en met leveranciers; inkoopdocumentatie en sf secreta ri a a tswerkza am. afdeling. didate die minstens een niveau heeft genoten en administratieve ervaring worden gericht aan het personeelszaken, Hoge- lirg. JL - T' t fisjï I a r nee donderbussen; de onderste is het antieke origineel, die mo del stond voor de replica (b.), die niet van echt te onderscheiden is. |p W h Een greep uit de monstercollectie replicas van pistolen en revolvers uit de afgelopen eeuw. et colts van modellen die gebruikt werden in de vrijheidsoorlog. Zij vinden gretig aftrek aan de over kant van de oceaan. 22 RUE TRAPPÉ; een morsig straatje in Luik, een gebouw uit de nadagen van Napoleon en een binnenplaatsje met ou derwetse zwengelpampen. Per ceel met barokke opstallen, toebehorend aan de S.A. Fa- briques Unies de Liège, zeg maar de N.V. Verenigde Wa penfabrieken van Luik, de oud ste nog werkende wapenfabriek ter wereld. Produktie: acht tiende eeuwse pistolen, colts, voor- en achterladers, musket ten, donderbussen en alle mo gelijke schiettuig dat de lief hebber van antieke wapens jeuk in zfln vingers bezorgt. Mr. R. Gonsalves, officier van justitie bij de arrondissements rechtbank in het slechts 30 ki lometer noordelijker gelegen Maastricht zou er nachtmerries van krijgen als hij wist in wel ke hoeveelheden dit dodelijk antiek van hieruit werd ge ëxporteerd naar alle windstre ken der aarde. Alles wat hij op dit gebied onder ogen krijgt wordt door hem in beslag ge nomen, want zo zegt hij of je nou met een karabijn uit 1972 schiet of met een wapen uit 1870, voor degene die aan de andere kant van de loop staat maakt dat geen donder uit. Monsieur Roger Vrijens (39), secretaire-general van de fa briek, haalt zijn schouders op en glimlacht vanonder zijn bor stelig snorretje: „Kijk eens, als ik iemand wil dood maken, dan pak ik 'n hamer of een nylon kous, dat is gemakkelijker. Het is een zeer grote fout van de regeringen om deze oude wa pens te verbieden. Moderne wapens kan men demonteren, maar deze geweren kan men niet gemakkelijk meenemen of in zijn zak steken. Bovendien kan men met de meeste maar één schot lossen. Ziet u het al gebeuren dat iemand met zo'n kruitwapen uit de oude doos een bank gaat overvallen? Ha- ha-ha-ha, nietwaar...™.". Directeur Hanquet (rechts) met dochter Nadine en algemeen secretaris Roger Vrjjens inde geiueermakerij. Fijn voor monsieur Vrijens dat de wereld zo groot is en de wetten zo verschillend zijn. De landen waar de Luikse fabriek het var moet hebben, zijn ver re van scrupuleus, zoals Cana da en Amerika. Daar zit de grote winst. Nederland, ach, er zit wel een agent in Reuver, maar een vetpot is het niet. De N.V Fabriques d'Armes enz., in Amerika bekend als „The Liege United Arms Co. Ltd" en ook wel „Etablisse- ments Centaure" geheten, is in 1725 op dezelfde plaats begon nen als spijkerfabriek. Ze werd in 1769 door Martin Hanquet uitgebouwd tot wapenfabriek en is, ondanks fusies en we reldoorlogen, tot de dag van vandaag in het bezit der Han- quets gebleven. De huidige ei genaar is Albert Hanquet (57), slank, grijs en aimabel, het ro mantype van een industrieel, altijd in voor een vlot babbel tje met zijn arbeiders, die hem in koor begroeten met een blij- nederig „Bonjour monsieur Al- bert.. Hij is de zevende der Hanquets Dankzij een zoon kan hij de dynastie straks doorgeven aan de achtste gene ratie. Het gebouw ademt de sfeer van een uit zijn voegen ge groeide smidse. Een labyrint van gangetjes, trappenhuizen, zaaltjes, werkplaatsen en ma gazijnen Mensen in stofjassen verrichten kunstig handwerk in ruimten met kolenkachels, spinrag, bestofte foto's van Ed dy Merckx en tepelblote pin ups. Overal de geur van noten hout. De jongens van de Grolsch-advertenties zouden er wel raad mee weten. Een knarsend half open liftje brengt je schoksgewijs naar de verschillende etages. Hier wor den de replica's gemaakt; per fecte nabootsingen van oude, zeer oude en minder oude wa pens. De fabriek kan terugval len op haar eigen modellen. In de magazijnen staan nog dui zenden exemplaren van origi nele lopen en afvuurmechanis- men ui: de beginperiode. Als het roest eraf geschuurd is, zijn ze zó te monteren. De Duitse bezetters hebben voor 20 mil joen gegapt, maar er is nog ge noeg over. Alleen al in de eigen antieke siercollectie staan luxe geweren, die tonnen waard zijn. Lazarro-Lazarins met rijkbe- werkte kolven en meesterlijke staalgravures en Damasco-ge- weren waarvan één loop 30.000 frank waard is. De replica's worden echter met nieuw materiaal vervaardigd. De lopen worden zelf gedraaid, de kolven zelf gesneden. Geen toelevering van derden, maar alles in eigen hand. De hand werkers zijn beeldende kunste naars in mini-formaat. Met bei tels en vijlen wordt alles pas klaar geknutseld. Graveurs en houtbewerkers leveren artis tiek monnikkenwerk. Maar het betaalt. De eenvoudigste colt kost zo'n 300 gulden. Wie iets extra's wil, kan kolven krijgen met zilverbeslag en ingelegd goud in alle denkbare uitvoe ringen en in alle denkbare prij zen. Kleine rijke mannetjes kunnen zich zelfs geweren la ten aanmeten, die speciaal op maat gemaakt worden. Hoe sierlijk en voorwereldlijk ze ook uitzien, alle wapens func tioneren echt. Elke replica wordt beproefd op de schiet baan; een naar cordiet ruiken de zolder waar je de nek breekt over lege hulzen. Voor inbrekers is men niet bang. „Wie hier 's nachts bin nendringt, komt er niet meer levend uit", zegt monsieur Vrijens. „Alles is beveiligd met schietpatronen. Wie een deur openmaakt krijgt paf! 'n kogel in zijn kop. Hahaha, zo gaat dat!" De fabriek, die vroeger ook moderne wapens fabriceerde, is zich in 1959 gaan toeleggen op replica's Er worden ook nog wel sport- en jachtgeweren ge maakt, maar de grote commer ce zit in het vaste assortiment nieuwe antiek, die in grote hoeveelheden naar Amerika, Canada, Duitsland en Frankrijk gaat en in kleinere porties naar andere landen. Er zit muziek in. Ook voor de toekomst. „Naarmate deze wapens ouder worden zullen ze in waarde stijgen", zegt de secretaire- general. „Onze afnemers zijn niet alleen de collecteurs, die ze verzamelen als sierstukken, maar ook folkloristische groe pen als schutterijen, televisie- en filmmaatschappijen, Holly wood onder anderen en de schietclubs in Amerika. Het schieten met oude wapens is daar zeer in opkomst; er zijn zelfs nationale concoursen. De ze schietverenigingen hebben er ook veel meer plezier van dan van moderne wapens. Met deze laatste schiet je in 5 se conden voor 50 frank 6 kogels weg. Boem-boem-boem en het is afgelopen. Maar het laden en spannen van zo'n oud wapen kost je vaak een kwartier, waarbij nog komt dat je je eigen kogels moet maken, zelf het kruit moet vullen en dat is als hobby veel sportiever en nog goedkoper ook". Laat mr. Gonsalves het maar niet horen! In Nederland zijn alle replica's op de bon, dat wil zeggen: u hebt er een vuurwapen vergun ning voor nodig. Zelfs als u 't als sieraad boven de schoor steenmantel hangt. Als u be trapt wordt, bent u er groeiend bjj, want illegaal vuurwapen bezit wordt niet beschouwd als een overtreding, maar als een misdrijf, waarvoor n een ver oordeling op uw strafblad krijgt. U knnt eraan ontkomen door het afvuurmechanisme definitief onklaar te laten ma ken, maar ja, dat zal voor me nigeen hetzelfde zijn als het dichtverven van zjjn ruiten! Sm i Nen en worden. üf MET min miljoen meer i jifi SNAPPER worden als rientatie en inlichtingen jTflf/te: q oor maaimachines JDIJKE - Tel. 01134-125^ minder dan drie miljoen ben ik niet - meer tevreden, be ta hstingvrij en exclu- smartegeld". zegt ex- ^HODfoeder Wim Wagemans E No°rcUimburgse Horst- Ti» i (iie bestaan van hn-t en zi'n gezin blijft L, aan een tragische ik.. m' Hij wil genoegdoe- H var de firma, die bijna 10 EL 11 2Ün pluimvee- L5,nS om zeep zou heb- P ««'Pen door hem een Er ,a? de broek te sme- kmirlïr" op een spoedig F» aan d?i voert h" Proces- Pf nil™ )0Pende band. Maar 7"en Paltken in zijn F11» gaat r Wim Wase- f'chlülle, „.°0r' Is hfl het ['Juten fTan een reeks justi- I® ölenrt» Zlelige sufkop? "%°man«eg0n 6ind 1963 it trn, een contract Klam n6 N'V' Be"egas te wonder P6?6 firma "et een -P 18.000 ïïf een capaciteit t?ertvanw lnsta"eren op hen'Mal af.emans, met een Jbsloe» ai, e automatisch ("vallen a a .gr°fe tank zou E«k dj.plaatsing van EP Va» f san 'aaJlijkse ter" ttn.J afgelOSt zou n' zat tevens de dat de kui" ie ga, taan al het be- de verwar- 1 Saw" b'i de N V- fins daïf betrekken. Wa- lf 16 hehbl een verstandige "ming v. J gezet. De ver- df a „.?e kuikenbroede- vSn i^bokken met 'n »a, 1® kuikens per 8egaran„UJm,mers °Pti- 1,6 tan *?ld' sPoedig ach echter af vragen, of hij zich met dit con tract de das had omgedaan. „Noch de gashouder, noch de toevoerinstallatie naar de warmtestralers in, de hokken hebben ooit goed gefunctio neerd". luidt de bewering waar mee de Hegelsomse pluimvee man de schuld voor het ter zie le gaan van zijn onderneming probeert af te wentelen op de N.V. Benegas. Geen enkel juri disch onderzoek heeft hem in, het gelijk gesteld, tot dusver. Sinds 1964-1965 heeft hij, na een voorlopig getuigenverhoor, in diverse procedures een scha devordering geldend willen ma ken, die begon met f 300.000, maar geleidelijk is opgelopen tot de vermelde drie miljoen. De rechtbanken hebben, hem nimmer één cent willen toeken nen, maar Wim Wagemans weet niet van ophouden. In 1966 richtte hij zich tot de koningin., hij deponeerde zijn klachten bij de deken van de Orde van Ad vocaten in Roermond. Alles was vergeefs Een van zijn laatste advocaten zegt: „Hij heeft nooit kunnen aantonen, dat de even tueel defecte tank de werke lijke oorzaak is geweest van de ondergang van zijn bedrijf. Er kunnen andere omstandigheden zijn geweest, die hij liever ver zwijgt" Zelfs de door Wage mans voorgebrachte getuigen hebben de ondeugdelijkheid van de Benegas-installatie nooit fei telijk er onomstotelijk kunnen aantonen. Maar de vastgelopen kuiken broeder verklaart: „Ik word overal belazerd, tot in de hoog ste instanties. Ik durf een wed denschap te sluiten, dat de ad vocaat die ik vandaag in de arm neem, morgen al is omge haald. Ik kan nooit een eerlijk proces krijgen, omdat ze mij al tijd één stap voor zijn". Alle juridische uitspraken sinds 1965 noemt hij vervalst. In die ver valsing zou een inmiddels over leden boekhouder de hand heb ben gehad, die volgens Wage mans was omgekocht en het platgevallen kuikenbedrijf ja renlang boekhoudkundig had laten voortbestaan. Daarmee werd hij, naar zijn zeggen, vol ledig klem gezet: een functio nerend bedrijf moet belasting opbrengen en vermindert de aanspraken op schadeloosstel ling, hetgeen precies het tegen overgestelde is van wat Wage mans wil bereiken. De directie van de N.V. Bene gas stelt, dat Wim Wagemans de goede naam van de firma in ernstige mate heeft beklad. Toen het geduld ten einde was, heeft men tegen Wagemans 'n kort geding aangespannen, waarna de omstreden gastank in 1971 werd weggehaald en Wagemans zich (onder de drei ging van een faillietverklaring) gedwongen zag om een achter stallige gasnota van f 6100,- als nog te voldoen. Op de gastank heeft hij nooit iets afbetaald. Bij de N.V. Benegas zegt men, dat er strikt juridisch alle mo gelijkheid zou zijn geweest om Wagemans „harderder aan te pakken" dan tot dusver gebeurd is. De gastank is inmiddels bij een ander bedrijf geplaatst. Daar functioneert hij prima. Mr. L. C. A. v. Eyck, raadsman van de N.V'. Benegas, verklaart: „Wagemans heeft nooit iets van zijn beweringen kunnen waar maken, hoewel hij daartoe alle gelegenheid heeft gehad. Ik neem aan, dat hij met zijn be drijf indertijd vreselijk pech heeft gekregen en toen is gaan zoeken naar mogelijkheden om ergens compensatie te halen. Toen hem dat bij de leveran cier van het fokvoer niet lukte, opende hij de aanval op de N.V. Benegas". Wagemans houdt vol, dat zijn tienduizenden kuikens een he mel op aarde hadden tot het moment waarop de vervloekte gastank kwam .Toen hij bij ge brek aar constante hokverwar- ming zijn leveranties moest staken en aldus zijn klanten^ kring kwijtraakte, scheelde hem dat (zegt hij) zo'n f300.000 in komstenderving per jaar. Dus is zijn „vraagprijs" op dit mo ment al drie miljoen. Wie zo iets wint, heeft een mooi han deltje. De gastank werd in 1968 getest, volgens Wagemans door het T.N.O. en het laboratorium voor materiaal-onderzoek van de Oranje-Nassau-mijnen. Maar terwijl hij beweert, dat het voor hem gunstig uitgevallen rap port nooit in een juridisch on derzoek gebruikt zou zijn, ver klaart zijn eerder aangehaalde raadsman het tegenovergestelde. De gastank zou, aldus deze ad vocaat te Roermond, zelfs nooit onderwerp van een door Wage mans aangespannen procedure zijn geweest. Wagemans wilde geld zien, hoe dan ook. Wim Wagemans by de afrastering, waarbinnen de fatale gastank heeft gestaan. Nu scharrelen er wat sierkippen in rond. Maar de miljoenen komen niet los, terwijl de Hegelsomse on dernemer voor deze gok alles op het spel heeft gezet. Zijn be drijf, waarvan de waarde op f 425.000,werd geschat, en alle levensverzekeringen van 't gezin (6 kinderen) werden op geleefd. Met oliekachels en gas flessen heeft hij, naar zijn zeg gen, tweemaal geprobeerd om de zaak weer enigszins op gang te brengen, maar dat mislukte door de vogelpest. Om de ver ouderde bedrijfsinstallatie te moderniseren zou minstens vier ton nodig zijn. Welnu, daarvoor kan Wim Wagemans in zijn positie nergens krediet krijgen. Hij leeft van de hand in. de tand. Iedereen die met dit tragisch geval te maken heeft (gehad), zoekt de ware oorzaak voor het débacle-Wagemans in een be drijfsorganisatorische catastro fe, opgetreden in het begin van 1964, waaruit Wim Wagemans maar één uitweg zag: de schuld afwentelen, op de N.V. Benegas om daardoor: a) zijn bedrijf te redden en b) op een gunstige manier onder het met deze fir ma gesloten contract uit te ko men. Toen de gastank voor de eerste maal dienst weigerde, zouden duizenden jonge kuikens zijn omgekomen. De reparateurs kregen (aldus de directie van de N.V. Benegas) echter geen toe stemming om de hokken te be treden. Bij zulke gelegenheden zou Wagemans ergens in een hoek een aantal dode kuikens hebben neergelegd om de in druk van een massale sterfte te suggereren. Min of meer ten einde raad wendde Wagemans zich tenslot te tot de „Stichting Ombuds man" (VARA) te Hilversum. Zijn eerste brief zou reeds kort vóór 28 maart 1971 gepost zijn, maar de stichting hield hem met twee nietszeggende reac ties aar het lijntje. Eenmaal raakte het dossier zoek, vervol gens werd het verwisseld met een ander. Het vertrouwen van Wim Wagemans in drs. Marcel van Dam kreeg een knauw, nu zelfs deze uitweg „besmet" leek door corruptie of manipulaties. „Mijn broer, die ze zijn invali- diteitsuitkering hadden inge trokken, schreef ook naar Van Dam en hij had binnen veertien dagen antwoord. Hij kreeg zijn uitkering tot de laatste cent na betaald. Waarom durft de om budsman mijn geval niet aan?" vraagt hij zich af. „Natuurlijk is er van omkope rij geen sprake", zegt Guido M Zuur, directeur van de Stich ting Ombudsman te Hilversum, waar het geval-Wagemans on der de codenummers 270 en 310 in het archief zit. Hij schuift het voortdurend uitstel van be handeling op de „ontzettende achterstand", die men langzaam begint te overwinnen. Zuur: „Niettemin had de heer Wage mans allang antwoord gehad moeten hebben. Ik weet niet waarom het zo gelopen is. In elk geval is het onzerzijds he lemaal fout. Wij zullen hem nog deze week onze excuses aanDieden. Ik ken geen details van deze zaak, maar zo te ho ren zit er voor ons geen nieuwe procedure in. Wagemans moet dus geen hoge verwachtingen koesteren". Wim Wagemans is hard gewor den. In. de opfokhokken achter zijn wening houdt de jeugd nu konijnen en kalkoenen voor de sport. Er hadden 60.000 kuikens kunnen rondtrippelen, goed voor een florissant gezinsinko men. Binnen de afrastering, waar ooit de vervloekte gastank heeft gestaan, loopt nu een stel sierkippen rond. Het woonhuis is in verval geraakt, de ruiten vallen bijna uit hun verrotte sponningen. Wim Wagemans leeft op zenuwpillen. „Mijn kin deren verwijten mij onze ar moede", zegt hij gelaten. Dat is hun vertaling van het spreek woord, dat een half ei altijd nog beter is dan een lege dop. Tekst: Jan Derix Foto: Sjeng Lommen ZELFS mensen die geen stem hebben, schijnen in bad te zingen. Ik vind dat, eerlijk gezegd, een merkwaardige gewoonte, - maar omdat het een gewoon te is die geen slachtoffers maakt, zal ik er verder niets kwaads van zeggen. Ik ver moed trouwens dat dit ge bruik als het echt bestaat en niet zomaar een verhaal is, wat ik heel goed mogelijk acht te herleiden is tot 'n frisse, blijde opvoeding rond de jaren dertig en dat zingen in bad toen zoiets was als fluiten in het donker. Omdat ik daar toevallig alles vanaf weet, heb ik ook een aantal vermoedens over het zingen, zoals ons dat xn die mooie dagen werd bijgebracht. Ik heb er weinig van overge houden behalve dat ik niet zing én honderden regels tekst van buiten ken. M- EEZINGEN deed ik vrij- l/l wel nooit. Het bleef bij L 'X loze bewegingen van de lippen voor het geval er controle was. Ik zie dat nu nog wel eens op de televisie als mensen denken dat ze in het beeld zijn: met een beetje verkrampte mond doen ze alsof ze zingen en het gezellig vinden. Hiermee overtrad ik het eerste gebod van de vro lijke zanger. Want zingen was altijd meezingen, dapper meedoen met andere kindjes, niet denken dat je meer was, niet in een hoekje kruipen, maar de vreugde om het ge zamenlijke bestaan luid en jubelend de wereld in kwinke leren. Ik verzin dat niet alle maal zelf; het stond zo in die liedjes. Bijna al die liedjes die wij zongen gingen namelijk o- ver niets anders dan over de vrolyke liedjes die we zongen- Zingend deelden we mee dat onze bezigheid op dat moment bestond uit zingen. Als deze belangrijke mededeling een maal verstrekt was zodat niemand kon denken dat we iets anders deden, want dat mocht nou juist niet hield het verstaanbare deel van de tekst meestal op. Het vrolijk lied zelf was in tussen van de woorden losge zongen en bevatte voorname lijk uitspraken als: heisa, fal dera, hopsassa, eidiedeldiedel- da en tararaboemdiejee. Zo gauw het er werkelijk op aan kwam de wereld nu eens precies duidelijk te maken - waarom wij zo'n vrolijk lied zongen, lieten we mooi ver stek gaan. f j EEN toonder dat ieder- I een mee moest zingen. V?" Onzin krijgt pas een schijn van geloofwaardigheid als werkelijk iedereen zonder uitzondering erachter staat. Want dan schept hij een band van medeplichtigheid. Daar om werden ook de kniesoortjes en bleekneusjes dringend uit genodigd mee te doen en niet achter te blijven. Als niet ie dereen zong en zich strikt aan te tekst hield, kwam de cantate niet van de grond. In één van die liederen werd gezongen: „diedeljo klinkt ons lied (bis) diedeljo en an ders niet". Die laatste woor den klonken nogal streng; zij werden langzaam en enigszins dreigend ten gehore gebracht. Discussie teas dus bjj voorbaat uitgesloten, alternatieve wijs jes waren er niet bij. Je kon „diedeljo" zingen, net als al die anderen, of je kon ophoe pelen. 7^v E regeldie aan dit uit t naam van de gezellig- heid uitgesproken drei gement voorafging, herinner ik mij ook nog. Hij luidde „Komt mee naar buiten, al lemaal". Bij mijn weten is na deze dringende uitnodiging nooit een gezamenlijke uit tocht gevolgd. Ook „de paden op, de lanen in", werd bij voor keur gezongen in een wat be dompt lokaal. Het kwam er eigenlijk op neer dat we altijd moesten zingen wat we niet deden: frisse boys zijn, „vic torie" roepen bij het zien van Hollands vlag op vreemde kust, voor d'onafhankelijk heid van zijn geliefde vader land zijn beste krachten wij den en vrolyke liedjes zingen. OVER zulke dingen kan ik nu uren prakkeze- ren. Ik kan niet ontdekken wat er achter zit: de chagrijnige tijd die om 'n tegenwicht van quasi-vrolijkheid vroeg, de behoefte om van ons frisse en sportieve kornuiten te ma ken, een zekere lust die toen beleefd werd aan gediscipli neerd en uniform optreden, een poging om onkuise ge dachten te verdrijven of een vurig verlangen om ons wer kelijk een onbezorgde jeugd te bezorgen en die door lied jes over ons af te roepen. Ik kom er niet achter, al meen ik zeker te weten dat ik er dicht bjj zit.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 23