'Koppen
snellers'
strelen
ijdelheid
Ik BI
Sir
agendo
r
door
corn, verhoevei
vr
DE STEM ZAlthUrtG28 APRIL J
T7 ijk", zegt de boom-
lange Engelsman
Simon H. L. Pratt
vanachter een heldere Holland
se pint: "Een man met een top-
tunktie in een of ander bedrijf
komt er niet makkelijk toe om
pen en papier te pakken en ver
volgens te schrijven: "Mijne he
ren, naar aanleiding van Uw
advertentie neem ik de vrijheid
om te solliciteren naar de bij
U vakante funktie". Zéker niet
wanneer die man uitermate te
vreden is over zijn huidige baan.
Zo'n man wil gevraagd worden.
Het streelt 'm in zijn ijdelheid,
dat een bedrijf op zoek naar ie
mand voor een topfunktie, juist
hém benadert.
Illlll II III IIII 111 II Mill II III IIII III IIII HU
llll III IIIIIIIIIIH HUI llllllllllllll lllll II
Intussen weet hij niet, dat we
als het even kan zo'n 100
tot 150 collega's ook vragen,
maar dat is op dat moment niet
belangrijk. Hoofdzaak is dat wij
al doende een lange lijst met
namen krijgen van mensen, die
eventueel belangstelling heb
ben voor een bepaalde topfunk
tie. Wie van de benaderden ten
slotte de funktie krijgt hangt
van het verdere verloop van
ons onderzoek af."
JACHT OP MENSEN
Simon H. L. Pratt is koppen
sneller. Ofwel "headhunter",
zoals ze het in Engels spreken
de werelddelen uitdrukken. Si-
man H. L. Pratt snelt koppen,
maakt jacht op mensen. Niet
zoals onze oude rijksgenoten van
ver over zee het eens deden:
bijna naakt en bloeddorstig
rondblikkend, maar gecivili
seerd ogend en gevat in onbe
rispelijk geplooid driedelig
krijtkostuum. Ook het lot van
zijn buit verschilt. In plaats
van de kookpot wacht zijn
vangst een rundlederen zetel op
wieletjes, mahoniehouten bu
reau met secretaresse in aanpa
lend vertrek en een salaris van
gemiddeld zo'n mille of 75.
Simon L. H. Pratt is dus om het
keurig netjes uit te drukken
"personeelswerver op direktie-
niveau", in dienst van de Ame
rikaanse firma Kiernan and
Company, die zich onlangs ook
in ons land vestigde. Aan de
Amsterdamse Singel wacht hij
dagelijks op een telefoontje van
een bedrijf, dat dringend om 'n
top-funktionaris verlegen zit.
Rinkelt die telefoon zo'n 12 keer
per jaar, dan stemt dat Simon
H. L. Pratt tot opperste tevre
denheid. Hij, de koppensneller,
kan dan terugblikken op een
goed jaar, want voor elke ge
leverde "kop" laat Simon zich
honoreren met het lieve som
metje van rond de twintigdui
zend gulden.
Voordat half Nederland nu be
gint te roepen van: "Hé, da's
een goed idee, morgen word ik
ook koppensneller", zullen we
Simon H. L. Pratt maar eens
laten vertellen wat hij voor dat
geld allemaal moet doen.
"erIggSjjSSgïïpFFPPp:
B-,
I -ri --- I
Ji£aa i
Simon Pratt: Een topfunctionaris krijgt de zenuwen wanneer hij niet minstens 1 maal per
maand benadert wordt".
De jacht op
topmensen
is geopend
Pratt: "Eerst vragen we aan 't
bedrijf dat om een top-man
verlegen zit, precies de taak te
omschrijven. Welke kwaliteiten
moet de nieuwe man hebben,
aan'welke eisen moet hij vol
doen? Vervolgens gaan we de
bedrijfstak onderzoeken. Wan
neer we bijvoorbeeld op pad
moeten om een verkoop-leider
voor de chemische industrie te
vinden, dan gaan we ons op dat
terrein uitgebreid dokumente-
ren. Jaarverslagen lezen, vak
bladen, enzovoorts. Al doende
stuiten we dan op allerlei na
men van mensen, die eventueel
voor die baan in aanmerking
komen. Zeg, dat we er aan het
eind van ons onderzoek zo'n
100 hebben. Die 100 mensen
gaan we stuk-voor-stuk bena
deren. We zeggen wat we zoe
ken, dat het ons iets lijkt voor
de desbetreffende persoon en
we vragen hem of hij belang
stelling heeft. Vervolgens kan
de benaderde zeggen: 't lijkt
me niks öf hij gaat er op in
öf hij geeft ons namen van men
sen die hij ervoor geschikt acht.
Wanneer we iedereen op onze
lijst benaderd hebben, gaan we
een eerste selektie maken van
20 tot 30 man, die we stuk voor
stuk persoonlijk gaan ontmoe
ten.
Met iedereen hebben we een
gesprek van 2 tot 2% uur. Is
die procedure ook achter de rug,
dan blijven er pakweg nog zo'n
3 of 4 over, die wij geschikt
achten. Met die namen gaan
we paar onze klant en hij maakt
tenslotte de definitieve keus op
grond van onze rapporten over
de desbetreffende personen".
IJDELHEID
Simpel? Op papier misschien
wel, maar in de praktijk kost
elke zoekpartij drie maanden.
Een maand voor de dokumenta-
tie, de research; een maand
voor de gesprekken en een
maand voor de finale. Succes,
zegt Simon H. L. Pratt, gega
randeerd. En wat nog belang
rijker is: "De man die we ten
slotte uitkiezen blijkt meestal
de ideale man voor die bepaal
de funktie. Juist omdat we er
zoveel werk van maken en niets
aan het toeval overlaten". Ui
teraard had iemand iets an
ders verwacht is deze metho
de van personeelswerving over
gewaaid uit de Verenigde Sta
ten. Honderden firma's houden
zich daar met "headhunting"
bezig. De methode werd eigen
lijk ontwikkeld, omdat het
Amerika van na de oorlog nau
welijks landelijke dagbladen
kende.
Bedrijven die topfunktionarissen
zochten waren daarom verplicht
in een enorm aantal dagbladen
te adverteren, wilden ze alle
topfunktionarissen in de Sta
tes, van kust tot kust, bereiken.
Daar kwam nog bij, maar dat
is waarschijnlijk een filosofie
die de koppensnellers voor een
gedeelte uit eigenbelang ont
wikkeld hebben, dat adverteren
niet de beste methode is om aan
topmensen te komen. Immers:
wie reageert heeft daar zo z'n
eigen motieven voor. Hij kan
ontevreden zijn, vastgeroest in
zijn huidige funktie, ontslagen
wegens ongeschiktheid, enz.
"Nee", zegt Simon H. L. Pratt,
"dan onze methode. Die streelt
de qdelheid. In Amerika is het
al zover gekomen, dat een top-
funktlonaris de zenuwen krijgt
wanneer hij niet minstens 1
maal per maand door een kop
pensneller benaderd wordt".
Tekst: Ben van Pinksteren
Foto: Tido Gideonse
NEW YORK, 6 mei 1937.
Hemelvaartsdag. Er was
veel volk op de been om
te zien hoe de giganti
sche zeppelin „Hinden
burg" zou afmeren.
Maar er ging iets mis
met de 245 meter lange
sigaar: het luchtschip,
dat dreef op waterstof,
explodeerde en in een
hel van vuur van een
paar seconden kwamen
36 mensen om.
Het leek gedaan met
de toekomst van de zep
pelin.
Met de tweede wereld
oorlog lag de ontwikke
ling van de luchtschepen
stil; het was militair ge
sproken niet van belang.
Enkele weken geleden
werd echter in Mülheim,
- na ruim 35 jaar, - het
eerste luchtschipcongres
gehouden.
Tussen de vele Duitse
en Engelse experts ook
kapitein R. Harthoorn uit
Zwijndrecht, die namens
de vracht-divisie van de
Holland Amerika Lijn al
vijf jaar op de zeppelin
techniek studeert.
Hij voorspelt:
DE ZEPPELIN KOMT TERUG!
Technici van het Engelse Gran
ville Institute verklaren: "Het
bouwen van een luchtschip is
eigenlijk een stomvervelende
zaak met de huidige stand der
techniek. Onze kennis is groot
genoeg om alle moeilijkheden
glansrijk te overwinnen. De eni
ge problemen die er liggen, zijn
economische".
De Engelsen stopten "voor de
grap" de Hindenburgberekenin
gen in de computer. Ze lieten
alles, waar de Duitse ingenieurs
zo'n veertig jaar geleden vele,
vele maanden voor hadden zit
ten cijferen in luttele weken
controleren. Uitkomst: de Duit
sers zijn grondig te werk ge
gaan. Het karkas woog veertig
procent meer dan het had hoe
ven wegen om dezelfde sterkte
te hebben Een deel van die
berekende winst valt weg tegen
het feit dat het ontplofbare wa
terstofgas van toen meer draag
kracht heeft dan het onbrand
bare helium wat men nü wil
gebruiken. Daarentegen is de
kennis der luchtweerstand dank
zij de vliegtuigtechniek zo toe
genomen, dat er op dat front
weer een beetje voordeel is te
halen. Het huidige luchtschip
is op papier een geduchte
concurrent van het schip. Blijft
de hamvraag: "Waarom bouwt
niemand er een?"
AANPASSEN
Kapitein Harthoorn is de eni
ge Nederlandse deskundige op
f
-■ï-,
lïfllkSsï
luchtscheepvaartgebied. 'n Man
zonder wijdlopige fantasieën,
zoals sommige kamergeleerden
op het luchtschipcongres in
Mülheim die etaleerden. Een
realist tot op het bot. Zijn uit
gangspunt is rechtlijnig: "Je
moet het vervoermiddel aan
passen aan de te vervoeren goe
deren en niet andersom. Voor
het transport over zee en over
land bestaat een rijke variatie
aan vervoersmiddelen. In de
lucht is dat niet het geval.
Daarom kan het luchtschip het
gat opvullen dat tussen Jumbo-
TEKST:
Herman Moscoviter
jet en vrachtschip is ontstaan.
Het vliegtuig heeft daarmee niet
afgedaan; nee, het behoudt in
mijn ogen zijn functie, 't lucht
schip wordt een welkome aan
vulling."
VOORDELEN
Harthoorn stelt duidelijk: "Het
enige struikelblok voor lucht
schepen op dit moment kan al
leen maar zijn of ze rendabel
zijn of niet. De vervoersmaat
schappijen zullen de stoot tot
het bouwen ervan moeten ge
ven, en zij kijken naar econo
misch nut. Voordelen kun je
voldoende aanwijzen: er zijn
immers veel minder indirecte
kosten. Geen dure luchthavens
geen grondverslindende start
en landingsbanen. Het lucht
schip maakt in vergelijking met
de huidige Jumbojet weinig la
waai. De luchtverontreiniging
is door het gebruik van conven
tionele motoren een fractie van
die der Jumbo's".
CONCURRENTEN
Maar het luchtschip moet pas
sen tussen de andere vervoers
technieken. Niet alleen vanwe
ge zijn grotere snelheid dan de
schepen en ruimere lading dan
de vliegtuigen, het moet een
economische tussenoplossing be
tekenen. Want behalve het toe
komstige stijve luchtschip lig
gen er enkele andere futuristi
sche concurrenten op de teken
tafel. Zoals het groot-model
hovercraft, dat net als 't lucht
schip met 200 km per uur over
het water scheert. Zoals de su
percontainerschepen met extra
motorvermogen, die wat lading
betreft een niet te onderschat-
ten concurrent vormen. En ten
slotte moeten dan de vervoers
maatschappijen kiezen welk
toekomstbeeld hen het beste
lijkt. Uitgangspunt van Hart
hoorn: toon aan, dat het lucht
schip de meest realistische vorm
van transport is door te wijzen
op de economische voordelen.
CIJFERS
Daarvoor hanteert hij de gebrui
kelijke cijfermethode voor ver
voerstechnieken, die niets van
doen hebben met factoren zo
als aanleg van dure havens en
wegen, startbanen, milieu, en
planologie. De sleutelwoorden
blijven: "economisch verant
woord". Men gaat oogklep
pen op simpeltjes uit van
transportproduktie per uur. 'n
Vrachtwagen die gemiddeld met
70 km per uur over 's Heren
wegen raast en 10 ton vracht
vervoert, heeft 700 km/ton. De
Boeing 747 die met 1000 km per
uur 80 ton vervoert: 80.000. Het
luchtschip dat 350 ton goederen
met een gangetje Van 200 kilo
meter per uur van het ene naar
het andere punt brengt, komt
aan 70.000. Pas als de getallen
in dezelfde orde van grootte
liggen als bij huidige vervoers
technieken willen de maat-
Robert Harthoorn: realist
tussen de kamergeleerden
schappijen de nevenvoordelen
wel aanhoren. Brandstofver
bruik, jaarproduktie en bereik
baarheid. Op die drie fronten
wint het luchtschip het glans
rijk, alleen waar het gaat over
de vervoerscapaciteit moet het
het afleggen tegen de Jumbo.
GOEDKOOP
Robert Harthoorn zegt dan dat
hü vergelijkt op een lang tra
ject. Het vrachttarief Amerika
Europa. Wil het vliegtuig zijn
1000 km/uur halen dan moet
het flinke trajecten afleggen.
Wil het luchtschip aan de 200
km/uur komen dan kan dat al
op een middellang traject. En
dat is volgens Harthoorn de riem
onder het hart. Want wanneer
je gaat kijken naar passagier-
tarieven binnen Europa, ligt 'n
prijs van 60 gulden voor een
reis naar Italië binnen de mo
gelijkheden. En als je niet op
ziet tegen 34 uur vliegen betaal
je 250 gulden voor de oversteek
naar Amerika.
VEILIG
KLM-grondlegger Albert Ples-
man zei het 37 jaar geleden:
"De economie van het lucht
schip is verbluffend goed". Die
waarheid geldt nog steeds. Al
leen, de luchtschepen zijn ver
dwenen. Waar Harthoorn ook
zijn optimistische kijk op heeft:
"De variomatic van de DAF
was er allang. De Hovercraft
bestond al tientallen jaren ge
leden op de tekentafel; maar
men had de techniek nog niet
om een luchtkussenvaartuig te
kunnen 1/ouwen. De luchtsche
pen waren er (gebrekkig en ge
vaarlijk) al veertig, vijftig jaar
geleden. Nu zijn ze vervolmaakt
en veilig. Ze moeten alleen van
de tekentafel af. Maar ik zeg,
dat we nog nooit zo dicht bij
de realisering van deze ver-
voersmethode zijn geweest als
juist nu".
Harthoorn weet het zeker: de
Zeppelin komt terug!
uit
iiiiiiiiiiiiiiHiiitminiiniiniiii
A LS God bestaat er,
1 maakt geluld^
heeft hij geen tin*,:
evenmin als onze poes.
heb er zelf trouwens ook J
en wil er geen; want
agenda heeft is een sta
Dat wil zeggen: ik heb
een boekje met datums
en ik heb ook altijd een
je of een lus voor mijn
met dingen die gedaan
ten worden en in het
tijn heet dat „agenda"
maar er is gewoonlijk
verband tussen de datun
het doen. Juist dat nt'i
maakt de agenda tot een
cument van de slavernij
TT ET is mij dan ook
volkomen raadsel,
de voile agenda, i
dwingend verband tussen
turn en doen, van uur
uur ingevuld, een opeenr
ging van dwingende ify
ken, tot een statuss J
heeft kunnen worden.
dat is het wel: het gel!
van weinig respect voor
medemens te veronderstel
dat hij over vrije tjjd j
schikt. Want respect t
kent: iemand belangrijk
den en belangrijke me,
worden overal bij betroH,
zij hebben dus volle ajerd
In plaats van echte vrjje
bezitten zij de symbolen"
een prettige besteding
van, een tweede huis, eei,„
etc. Zelfs kinderen hebban
genwoordig hun vrije (}j j
volgeboekt; tussen de etrp
ballet- en pianolessen I» n
op hun agenda een uurtje j.
prikt worden voor een rt
jaardagsfeestje.
Pim-Frits kan zich c
uur even vrij maken,
Jan-Karei en Erwin' ka
onmogelijk voor vijf uur r
de partij zijn; de kleine1
lippine zal tot zes uur 1.
gymnastiek hebben en llf
daarna al geboekt te zpt
een ander partijtje.
rj AT vind ik nu sl
J nij en daarom ttili
peen echte
hebben. Wat ik niet bi
rijk of prettig genoeg vinda
te onthouden, daar zie ik
ver maar van af. Voor «j
gevoel bestaat de enige f»j
denswaardige status in 1
bezit van echte, niet tolM
boekte vrije tijd. en de dn
promotie die de moeite n
het nastreven waard is in Ik
leger worden van de
Dat is waarschijnlijk eat
melijk primitieve gedacht!
zij stamt dan ook regel
uit mijn kinderjaren. Ik
toen namelijk dat een
soon minder hoefde te
ken naar gelang hij bi
rijker was. Hiërarchie tutti
toenemende mate tan
heid en vrijheid was
kul als zij niet bestoni t«
beschikking over vrije tji
mijn fantasie stond God
venaan op de ladder; hij ei
zo hoog en machtig, dat"
zelf niets hoefde te doen.
had zelfs zo weinig te
dat hij ook het deleperen
handen gegeven had en
evengoed niet kon
Want wie alles uit
geeft, heeft nauwelijks I®
den en heel de rest noil.
Daarna kwam involgoritth
luxe overbodigheid de Wt
een figuur die op een W
zat en met luie, terei*
stem wat commandeerde
Maar zijn gezag was zo pd
dat het ook zonder comma-
do's wel functioneerde.
Hij zat alleen maar op
troon om te bewijzen dat lf
er echt was en niet iW
maar in de fantasie bid
Bij nader inzien was i
een soort van zwakheid,
wie zijn onmisbaarheid mi
bewijzen is niet heW
vrij.
TT ELEMAAL onder
de ladder was eet f
krioel van nitslh
en slaven die in naam
God en de koning als r
op en neer renden om
te doen en niets te t
of alleen maar hun bests'
recht te bewijzen. D"1'
sen in zaten dan de fil>
die van tijd tot tijd v>«
moesten doen, maar
minder naargelang tg
bij de koning stonden ol
baas waren op hun eip®
Hun agenda werd. voor^
deel bepaald door """"'J
wachte commando's ten
ven af, maar voor een
ook door hun eigen W#1
K vrees dat zo'n
ting, hoe doort"",
ook, weinig j
is en niet beantwoordt'
ambities van mensen
hoog willen op de woo
pelijke ladder. Omnooj f
zeggen: naar een i»
genda en minder vrqe v
De beschikking over vrt
dreigt iets proletansc
onbenulligs te wordf""n-rtiH'
Ik vind dat een mer „jii
ontwikkeling; in iW
heeft alleen hij j1®. j, yi
bracht die altijd
blijven.
maiist, schrijver van
journalist. dichter
'rett^n d" r Plas (45) heeft
bol va".jk ocuvre op zijn
„mvangru t onver.
Staa"; Ik ben altUd drif-
*hMig" aé'gt hü- Over het
m"' en over z«n levens-
CT leest men in neven-
tTd.W'«as ,een
•&ch Maar weinigen
Td0dat hü m de burgerlijke
*tn ,fnG. F. Brinkel ver-
a'taat' Sinds zün 21ste
1 hii aan „Elseviers Ma-
verbonden en zoekt zelf
iêrond'er Cotgen een paar in-
sante opmerkingen van
Ik ben een man die bij
de gratie van de dag
leeft. Het woord jour
nalist komt van jour-
j: het nieuws, observeren,
"d reageren. Ik leef bü de
en ik dicht bij de dag. Ben
"a dichter bü de dag dan bij
jeeuwigheid. En mijn werk
r het cabaret is altijd op de
jaliteit geënt. Ik ben altijd
lig bezig. Met leven, obser-
"en, signaleren. Te driftig,
'je het mü vraagt. Ais ik
ben of in een vliegtuig zit,
i treedt er een vereniging
mijn bewustzijn op en als
lie ontleed dan weet ik dat
de angst is, de zich voort-
nde wereld niet meer te
-ien volgen. Er niet meer
te kunnen zijn. 's Nachts
ik in een vliegtuig nooit
m. Ik wil bij bewustzijn
ren. Alles meemaken. Weten
het verder gaat, met alles
iedereen. Dat is hang naar
.en, drang naar overleven,
enlijk een panisch verlangen
r vereeuwiging van dit ene
lelijke bestaan. Daarom ben
hijd driftig bezig. Misschien
et een soort syndroom; angst
.r de dood. Het zal niet
feloos kunnen zijn, die
ieid van produktie. Ik heb
Ba het gevoel dat ik vijf ta-
_ten heb gekregen, maar er
zal moeten inleveren als
erantwoording zal hebben af
esgen. Ik had een vriend die
>hg ziek was tengevolge van
usmisbruik. Die zocht ik
ut op en als ik hem dan voor-
t'g maande om zich te ma-
rf' d™ zei die eerst altijd:
•otang er leVer is, is er nog
En wat later: „Je preekt
„tegen me, Michei, en je
f gelijk: als ik morgen
dan zeggen ze: die stom-
heeft zich doodgezopen!
'is jij morgen sterft zeg-
Ïtofru^-J"6115611 met wat
"Skhe'd, vertedering en
fora 1°. ln hun stem: „De
rkt"' ^ee.^ zich doodge-
«Wo ?ar. J® bent net zo
ta f, a'slk> en bovendien
V» 1 W te lichaam en geest
,,oms denk ik wel eens:
f5" stuk werkelijkheid
V «t stuk waarheid.
Jum'1» b?n een bevoorrecht
"ld 'en vit die nieuwsgierig-
jMing 7oiVerm?gen tot ver"
ik ang lk scbrijf, be-
|cLat lk leef' E" dat is
«eatievrrdrm
1 het feit H„t AfSezlen
Jere dan i i sinds jaren
Ja ik nu a=en dagboek bijhoud,
JMiv i. zes, zeven dingen
'tste rpffSE' Ik werk aan de
daahn uan mi:'n Amei"i-
'sevlw® °ek voor de krant
PsterlituÜ" teksten voor de
Ukerk f'i tIan, m'jn P®-
piorubriek teksten voor de
Sten voor rt "Cu.rsief": aan
Première, meuwe caba-
F ben h(Jan Cox en Halse-
t^sten vo lg te denken aan
w-bert u i melodieën die
^ft en die vrel2er gemaakt
fat heeft' o- graaS °P de
ingeland mfi Ven boek dat
ten; Engeland" gaat
Jtilie-album een soort
jjte leven mt het katho-
dat cte \?e Jaren 1920-
heten i-n' gaat uit"
Ssetdoor ne„SOms wordt daar
h. ur nog een vers gebo-
fjis, Weet attemaal klaar
komt klaar niet- Maar
aar' Het zal je mis-
