■lie
IBBffl WEER
HERKOMEN
Guus van de Neste:
„Kritiek Petra
Fraanje onjuist"
zeeuws
HET KERKLIED DOOR DE
EEUWEN HEENEN NU
r b.v.
ffilïl houdt
leraooi
iwr jeugd
Zesde plaats
voor Thomas
Expositie met klank in Middelburg
In Hoofdplaat
en stacaravans
aalwijk
stad
streek
1
i
r voor Nederland:
derland B.V.,
lapspolderweg
istrieterrein Noord,
.(02940)11155*.
m.
ONDERDOOR
REGIO
k#SV% af!
FILMS IN ZEELAND
RESTAURATIE
mm tm
mm
tmvm
t W m u mm te*
OVERZICHT
Vrijdag
20 april 1973
MET 28 APRIL
a - Brousse - Falk.
kg.,- geheel zeilklaar,
vanaf Hfl. L125,.
tweepersoons,
rachels, caravan-acces-
vans, vanaf Hfl. 1.250,.
r.
ANBIEDING
ilaapbedden - zeilboten.
)rtmij
24, Waalwijk
04163 - 27 17
.10 -18.00 uur
gs gesloten.
37, Waalwijk
i*60-3 61 31
teuze
endetypes
en en een
<e wasdroger.)
sen klasse beter.
3n wereldmerk op
n wasautomaten,
i en koelkasten.
COMPLEXE a
woninginrichtin
IHODT
Jen bar in het nieuwe onderkomen staat er al.
(Van een onzer
verslaggevers)
HOOFDPLAAT Van-
jvond hebben de verenigin-
Jen, die door het afbranden
[van café De Vriendschap
Tonder onderdak zaten weer
ten (tijdelijk) onderkomen.
Het man en macht heeft de
'heer J. T. Martens en een
tiental familieleden gewerkt
In de ombouw van de meu
belzaak van zijn moeder tot
Idelijk café. Ontheffing
pervoor is inmiddels aange-
5<L
hoop dat dit van zeer
Bdelijke aard is", aldus de
ier Martens, ,,Als het kan
iril ik een semi-permanente
Huw neerzetten of zo snel
hogelijk op dezelfde plaats in
i Kersenlaan mijn café weer
«ouwen. „Eigenlijk begin-
Ja mijn vrouw en ik weer
I vat voren af aan. Dit de
pnd is niets gered, nog geen
Erg dankbaar is hij
I voor de hulp van een brouwe-
|nj, die inmiddels een tapkast
I heelt geplaatst en die gisteren
I ook voor het overige meubilair
■otgrle, waaronder een kachel.
Tet pand aan de Dorpsstraat
p leeS£ekomen omdat de
Jeaer van de heer Martens
fete met de daarin gevestig-
meubelzaak. „Het is nog
h vrij gr0te ruimte, er is
wtair en de bierkelder is
Js nog beter dan in mijn
Ken cafe", aldus de heer
T'ens. De bedoeling is in de
™en een biljart te zetten,
zodat de biljartvereniging
weer kan doorgaan. Boven is
nog een vergaderruimte be
schikbaar. In de rest van het
pand zal de familie Martens
voorlopig zich huisvesten.
„Als je. zoals mijn vrouw en
ik, 20 jaar hebt gewerkt aan
de opbouw van je zaak dan
kun je niet stilzitten en daar
om proberen wij ook zo snel
mogelijk iets te beginnen.
Voor onszelf en vooi- de vere
nigingen, die wij altijd ondar-
dak hebben geboden", zegt de
heer Martens. „Als je niets
doet ga je er onder door", zo
zegt zijn vrouw.
Hoofdschuddend stond hij
even later bij zijn uitg'ebranas
café. „Het is onvoorsteibaar
vlug gegaan. Mijn vrouw trok
de keukendeur open en vlam
men en rook drongen gelijk üe
achterzaal in. In een mum van
tijd stond de hele zaal in lich
terlaai».
(Van onze
sportmedewerker)
[S'bT-JANSTEEN De
lverCSiSSie van de voet"
LV rini «TEEN houdt
E f april (tweede
ES'fi, un "^nationaal
^voetbaltoernooi voor R
i de W ges|leol(l wordt
ÉlvcreniJemei1 Van de Voet-
|vereniging STEEN. De
VeT?de verenigingen
lèhraa o 2en' H»ntenisse,
I S? p STEEN- Stekenê
kt (Bi"» 'B >- Racing
K„ en Slnaai (B.).
Ié bii loting in
lervow'ngedeeldi en spe-
■tie Dp S oen.ba,lVe com-
■vindt nnsweer 17.00
Ben a- kantine op de
lts. Prijsuitreiking
„Vanavond heb ik In de
Dorpsstraat de eerste vergade
ring weer. De besturen van de
verenigingen, die in „De
Vriendschap" hun dubrudmte
hadden gaan dan de koppen
bij elkaar steken".
Die verenigingen zijn anders
zwaar gedupeerd. De muziek
vereniging bijvoorbeeld, die
alle instrumenten verloren zag
gaan, blijkt niet te zijn verze
kerd. De hulp aan de verenigin
gen begint inmiddels al op
gang te komen. Zo kan de
Hoofdplaatse duivenvereni-
ging, dank zij inspanningen;
van zusterverenigingen, al be
schikken over 40 constateurs,
die in bruikleen zijn afge
staan. Zondag al kan weer ge
vlogen worden, bij wijze van
spreken.
Verder gaan er stemmen op
in de regio een grootscheepse
actie te gaan voeren voor de
getroffen verenigingen.
Energiek beende Martens
gisteren door zijn nieuwe (tij
delijke) behuizing. „Vanavond
ben i'k weer open", zo zei hij.
De gedupeerde kastelein tussen de brokstukken.
(Van onze sportredactie)
PHILIPPINE De in Phi
lippine woonachtige Engelse
Trico-Noblecoureur Grant
Thomas heeft enkele goede re
sultaten geboekt.
In het Belgische Maldegem
ging hij als zesde door de
finish en een dag later in
Knokke bereikte Thomas de
zelfde klassering. Zoals be
kend zegevierde de Axelse
coureur Wim de Waal zowel
m Knokke als Me Wegern.
(Van onze
zwemmedewerker)
TERNEUZEN De A-se-
leetie van de zwemvereniging
De Schelde uit Temeuzen met
onder andere Guus van de
Neste, Ingrid van Assche, Olga
Hoogeboom, Miriam Overdul-
ve, Jaap Jansen, Ronnie Clem-
minck, Carla de Vos en Marjo
lein van de Neste waren na
het lezen van een artikel in
De Stem van vrijdag 13 april
hevig verontwaardigd. In dit
artikel meende de 14-jarige
Petra Fraanje zich te moeten
verdedigen tegen de uitlatin
gen van Scheide-trainer Clem-
minek naar aanleiding van
haar besluit de zwemsport
vaarwel te zeggen.
Petra gaf als reden van haar
besluit de minder prettige
sfeer die bij de training van
de heer Clemiminck heerste en
dat dit niets met haar karak
ter had te maken. Ze meende
dat de training bij de gastoe-
fenmeester - de heer Marius
Wilfers uit Den Haag - die de
A-selectie van de Schelde ge
durende een kleine vier maan
den onder zijn hoede had -
beter was.
„Dit mag zij uiteraard vin
den", zeggen de verontwaar
digde Seheldeleden bij monde
pand bSwf a?ma in
Fein;g variat 6 week
l0g steïïs flei, °?pers zijn
lancls,;' Prodnl,^ e Neder-
faeslcn °df?tles „Bij de
Ruit". en Turks
••^DEhuk"?GD T City-
van woordvoerder Guus van
de Neste, „maar in die mening
staat ze wel helemaal alleen.
Ook wij vonden de training
van de heer Wilfers goed
maar toen hij wegging waren
we maar wat blij dat de heer
Clemminck de zaak overnam.
Bovendien ging de heer Clem
minck op dezelfde wijze ver
der. Hij had alle schema's
overgenomen en ze hebben
avonden lang samen de ver
schillende technieken doorge
nomen. Maar als Petra eerlijk
was geweest dan had ze ook
moeten vertellen dat ze de
trainingen van de heer Wil
fers maar matig bezocht en
dat ze bij de conditietrainin
gen altijd afwezig was. Als
gevolg hiervan werd ze niet
gekozen in de gelecentrali-
seerde kringtraining die twee
keer in de week in Terneuzen
wordt gehouden. Uit dit alles
blijkt wel dat wij als groep
volledig achter de heer Clem
minck staan en dat we het
geheel eens zijn met zijn uit
latingen ten aanzien van Petra
Fraanje", aldus Guus van de
Neste. die overigens nog ter
loops opmerkte dat de ware
reden van Petra's vertrek
waarschijnlijk te zoeken is bij
haar interesse in de badmin-
tonsport.
tot en met de volgende week
dinsdag, ook op zondag op
het programma staat in Mid
delburg. Toegang alle leeftij
den.
OOSTBURG Ledelthea-
ter: „Poseidon adventure".
Het beroemde verhaal van
Paul Galïico, over de onder
gang van een reusachtig pas
sagiersschip vormt deze
week de hoofdschotel op her
filmmenu in Oostburg. Op le
en 2e paasdag is het in Oost
burg lachen geblazen in „Ko
ningen der komieken". Niet
weg te krijgen van het Oost-
burgse filmdoek is „Blue
Movie", die maandag en
dinsdag zijn 54ste week in
gaat.
TERNEUZEN Luxor:
Turks fruit.
HULST Koning van En
geland: „Turks fruit".
VLISSINGEN Alham-
bra: „Bij de beetsten af".
GOES Grand:
beesten af".
„Bij de
In Middelburg stelt men
graag en veelvuldig docu
menten ten toon. De expo
sities in het rijksarchief
voor Zeeland behoren zelfs
al tot de traditie en zij
trekken telkens weer tal
rijke bezoekers. Toch is er
voor die vele kijkers niet
veel méér te beleven dan
de aanwezigheid van oud
archiefmateriaal wat pren
ten en foto's en maar een
enkel voorwerp, dat iets
met het object van de ex
positie te maken heeft.
De hele zomer door krijgt
Middelburg wéér een „docu
menten-expositie", maar dit
maal is het toch een bijzon
dere, die tevens iets duide
lijk maakt over het feno
meen: kijken naar woorden
die eeuwen geleden werden
neergeschreven.
Woorden, zo zal de komen
de tentoonstelling ons leren,
kunnen dezelfde beleving
oproepen als oude gebouwen.
Zij hebben wijding, zijn door
eeuwen intensief gebruikt,
gelouterd en hun enkele
klank, of de letters waaruit
zij gevormd zijn roepen een
sensatie op die ook archeolo
gen kennen als zij ergens
een handvol' scherven of een
paar botten in de grond aan
treffen. Tekenen van een le
ven, dat eens -zij het lang
geleden levend was.
Documenten hebben nog
iets speciaals in vergelij
king met bodemvondsten. Zij
hebben menigmaal het lot en
de levensloop van mensen
bepaald, zelfs van ons. De
neergeschreven letter, zo
overpeinzen wij telkens weer
op die documenten-exposi
ties, is eigenlijk nooit een
„dode" letter. Soms is de be
tekenis van dat nooit echt
stervende, geschreven woord
onbeduidend. Een enkele
maal echter is het oude
handschrift of het vergeelde
drukwerk van betekenis voor
ontelbaren.
Daarbij denken wij het
eerst aan de bijbel, een boek
dat de wereld op een sensa
tionele manier heeft veran
derd. Zijn potenties waren al
aanwezig, toen in de jeugdja
ren van het mensdom, de
geheiligde woorden werden
opgetekend, maar het duurde
talrijke eeuwen, eer de
drukkunst van de bijbel het
geestelijk richtsnoer voor
miljoenen maakte. Het opge
graven bot, lange tijd zorg
vuldig bewaard in grotten, in
kloosters en abdijen, bleek
levend vlees om zich heen te
kunnen laten groeien.
Iets dergelijks geldt voor
het kerklied, althans in de
reformatorische kerken en
dan heel in het bijzonder
voor de psalm. Het zijn
wat hun woordritme en hun
opbouw betreft ware won
derwerken, die naast het
springlevende van hun bood
schap een gezongen lofge
bed tot de Schepper de
voorname en statige allure
hebben van het eeuwenlang
gebruik. Werkelijk, ze zijn
te vergelijken met oude ka
thedralen, of met klassieke
fonteinen.
Dit kerklied nu, is onder
werp van een „documenten
tentoonstelling", die om
streeks half mei in de Mid
delburgse abdij gangen wordt
ingericht. De aanleiding om
juist nu een aan het kerklied
gewijde expositie te houden,
is de verschijning van het
liedboek der kerken, een
duimsdik werk dat in een
kleine 400 psalmen en gezan
gen eeuwen van traditie en
eeuwen van strijd om de
zaak des geloofs, tracht te
overbruggen. Het nieuwe
liedboek zal zeker de inzet
van nieuwe discussie wor
den, want zoals reeds
werd opgemerkt men
heeft bij het kerklied te ma
ken met iets dat de eeuwen
heeft getrotseerd, dat troost,
bemoedigend, inspiratie, geluk
heeft uitgedrukt en dat tot
een stuk eigen belijdens vain
de reformatorische kerken is
geworden, ondanks leerstelli
ge twisten onderling.
In de nieuwe uitgave van
het kerkliedboek heeft niet
zomaar met een herdruk van
oude psalmen en gezangen te
maken, maar met een soms
nogal grondige restauratie
van het hele liederenbezit.
Sommige liederen die als
wachtwoorden hebben gefun
geerd in kerkdiensten, zijn
fltttlh 1
rik 1 ilI' i 'li jprifca» BVIHiflti
SlWnVtnWfK'^
Van jifwet m
ftfufitotte ttBudbe»
pi»nyw*»u»
Bladzijde uit één der oude psalmbundels, die op de tentoonstelling te bewonderen zijn.
„Deze Psalm leert datse ghelucksalich zijn, die de zeden en raetslaghen der Godloosen ver
achten...."
geheel uit de nieuwe bundel
verdwenen; andere zijn er
voor in de plaats gekomen.
Melodieën, die eeuwen lang,
gebrekkig en tergend lang
zaam misschien, in de ker
ken werden gehoord, zijn op
nieuw bewerkt en hebben
ritmische wijzigingen onder
gaan.
Dat alles is met liefde en
zorg door zeer bekwame
mensen gebeurd, maar dat
neemt niet weg dat na 30
mei, als het „liedboek der
kerken", zoals het officieel
heet, in de boekhandel ligt
dat het na 30 mei klach
ten bij de verantwoordelijke
interkerkelijke stichting voor
het kerklied zal regenen.
Reeds nu terwijl het boek
nog moet verschijnen zijn
er al protesten gehoord uit
Arnemuiden, waar een be
paald kerkkoor meteen al
heeft laten weten, dat het
aan die nieuwigheden met
het kerklied niet wenst mee
te doen. Ook op het behou
dende Thol'en komen nu ai
bezwaren naar voren.
Het kerklied in zijn nieu
we gedaante komt op talloze
reformatorische christenen
af, als een dierbare, oude
oom die zich plotseling van
een haarstukje, een geverfde
baard en een hippe bril heeft
voorzien. Een groot aantal
reformatorische kerken heeft
besloten het hart maar voor
uit te gooien en het nieuwe
liedboek dankbaar te accep
teren, al zal het even wen
nen wezen.
Die instelling getuigt van
realisme, want mèt het nieu
we liedboek der kerken
komt een ongeziene gast de
kerken binnen. De gast heet
„oecumene". Het wil name
lijk, na een tijd waarin in
derdaad om het kerklied
kerkscheuringen zijn ont
staan, ook wel wat zeggen
als zowel in gereformeerde
als in hervormde, lutherse,
doopsgezinde, remonstrantse
en dat in de rooms-katholie-
ke kerken de nieuwe, dikke
bundel (nog) geen entree
heeft, al hebben er wel
rooms-katholieke dichters en
componisten aan de „restau
ratie" van het liederenbezit
der reformatorische broeders
meegewerkt.
Zelfs met een minimaal
gevoel voor oude waarden
kan men begrijpen, dat de
verschijning van het lied
boek der kerken een mijl
paal. voor honderdduizend is.
De officiële presentatie
van dit nieuwe liedboek
vindt in Middelburg plaats.
Praktisch op dezelfde bodem,
waar door de eeuwen heen
door de staten van Zeeland
verordeningen inzake het
kerklied werden uitgevaar
digd en uitspraken van tucht
rechtelijke aard werden ge
daan.
De tentoonstelling vervult
in dit hele beeld, een bijzon
dere functie. Hij overbrugt
in taal en teken een periode,
die reikt van de tijd waarin
David de harp bespeelde tot
aan die waarin raketten het
heelal in razen.
Een lied van eeuwen, dat
geklonken heeft in de tenten
van joodse herders, dat ge
galmd heeft in catacomben,
maar ook in concentratie
kampen, dat bij hagepreken
de mensen heeft bezield en
dat in toeristenkerken werd
en wordt gezongen.
Dit oude lied reisde met
de mensheid mee, heel de
geschiedenis door. En juist
doordat het l'evend was, en
geen systeem van dode let
ters en telkens op een noten
balk, groeide het met de cul
turen en de stijlopvattingen
van vele generaties gelovigen
mee.
Op de expositie is te zien
hoe die metamorfosen, soms
geleidelijk, maar soms als
een plotselinge explosie van
nieuw élan, tot stand kwa
men. Het geschreven woord,
de zorgvuldig getekende no
tenbalken zijn er de bewij
zen van.
Men ziet er, hoe het kerk
lied speelde bij „de wae-
reld" en hoe volksdeunen
werden omgebouwd tot
kerkzang. Men 7. hoe
moeizaam het werk was van
degenen, die bij behoud van
een zo zuiver mogelijke oer
tekst (bijvoorbeeld bij de
psalmen) passende melodie
ën trachtten te componeren.
Men leest letterlijk welk een
strijd er in vele breinen en
harten heeft gewoed om een
andere maatvoering dan de
uitgerekte lijzige maar ver
trouwde en door te drukken.
Om zulke dingen is vroeger
amok gemaakt.
De tentoonstelling leert de
toeschouwer ook, de betrek
kelijkheid van veel dingen te
zien.
De strijd om het nieuwe
liedboek der kerken zal dit
maal niet zo langdurig en zo
verbitterd woeden als in het
verleden het geval was. Zelfs
niet in „domineesland", zoals
Zeeland niet geheel ten on
rechte nog steeds wordt ge
noemd
eindredactie
bas augustijn
