BURG Eerste beurs voor balletopleiding in Leningrad Persoonlijke kleren POKON PUUR Franse kerken veroordelen wapenexport van regering gsl om te sterven is vaak angst om te lijden" fSnge. MOO/ W MISVERSTANDEN OVER WOL I È)©BOnnn^"nn 29 SECRETARIS CNV: Gezondheidszorg organiseren ais het onderwijs KINDEREN VAN GASTARBEIDERS KOMEN VAAK NIET AAN MIDDELBAAR ONDERWIJS TOE .EUTER- ÏDSTER ESLOTEN I mode ente Terneuzen MAN TUINMAN e Sas van Gent ïmeente Axel (ENDMAKING I Rijnberg's Handels bureau iijnberg immofoonplaten VOOR CAROLINE CIKAR vrouw mode ZOET ZOUT KOFFIE VOOR CHAUFFEURS plantenvoedsel Tegenstanders Wenselijk Symposium Menswaardig sterven Wtf ïbare werken van de gemet igt voor de afdeling plantsotijl enen in het bezit te zijn van!) •kwaam hovenier. Minimum s tot maximaal 1443,— 'emeuzen biedt U alle voordeL ïidsfunctie o.a. een aantrekkdijü ;en goede studiekostenvergoed imie AOW/AWW voor rekei. ite komt. De vakantie-toelage b beschikbaar, terwijl een tegem«|.| verleend in de verhuiskosten. men 14 dagen te richten aanl wethouders van Terneuzen. en wethouders van Sas van Gï mten op naar de betrekking val assige openbare kleuterschool!! omstreeks 13 augustus 1973. omer examen doen kunnen o te zenden binnen 10 dagen na h. in dit blad aan burgemeesters ter van Axel maakt bekend, m n Gedeputeerde Staten van Z* anuari 1973, 4e afdeling, Biw» Irdening, nr. 1940/166/73/446, W ran het besluit van de gemeen! lugustus 1972 tot vaststelling v» ingsplan Landelijke Bebouwinfl onherroepelijk is geworden. femmingsplan ligt ter gemeenteitj ling algemene zaken, voor r [e. 1973. De Burgemeester voomoml M. K. van Dijke. GOEDE VRIJDAG en PAASZATERDAG zijn wij kantoor-efficiëncj fotocopic Noordstraat 78 Tel. 33" Caroline Cikar is 20 jaar, woont in Waalwijk en houdt zich sinds haar zes tiende jaar intensief bezig met ballet. Dank zij het culturele verdrag, dat Rus land en Nederland enkele jaren geleden sloten is ze nu in de gelegenheid om gedurende een jaar haar opleiding te vervolmaken in het Mekka van de dans kunst: Leningrad. Het is niet eenvoudig om aan een dergelijke beurs te komen. Jaarlijks kunnen na melijk maar vijf studenten naai- Rusland met een beurs. Bovendien kan Caroline zich niet aan de indruk onttrek ken, dat men een vorkeur voor studenten in de weten schap heeft. Zij is in ieder geval de eerste op liet gebied van ballet, die een kans krijgt. Ze kwam door de Neder landse en Russische selectie, nadat ze was voorgedragen door baar leraar en de direc teur van de dansvakopleiding aan het Brabants Conserva torium in Tilburg. Bovendien bracht een Russische gastle- rares, die toevallig in Til burg was, een goed advies over haar uit. Zelf wist ze eigenlijk helemaal niet van het bestaan van de mogelijk heid voor een studie in Le ningrad. Haar leraar, André Simon, wees haar op deze mogelijkheid. Caroline ging zich op haar zestiende jaar pas intensief met ballet bezighouden. Een probleem dat zicli, volgens haar leraar, in heel Nederland voordoet. Men moet volgens hem al op tienjarige leeftijd beginnen. Maar aangezien nu pas de samenwerking met de middelbare scholen op gang komt, was het tot op heden onmogelijk om naar de mid- eindredactie rieja van aart Gala of London brengt een lipstick op de markt, die 9 Ontwerp van Max Fac tor. er uit ziet als een lang smal plastic potlood. ffi Elizabeth Arden komt eind deze maand ook met een nieuw potlood. Dit is echter niet alleen voor de lippen. Je kunt er een lijntje mee boven het oog trekken het kan dienen als oogscha duw, als lipstick en ais rou ge. Met de potloden kan ver der bijvoorbeeld een figuurtje op de schouders worden gete kend. Ze zullen te koop zijn in tien verschillende kleuren en kosten vijf gulden. Voor de man heeft Max Factor een nieuwe geleiachti ge haarcrème: Clear gel hair- dressing. Natuurlijk kunnen ook vrouwen deze crème ge bruiken. Na de mascararoller brengt Max Factor nu ook de mascarafeam. Men kamt, kleurt en krult de wimpers ermee en de mascara is wa terproof. 9 Nog een nieuwtje van Elizabeth Arden: een klein doosje met alles voor het op maken van de ogen. Het be vat drie oogschaduwen, een mascara, een eye-liner, een poeder „compact" voor de wenkbrauwen, en penselen. De doosjes, die in vier kleu- renvariaties zullen worden geleverd, zullen begin mei in de handel komen. delbare school te gaan en tegelijkertijd de dansoplei ding te volgen. Langzaamaan komt daar volgens Simon An dré verandering in. Als het aan de ouders van Caroline had gelegen was ze trouwens helemaal niet ver der gegaan in ballet. Ze za gen haar liever op de kweekschool. Caroline: „Ik heb toch doorgezet en ge zegd, dat ik beslist niet naar de kweekschool wilde. Mijn leraar van de amateurcursus ballet raadde me aan verder te gaan in ballet. Ik heb het toen voor elkaar gekregen, dat ik het een jaar mocht proberen, maar moest wel beloven, dat ik in het ballet- onderwijs zou gaan. Nu zou ik echter liever dansen, dan in het onderwijs gaan. Hoe wel ik dansles geven toch ook wel leuk vind. Ik heb het een jaar gedaan bij een amateurgroep. Maar voorlo pig ga ik dat toch niet voor vast doen. Ik hen van plan om me aan te sluiten bij een balletgezelschap als ik terug kom uit Rusland". Volgens Simon André vormt het niet geven van toestemming voor de ouders voor veel jongeren een pro bleem. „En dit geldt vooral", zegt hij, „voor de jongens. Wij kunnen er bijna geen krijgen. Een reden hiervoor is. dat jongens ballet ver wijfd vinden. Maar laat ik je dit zeggen, dat wij zelfs jon gens moeten afwijzen, omdat ze te teer zijn. Ballet is fy siek en psychologisch enorm uitputtend". Caroline kan dit beamen: „Als je thuis komt ben je eigenlijk te moe om nog iets te doen. Toch pro beer ik niet te vervreemden van mijn omgeving. Ik inte resseer me ook voor andere dingen. Maar het dansen houdt niet Op als ik buiten school kom. Het leeft hele maal in me. Ik zet me wel voor honderd procent voor het dansen in, maar ik ont zeg me niet al het andere om de absolute top te herei ken". Caroline vertrekt in sep tember naar Rusland. Ze had behoopt dit schooljaar ai in Rusland te zitten, omdat het jaar dan precies zou aanslui ten op haar vierjarige oplei ding in Tilburg. Aangezien dit onmogelijk was is ze nog een jaar op de school geble ven. Waar en hoe ze gaat wonen in Leningrad weet ze nog niet. Ze is wei alvast begonnen met het leren van Russisch. Arabieren noemden suiker „zoet zout". In dit gezegde komt de werking van suiker zeer goed naar voren. Een klein beetje suiker doet na melijk, net als zout, wonde ren voor de geur en d« smaak. Een beetje suiker maakt soepen, sauzen en vleesjus beslist niet zoet. De eigen smaak wordt er alleen maar door onderstreept en. als dat nodig is. verzacht. Nogal wat mensen aarzelen bij het kopen van een wollen kledingstuk. Zou het niet gaan vervilten? Verslijt het niet sneller dan synthetisch spul? Kan ik het wel centri fugeren? Zou het niet krim pen? Er bestaan veel wijd verbreide misverstanden over de behandeling van wol. Daarom hier de, volgens het Internationaal Wol Secretari aat, juiste behandeling. Belangrijkste regel is, dat men wol niet overdadig boent, wrijft en wringt. Het wassen van wol mag geen inspanning kosten. Het mate riaal moet zacht worden ge kneed terwijl het wassop door het breisel wordt ge perst. Een behandeling van een a twee minuten is vol doende. Het wassop moet 30 tot 40 graden warm zijn. Gebruik van te veel ener gie is niet alleen onnodig, maar bovendien slecht voor het wollen breisel. Het boe nen veroorzaakt vervilting. De kledingstukken kunnen het beat in veel water wor den gewassen. Het waspoeder moet goed Ter afsluiting van een feestje brengt de gastvrouw meestal koffie rond. Dit on der het mom, dat chauffeurs in het gezelschap toch wat moeten bijkomen, na een overvloed aan alcohol. On derzoeken hebben echter aangetoond, dat koffie de al coholafbraak juist vertraagt. Nog erger, het kan zijn dat door koffie het alcohol gehalte in het bloed wordt verhoogd. Rock-Inn 64, boetiek in Amsterdam, heeft erg leuke, jonge, eigen kleren. Ontwerpster Bet ty beseft goed, dat ze zich richt tot een beperkte groep jongeren, want de kleding, die zij ont werpt past gewoon niet op elk lichaam en bij elk karakter. Betty combineert bedrukte glim- stofjes met effen zwart, maakt modellen met diepe V-halzen en soms met smockwerk. Alge mene modetendenzen zijn in de kleren verwerkt, maar op zo'n manier, dat ze toch lang draag baar blijven. worden opgelost voor de wol in het sop wordt gedaan. Zeeppoeder, uitgestrooid op het wasgoed, kan verkleu ring veroorzaken. Twee a drie keer spoelen is meestal voUdoenide. Het is aan te raden om wol te cen trifugeren. Op deze manier wordt het meeste water uit wol gehaald en het kleding stuk is gauw droog. Alleen loagebreide en zware kwali teiten wol moeten liggend worden gedroogd. Kleine en lichte stukken kunnen rustig op een hangertje zon der puntige uiteinden wor den gedroogd. Wol zelf kan weliswaar te gen warmte, maar het is ver standig vooral licht gekleurde stukken niet te dicht bij een warmtebron of in direct zon licht te hangen. Dit om ver geling te voorkomen. Wol mag worden bijge- perst. AMERSFOORT (ANP) De heer L. de Graaf, secretaris van het Christelijk Nationaal Vakverbond, heeft voor de gezondheidszorg een organisatievorm bepleit, die nauw verwant is met die van het onderwijs. Op een congres van de Nederlandse Vereniging van Verpleegkundigen en ziekenverzorgenden in Amersfoort zei hij, dat er duidelijk parallellen zijn tussen het openbaar en bijzonder onder wijs, verzorgd door overheid, respectievelijk particuliere ziekenhuizen. In het onderwijs zijn beide soorten scholen aan dezelfde regels en voorwaarden gebon den. Ze worden op voet van gelijkwaardigheid bemand en gefinancierd, maar beide be houden binnen het totale be stel een ruime mate van vrij heid en verantwoordelijk heid. Doortrekking van deze orga nisatorische opbouw naar de gezondheidszorg (inclusief ge zondheidscentra in de „eerste lijn") zou volgens De Graaf voor medisch en niet-medisch personeel even aanvaardbaar kunnen zijn als voor onderwij zers en leraren. In de door hem gesuggereer de structuur zouden, evenals trouwens bij de volksverzeke ring tegen ziektekosten, waar de vakbeweging al lang voor pleit, alle medewerkers in dienstverband moeten gaan werken, specialisten in de zie kenhuizen zowel huisartsen in (ADVERTENTIE) Pokon is óók ideaal voor de planten in uw bloembakken. Nutevens mmini-emmertjes In héél 1973 geen prijsverhoging voor Pokon en Chrysal. Hoog in kwaliteit. Laag in prijs. BENDIEN - NAARDEN - HOLLANE gezondheidscentra. Voor het salaris van de in loondienst werkende artsen zouden lan delijke normen moeten wor den vastgesteld. Voor- en tegenstanders van het dienstverband voor artsen staan nog lijnrecht tegenover elkaar. Het belangrijkste argu ment van de tegenstanders is, dat de relatie arts - patiënt kan worden geschaad. Maar, aldus De Graaf, artsen in loondienst ontkennen dit ten stelligste. „In tal van inrich tingen waar specialisten in loondienst werkzaam zijn doen de gevreesde moeilijkheden zich niet voor, evenmin als in de vele psychiatrische, zwak zinnigen -en verpleeginrichtin gen, waar een open samenwer king van medici en niet-medi- ci in teamverband bestaat" De Graaf noemde het optre den van kleine groepjes zelf standige ondernemers binnen het geheel van een groot zie kenhuis met duizenden andere medewerkers in dienstverband ook sociaal en organisatorisch een achterhaalde zaak. „De praktijk leert trouwens, dat de vrije beroepsbeoefening geen enkel waarborg biedt tegen excessen en misdaden. Inte gendeel", al-dus De Graaf. Afroming van soms extreem hoge inkomens vindt De Graaf sociaal gezien wenselijk. De Graaf vroeg zich af of de ge meenschap wel zes tot tien keer zoveel moet opbrengen voor een specialist als voor een verpleegkundige. Een sa laris zoals een hoogleraar ver dient zou volgens De Graaf heel redelijk zijn. „Ook een medicus moet toch aardig kun nen rondkomen van 70.000 of 80.000 gulden per jaar". De moderne taakopvattingen vallen volgens De Graaf niet te verenigen met situaties waarin een kleine elitegroep zich gedraagt als een soort halfgoden waaraan alles en ie dereen ondergeschikt dient te zijn. PARIJS (UPI) —De Franse katholieke en protestantse kerken hebben gezamenlijk de wapenexporten van de rege ring veroordeeld als een mid del om lokale oorlogen aan te wakkeren en nieuwe conflic ten uit te lokken. De permanente raad van het Franse episcopaat en de pro testantse federatie van Frank rijk uitten in een ongebruike lijke gezamenlijke verklaring kritiek op de regering-Pompi- dou wegens het boycotten van de onrivapeningsbesprekingen is gesloten IWJMEGEN (ANP) In fan I?'e'|3'ns; op het symposi- f|: «Menswaardig sterven" in ■Wegen heeft zaterdag de To'Mdamse internist prof. l' van der Meer over de tf ')m te sterven gezegd, 1 tot vaak een „angst" om men is en een angst om te Wen ontluisterd in de totale mag van het lichaam en genten ook van de geest". angst heeft geleid tot ng van de dood. tot fei» tvaaraan iedereen Fa»''..n'et in het minst L ""'i de visite loopt de Kyf^akkelijk aau ge ster- L voorbij. In wezen is het Km voor de dood die |j^,snel langs de stervenden r®dat niemana er aan ont- ent rienSjte moeten sterven, anria ng od v°lgens prof. ïeerd iJ6tr te worden geïn" ln het leven. Dat be ierz?gt dat er den, w ,eid moet komen In (iJa 'even over de ei- tenfl Het stet,ven dient fvanh?ials een zinvc>1 Jehovwd%*Vln te worden tiirt mens zal zich Isterven" ?lJ'e het "§6denk fS dienen te herinne- jor d hij zijn gehoor t^eahw111® een andere lde Dstiöwn.ée sterfkamer, jEfase (W z'in ster- In de «onE'™33'51, In P'aats ftkte gezicht6" dlcht' de be~ lister 6 en het ge- I w at wahrouwen we^t T hem beter daglicht binnen te laten en duidelijk te spreken, opdat de patiënt weet wat wordt gezegd. Dit heft het isolement op, in plaats van het te versterken. Verpleegster Joke Borst merkte over het taboe op het sterven op, dat dit de verple ging van stervende patiënten bemoeilijkt: „Het taboe uit zich in vluehtreacties als de stervende mens niet inlichten over zijn naderende dood, te gen hem liegen, hem mijden en het hanteren van de beter- maak-idcologie", zo zei zij. „Je ziet het nog vaak gebeu ren dal de jongste leerling moet waken bij de stervende patiënt. Dit toont aan hoe dit waken wordt ondergewaar deerd en onderschat". Volgens deze verpleegkundi ge wordt het de verplegers, en verpleegsters extra moeilijk gemaakt de stervende mens te begeleiden door het gebrek aan communicatie en samen werking met de artsen. De farmacoloog prof. dr. J. M. van Rossum ging in op wat farmaceutische middelen kun nen bijdragen aan verlichting van net lijden tijdens het ster vensproces. „Medicamenten kunnen de hersenfunctie ver anderen en daardoor de pijn draaglijker maken of de geest vertroebelen, maar nooit in de plaats komen van menselijk contact", aldus prof. Van Ros sum. Volgens hem is het juist het intermenselijk contact en de medemenselijke hulp die de stervende nodig heeft. Het dempen van emoties door het toedien-en van tranquilizers bij stervenden is volgens prof. Van Rossum in de meeste ge vallen uit den boze. „De pa tiënt kalmeert en heeft geen angst meer, maar wordt emoti oneel vlak. Een door tranquili zers volledig uitgebluste mens kan niet menswaardig leven en evenmin menswaardig ster ven", zei hij. De euthanasie als ethisch, medisch en menselijk vraag stuk heeft een belangrijke plaats Ingenomen in de inlei dingen die zijn uitgesproken tijdens het symposium „Mens waardig sterven", dat is ge houden op initiatief van de medische faculteitsvereniging van de katholieke universiteit in Nijmegen. Ethious dr. Paul Sporken zei bezwaren te hebben tegen de definitie van euthanasie, zoals die is gegeven door de com missie van de gezondheids raad. „In die definitie wordt niet van stervenden, maar van ongeneeslijk zieken gespro ken", aldus dr. Sporken, „bij een eventuele levensbeëindi ging van ongeneeslijk zieken is geen sprake van euthanasie en wel omdat deze patiënten zich nog niet in een werkelijk stervensproces bevinden. Bij.. ongeneeslijk zieke personen mag men volgens hem niet de vraag stellen of het stervens proces drastisch mag worden ingekort, maar: mag men dit leven afbreken omdat men dit niet meer zinvol vindt". Dr. Sporken meent dat dit laatste ethisch niet verant woord is- De situatie van de ongeneeslijk zieke lijkt vol gens hem zeer veel op die van een stervende, met dit verschil dat de ongeneeslijk zieke, voor wie niettemin de dood vooralsnog niet zal komen, veel meer levensperspectief heeft en daarom ook de opga ve dat perspectief waar te ma ken. Om die reden lijkt het hem ook onverantwoord om op verzoek van de patiënt mee (ADVERTENTIE) Neem de 14-dagen-proef met die verrassend goede Beautycream van Wills, voor f. 1.50 Vochtinbrengend, voorkomt rimpels, maakt de huid zacht en soepel. Natuurlijk alleen bij Wills depositaires. te helpen aan een versnelde levensbeëindiging. „Levensbeëindiging buiten wil en weten van de patiënt is duidelijk ethisch onverant woord", aldus dr. Sporken, die de stelling verwierp dat die le vensbeëindiging voor de best wil van de patiënt is. „Dat is geen rechtvaardiging", zei hij, „we mogen onze normen voor het levensgeluk en levenszin niet opleggen aan anderen op zodanige wijze, dat wij daar uit het recht ontlenen te do den". Volgens di'. Sporken is pijn bestrijding tijdens een ster vensproces dat gepaard gaat met zeer ernstig lijden, ethisch te verdedigen, ook wanneer de pijnbestrijding als bijverschijnsel heeft dat de dood wordt bespoedigd. Ethisch verantwoord en zelfs geboden is volgens dr. Spor ken zich passief op te stellen als verlenging van het ster vensproces voor patiënt en omgeving zinloos is. Dit bete kent volgens hem het achter wege laten van maatregelen om het leven te rekken en het geven van optimale medische en verpleegkundige en mense lijke zorg om het sterven zo draaglijk mogelijk te maken. Het betekent niet: een patiënt zijn medicamenten onthouden en laten lijden. Wie dit stelt om daarmee actievere vormen van euthanasie te verdedigen, redeneert volgens dr. Sporken onzindelijk. Wanneer de patiënt zelf vraagt hem te helpen het ster- vensproces drastisch te ver korten kan daar volgens dr. Sporken op worden ingegaan, wanneer duur en aard van het stervensproces menswaar dig sterven mogelijk maakt. Volgens dr. Sporken kan deze vraag echter ook worden be grepen als een kreet van de stervende, niet om een spuitje, maar om hulp bij de innerlij ke verwerking van de weten schap dat men in de allerlaat ste fase van het leven ver keert. Hoogleraar huisartsgenees kunde prof. dr. J. C. van Es merkte over de euthanasie op dat „als men inderdaad de zorg voor de patiënt tot het centrale thema van de ster vensbegeleiding maakt, dan past de passieve euthanasie daar als het ware ongedwon gen ie. Als het achterwege laten van behandeling de pa tiënt voor verder lijden kan behoeden, dan ligt dit voor de hand". Ook bij passieve eutha nasie moet de patiënt daarin zelf het laatste woord hebben, vindt prof. Van Es. „Als men de zorg voor de patiënt centraal stelt, en met alle beschikoare middelen na streeft om het nog beschikbare leven zo leefbaar mogelijk te maken, dan behoeft actieve euthanasie niet anders dan bij zeer hoge uitzondering aan de orde te komen", aldus prof. Van Es. in Genève. De verklaring werd gepubliceerd na geheime studies van de bewapenings wedloop, die werden verricht door leiders van de katholieke en zes protestantse kerken, door economische deskundigen en door hooggeplaatste militai re officieren van wie de iden titeit streng geheim werd ge houden. In het protest zeggen zij, dat Frankrijk „een diabolisch ra derwerk" in beweging heeft gezet, dat geen enkele christen kan goedkeuren. Het is voor het eerst, dat de beide kerken in Frankrijk gezamenlijk een dergelijke tekst publiceren over een onderwerp, dat rechtstreeks op de landspoli- tiek betrekking heeft. DEN HAAG (ANP) Gast- arbeiderskinderen, die qua intelligentie Mavo, Havo of VWO kunnen volgen, komen tot nu toe als gevolg van taal problemen veelal ten onrechte op scholen voor lager beroeps onderwijs terechta Dit stelt het Curatorium Onderwijs aan Anderstaligen in Rotterdam. Het curatorium heeft minis ter Van Veen (Onderwijs) dringend verzocht toestem ming te geven, voor de vor ming van internationale scha kelklassen op twee scholenge meenschappen om het taaiob stakel weg te werken. De mi nister heeft op eerdere verzoe ken van het cur torium nog steeds niet positief gerea geerd. ln Rotterdam heeft men zeer concrete plannen om van af augustus kinderen van bui tenlandse arbeiders op deze manier een eigen toegang tot algemeen voortgezet onderwijs te geven.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 23