pecialiteit
tbank
bediende
AALMOES OF
SAMEN
DELEN
Energiecrisis
overschaduwt
militaire bedreigingen
Vastenbrief en vastenactie:
im
EYDEN N.Y.
Internationaal Instituut voor Strategische Studies:
jruari1973
ilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen pe l ngen peil ngen peilingen pe ungen
ingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen
peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen d.peilingen paling
eilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen
CONSUMPTIE
NIET VERPLICHT
Rechten
Solidair
Dilemma
Supermachten
Jap
an
Overgang
beschikbaar f2500,-
ïogere bedragen één
d opzegging
beschikbaarf2500,-
ogere bedragen één
i opzegging
laanden opzegging
randen opzegging
f maanden opzegging
aren vast
ren vast
ren vast
en vast
iren, doorlopend
embaar. Opzegging
laand.
'0
ien folder met alle gegevens
laarmogelijkheden bij de
se Credietbank, (Afd.
Antwoordnummer 5857,
m. (Geen postzegel I)
.aats:..
iAAGD:
gazijnwerk
OON
GE WERKKRING
STRAAT 2 HULST
01140 - 2513
laar de Hr. Nijenhuis.
ik met veilig
ikelt de wagen
eratie.
gheid zijn deze
orstoelen.
Holiday Rekord 1900S
Automatic
in 2-deurs uitvoering:
Catalogusprijs f 14.216,-
besparing 250^
Holidayprijs f 13.966,—
in 4-deurs uitvoering:
Catalogusprijs f 14.825,-
besparing 250,-
Holidayprijs f 14.575,-
zijn inclusief B.T.W. en
tinental.
ijzigingen voorbehouden.-
aad is beperkt!
G N.V.
rel. 01180 - 58 51
bielbedrijf
01184-7100, b.g.g. 3184
r b.v.
14 51, b.g.g. 01155 - 1245
150 - 22 58, b.g.g. 35 28
V.
100 - 6210
STFtW AAN
FASCISTISCHE PICTATOUR— KOLONIALISME - .ZIONISTISCH IMPERIALISME— APARTHElp..
FEODALE OAIDERiWKK/AB- AtlUTAlRE JUNTA - NATO-L4KEIEN - MONOPOOL- KAPITAAL— "mWaHEX/VffEEWMM/
S//MAS/)£/>£i£A/
Vastenactie. Nou ja, dat
tientje kan er ook nog wei
af. Of laten we zeggen
we zitten tenslotte (nog)
met de inkomensverschil
len de een zal vijf gul
den geven, de ander 25 of
misschien wel 50. Ja, kijk,
die actie Kom over de
Brug heeft er ook aardig
ingehakt en, eerlijk ge
zegd, ze moeten niet be
zig blijven. D'r zijn gren
zen.
Hoevelen zijn niet geneigd
«m zo te reageren op de
oproep aan de vastenactie
mee te doen? De organisa
tors van de vastenactie zitten
er duidelijk een beetje mee:
het is net of er minder en
thousiasme onder de mensen
is dan vorige jaren. Alsof er
een soort geefmoeheid is ont
staan.
De bisschoppen hebben
over dat geven enige niet
mis te verstane dingen ge
zegd in hun jongste vasten
brief. „Wij slaan het evange
lie te laag aan, als wij de
aandacht die het voor de
naaste opeist, zouden ver
staan in termen van liefda
digheid en niet in termen
van delen. Bij het geven van
een aalmoes gaat men uit
van de vanzelfsprekendheid
van de ongelijkheid. Bij de
len bevrijdt men zichzelf en
treedt men in gemeenschap.
Lijkt het er niet veel op dat
datgene wat de totstandko
ming van de echte, saamhori
ge mensengemeenschap in de
weg staat, de hebzucht is,
individueel en collectief?"
De heer A. van Bal, mede
werker van de Charitasdn-
stelling voor het bisdom Bre-
em mede-organisator van
vastenactie, is het hier
hartgrondig mee eens: „We
zitten nog helemaal in de
sfeer van de aalmoes hoor.
Ln dat komt omdat we
wij hier in het westen
uitgaan van ónze rechten op
s. Dat zit er bij ieder van
«s ingebakken. Meteen na
de middeleeuwen is het ei
genlijk al begonnen. Ja, an
deren kunnen dat allemaal
en mooier vertellen
dan ik, maar het is duidelijk
dat het toen dn wezen al fout
:3 gegaan. In ons Westeuro-
Pees cultuurgebied werd de
jnens zich al in het vroeg-
kapitalisme zo van zichzelf
bewust dat er een heel
nieuw mensbeeld uit is ont
staan. Zo komt het dat wij
nu in ons denken helemaal
van onszelf uitgaan. In prin-
°ipe denkt ieder van ons
ntoht te hebben op alles. Pri-
vebezit is bij ons systeem
geworden".
Maar iets weggieven van
wat je bezit, is toch een
goede zaak? Van de ene kant
wel, van de andere kant is
net geven eigenlijk helemaal
Met moeilijk. De heer Van
«al pakt de vastenbrief:
"vbgevigheid die slechts
hefdadi gheid is, feat onze
tositie onaangetast. De ver
dieping die wij nu op het
"og hebben, gaat verder en
'feit vragen omtrent onze ei-
Een situatie en onze eigen
bevoorrechte positie", zo
schrijven de bisschoppen.
De heer Van Hal: „Bij
liefdadigheid geef je wat van
Ls' waar je eigenlijk
jeu recht op hebt, meent te
ebben. Delen, samen delen,
°?,s heel wat anders. Dan
ken je dat anderen recht
ffi?® hebben op wat jij
Dan ben je solidair.
Solidariteit moet 't uitgangs
punt gaan worden. Laten
we nou wel wezen, al onze
sociale verbeteringen zijn
toch altijd onder druk ver
wezenlijkt. Dat heeft toch
niks met r lidariteit te ma
ken. Nou ja. Christus zei het
al: je moet bezitten alsof je
niet bezat. Maar dat is wel
mooi en makkelijk van mij
gezegd, want ais je mij di
recteur van een goed draai
ende fabriek zou maken, dan
was die binnen een jaar fail
liet. De deskundigen praten
je binnen de kortste keren
omver, als het hierover gaat.
Maar het is ook niet de taak
van de kerk om dat in de
maatschappij waar te maken.
Dat moeten zij doen. En dan
gaat het er maar om wat
voor instelling je hebt".
De bosschoppen zeggen in
hun brief, wiaoritaij ze a.h.w.
menigeen de woorden uit de
mond halen: „Zeker, bij de
inrichting van een menselij
ker samenleving in wereld-
verband is een grote deskun
digheid vereist. Maar des
kundigheid moet in dienst
staan van een levensvisie
van broederlijkheid en sa
men delen".
Het beeld dat de meeste
mensen van de vastenactie
hebben is dat van een inza
meling voor de missie, voor
missionarissen. „De mensen
geven eigenlijk aan hun ei
gen missionarissen", stelt de
heer Van Hal vast. „Hou me
ten goede, die missionarissen
verdienen die steun wel,
maar is het in feite toch
geven aan je eigen men
sen".
Het is ons traditionele
beeld van missie. Hoe ver
weg het ook is, we zagen
en zien het als óraze zaak.
Het is eigenlijk hun
zaak niet, al bedoelen we dat
niet zo onaardig als het er
staat.
„Die vastenactie is begon
nen als acute moodleniging.
Goed beschouwd was dat
ao'n 15 jaar geleden een hele
ontdekking: dat in een heel
stuk van de wereld armoe,
honger en ellende werd gele
den. Je wist natuurlijk wel
wat van armoedige toestan
den in de missie en zo, maar
we hebben nog maar net ont
dekt dat die armoede en el
lende structureel zijn".
De vastenbrief is daar ook
duidelijk in: „Veel meer van
onze verbeeldingskracht,
wordt gevraagd om te besef
fen dat ons huidig levenspeil
mede mogelijk is geworden
dank zij de handhaving van
een grote ongelijkheid in de
wereld, Onze bevoorrechte
positie maakt het ons moge
lijk dat wij, samen met an
dere begunstigde landen, de
prijzen bepalen, de tarieven
die onze voorsprong bescher
men, dicteren, het transport
beheersen".
Onze bevoorrechte positie.
.„Als je het alleen vanuit
de derde wereld bekijkt, dan
is het helemaal duidelijk",
zegt de heer Van Hal, „dan
zijn we hier allemaal rijk.
Maar van de andere kant, als
je in je eigen land rondkijkt
dan zie je toch grote groepen
mensen met lage inkomens,
met benadeelde posities, zon
der plezier in hun werk enz.
Wat moet je daar tegen zeg
gen? Ik weet dat nog zo net
niet. Die derde wereld lijkt
wel een groot terrein, maar
onze samenleving is eigenlijk
veel groter in z'n gecompli
ceerdheid. Omdat je er zelf
middenin zit".
Als vanzelf kom je dan te
spreken over die andere in
stelling, die inhoudt een be
reidheid tot delen i.p.v. aal
moezen geven. En over de
manier waarop die instelling
moet worden aangekweekt
De Braziliaanse progressieve
bisschop Helder Camara, van
wie in de hal van het secre-
tariaat van het Bredase bis
dom een grote foto hangt,
heeft eens gezegd, dat we
veel beter al ons ontwikke
lingsgeld zouden kunnen
houden en besteden aan onze
eigen omvorming.
„Daar zit veel in", zegt de
neer Van Hal, „maai- daar
beginnen ook de problemen.
Wamt niemand ds bereid geld
te glevem om zichzelf te laten
omturnen".
De vastenactie heeft in de
afgelopen jaren een ontwik
keling doorgemaakt, die van
zelf tot wezenlijke vragen
aanleiding as gaan geven.
Steeds meer missionarissen
wükkelinigsilanidien komen tot
de ontdekking dat het leni
gen van de directe nood lang
niet genoeg is en eigenlijk
een druppel op een gloeiende
plaat. De nood moet in de
wortel worden aangepakt,
zeggen ze. Kennis en vor
ming zijn nodig, zodat de
mensen hun lot en toekomst
in eigen handen kunnen ne
men.
Een groeiend aantal pro
jecten van de vastenactie be
staat dan ook uit onderwijs,
vakbondswerk, vormings
werk. Een en andier leidt tot
maatschappelijke en politie
ke bewustwording in de der
de wereld. En dat is wat
anders dan een ziekenhuisje
hier en een waterput daar, al
zijn die zaken evenzeer no
dig. Het betekent ook dat de
mensen daar zelf moeten
kunnen uitmaken, wat ze
met onze centen doen.
De hieer Van Hal komt dan
op het dilemma wiaar de vas-
tenactieorganisatie zelf voor
staat: „Ik vind ook dat er
een toenemende voorkeur
moet uitgaan naar projecten
die vorming beogen. Maar
dat heeft natuurlijk steeds
meer consequenties voor de
mensen hier waar de vasten
actie een beroep op doet.
Eigenlijk zou je dus ook veel
meer geld beschikbaar moe
ten stellen voor de vorming
de mentaliteitsverandering
van de mensen hier, wil
je bereiken dat wij hier een
andere instelling krijgen
t.o.v. de ontwikkelingslan
den. Van de andere kant
moet er toch ook geld komen
voor de acute nood in de
derde wereld.
Dit", zo concludeert de
heer Van Hal, „is gewoon
een stel vragen waarmee
men in de vastenactie en
waarmee ook nogal wat
werk- en actiegroepen her en
der worstelen. Het is niet
vreemd, hoor, en het is ook
niemand kwialdjk te nemen.
Maar we zijn allemaal opge
voed in wat ik maar een
micro-ethaek noem, we we
ten hoe we leven moeten in
ons eigen kleine wereldje,
maar nu worden we gecon
fronteerd met grote wereld
problemen".
Dat geld voor de vasten
actie moet er weer komen,
dat staat voor de heer Van
Hal buiten kijf (men mikt
dit jaar op 7 miljoen),
maar er moet buiten dat
;eld nog heel wat meer ge-
oeuren, wil het geen aal
noes blijven.
JAN LANDMAN
TAe grondstoffen zijn op-
nieuw een belang
rijke factor geworden op
de internationale politieke
weegschaal nu er ten
slotte door iedereen wordt
onderkend, dat er in stij
gende mate tekorten gaan
komen aan olie en andere
grondstoffen.
Zo heeft zich al het
merkwaardige feit voor
gedaan dat het bombar
deren van Noord-Vietnam
eind 1972 in de waag
schaal heeft gestaan, om
dat Amerika tekort aan
olie had. We laten deze
constatering voor reke
ning van het Internatio
nale Instituut voor Stra
tegische Studies, maar
een feit is, dat men in
Amerika zich ernstig zor
gen maakt over wat de
„energiecrisis" is gaan
heten.
Het befaamde instituut,
een onafhankelijke orga
nisatie die zich wijdt aan
het bestuderen van de
internationale veiligheid,
de defensie en het toe
zicht op de bewapening,
heeft de komende ener
giecrisis betrokken in zijn
jongste rapport. Het lijkt
ons de moeite waard van
de inhoud van dit rapport
kennis te nemen.
Straks slag om de olie.
(Van onze redactie buitenland)
Voor West-Europa, Noord-Amerika en Japan lijkt
de opkomende macht en de gewijzigde tactiek van de
olie producerende landen in het Midden-Oosten vrij
wel alle militaire dreigingen te overschaduwen.
Terwijl het anachronisme van de oorlog in Vietnam van
het wereldtoneel verdwijnt dreigen nieuwe gevaren ernsti
ger te worden, met name het gevaar van een internationaal
economisch conflict over energiebronnen en van een gewa
pend conflict in Zuidelijk Afrika.
Dat zijn enkele van de con
clusies van het jaaroverzicht
over 1972 van het in Londen
gevestigde Internationaal In
stituut voor Strategische Stu
dies.
Een andere belangwekkende
ontwilkitoeling is de actievere
rol van China in de internatio
nale politiek. In de opmerkelijk
pragmaitilsche buitenlandse po
litiek van Peking krijgt het
binnen de perken houden van
de Sovjetrussische invloeds
sfeer duidelijk prioriteit, aldus
het gezaghebbende Instituut.
Voor de Sovjet-Unie was
1972 een jaar van tegenslagen.
Nadat Moskou vijf jaar had
gewerkt aan het vergroten van
zijn invloed in Egypte moes
ten het afgelopen jaar de Rus
sische militaire adviseurs dit
land verlaten. Voor dit gevoe
lige verlies vond de Sovjet
unie slechts geringe compen
satie in Irak terwijl elders in
de wereld geen vooruitgang
werd gemaakt met het uitbrei
den van de Russische invloed,
aldus het jaaroverzicht.
In 1972, aldus het overzchi
zijn voor veel landen plotse
ling de sterk vereenvoudigde
vooronderstellingen weggeval
len. die sands de tweede we
reldoorlog aan hun beleid ten
grondslag hebben gelegen
Veel aandacht besteedt het In
stituut aan de eerste Ameri
kaans-Russische akkoorden
over beperking van de strate
gische wapens. Daaruit blijkt
in welke mate de supermach
ten erin slagen bilaterale sa
menwerking te combineren
met het voortduren van hun
rivaliteit.
De plotselinge ontspannin;
van het Chinees-Amerikaanse
conflict heeft in Azië gezorgc
voor nieuwe politieke mobiüi
teit en een onzekere situatie.
Terwijl Japan enerzijd.-
streeft naar handhaving van
het bondgenootschap met de
Verenigde Staten zoekt het te
gelijkertijd naar wegen om a-
politieke contacten te vestigen
met China en de Sovjet-Unie
aldus het overzicht.
Mogelijk komt Japan In de
verleiding een kernmacht te
ontwikkelen. Maar zelfs als de
politieke obstakels hiervoor
uit de weg geruimd worden is
Japan misschien technisch en
zelfs economisch niet in staat
om daar snel in te slagen, in
tegenstefflihg tot wat algemeen
wordt aangenomen.
Uit het voorbeeld van Japan
blijkt dat het aantal landen
dat technisch en economisch
ver genoeg gevorderd is om
een kernmacht van enige bete
kenis op te bauwen, zeker niet
onbeperkt is, zo meent het In
stituut, ook al is er voor de
aankoop van de wapens zelf
niet meer dtan 250 miljoen dol
lar nodig.
9 Straks geen benzine meer om bommen te gooien
Over Europa zegt het Insti
tuut dat de bekroning van de
Westduitee „Ost-Politik" en
het beginnen van een reeks
multilaterale Oost-West-onder-
handelingen de overgang mar
keren van „een formele rege
ling van de koude oorlog naar
het onderzoeken van een mo
gelijk nieuw systeem." De
Sovjet-Unie streeft naar ont
spanning in Europa om zich te
kunnen concentreren op bin
nenlandse problemen, die vol
gens het Instituut een dringen
der beweegreden zijn dan de
angst voor China.
De functie van de wereUdlbe-
heersing door de supermach
ten wordt minder duidelijk
wanneer wordt gekeken naar
het verband tussen economi
sche factoren en conflicten, zo
meent het Instituut, In een
groot deel van Latijns-Amerika
bijvoorbeeld bevindt de mid
denklasse zich in een econo
misch hachelijke positie, een
patroon dat in uiteenlopende
landen voor conflicten zorgt.
De middenklasse is gedwon
gen haar relatieve welvaart te
verdedigen tegen de indirecte
gevolgen van haar eigen ge
drag.
Wat betreft Vietnam heeft
het Instituut berekend dat de
Verenigde Staten hier meer
dan 108 miljard dollar aan de
oorlog hebben uitgegeven. De
militaire hulp van de Sovjet-
Unie aan Noord-Vietnam be
droeg niet meer dan 1,66 mil-
WERELDPRODUKTIE VAN RUWE PETROLEUM IN 1S72
^U/ÊDCI hBDnmil/TicS.'cnrt i
jard en die van China 670
miljoen dollar. De Amerikaan-
se uitgaven, waar in de econo
mische hulp niet ds meegeteld,
zijn berekend over de periode
1965-1972. De beschikbare cij
fers over de Russische en Chi
nese hulp betreffen de periode
1965-1971.
Het instituut voorspelt dat
de olielanden van het Midden-
Oosten tegen 1985 uit olie-ex
port naar de Verenigde Staten,
West-Europa en Japan een
jaarlijks inkomen van rond
40 miljard zullen ontvangen.
Daardoor zullen deze landen
belangrijke partners in het in
ternationale monetaire systeem
worden. Maar voor wie het
kan betalen zal waarschijnlijk
voldoende olie beschikbaar blij
ven, zo verwacht het over
zicht.
Zuid-Afrika, dat op het
ogenblik nog van wapenleve-»
ranties uit het buitenland af
hankelijk is, zal spoedig zelf
voorzienend zijn wat betreft
wapens voor binnenlands ge
bruik, aldus het instituut. Het
Internationaal Instituut voor
Strategische Studies is in 1958
opgericht als centrum voor in
formatie en onderzoek van de
problemen van de internatio
nale veiligheid en wapenbe-i
heersing in het atoomtijdperk.
In het Instituut dat donderdag
zijn zevende jaaroverzicht pu
bliceerde, particulieren meer
dan 50 landen. Het Instituut
werkt onafhankelijk van rege
ringen.
