Duizend keer
Van twaalf
tot twee
breed
Hobby
Archief
Cadeautjes
Q Baan?
door
jan wïntraecken
PUZZELEN
PRIJSWINNAARS
ZO INSTUREN
STRAAT
Maandag over een week,
om precies twaalf uur, komt
de KRO-televisie op bezoek
bij de KRO-radio. Dat mag
in de zeventiger jaren van
de twintigste eeuw een uit
zonderlijke zaak heten,
want de radio is al vele ma
len doodverklaard en de tv
evenzovele malen tot ko
ning uitgeroepen.
Uitzonderlijk maar terecht.
Want de teevee viert maandag
19 maart de duizendste uitzen-
ding mee van een radiopro
gramma dat op weg is alle re
cords op het terrein van popu
lariteit te breken: Van Twaalf
tot Twee, KRO's pauzepro
gramma dat aanvankelijk drie,
nu vijf keer per week wordt
uitgezonden.
Van Twaalf tot Twee is een
bijzonder programma. Door de
grote inbreng met name van
het publiek dat dagelijks in de
KRO-studio aanwezig is. Vrou
wen vooral, die in groepsver
band uitjes maken naar Hil
versum om daar presentatoren
Ted de Braak en Hans van
Willigenburg, het KRO-Huis-
orkest onder leiding van Jo
Budie, maar vooral Kees Schil-
peroort als spelleider van
„Raden Maar" aan het werk te
zien.
En paar feiten over duizend
uitzendingen:
zo'n honderdduizend mensen
woonden het programma bij
in de KRO-kantine werden
honderd vijftigduizend kop
pen koffie voor de bezoekers
geschonken
het Huisorkest, met z'n
merkwaardige repertoire van
„verknipte" opera- en ope
rettestukken, vulde 433 uur
en 20 minuten.
ongeveer tweehonderd ge
luiden werden in het spel
letje „Raden Maar" versle
ten: op één van de in de uit
zendingen niet geraden ge
luiden kwamen twee hon
derd zeventig duizend op
lossingen binnen.
de luistercijfers van Van
Twaalf tot Twee blijven
stijgen. Vier miljoen mensen
horen elke dag een stuk van
het programma, de gemid
delde luisterdichtheid gaat
naar de drie miljoen en
dat is op dat moment twee
derde van alle luisteraars
naar alle radiozenders (in
clusief zenders als Veronica,
Noordzee en Luxemburg)
samen.
Maandag over een week kunt
u het voor één keer behalve
hóren, ook zién. En als u goed
kijkt zult u in het Utrechtse
congresgebouw ook Anneke
Jansen zien: onder de miljoe
nen Van Twaalf tot Twee-fans
de Super-Fan Zonder Concur
rentie.
Tekst: Erik Annema
Foto's: Theo Sanders
„Die mensen van de radio"
zegt Anneke Jansen", die staan
de hele dag voor je klaar. Dat
vergeten Je meesten".
Tot die meesten behoort
Anneke Jansen in het geheel
niet. In Hilversum is men op
het gebied van fans wel het
een en ander gewend, maar de
Rotterdamse hulp in de huis
houding slaat alle radio- en te
levisiefanatici in dit land met
aanzienlijke lengte. Wat betreft
toewijding, maar ook met be
trekking tot geïnvesteerd geld
en geïnvesteerde tijd.
t 1- J^lppppi Jg gg!ppj!|
ffr ïïil.' 1 1 vb V vyf
„Nou èn" zegt Anneke Jansen,
„ik ben nou eenmaal gek op Van
Twaalf Tot Twee. Da's mijn
hobby. Ik vraag me altijd af
waarom mensen het niet gek
vinden als je sigarenbandjes
verzamelt, of schelpen, maar
vreemd opkijken als je je be
zighoudt met een radioprogram
ma".
Toen Van Twaalf tot Twee
indertijd voor de honderdste
keer de lucht in ging was
Anneke Jansen present, en toen
ze eenmaal voor de microfoon
een zelfgemaakt versje had
voorgedragen was ze verkocht.
Van Twaalf tot Twee heeft ze
sinds die dag geen keer over
geslagen.
„Dat ging nogal makkelijk,
want ik werkte bij mijn vader
in de groentenzaak. De klanten
begrepen al gauw dat ze tussen
de middag niet bij me terecht
konden, want ik begon van alles
te noteren. Welke gasten er
kwamen, wat het Huisorkest
speelde, wie er in Raden Maar
aan de lijn kwam. Vorig jaar
moest mijn vader vanwege zijn
hart uitscheiden met de zaak.
Toen heb ik net zo lang gezocht
tot ik ergens een baan in de
huishouding vond, waar ik van
twaalf tot twee naar de radio
kon luisteren. Want ophouden
is er niet bij ik ga net zo
lang door als de KRO".
Dee-jay Henk Bouwman is de man die voor de geluiden Ted de Braak, die afwisselend met Hans van Willigenburg
voor "Raden Maar" zorgt. "Van Twaalf tot Twee" presenteert.
Het resultaat van Anneke's
activiteiten is een dikke stapel
boeken, waarin de meest uiteen
lopende en bizarre bijzonderhe-
0 Anneke Jansen, gewapend met haar notitieboek, in studio 2
van de KRO.
den over „haar" radioprogram
ma genoteerd staan. De mensen
van Van Twaalf tot Twee kwa
men daar snel achter, en als
men statistische gegevens nodig
had ging er een telefoontje naar
Rotterdam. Met als gevolg dat
Anneke sinds jaren uit haar
eigen „administratie" turven
van jaarboeken samenstelt,
boordevol informatie, die naar
de KRO verhuizen. Bpeken die
met zilverpapier zijn versierd;
en waarin de aloude poëzie
albumplaatjes voor kleurige
accenten zorgen. Albums die
nog ontroerender worden door
de geheel eigen fonetische spel
ling, die de Rotterdamse hob-
byiste er met betrekking tot
buitenlandse namen en titels op
nahoudt.
Daar blijft het niet bij.
Anneke: „U bedoelt die ca
deautjes?? Nou. dat vind ik ge
woon leuk. Het gaat me echt
niet om een bedankje, maar alle
medewerkers aan Van Twaalf
tot Twee krijgen van mij met
Sinterklaas een presentje. En ik
houd alle jubilea bij. Als er
iemand voor de zoveelste keer
meewerkt dan ga ik naar Hil
versum met een cadeautje. Soms
hebben ze zelf helemaal niet in
de gaten dat er een jubileum is.
Dat vind ik het leukste".
Sinds jaar en dag steekt
Anneke Jansen al haar vrije
dagen en haar volledige vakan
tie in Van Twaalf tot Twee. Ze
heeft er een paar honderd re
tourtjes naar Hilversum opzit
ten. In de KRO-studio is ze al
tijd welkom, en haar favoriete
plaatsje tussen de leden van het
Huisorkest wordt onmiddellijk
vrijgemaakt.
„Ja" zegt Anneke, „ik zou
hier best een baan willen heb
ben, maar het is me nooit aan
geboden. Toen ik geen werk
had heb ik er wel aan gedacht,
maar ik durfde het niet te vra
gen. Iets met muziek of zo, dat
zou ik heerlijk vinden".
Na een pauze: „Maar het
hóéft niet hoor, ik blijf toch
fan. Gewoon omdat het een
heerlijk ontspanningsprogram
ma is, en omdat er allemaal
fijne mensen aan meedoen".
Anneke Jansen, 29 jaar, hulp
in de huishouding. Tijdrovende
hobby een radioprogramma.
Geen psycholoog die zich met
het volgens deskundigen zo
nijpende vrijetijdsprobleem
heeft beziggehouden zal ooit op
de gedachte zijn gekomen.
rs e Vereniging van Neder-
landse Papieren Zakken-
fabrikanten viert deze
maand haar zestig jarig be
staan. De vereniging staat daar
niet of nauwelyks bij stil. De
produktie van zakken moet
doorgaan, daarom géén feeste
lijkheden. De zak neemt echter
zo'n belangrijke plaats in ons
leven in dat een zestigjarig
jubileum een mooie aanleiding
is voor een Ode aan de Zak.
Onderschat hem niet, de zak.
Op het eerste gezicht zou je het
niet denken, maar zonder de
zak waren we nergens. In een
zakloze wereld zou je bonbons
in de hand over straat moeten
vervoeren, en dat wordt een
plakkerige aangelegenheid. Je
zou met je voordeelverpakking
waspoeder nergens meer blij
ven, de dropfabrikanten konden
wel inpakken en brood zou niet
langer dan één dag vers blijven.
De zak is zelfs goed voor het
momenteel puik in de markt
liggende produkt „nostalgie".
Of zijn we ze soms vergeten, die
grauwpapieren puntzakjes waar
alles in ging, van groene zeep
tot een half pond koffie? En
wie herinnert zich niet. dat hij
ooit eens kandij heeft lopen
snoepen uit zo'n puntje?
Het is eigenlijk verbazingwek
kend dat er nog geen nationaal
monument voor de zak is opge
richt. Een land als het onze
kan gewoonweg niet zonder. En
voor de zakkenfabrikanten zou
den we de Orde van de ver
dienstelijke Zak moeten instel
len, in brons, zilver en goud
papier.
OUDER DAN 60
De zak in zijn oervorm is al
oud. Zo oud, dat zelfs de direk-
teur van H. D. Burgers Pa
pierwaren Industrie B.V. te
Apeldoorn, de heer M. F. Bax.
geen jaartal kan noemen. En hij
is toch drs. in de economie.
„Maar", zegt hij verontschuldi
gend, „ik werk hier pas twaalf
jaar. De zak moet in ieder geval
ouder zijn dan zestig jaar, van
wege het jubileum".
Zoiets kun je alleen maar
beamen. De heer Bax wil het
nu toch zelf ook wel weten en
roept daartoe de hulp in van
zijn adjunct-direkteur, de heer
Drie heren die hun leven in
dienst van de papieren zak ge
steld hebben. In het midden
direkteur drs. M. F. Bax van
de Papierwaren Industrie H. D.
Burgers B.V. te Apeldoorn, met
aan zijn linkerzijde (op de foto
rechtsadjunct-directeur G. P.
Th. Nijsten en aan zijn rechter
zijde (links op de foto) "trait
d'unionG. J. Langenkamp, die
als sinds 16 maart 1929 bij <le
firma werkt.
Ode
aan
Tekst: Michel Thomassen
Foto: Henk van 't Veen
G. P. Th. Nijsen, die al twin
tig jaar bij het bedrijf werkt.
Uitkomst kan ook hij niet bren
gen. „In zijn oervorm?", her
haalt hij de vraag. „Dat is de
spitse zak, die werd vroeger met
de hand gemaakt. Ik vermoed
dat die zak ongeveer in 1850
ontstond, in ieder geval in de
tweede helft van de negentiende
eeuw, want in die tijd is ook
de eerste papieren zakken-in-
dustrie in Nederland ontstaan".
GERENOMMEERD
H. D. Burgers B.V. is, geluk
kig, een gerenommeerde firma,
die het hier niet bij laat zitten.
De direktie heeft haar hoop ge
vestigd op de kennis van G. J.
Langenkamp, volgens de heer
Bax „de trait d'union tussen het
kantoor en de orderafdeling van
de fabriek", die al sinds 16
maart 1929 bij de B.V., toen
nog N.V., werkt. De heer Lan
genkamp, die er allerminst als
een verbindingsstreepje uit
ziet, weet zich wel te herinne
ren dat de oude meneer Bur
gers, die het bedrijf in 1896
stichtte, nog zelf met de hand
zakjes plakte, maar verder
komt ook hij niet. En aangezien
de encyclopaedic ons wel 'alles
vertelt over wat er tussen
„Zakaderbreuk" en „Zakzwam-
men" ligt, maar niets over het
ontstaan van de spitse zak, zul
len we er wel nooit achter ko
men.
ZAKJE MET 'N ZAKJE
De papierenzakkenfabricage
is een lucratieve aangelegen
heid, al zit er de, laatste jaren
een vervelende daling in de
winst. De concurrentie is groot,
maar aan de andere kant kun
je een papieren zak slechts één
maal gebruiken. „Theoretisch",
huivert de heer Bax, „is het
mogelijk hem meermalen te ge
bruiken, maar in de praktijk
gebeurt dat niet meer".
Bij het, eertijds zo goedlo
pende produkt, kolenzakjes was
dat anders. De H.H. Kolenhan
delaren hieven statiegeld op
hun dubbelwandige zakken (dat
is gewoon een zakje met een
ander zakje erin geplakt). De
consumenten, hoofdzakelijk
flatbewoners, die geen mud ko
len in hun achtertuintje konden
laten storten, pasten er wel voor
om de zakjes weg te gooien.
In theorie zouden ook de pa
pieren zakken, die als hoofd
kussen in lijk kisten fungeren,
meerdere malen gebruikt kun
nen worden. Maar dat idee is
zo sinister, dat de heer Bax, die
toch al niets van lijkkisten of
de papieren zakken waarin
slachtoffers van nare ongeluk
ken verzameld worden, moet
hebben, er niet verder op wil
ingaan.
GEEN LID
Als de heer Langenkamp dan
nog begint te vertellen over de
zak, die men in ziekenhuizen
gebruikt om kleding van ver
keersslachtoffers en opererend
personeel in op te bergen, kucht
hij bedenkelijk. „De meeste van
die zakken", verklaart hij,
„worden gemaakt door fabrie
ken, die zich toeleggen op de
grote zakken. Cementzakken en
dergelijke. En die zijn niet bij
de vereniging aangesloten".
De oorzaak daarvan vindt
men daarin, dat de grote zakken
niet bij de detailhandel terecht
komen, maar uitsluitend bij de
industrie. Meestal zijn het dan
ook nog vier-, vijf- of zeswan-
dige zakken, en die hebben met
de dagelijkse papieren ver-
bruikszak niet veel meer van
doen.
TROTS
In een fabriek waar men
bonbonzakjes, vleeszakjes,
broodzakken, gewone pakpa
pieren zakken, geparaffineerde
zakken, zakken met een cello
faan venstertje, boodschappen-
zakken en wat dies meer zij
produceert, kun je niet om de
vraag heen wat de zak in het
leven van een direkteur bete
kent.
De heer Bax begint voorzich
tig: „Ach, we hoeven er niet
lyrisch over te worden", en ver
volgt dan enthousiast: „Maar
we zijn er toch wel trots op als
we tegen elkaar kunnen zeggen:
Dat is nou een leuk zakje ge
worden. Daarbij is dan ook de
bedrukking van groot belang.
We maken, en de meeste fa
brieken van papieren zakken
doen dat, ook rollen verpak
kingspapier; cadeauverpak-
kingspapier, zoals Sinterklaas
papier en Kerstpapier. Daarin
zijn we zo'n beetje te vergelij
ken met de modeontwerpers:
De dessins voor het volgende
jaar liggen nu al klaar".
PER KILO
Een probleempje, dat de con
sument niet interesseert, maar
waar de zakkenjongens van
wakker liggen, is, dat in Neder
land de zakjes niet per stuk,
doch per gewicht verkocht wor
den. Persoonlijk vindt de heer
Bax dat maar zo zo. Hij juicht
het overigens toe dat de kleine,
veel gevraagde bonbonzakjes op
die regel een uitzondering vor
men, maar er blijven nog ge
noeg zakken over. „Dat is aan
de concurrentie te wijten", doet
hij uit de doeken „en aan de
handelsgewoonte zoals die hier
gegroeid is".
De heer Langenkamp springt
er even op in: „Het grammen-
gewicht van het gebruikte pa
pier is erg belangrijk", verze
kert hij met een deskundige
knik: „Zwaarder papier is per
kilo niet duurder, maar per dui
zend zakken wel". Bij nareke
ning blijkt hier geen speld tus
sen te krijgen te zijn.
Ook bij H. D. Burgers B.V.
volgt men de markt, en dat be
tekent dat de direktie moet toe
geven dat de papieren zak waar
men zo verknocht aan is, ter
rein verliest. Meneer Langen
kamp wil er nog niet zo direkt
aan: „Ja, ja", protesteert hij,
„Maar in bijvoorbeeld de papie
ren draagzakken is nu al weer
meer vraag dan twee jaar ge
leden".
Econoom Bax is meer realis
tisch ingesteld. „Ho, ho", pro
testeert hij op zijn beurt. „In
bepaalde opzichten wel ja, maar
in het algemeen gesproken
niet".
„PLASTIK"
Burgers B.V. heeft zich der
halve ook geworpen op het fa
briceren van poli-ethyleen zak
ken en draagtassen, in de volks
mond bekend als „plastik zak".
Er zijn een paar machines aan
geschaft die dit artikel op on
navolgbare wijze produceren.
Honderd broodzakken, uitge
voerd in poli-ethyleen, met op
druk, spuit zo'n machientje er
per minuut uit. En hoewel je in
het huis van de gehangene niet
over de strop spreekt, willen
we toch wel even weten hoe dat
nou precies zit met het oog op
de milieuverontreiniging. De
heer Langenkamp springt er
bovenop: „Al ons eigen afval,
zowel papier als poli-ethyleen",
verkondigt hij met gepaste
trots, „wordt weer gebruikt.
Recycling heet dat. Daarnaast
is de poli-ethyleen zoals wij die
gebruiken op zich niet veront
reinigend. Het kan verbrand
worden zonder dat er giftige of
anderszins gevaarlijke gassen
vrij komen".
Maar aangezien dat niet he
lemaal is wat je „niet milieu
verontreinigend" kunt noemen,
moet direkteur Bax nadere uit
leg geven op de vraag hoe het
nou precies zit als je zo'n zak
in het bos gooit. Verteert ie
dan? „Nee", moet hij toegeven.
„Maar mijns inziens is dat een
kwestie van opvoeding. De ge
bruiker moet die zakken niet
daar deponeren waar ze niet
horen. Of wij ooit de zelfver
nietigende poli-ethyleen gaan
gebruiken, die oplost als ze aan
het zonlicht wordt blootgesteld
is nog niet te zeggen".
VOORDELEN
Dat materiaal is nog in ont
wikkeling, en bovendien vraagt
de B.V. Burgers zich af hoe dat
dan moet met de opslag. Alle
loodsen hebben grote ramen en
het gevaar dat de voorraad op
gelost is voordat zij verwerkt
is lijkt groot. „Op dat gebied
heeft papier toch wel voorde
len", merkt de heer Bax pein
zend op.
j LS je Nederland Johi,
f± Cruyff, Ard Schenk en
Simon Vinkenoog ont-
neemt, blijft er scherp spor.
tief gezien niets overeind,
Dan zijn we uitverkocht, vint
Tom Okker zeilt ook zo best
niet meer. In het spor(iete
vormen wij een onderontwik,
keld volk met hier en <jMr
een piek. We moeten zelfs no/
bewijzen dat we de Belgen
voetbaltechnisch de baas 2ijt
want dat treurige oranjekla.
rige resultaat-voetbal w,
Antwerpen heeft niemand o-
vertulgd en keuzeheer R»j.
mond Goethals met gerecht.
vaardigde hoop in de afzon,
dering gejaagd, waar hij «j
al maanden broeit op Kt
plan "om d'n Ollander u
surpriseren".
De successen van Feyenoori
en Ajax hebben ons over ein
blind paard getild en nu den
ken we dat er in Lubbers eei
wereldkampioen en in korjbol
nog toekomst zit. Als sport-
natie komt België, zij het dn
ook niet letterlijk, beter he-
slagen ten ijs. Wat bij oni
veelal woorden en dromen
zijn, dat hebben de Belgen il
in daden omgezet. En ze wei.
ken vooral in de breedte.
ONDER de zweep van h
Vlaamse radio-sport
journalist Piet Tlietjs
(geen familie van die zoel-
houterige televisie-boy) et
met de hulp van alle sport
verenigingen en veel burge-
meesters trimt het gehele
Vlaamse volk zich in famili
aal verband op naar presta
ties die met medailjes en di
ploma's worden gehonoreerd.
Vermaard is de familie Loop
over 1000 m. Pa rent 400 tn,
dochter Godelieve draaft 211
ra-, zoon Jerome pakt 300 m,
en de laatste 100 m. zijniniil
geval dan voor maman Ha
len zij het binnen een bepaal
de tijd dan krijgen ze een dm
een minister getekende diplo
ma in viervoud. Springt it
familie later genoeg meten
hoog, werpt zij de diverse
voorwerpen als daar zijn ko
gels, speren, discussen of
werpschijven, ver genoeg uej
dan blijft het diploma's rege
nen en geraakt zij uiteinde
lijk aan de fel begeerde me
dailjes die aan kettingen moor
ook als broche gedragen ka
nen worden.
r~v IT werk aan de bredt
basis moest op den
duur wel vruchten af
werpen. Als in heel het Vim-
derenland jonge moeders «il
de startblokken schieten, na
ders in de slaapkamers aio»
de fosbury-flop instuderen
en nauwelijks aan de borst
voeding onttrokken kinderen
ingezet worden op de 100 m
horden, dan kan succes «iel j
uitblijven. De resultaten lie
gen er dan ook niet om. U-
dy Merckx is als het wareI
kind van deze inspanningw
en zijn grootheid behoeft ei
ker niet na zijn recente oner- I
winning in de Omloopvtnhii
volk, niet meer bezongen, -
hooguit nog nuchter beschre
ven te worden. Ook Raymond
Ceulemans is de vrucht t
het werk in de breedte en ai» I
de basis. Wat Eddy Mercti
betekent voor de wereld 0"
wielen met 28 spaken, dat h
Raymond Ceulemans in M
rijk der drie ballen: twee mil-
te en een rode.
pv AARMEE is de Belffi-
sche koek nog geens
zins op.
Want wie kent Gaston 8"'
lants niet, de hardloper «at
wereldformaat met zo W
benen en een zo diepe bot»'
kast dat een spotvogel hem
klokkeluider van de Notrehs-
me kon noemen? En wie ken-
Roelants opvolger Milleke P'-
temans niet, die wereldrecordi
uit zijn knieën schudt
Milleke Puttemans, nog
steeds tuinier bij de Leuviw
intercommunale viaterl"'
dingsmaatschappij, is in
tomisch-fysiologische zin m'
zekerheid de meest volmaak
te loopmachine die ooit
bestaan. Perfect tot in
dl
eng aanliggende oortjes en
spitse neus onder een
dynamisch, wat wijkend
voorhoofd.
AT het ook anders W'
J bewijst de gewichtM
fer Serge Reeding,
man van wereldformaat
van groot gewicht. Er
aarde maar een persoon
een ietsje meer trekt,
en werpt, maar Serge
ook omdat het Hier een
we!' I
P
betreft, reeds een rev ai
gekocht. Serge Reeding,
bonk spieren en vet met
kracht van een os, is
gens een echte goeie
die zich zelfs eens door
denten liet ontvoeren.
sff I
foi'l
aenien tiet omvoeren.
kwam aan het daglicht I
Serge elke dag 8 pond I
bief moet eten en bang
het donker. De studenten I
voerden hem zijn vlees en r
ten 's nachts een lichtje
branden.
De Zweedse
brieken hebben vijj
gens uitgerust me
nieuw antiblokkei
systeem, afkomstig
Duitse Teves-fabrie
50 wagens zullen
lang onder alle de
omstandigheden
ingezet waarbij hef
we remsysteem tot]
finesses zal worden
Met dit nieuwe rems|
wil Volvo bevorderen
gemiddelde automobili 1
een redelijke snelheid e1}
geluk kan vermijden i|
gladde wegen en zond
de wielen blokkeren,
automobilist weet (of
althans weten) dat sturij
geblokkeerde wielen eel
peloze zaak is. Zelfs zei
varen rijders hebben opt
gladde wegdekken de ga
moeite een remmanoeuiL
te voeren zonder dat d<]
len blokkeren. Het zij
wielen die verandering!
weeg brengen in de krl
Op de verticale bi
van het hek dienen
den van drie letter
worden ingevuld, di
kaar steeds met een 1
overlappen. Wannee
de drie letterige woo
hebt ingevuld, dienei
horizontale balken te
den volgemaakt mei
hulp van de (per balk
geven letters. Bij juist
vulling ontstaan dan
namen van negen be
pen.
1e prijs:
J. Bogers,
Fatimastraat 10,
Breda
Mevr. L. Cuelenare,
Rijksweg W. 76A,
Schoondijke (Zld.)
REDACTIE
hE STEM.
REIGERSTRAAT 16
BREDA
^OONPIAATS
voor dinsdagmidda
'«'.OO uur.
ufï op de enveloppe In ui
-„ ^"bovenhoek „Weekenc
°uzzelM
DE STEM ZATERDAG 10 MAART 1973