SUPERMARKTKOOPMAN: WIJ MOETEN TEVEEL WINST MAKEN
Lek mandje
Veel levens
middelen
kunnen
een stuk
goedkoper
„Ik geef de
verticale
prijsbinding
nog één jaar'
Dr. Le Compte:
„Ik werd een
staatsgevaarlijk
individu
Ook Wageni]
Staki
breid
Executies ii
Uitwisselii
krijgsgeva
begint va
NVJ PROT.
binnenland
buitenland
Niet goedkoper
Oogluikend
Liever service
Nobelprijs
Hond
Operaties
Pollepel
DE VIETNAMESE
Maandag 12 februari 19
IN deze dure tijd
letten de meeste
huisvrouwen extra scherp
op de prijzen.
De consumentenorganisa
ties wakkeren dat nog
aan door geregeld prijs
vergelijkingen te laten
verschijnen en Koop
kracht, het blad van het
officieuze Konsumenten
Kontakt (niet te ver
warren met de particu
liere Consumentenbond),
gaat zelfs zo ver dat het
geregeld bij een tiental
zaken de prijs van een
voedingspakket verge-
lijkt. Voor de tweede
keer zijn de zogenoemde
halen-en-betalen-zaken
(cash-and-carry) uit daR
onderzoek als de goed
koopste te voorschijn ge
komen.
Betekent dit het einde
van het gezellige win-
keltie-op-de-hoek? Dat
hoeft niet, want kopers
kijken niet alleen naar
prijzen, maar ook naar
service en zeker naar
kwaliteit en smaak.
Voorwaarde voor een
handhaving van de klei
ne zelfstandige in de le
vensmiddelenbranche is
wel dat hij onder gelijke
concurrentievoorwaar
den met zijn grote
broers kan mededingen.
Daar mankeert nogal
wat aan, want het stelsel
van „vaste" prijzen
door de fabrikanten be
paald, is zo lek als een
mandje. Dat blijkt wel
uit de gesprekken die
een onzer verslaggeef
sters met een aantal be
trokkenen heeft ge
voerd.
(Van een onzer verslaggevers)
PRINSENBEEK „Als ik de vastgestelde verkoop
prijzen verlaag met vijf tot veertig procent, dan hou ik nog
een ruime winst over," zegt de heer P. van de Mosselaar,
eigenaar van een supermarkt in Prinsenbeek bij Breda en
in zijn vrije tijd geducht oppositieleider in de Prinsenbeekse
raad.
Hij is een van de winke
liers, die vinden, dat ze zelf te
veel winst moeten maken.
Maar ook al willen ze de prij
zen verlagen, ze kunnen vaak
niet, omdat een aantal fabri
kanten de verkoopprijs zelf
vaststelt. Houden de winke
liers zich niet aan deze prij
zen, dan riskeren ze een pro
ces.
De heer Van de Mosselaar
houdt zich, ondanks alle waar
schuwingen, niet aan de prijs
binding. Zo moet hij bijvoor
beeld een pakje Stimorol voor
30 cent verkopen. Hij ver
koopt de kauwgum echter met
vijf pakjes tegelijk en vraagt
dan een prijs van 98 cent in
plaats van f 1,50. Hij zegt dan
nog een bruto winst van bijna
twintig procent over te hou
den. Een spuitbus Odorex heeft
de vastgestelde verkoopprijs
van f 4,10. In de aanbieding
mag de heer Van de Mosselaar
van de fabrikant de bus voor f
3,25 verkopen. Hij verkoopt de
spray echter voor f 2,49 en
maakt dan nog winst. Een be
paald produkt van Nutricia
zou 73 cent moeten kosten. De
heer Van de Mosselaar vond
68 cent echter voldoende. Een
zak houtskool is in prijs ver
laagd van f 2,85 tot f 1,98.
Volgens het ministerie van
economische zaken bestaan er
twee verschillende vormen
van prijsbinding. Ten eerste
de collectieve, verticale prijs
binding, waarbij de fabrikan
ten onderling prijsafspraken
maken. Deze vorm is jaren
geleden door het ministerie
verboden. Enkele bedrijven
kregen een ontheffing van dit
verbod.
De tweede vorm is de indi
viduele prijsbinding, waarbij
een fabrikant los van de ande-
9 De heer P. van de Mosselaar,
artikelen.
ren zijn prijs bepaalt. Deze
binding is verboden voor
duurzame goederen zoals radi
o's en koelkasten, maar niet
voor levensmiddelen. De over
heid laat deze prijsbinding
toe, omdat de concurrentie
in deze branche erg groot is.
De overheid heeft niets te ma
ken gehad met de instelling
van de prijsbindingen.
Een aantal winkeliers is niet
erg gelukkig met de prijsbin
ding. Het zijn met name dege
nen, die zijn aangesloten bij'
inkoopverenigingen als de Su
perunie- De heer van de Mos
selaar, die lid is van de
Superunie, zegt hierover: „Bij
ons is een groep winkeliers
aangesloten, die samen onge
veer honderd zaken hebben.
We kopen gezamenlijk in, wat
veel goedkoper is dan wan
neer we het allemaal op eigen
houtje zouden moeten doen.
We hebben acht mensen in
dienst die al 't werk doen. De
fabrikant levert rechtstreeks
aan de winkeliers, zodat we
geen grote gezamenlijke ma
gazijnen nodig hebben. Dank
eigenaar van de Voordeelmarkt in Prinsenheek bij zijn tot veertig procent in prijs verlaagde
zij deze manier van werken
kunnen we ver beneden de
vastgestelde prijs verkopen."
Drs. A. Pandelitschka, direc
teur van de Grossiersvereni
ging Mazongroep, denkt daar
uiteraard anders over. Volgens
hem werkt het uitschakelen
van de grossier niet zo kosten
besparend. „De werkzaamheden
van de grossier", zegt hij,
„moeten in ieder geval worden
gedaan. Of de - winkeliers het.
nu zelf doen, of het overlaten
aan iemand anders. Drs. Pan
delitschka is, vanwege de con
currentie in de levensmidde
lensector, wel voor prijsbin
ding. Maar dan moet het vol
gens hem wel een echte bin
ding zijn, waaraan iedereen
zich houdt.
Er zijn ook fabrikanten, die
menen, dat de groothandel niet
kostenverhogend werkt. Een
vertegenwoordiger van Douwe
Egberts zegt zelfs, dat de
groothandel het produkt alleen
maar goedkoper maakt. „Wat
denkt u," zegt hij, „dat het ons
niets kost om de produkten
rechtstreeks naar de winkelier
te moeten brengen? Het is
veel goedkoper als een speci
aal hiervoor aangestelde per
soon (de grossier) voor de dis
tributie zorgt.
De koffie van Douwe Eg
berts is een van de artikelen,
die prijsgebonden zijn- Douwe
Egberts zegt deze prijsbinding
te handhaven, omdat het ook
voor de consument aantrekke
lijker Deze moet op con
stante kwaliteit en prijs kun
nen rekenen bij een merkarti
kel. Dat kan de consument
volgens de firma niet als hij
zich moet afvragen of hij wel
de juiste prijs betaalt. Boven
dien is de winstmarge volgens
Douwe Egberts slechts voor
enkele bedrijven zo groot, dat
iets van de vastgestelde prijs
kan worden afgedaan.
De bierbrouwerij Heineken,
die ook vaste prijzen hanteert,
is dezelfde mening toegedaan
als Douwe Egberts. Bij Heine
ken is het zelfs onmogelijk
zonder tussenkomst van een
grossier te bestellen.
Niet alle produkten, die in
de supermarkt worden ver
kocht, zijn prijsgebonden. De
heer Van de Mosselaar hier
over: „Een groot aantal fabri
kanten laat de prijsverlaging
oogluikend toe. Ze moeten
wel, omdat ze anders riskeren
grote afnemers kwijt te raken.
Ik schat, dat nog zo'n twintig
tal fabrikanten eist, dat men
zich aan de verkoopprijzen
•houdt. Dezen dreigen soms met
processen. Verschillende colle
ga's hebben er al een aantal
achter de rug. Ik verwacht er
binnenkort ook een paar. Deze
processen worden meestal
door de winkeliers verloren,
omdat deze een contract heeft
getekend, waarin de winkelier
zich aan prijzen bindt. „Nu is
het wel zo, dat er fabrikan
ten zijn, die de winkelier ach
teraf de proceskosten terugge
ven in de vorm van bijvoor
beeld een extra-aanbieding.
Dit om hem als afnemer te
houden. Maar het is natuurlijk
wel zo, dat de winkelier zich
dan in het vervolg aan de
prijzen moet houden- Volgens
mij duurt het nog ongeveer
één jaar voor de prijsbinding
helemaal is verdwenen.
De fabrikanten zijn echter
een andere mening toegedaan.
Als het aan hun ligt gaan ze
zo lang mogelijk met de prijs
binding door. Zolang de rege
ring niet ingrijpt, en die heeft
voorlopig geen plannen in die
richting, kunnen de fabrikan
ten dan ook ongestoord hun
gang gaan.
De heer Wouters detaillist,
en ondervoorzitter van de Ka
mer van Koophandel in Breda,
vindt, dat een prijsbinding in
sommige gevallen voor het
midden- en kleinbedrijf gun
stig is.
„Voor bepaalde merkartike
len is het noodzakelijk, dat er
een vaste prijs is. De koper
weet waar hij aan toe is en
hoeft niet bang te zijn, dat
door prijsverlagingen moet
worden toegegeven aan de
kwaliteit.
Wel vind ik dat, als er een
maal een prijsbinding tussen
fabrikanten en winkeliers is
afgesproken, beide partijen
zich daaraan dienen te hou
den".
De heer Wouters gelooft
niet, dat de midden- en klein
bedrijven door de scherpe su
permarktprijzen zullen ver
dwijnen. „Er blijft", zegt hij,
„altijd een groep mensen, die
service boven een lage prijs
verkiest. De kleinere bedrij
ven hoeven zich volgens mij
niet aan te sluiten bij de zeer
grote. Met onderlinge samen
werking tussen de kleine za
ken kan volgens mij veel wor
den bereikt. Het is trouwens
natuurlijk niet zo, dat een be
drijf of klein of groot is. Alle
grote bedrijven zijn eens klein
geweest en klimmen langzaam
aan op. Het is dus niet zo
zwart-wit als velen het vaak
voorstellen".
Tot slot citeert de heer
Wouters drs. A. Dreesmann,
die eens heeft gezegd, dat van
alle landen in de EEG in Ne
derland de grootste concurren
tie op het gebied van de le
vensmiddelen bestaat, wat ook
de laagste winstmarge in de
hand werkt.
(Van een onzer redacteuren)
ST.-IDESBALD.CADZAND
„Ik, dr. Le Compte,
vreedzaam geriater te St.-Ides-
bald in België, ben een staats
gevaarlijk man. Wat heb ik
gedaan om deze eretitel te
verwerven? Heb ik deelgeno
men aan de grote treinroof?
Geenszins. Heb ik een bom in
het parlement gelegd? Neen.
Heb ik een aanslag beraamd
op de Nationale Bank, het lo
ven van prins Karei, de Con
greskolom, de cultuurraad
voor Vlaanderen, het VTB-
Bondsgebouw of de eerbaar
heid ener prinses? Niet in het
minst. Ik werd een staatsge
vaarlijk individu, nadat ik in
een gesprek met journalist
Dotselaere van Het Laatste
Nieuws zei: „Misschien word
ik duizend jaar".
Ik was zo bescheiden te zeg
gen: misschien. Niettemin was
deze bescheiden verklaring
een puntige doorn in het oog
van de Orde van Geneesheren.
De „Orde" beschouwde mijn
uitspraak als ongepaste publi
citeit en schorste mij. Ik liet
het er niet bij zitten en be
steeg het hele moeilijke Orde
laddertje. Beroep, cassatie. Ik
bleef geschorst. Vanzelfspre
kend werkte ik verder, mijn
patiënten hadden me nodig.
Dan de politie er maar bij,
handboeien, gevangenis. Een
groteske komedie met een on
telbare groep figuranten.
Was die uitspraak de ware
reden van de herrie? Ik geloof
het niet. Twee zaken ergeren
mijn lieve collega's uitermate.
Primo de goede resultaten die
ik behaal in de geriatrie. En
secundo (en voor een genees
heer van de Orde zal dat
zwaar doorwegen) mijn wei
gering om in 1964 mee te sta
ken tijdens een dokterssta
king, die ik immoreel vond.
Van 1964 hebben ze geduld
gehad. De molen van de Orde
maalt langzaam. Uiteindelijk
vonden ze een reden om me te
schorsen. Na een week gevan
genis heb ik de schorsing voor
de raa'U" te Vpn-rio
aanvaard. De facto, niet de
iure.
Op de meer dan 3.000 opera
ties die ik zo verrichtte, heb
ik slechts twee patiënten ver
loren. Hoe? Ik vulde bij mijn
patiënten vóór ik ze opereerde
hun tekorten aan met alleriei
opbouwstoffen. Zo simpel is
het".
In het boek wordt verder
omstandig uiteengezet hoe de
Orde van Geneesheren tot de
schorsing kwam, hoe de week
cel tot stand kwam, hoe de
behandeling door de justitie
was.
Aan\het einde daarvan
schrijft Le Compte: „Ik heb
mijn aanhouding bewust uit
gelokt. Om de speeltafel in
één klap omver te werpen.
Mijn partners speelden vals,
tegen de regels (de grond
wet) in. Dat is niet ernstig
meer. Heb ik dan als individu,
levend in een democratisch
bestel niet het reciht me van
verder meespelen te onthou
den?"
In het tweede deel geeft de
Belgische arts een samenvat
ting van een aantal radiopraat
jes, die hij zes jaar lang voor
de BRT heeft gehouden. „Een
korte Gouden Gids om Jong,
Gezond en Mooi te blijven",
zoals hij ze zelf noemt.
O Dr. le Compte.
De Orde der Geneesheren is
in strijd met de grondwet, die
de vrijheid tot verenigen (en
dus ook van niet verenigen)
garandeert. Als de Orde mij
veroordeelt is de Orde op dat
moment een uitzonderings
rechtbank. En daarover wil ik
voor de commissie van de
Rechten van de Mens te
Straatsburg wel even gaan
praten.
De Orde heeft een stok ge-
gevonden om de hond te slaan.
Maar de hond is geen mak
beest. Hij blaft en bijt terug.
Cave Canem".
Aldus begint het boek „H°e
word ik duizend jaar", ge
schreven door de omstreden
Belgische arts dr. Herman le
Compte. De Belgische arts,
wiens zaak momenteel voor de
rechtbank in Veurne in België
wordt behandeld. De geriater,
die momenteel de mogelijkhe
den onderzoekt om in Neder
land (Cadzand) zijn praktijk
voort te zetten om daarmee on
der de druk van de Orde van
Geneesheren uit te komen. Het
boek is uitgegeven door Mous-
saults Uitgeverij en Standaard
Uitgeverij (Amsterdam, Ant
werpen).
Het is een boek, dat je ln
één adem uitleest, ook dat
deel dat gaat over zijn „Wet
ten", die eigenlijk zo voor de
hand liggend zijn, dat je niet
begrijpt, dat iemand ze zelfs
maar ter discussie wil stellen.
Wetten, die willen aantonen,
dat veroudering niets anders is
dan dat de afvalstoffen, die
het lichaam produceert,
de overhand krijgen boven de
reinigende krachten: als we er
dus in slagen om de afvalstof
fen tijdig hun kracht te ontne
men en de tekorten die er
door ontstaan tijdig aan te
vullen, dan is het leven in
principe te rekken. Bij wijze
van spreken tot duizend jaér.
Nu kennen we nog niet alle
afvalstoffen en daarom ook
niet alle benodigde tegenstof-
fen. Maar dat is een kwestie
van tijd.
Zolang we nog niet alles in
de hand hebben, aldus Le
Compte, kunnen we er toch
het beste van maken. Vandaar
aan het einde van het boek
zijn raadgevingen: veel in
beweging zijn; zorgen voor
bezigheid; het leven filoso
fisch, met een beetje humor
opnemen; belangstelling heb-
nen voor zijn omgeving en
zijn medemensen; voldoende
eten en drinken zonder tot
overdaad te komen. Dat zijn
raadgevingen, die niets meer
willen dan helpen om zo lang
mogelijk en gelukkig mogelijk
(gezond, jong, mooi) te leven.
„Verder reiken mijn ambities
niet", aldus dr. Le Compte.
De Belgische Orde van Ge
neesheren, waarvan iedere
arts in België verplicht lid is,
beschuldigt dr. Le Compte er
van, dat hij door de manier,
waarop hij deze principes uit
draagt, de medische stand
schade berokkent, dat zijn ge
drag niet in overeenstemming
is met het aanzien van de
artsen, kortom, dat hij op een
onbehoorlijke manier reclame
voor zichzelf maakt.
Het oordeel over de vraag of
deze beschuldiging juist is of
niet, is niet aan ons. Maar het
wordt wel duidelijk uit zijn
boek, dat dr. Le Compte nu
niet het prototype is van een
onopvallend, gezeglijk arts.
Ter illustratie een paar cita
ten.
De omslag van het geruchtmakende boek.
„Als missie-dokter ln Bel
gisch Kongo heb ik mijn eer
ste wet kunnen toetsen: de
veroudering wordt versneld
naarmate de tekorten groter
en talrijker zijn. Voordat ik
mijn patiënten zogezegd me
disch ging behandelen dik
wijls operatief zorgde ik,
dat zij voldoende werden aan
gesterkt. In mijn hospitaal
deed ik duizend operaties per
jaar. Mijn operaties waren
niet perfect. Tenslotte, waar
zou ik het geleerd hebben?
Niet aan de universiteit, waar
we vanaf een veilige afstand
een paar operaties hadden mo
gen bijwonen, zonder te mo
gen helpen natuurlijk.
Ik heb leren opereren met
een boekje van een paar hon
derd bladzijden „Praktische
handleiding om te opereren".
Ik zette een van mijn verple
gers naast de operatietafel met
dat boek open in zijn handen,
zoals een misdienaar met een
misboek.
Al het werk gebeurde zon
der elektriciteit. Dat wil zeg
gen niet alleen zonder elek
trisch licht, maar ook zonder
airconditioning. Om toch een
beetje koelte te hebben, in die
hitte moesten alle vensters
open blijven staan, ook 's
nachts. Miljoenen insekten,
zwermden naar binnen en gin
gen vrolijk rond de petro
leumlampen dartelen. Mijn pe
troleumlamp die door een tril
lende zwarte boven de open
gesneden buik werd gehouden.
Ik moest toch bunnen zien
wat ik er uit moest halen en
waar ik precies moest snijden.
Wat was het resultaat?
Al die insekten vlogen tegen
de lamp, verschroeiden hun
vleugels en vielen in de open
buik. Al die insekten plus mijn
zweet dat in straaltjes in de
buik liep, moest ik er dan
weer uitscheppen. Met een ou
de pollepel die de zusters uit
de keuken mij bereidwillig ter
beschikking hadden gesteld.
Tot slot enige citaten uit het
voorwoord, dat minister dr. A.
Verbist, oud-minister van
volksgezondheid in België bij
„Hoe word ik duizend jaar"
heeft geschreven.
„De drie wetten van Le
Compte zijn thans vermaard
in de wereld der gerontologie,
waar ze furore maken. Zij
vormen inderdaad een histo
risch moment in de geschiede
nis van de bejaardenzorg en
van de behandeling van de
veroudering".
Voor drie gerontologen, Har
man (Nebraska), Komarov
(Moskou), Le Compte (België
zijn de kandidaturen gesteld
voor de Nobelprijs voor Fysi
ologie en Geneeskunde. Het
slagen van deze kandidaturen
voor de Nobelprijs moge een
daad zijn van erkentelijkheid
voor het rijk gezondheidskapi
taal door deze drie geleerden
aan de mensheid geschonken",
aldus dr. Verbist.
HANS LUTZ
(Van onze redactie binnenla
wageningen/nijmege:
De algemene onrust onderl
studenten van het hoger one
wijs blijft voortduren,
weekeinde vielen de accen
hierbij op Wageningen en I
megen. In Wageningen
het de omstreden duizend
den collegegeld, in Nijme,
voegden zich de psycholo
in het koor der dissonant'
die minister Van Veen niet
algemeen dirigent willen
kennen
Boycotters van de 1000 gi
den collegegeld aan de Wat
ningse Landbouwhogesch
NAIROBI (AFP) Twaalf
inensen, van Wie elf guerrilla
strijders en een dief, die door
een Oegandese militaire recht-
wnk eind januari ter dood
veroordeeld waren, zijn zater-
r
(Van onze redactie
buitenland)
„aA'G0N De Noordviet
len t i en de Vietcong zul-
kane aag r0"d 14® Ameri-
zitt" sommigen van hen
Vfjjh,,-f acht jaar vast - in
ste' naeht IIen' Na hu" Iaat"
zuiien ln gevangenschap
autni-iAV aau de Amerikaanse
Sent!.!™ worden overgedra-
de srroh!anAPer vlie?tuig naar
■nachts! -Amerikaanse lucht-
piSbaf|f Clark op de Filip-
Dp bt worden.
kanen v,^atinig van de Ame-
e0n „t!°et êePaard gaan met
schaal vattl,SSeling °P Srote
2uid-Viot gevangenen tussen
Stegen!!!!™-,?11 de Viet00ng-
Somengdp^ u ïg6rs van da
I waarin at m"I,ltaire commissie,
nam lnd Noord- en Zudd-Viet-
oainesp ?.n Zuidviet-
I ''nS hehk djngsfront zit-
Vei,trokke,,en' zi-"n uit Saigon
pietje in h"?ar een vIieg"
"■etnam noorden van
Sevanopr,tt.aar een deel van de
f laten. n 2al worden vrijge-
^etharnpzL zu'Uen de Noord-
bjjbiese u het Zuidviet-
!000 geve nü 1 "gsfront ruim
?ki|dvietn-lr5enen vrijlaten. De
1,1 de loon regering 2al
°P Va,r le week ,000
N,
wé
