RK(ST)ER
Hou nou toch eindelijk
'ns op met dat gesnurk!
Duizenden bedgenoten verzuchten in de nachtelijke uren:
rOMATISERING
'medewerker
ibonnees.
Opgezet of
in
kooi:
nieuwste
statussymbool
Ijzerdraadjes
Prepareren
TROS
Geheim
'Gevlogen'
Nationale aanpak
Tweede instantie
Trillingen
Gewoonten
Scheiding
ZAIERDAG 10 FEBRUARI 1973
ERKEN - GROND-, BAGGER- EN
3UW - RESTAURATIES
>en een jonge
aarne ingewacht op ons
Amsterdam, of telefonisch
:t Centrum kan worden ge-
orden belast met
ing en registratuur;
assistentie bij secretariaats-
>pleiding;
;-I of het Diploma van de
iocumentatie-academie;
het diploma Bibliothecaris
lieten de voorkeur.
t tot maximaal 1443,—
ge-
verzekering.
at voor rekening van het
binnen een week te zenden
meelszaken en Organisatie,
itroerende geschiedenis
het leven van de
ie lijdt en door doktoren
ibonneren.
ik Panorama:
irverkoper,
I wekelijks bezorgt
onnementsprijs: 90 cent
•weekoff 11,70per f~J
artaal (13 nrs.). Opsturen \r
enveloppe zonder postzegel
Panorama
twoordnummer 7147,
isterdam.
e weekblad.
0 Deze jonge buizerd werd
het slachtoffer van een stro
per. Duidelijk is de haak te
zien, waarmee het diertje
aan zijn nest is gekluisterd.
Een willoze prooi, als hij
wat groter is geworden.
0 Met hevig vleugelgeklap-
per proberen de jonge bui
zerds (foto links) zich los te
werken. Soms lukt dat, ge
deeltelijk. Waarna ze jam
merlijk omkomen doordat zij
met één poot buiten het nest
komen te hangen en stikken.
DE laatste roofvogels
die Nederland nog
telt worden met uit
sterven bedreigd.
Niet zozeer door 't gebruik
van pesticiden (sinds het
verbod van Aldrin en Diel-
drin neemt deze sterfte
zelfs af), maar door toene
mende verstedelijking en
recreatie. En alsof dat nog
niet genoeg is: er zijn sterke
aanwijzingen dat stropers
de weinige nesten die er
jaarlijks nog komen, leeg
halen om de dieren op te
zetten of tot huisdierste „be
vorderen". Het hebben van
een „stootvogel", zoals ze in
vogelkringen worden ge
noemd, is „in".
Directeur C. de Bruin (50) van
de Nederlandse Vfereniging tot
Bescherming van Vogels is er
heel resoluut over: „Het is vre
selijk triest, maar waar. Wij
hebben aanwijzingen dat het
leegroven van nesten in toe
nemende mate gebeurt om de
dieren clandestien op te laten
zetten. Met name in Brabant
en Limburg. Soms worden jon
ge vogels met ijzerdraadjes aan
de poten aan het nest gekluis
terd: de ouders blijven ze ge
woon voeren. Maar als ze groot
zijn kunnen ze niet uitvliegen.
Op die manier zijn ze een wil
loze prooi van de stroper ge
worden. Er worden zelfs bruut-
Stropers
bedreigen
onze laatste
roofvogels
weg bomen omgezaagd om bij
de nesten te kunnen komen".
Ook frater Simon Deltour uit
Eindhoven, die voor heel Bra
bant als deskundige van de
justitie optreedt op het gebied
van de vogelwet, heeft de in
druk dat het leegroven van nes
ten toeneemt. Hij wijt dat ech
ter in eerste instantie aan bal
dadigheid. Vooral bij de op
groeiende jeugd. Het afgelopen
jaar was volgens hem een bui
tengewoon goed broedjaar en. de
gelegenheid tot roof was dus
groter. Maar hij kreeg tot nu
toe 107 levende vogels binnen.
Dieren, die dus op een of an
dere manier levend bij mensen
terecht zijn gekomen. En het is
duidelijk dat het hier maar om
een deel van het werkelijke
aantal gaat. En dan alleen nog
maar voor Noord-Brabant
„Ik geloof niet zozeer in dat
opzetten, omdat het een half
jaar duurt voordat de vogels
„op kleur" zijn. Het verzorgen
is ook erg bewerkelijk, zegt de
frater, die in de kloostertuin
'n eigen revalidatietherapie ont
wierp voor zieke roofvogels.
Maar vogelbeschermer de heer
De Bruin: „Wij wéten dat het
gebeurt. Wij wéten ook dat er
een clandestiene handel in ge
prepareerde vogels is. Ik heb
deze week uit eigen waarne
ming een opgezette vogel ont
dekt in mijn kennissenkring. Je
vindt ze ook in café's en dat
aantal neemt de laatste jaren
sterk toe". Hij weet dat zo ze
ker, omdat de erkende prepa
rateurs, waarvan er maar wei
nig zijn, verplicht zijn een re
gister bij te houden en. een pre
parateursloodje aan te brengen.
Maar steeds meer vogels dra
gen zo'n loodje niet. En de eige
naar hiervan is volgens de vo
gelwet strafbaar.
Volgens De Bruin is dit opzet
ten of levend houden vooral 'n
gevolg van het beschermd zijn.
„De mensen zien een dergelijke
vogel als bijzonderheid. Ze vin
den hem mooi, het dier spreekt
hen aan. Daarom worden ze als
statussymbool gezien. Daarom is
hij ook tegen het manipuleren
met beschermde vogels op de
TV. Varda de valk b.v., een
TROS-film, is voor hem aanlei
ding geweest bij de TROS aan
te dringen hierop te wijzen.
„Sommige mensen vereenzelvi
gen zich zo met deze films dat
zij pok zo'n vogel willen heb
ben. En op alle mogelijke ma
nieren proberen ze er dan een
te bemachtigen. Levend of op
gezet. En vraag me niet wat
dat onze natuur kost".
Er gaan zelfs geruchten die
niemand wil bevestigen dat
sommige jachtopzieners, die
eerst een premie opstrijken
voor het uitvliegen van jonge
roofvogels, deze later weer af
schieten om ze te verkopen,
omdat die een aardige bijver
dienste oplevert. In het buiten
land zjjn zelfs hele organisaties,
die in de broedtijd niets anders
doen dan velden en bossen
doortrekken en observeren. En
de kenner localiseert een roof
vogel al snel. In het „gunstig
ste" geval worden de eieren ge
roofd. Want ook die zijn schaars
en de verzamelaar is bereid er
veel voor te betalen.
Is het een wonder dat het aan
tal broedgevallen van diverse
soorten roofvogels constant te
rugloopt en men in vogelkringen
steeds ongeruster wordt? De
Bruin: „Vorig jaar hebben wij
29 haviknesten geteld. En die
hebben we angstvallig geheim
moeten houden. Want het is ons
zelfs al gebeurd dat er een wolf
in schaapskleren meeliep met
natuurliefhebbers op excursie.
De volgende dag bleek een aan
gewezen nest te zijn. geroofd".
De getallen over de andere
stootvogels zijn al even pessi
mistisch: torenvalk: sterk gede
cimeerd, kerkuilen! tot êén-
tiende teruggelopen vergeleken
met enkele jaren geleden. Af
gelopen jaar vlogen er 300 jon
gen uit. Buizerds: teruglopend
en de bos- en kerkuiltjes zijn
zelfs het uitsterven nabij. Fra
ter Deltour daarentegen meent
dat de achteruitgang van toren
valk en de havik momenteel
stilstaat;
Er is dan wel een vogelwet, die
de jacht op alle beschermde vo
gels verbiedt. Maar de politie is
onderbezet. En niet iedere po
litieman is een expert op het
gebied van de vogelwet. Boven
dien moet hij er ook nog lief
hebberij in vinden. En als er
dan een stroper wordt gepakt,
dan zijn de boetes laag: f20 tot
f 25,-, een bedrag dat voor zo'n
man niets is, zeker als hij de
verdiensten er tegenover stelt:
f 65,- voor een torenvalkje tot
f 250,- voor een uil of een bui
zerd. En daarom eindigen steeds
meer jonge vogels hun leven in
een plastic zak, vastgebonden
achter de uitlaat van een auto
of gevuld met etherdamp. Want
de preparateur krijgt hem het
liefst ongeschonden.
Die clandestiene preparateur
vormt een hoofdstuk appart.
Zijn oogmerk is zoveel moge
lijk te verkopen. En daarom
worden de huiden nogal eens
onvoldoende gelooid, uit tijd
gebrek. Menigmaal komt het
dan voor dat de vogel na korte
of langere tijd gaat stinken.
Voorzover mogelijk worden de
clandestiene preparateurs in de
gaten gehouden. Maar vaak
worden de huidjes bij familie of
kennissen te drogen gehangen.
En als de politie dan contro
leert, zijn de vogeltjes verdwe
nen.! „Gevlogen", zogezegd. Het
aantal officiële preparateurs is
bewust aan banden gelegd om
controle mogelijk te maken. Zij
mogen alleen een vogel prepa
reren als de plaatselijke politie
daarvoor vergunning heeft ver
leend. En dat gebeurt alleen als
alles „safe" zit. Voor menig
„liefhebber" rest dan de clan
destiene preparateur, die ook
goedkoper is omdat hij het er
maar bij doet. Want een offi
cieel opgezet ransuiltje komt al
gauw op f 25,- en iets groter
f30,- tot f35,- en dat kan er
niet altijd meer af, zelfs niet
voor een statussymbool
Er wordt ln vogelkringen hard
gedacht aan een tegenzet. Een
laatste poging, om de roofvogel
voor ons land te behouden.
Want zelfs het bewaken van
bedreigde nesten door natuur
liefhebbers wat in Sleeswijk-
Holstein gebeurd is heeft
weinig resultaten gehad. Daar
om zal op korte termijn, ver
moedelijk nog deze maand, een
„nationaal roofvogelberaad"
worden georganiseerd in overleg
met het ministerie van CRM.
Alle organisaties op het gebied
van de vogelbestrijding, -studie
en -kennis worden uitgenodigd.
Met de bedoeling om de drei
gende ondergang van de stoot
vogel te bestuderen en te trach
ten door gezamenlijke inspan
ning tot een nationale aanpak te
komen.
Daarnaast wordt gewerkt aan
het instellen van nationale
roofvogelreservaten. Daarover is
al overleg geweest met verschil
lende grondeigenaren, die posi
tief er tegenover staan. Maar
ook hier weer: het is voorlopig
nog streng geheim om welke
landgoederen het gaat. Wei
staat vast dat ze op de Veluwe,
in Noord-Limburg en in Noord-
Brabant zullen liggen. Het pu
bliek zal er onder bepaalde
voorwaarden ook mogen komen,
hoewel gedeelten tijdelijk ook
niet toegankelijk zullen zijn. En
uiteraard zal er ook een veel
strengere bewaking zijn.
Daarvoor is ook de Nederland
se Jagers vereniging ingescha
keld. Den Haag heeft al laten
weten dat men „niet onwelwil
lend staat" ten opzichte van
een flinke subsidie om de kos
ten, die op een ton worden ge
schat, te bestrijden. Het gaat
om een laatste poging de roof
vogel voor ons land te behou
den.
Wie meer over deze plannen
wil weten, kan zich wenden tot
de Nederlandse Vereniging tot
Bescherming van Vogels, Nach
tegaalstraat 60 bis in Utrecht.
FOTO'S: René de Monchy
ALS 't allemaal waar
is wat je zo links
en rechts wel eens
hoort vertellen, dan zijn er
heel wat mannen, die
zonder dat ze daar overi
gens weet van hebben in
de loop van de nacht een of
meer keren een flinke op
doffer krijgen van hun
vrouw. Dat is dan, ook let
terlijk, de meest voor de
hand liggende remedie te
gen het snurken. Manlief
draait zich na zo'n vrouwe
lijk bliksemoffensief in de
onwetendheid van z'n slaap
om en het snurken houdt
(voorlopig) op.
D'r is heel wat ellende onder
de mensen en het snurken hoort
daar bij. Het trieste is, dat de
snurkers zelf er nauwelijks of
geen last van hebben. Het is
bijna altijd een ander die er
onder lijdt, een kamergenoot,
de beslaper van een aangren
zend vertrek, of, in een groot
aantal gevallen de huwelijks
partner. En in die laatste cate
gorie is het snurken iets wat
kan uitgroeien tot een sociaal
probleem met nare gevolgen.
Snurken ls een lichamelijk
kwaaltje en als zodanig hoort
het bij de dokter thuis. Toch
verzekerde mij een huisarts
met een flinke stadspraktijk,
dat hij nog nooit iemand in
zijn spreekkamer heeft gehad
die speciaal kwam om een mid
deltje tegen snurken. Hij noem
de het „een klacht in tweede
instantie". Dat wil zeggen, dat
mensen voor iets anders naar
het spreekuur komen en ter
loops zeggen: „O, dokter, nu ik
toch hier benWaarna de
snurkklacht op de proppen
komt. Ook daaruit valt af te
leiden, dat weinig mensen het
snurken beschouwen als een
echte kwaal of een echte afwij
king. Het is er nu eenmaal. Er
mee dokteren doe je alleen in
uiterste nood. En dat doet zich
bijvoorbeeld voor, wanneer een
echtpaar zich gedwongen ziet
vanwege de geluidshinder die
een van de twee veroorzaakt,
gescheiden te gaan slapen. Of
wanneer iemand niet op vakan
tie durft, omdat hij zich tegen
over anderen in hotel of pen
sion voor zijn gesnurk schaamt.
Dat is dan weliswaar valse
schaamte, maar je wordt er nu
eenmaal op aangekeken, je voelt
dat je die anderen overlast aan
doet en je raakt in een isole
ment. De sociale kwaal ten
voeten uit.
Als iedereen nu maar snurkte
dan was er eigenlijk niets aan
de hand, dan was het een nor
male menselijke eigenschap zo
als hoesten en niezen en dan
hadden we althans elkaar niets
te verwijten. Maar zo is het
niet. Waarom snurkt dan de een
wel en de ander niet- Wat is
snurken eigenlijk? Onze natio
nale allesweter, de „dikke van
Dale" maakt er zich wel heel
simpel van af. Hij zegt: snur
ken (zie: snorken-: tijdens de
slaap een snorrend, zagend keel
geluid maken. Nu was Van Dale
onderwijzer en geen arts, zo
dat je zo'n definitie niet als het
einde moet beschouwen. Van
Dale heeft het over: tijdens de
slaap. De huisdokter zegt: „Men
sen die echt diep slapen en dro
men, snurken niet. De ware,
forse snurkers doen het meestal
in een toestand van wat je ver
laagd bewustzijn zou kunnen
noemen. Dus ergens tussen wa
ken en slapen in, althans in een
niet diepe slaap". Ook de term
keelgeluid is lang niet altijd
juist, want bij heel wat snur-
kerij blaast de neus, om het zo
maar eens te zeggen, een (on-)
behoorlijk partijtje mee. In we
zen is snurken een trilling die
door de ademhaling veroorzaakt
wordt. Er zijn zogenaamde me
chanische oorzaken aan te wij
zen, zoals een verdikking van de
slijmvliezen van het neustussen-
schot of een verslapping van
het achterste deel van het ver
hemelte. In heel "ernstige en
zeer hinderlijke gevallen zou
een huisarts zijn patiënt kun
nen verwijzen naar een keel-,
neus- en oorarts, die operatief
ingrijpT Maar zo'n verwijzing is
vrijwel het enige wat een huis
arts eraan kan doen. Het is
zelfs bijna niet mogelijk min of
meer afdoende adviezen te ge
ven.
reltje lieten staan en in plaats
daarvan een koude douche na
men, dan zouden ze zichzelf en
degenen die er last van hebben
heel goed helpen".
Of roken, vooral 's avonds, ook
van invloed is, kon de huisarts
niet zeggen. „Maar ik vermoed
het wel", vertelde hij.
In het algemeen, vertelde de
huisarts, kun je wel een aantal
zaken of gewoonten noemen die
er invloed op hebben. Zo is be
kend, dat de slaaphouding er
mee te maken heeft. Wie op
zijn rug slaapt, zal eerder en
vaker snurken dan iemand die
op zijn zij pleegt te liggen. Maar
doe daar eens iets aan! Zo'n ge
woonte' verander je niet gemak
kelijk en wie het probeert gaat
een aantal onrustige nachten
tegemoet.
Iets anders is dat snurken, meer
in geciviliseerde centra dan el
ders voorkomt. Voor een deel
zal dat een gevolg zijn van ver
warmde slaapkamers. De huis
arts: „Er bestaat verband tus
sen snurken en de vochtigheids
graad van de lucht in de slaap
kamer. Onder wat „barre" om
standigheden komt het minder
voor, In een tentje op vakantie
zul je niet zo gauw snurken".
Vervolgens wordt deze oermen-
selijke vorm van geluidsoverlast
in de kaart gespeeld door ge
bruik van alcohol. Dat bevor
dert namelijk de bloedstuwing
en veroorzaakt vaatverwijding.
„Als notoire snurkers eens twee
weken lang 's avonds hun bor
Gevallen waarin het snurken
van man of vrouw tot een
„nachtelijke echtscheiding" heeft
geleid, kende onze huisarts niet
uit eigen spreekkamerervaring.
„Al kan ik me wel voorstellen",
zei hij. „dat ze voorkomen. Maar
het lijkt me niet mogelijk, dat
in sommige huwelijken, waarin
om andere redenen toch al van
een beginnende verwijdering
sprake is, het snurken de drup
pel is die de emmer doet over
lopen".
In dit verband wees hij er ook
op, dat snurken vaak erger
wordt met het klimmen van de
jaren en dan ook navenant
meer ergernis gaat bezorgen.
„Maar als je vaststelt", aldus de
huisarts, „dat echtgenoten bo
ven de 50 in een aantal geval
len gescheiden slapen, dan zijn
daar wel meer oorzaken voor
aan te wijzen dan alleen het
gesnurk".
TEKST: Toon Kloet
FOTO: Johan van Gurp
