Alec Guinness over zijn nieuwste film:
BETH"
Zaterdagbijiage van 10 februari 1973
Veertig jaar geleden was Alec Guinness nog n berooid man. Nu is hij rijk en geridderdmaar ondanks de roem, die zijn zesendertig
films hem brachtengaat hij liever vissen, dan zich in Londen laten zien. Guinness staat opnieuw in de belangstelling sinds de KRO
begon met de uitzending van een serie filmswaarin hij de hoofdrol heeft. Maandagavond is h ij te zien als de van verraad beschul
digde kardinaal in De Gevangene Henk van Maurik schreef een portret van de man, die de rol van Hitier zo griezelig-conscientieus
vertolkte, dat hij, Guinness, er zelf van huiverde.
kangs een afgrond
van
krankzinnigheid
Woede ligt mij
het minst
IfljMIlllili!
i
I
P9/2003
bruari 1973
incourant van de
gepubliceerd.
Amsterdam
|in het prospectus
openstellen op
hsterdam, 's-Grauenhage,
Itigd.
Intoren verkrijgbaar.
iddenstandsbank n.v.
Leenbank g.a.
genotmiddelen-
btionaal concern,
J/erkooporganisa-
|g van de functie
=n zij de levens-
ZB-winkels, waar
spreiding in de
splay werkzaam-
of niet met ver-
levensmiddelen-
J in de volgende
l-Hollandse Eilan-
land.
|iche begeleiding
ig ervaring, met
het salaris, ruime
tier reclame, met
ding en ervaring
'ostbus 1396 te
Ich nadere infor-
Lpleiding en een type-
Zij kan rekenen op een
Ie baan bij Sikkens
I Nederland. Gedurende
hal maanden moet zij
ftjn in Rotterdam te i
■waarna haar standplaats
7 direkte omgeving zal L
lelt of schrijft een duiden)*!
iRotterdam
oomstraat 75
Jm 010-37 40 44
ij L. van Eek
li liggen in
een goed loon
(orwaarden.
informatie kunt
oneelszaken
van
ÏD)H
4ls de stofzuigerhandelaar, die agent wordt van de Britse geheime dienst, in de film "Onze
man in Havanna".
Als kapitein Nicholson in "The
bridge on the river Kwai".
Als gezagvoerder op een acht
tiende eeuws Engels fregat-
Als de van verraad beschuldigde kardinaal in de film "De gevangene", die maandagavond door
door de KRO wordt uitgezonden.
Als ik nog langer Hitier
■eel uit van Grasso,
[aal opererende bed «i
leltechniek en Pers uWtI
Tontwerpt, levert en I
fchtbehandelingsinstallat 1
■heepvaart, transport, l
Ingen in binnen- en I
boven9e'
Aan het eind van de op
namen voor de film van
Hitler's laatste levens-
Sagen zei Sir Alec Guinness:
nik ben blij dat ik mij uit zijn
iinid mag stropen".
Bijna een jaar lang had hij
2ich verdiept in de rol, die hij
«waarschijnlijk de belangrijk
ste" van zijn leven noemde. Hij
bad reeksen bioskoopj ournaals
ff de nazi-tijd gezien, de stem
wan Hitier op grammofoonpla
ten door zich heen laten gaan,
fan alles over zijn gruwelijke
jjnderwerp gelezen. En hij
«weekte de afgekapte snor,
*reeg de starende blik, maakte
21Jn stem schraperig, zag vroeg-
outI zijn handen beven, voelde
'an zijn linkerheup naar bene-
°en het ongerief waaraan Htt-
'eed sinds de mislukte aan-
van juli 1944. Voor de ca
meras verscheen hij wit van ge-
zlc»t, het haar sluik over zijn
j'oorhoofd, ijzeren kruis op zijn
Wst, de neiging tot beantwoor-
™g van de nazi-groet op halve
racIr' in zijn arm. Guinness
w Hitler, rookte niet in de
iiitdrank kruizemuntthee
Meaner porcelein met het
sWiaen hakenkruis, leek zijn
karakter te hebben
■««gelaten in de kleedkamer
J opgerolde zwarte paraplu
net groene slappe deukhoed-
wan de' kleurloze Engelsman
°le "'J op straat wil zijn.
Alec Guinness is het best als
beef?"' ultzonderlijk karakter
L U1' te beelden, iemand die
een 's van re°ht of onrecht,
ttaejma,n met oogkleppen, zot of
ieet «mister op weg naar
loof» onderSang- Hif werd Se-
ns".jaai'dig een geslepen gieri-
en even overtuigend
moeten
s
was ik
gek
v
eworden
In de hoofdrol van „Hitier de laatste 10 dagen", een film die binnenkort in première gaat.
PrirTl3
u zich
>"invajjcutiiMC x cz-
orown en de door Dickens
^Pen gekwelde geest van
S«wee;t uij is Karel de Eerste
kwam op het schavot
keje 1 onder de door geen en-
I-na:' nRelsman als massamoor-
overt«n lerland of waar ook
Crom,, u dictator Oliver
e6lUv 'n de zeventiende
Êirmi krijgsgevangene in
ardlnaal achter het
sst gordijn en groteske prut-
Ridden van tropisch be-
UI onvergetelijke
beelden in de herinnering
achter. Er is geen Fransman zo
aangrijpend Frans als hij het is
geweest. Een paus moet worden
uitgebeeld en het dient Guin
ness te zijn. Nooit maakt hij het
zich gemakkelijk. De Engelsen
zijn geneigd zich over Hitier
vrolijk te maken; ze zien de
nazi's graag als lachwekkend op
een wijze waarvan iedereen
met echte herinneringen aan de
Duitse bezetting misselijk
wordt. Dat is van Guinness niet
te verwachten. „Er is aan Hitier
niks leuks te ontdekken",
voor Nederlanders een overbo
dige mededeling, maar niet
voor de landgenoten van de
man die zich aan een huivering
wekkende uitbeelding heeft wil
len wagen, een poging om de
gruwelijke kwaliteiten van de
door tientallen miljoenen Duit
sers vereerde Fürher duidelijk
te maken. Hitler is in „The last
ten days" geen caricatuur,
spreekt geen onnozel Engels met
een Duits accent, is bij zijn
duivelse daden en beslissingen
geen idioot of robot, ontleent
evenmin echter waardigheid
aan zijn tragiek langs de rand
van krankzinnigheid.
Voordat in het najaar de op
namen werden voltooid, zei
Guinness: „Goddank dat het
bijna voorbij is. Als dit nog een
tijd zou moeten duren, zou ik
voor het eind getikt zijn, denk
ik. Ik onderga zijn invloed. Het
is mijn hele opzet hem te spelen
als een menselijk wezen, een
man die miljoenen hypnotiseer
de en hen zowel zedelijk als
stoffelijk naar de ondergang
leidde. Zijn wreedheid, de lust
om te kwellen, verhinderde niet
dat hij ook ontzaglijk aardig
kon zijn, geweldig beleefd, hij
kuste babies beter dan Engelse
politici het doen".
Voor kinderen was in de
laatste anderhalve week weinig
tijd over, in de bunker onder
de rijkskanselarij waar Hitier
tien dagen nadat hij zesenvijftig
jaar was geworden zelfmoord
pleegde, na met Eva Braun te
zijn getrouwd en zijn lievelings
hond Blondi te hebben ver
moord. De dood van het hele
gezin Goebbels volgde op die
van het afgrijselijke- bruidspaar
van onze eeuw. Hitler had eerst
Goering en Himmler uit de par
tij gestoten, Dönitz tot zijn op
volger benoemd en duizenden
gewonde soldaten laten omko-
ALEC GVINNES
men in de Berlijnse onder
grondse als verzuipende ratten
in een verstopte riolering. Zijn
trouwdag was 29 april 1944 en
hij zette op de dertigste een
revolver tegen zijn hersens, toen
het Russische leger nog een
paar honderd meter had af te
leggen. Eva Braun slikte vergif,
een ander lot dan na de oorlog
naar Amerika te gaan om zelf
de hoofdrol te spelen in de film
van haar leven die ze zich had
voorgesteld in Hollywood te
laten maken.
De uitbeelding van Hitler's
uitzinnige aanvallen van woede
lagen Guinness, zoals hij in een
interview bekent, het minst. En
hij zag tegen de zelfmoord op.
Voor technische adviezen was
Gerhard Bold! beschikbaar die
als zesentwintigjarige ritmeester,
in de bunker had gediend tot
daags voor het einde. Boldt
schreef na de oorlog een boek
en de betrouwbaarheid van zijn
herinneringen wordt hoog aan
geslagen. Zulke bijzonderheden
als het wapen dat Hitier waar
schijnlijk gebruikte een klei
ne Walther 6.75, geen Luger
spreken Guinness sterk aan.
Elke ochtend vertrok de ac
teur om half zeven naar de
studio te Shepperton ten zuid
westen van Londen. Hij werkte
onder regie van Ennio de Con-
cini, met Wolfgang Reinhardt
als produktieleider. Het is de
zesendertigste film waarin
Guinness sinds de oorlog is op
getreden. Binnenkort is de pre
mière te verwachten. Er zal dan
over Guinness, van wie gezegd
is dat de beschrijving van zijn
uiterlijk klopt voor ontelbare
mensen, weer veel worden ge
schreven. Hij wordt 2 april 59
jaar en hij was vooraan in de
dertig toen zijn internationale
faam werd gevestigd. Hij heeft
geen voorkeur voor de filmwe
reld boven het toneel en hij is
geen heerszuchtige speler die
niemand anders op het doek of
de planken aandacht gunt. In
zijn eigen leven is hij geneigd
tot terughoudendheid, een man
die gaat vissen, liever dan zich
in Londen te laten zien, de pie-
keraar die „De gebroeders Ka-
ramazov" van Dostojewski be
werkte voor het toneel, de be
wonderaar van Joyce Carey
wiens „The horse's mouth" in
de handen van Guinness een
scenario werd dat hem zijn der
de Oscar opleverde (na de
Academy Awards die hem wa
ren toegekend voor zijn optre
den in The lavender hill mob"
morgen ben ik rijk en zijn
kolonel Nicholson in „The
bridge on the river Kwai"). Hij
schreef over Pius XII met wie
hij kort voor diens dood had ge
sproken en "hij werd katholiek
na in „The Prisoner" van
Bridget Boland de gevangen ge
houden en zichzelf beschuldi
gende kardinaal te hebben ge
speeld. De haveloze Alec
Guinness van veertig jaar gele
den is rijk geworden en gerid
derd, de scherpzinnige nihilist
Kenneth Tynan heeft een be
wonderend boek over hem ge
schreven, de universiteit van
Boston maakte hem ere-doetor.
Hij is in een land met grote
toneeltradities een van de
grote acteurs van zijn tijd.
TEKST:
HENK VAN MAURIK
