Duizenden
Nederlandei
hebben
ss s
ter
ajarsfflsas-ss
Utrechtse
psychologen
ontwikkelden
behandeling
Concurrentie
Laagtepunt
Rendement
In een stad als Nijmegen
wonen zeker 300 mensen die
doodsbang zyn om op straat te
nomen en in Bemmel om
®aar een dorp te noemen
onen nog altijd een stuk of zes
Mensen die alles liever doen dan
™n op straat vertonen. Deze
onsen hebben straatvrees. Ze
niül angstig en raken in pa-
als ze op straat lopen, in
ik °f biosc°Pen zijn of in
thuis Ze blyven Uever
Amerikaanse en Engelse on-
Se^"gen hebben aange-
zó hl op de 100() mensen
g zUn om op straat te
ze alles doen om
Nop thuis te kunnen blijven.
- al! w 0p de 1000 komen
niet 1:1 eYen mogelijk is
of de hünf de eigen straat
]iKt nft k8Y die net om de hoek
van S llekent dat Wm| 6
stad J. 00 mwoners in een
straat, tost hebben van
«raatvrees of agorafobie.
Utrecb twerkgr °ep van het
voor Kli-
°ver hor, 11 me' straatvrees
rSStaS®*.kan keenhelpen.
heC &wle ze tot nu toe
En"nolkamn v, zpn volgens
zegt: w .hemoedigend. Hij
na twè'e zïtv 'Se mensen raken
angsten kwHt®6" 81 hun er8ste
8aan er «aar meestal
v°ordat de m- v.l:,ftien voorbij
ttraa' op dum nlecht alleen da
na vel meesten blij-
Kees lan tyd hun
|ijn, maar fnn is kwijt te
tobben we P,Yt- resultaat
natuurlijk nooit".
HARTKLOPPINGEN
Het i>SntEtewlStraatvr0es?
dttetvli n 0ken dat mensen
onprettige"®? döoV bepaaI-
ko5Pelen aan h .ervaringen te
n het op straat zijn.
Wanneer iemand op weg is naar
een sollicitatiegesprek kan hij
zo zenuwachtig zijn dat hij op
straat hartkloppingen of duize
lingen krijgt van de spanning
waaronder hij gebukt gaat. Hij
weet dat de zenuwen voor het
sollicitatiegesprek de oorzaak
zijn van bijvoorbeeld die kart-
kloppingen, maar het is moge
lijk dat hij ze een volgende keer
op straat weer krijgt uit angst
om ze te krijgen. Sommige men
sen worden daardoor bang om
op straat te komen en dan ont
wikkelt zich straatvrees.
Een andere, veel voorkomen
de oorzaak treedt op na opera
ties of een bevalling. Mensen
die een tijdje in het ziekenhuis
hebben gelegen zijn over het
algemeen nog wat zwak als ze
naar huis mogen. Ze kunnen
dan op straat last krijgen van
duizelingen. Later, als ze weer
aangesterkt zijn, kunnen ze op
straat duizelingen krijgen juist
uit angst om die duizelingen te
krijgen. Ook op die manier kan
straatvrees ontstaan.
Daardoor ontstaat niet alleen
een vervelende situatie voor de
man of vrouw zelf, maar over
het algemeen heeft het hele ge
zin er onder te lijden want het
gezinsleven moet aangepast
worden. Straatvrees komt erg
veel voor bij vrouwen en dat
kan betekenen dat de moeder
in een gezin geen boodschappen
durft te doen. Dan moeten de
andere gezinsleden dit organi
seren.
ONHERKENBAAR
Zowel voor leken als voor
deskundigen is het onmogelijk
om bij bepaalde mensen straat
vrees als zodanig te herkennen.
Als iemand zich onopvallend
gedraagt hoeft geen mens die
vrees te merken.
Dr. E. Everaerd, gedragspsy
choloog, zegt: „De mensen moe
ten het zelf komen vertellen,
want geen mens kan aan ze zien
dat ze last hebben van agora
fobie. Meestal komen ze met
bepaalde klachten bij de huis-
Straatvrees. Bang om op straat te komen. Dui
zenden mensen in Nederland weten uit ervaring
wat het is. Zodra ze zich op straat vertonen,
raken ze verward, in paniek zelfs.
Ze willen er wel vanaf, maar weten vaak niet
hoe. Hun redding kan liggen in de methode,
die een werkgroep van de Rijksuniversiteit te
Utrecht heeft ontwikkeld om mensen over hun
straatvrees heen te helpen.
arts en dan moet die het in
feite ontdekken".
Drs P. Emmelkamp: „Daarom
hebben we in het begin zo'n
moeite gehad om cliënten te
vinden. Geen mens komt met
straatvrees naar de dokter. Ze
hebben last van hun hart of van
hoofdpijn. Via een artikel in de
krant hebben zich mensen bij
ons gemeld die erg bang waren
om op straat te komen".
Op het ogenblik krijgt de
groep haar cliënten via mond
tot mond-reklame, de Utrechtse
huisartsen en ziekenhuizen en
via de Fobiën-club. Dat is een
vereniging met ongeveer 1500
leden die allemaal erg bang zijn
voor iets, een soort „angsten
club". De meeste leden van die
club hebben last van straatvrees
omdat dit de „fobie" is die het
meeste hinder veroorzaakt.
Mensen met bijvoorbeeld hoog
tevrees of angst voor slangen
zullen minder gauw geneigd
zijn om lid te worden.
De Utrechtse ervaring heeft
ook uitgewezen dat vrouwen
veel meer last hebben van
straatvrees dan mannen. Drs
Emmelkamp heeft daarvoor ook
wel een verklaring. Hij zegt:
„Het is mogelijk dat mannen
zichzelf meer dwingen om niet
bang te zijn omdat het onman
nelijk zou zijn om angst te to
nen. Bovendien moet de man
over het algemeen het geld ver
dienen en kan hij het zich niet
permiteren om straatvrees te
hebben. Hij moet elke dag naar
z'n werk".
BEHANDELING
De behandeling van mensen
die straatvrees hebben gebeurt
niet met medicijnen. Dat is in
het verleden wel geprobeerd,
maar bleek weinig succes te
hebben. De Utrechtse werk
groep werkt met gedragsthera
pie d.w.z. dat men probeert om
het gedragspatroon van de
cliënt te beïnvloeden door hem
of haar bepaalde dingen te laten
doen. Het doel van de behande
ling is om de mensen zo snel
mogelijk te leren zichzelf te
helpen. Om dit te bereiken gaat
drs Emmelkamp of een van z'n
studenten naar een bepaalde
cliënt toe en probeert met hem
of haar de angst voor de straat
te overwinnen. De ervaring
heeft namelijk geleerd dat die
angst onder begeleiding gemak
kelijk overwonnen kan worden.
Alleen mist de betrokkene over
het algemeen het doorzettings
vermogen om over de angst
heen te komen. Onder leiding
lukt dat vaak wel. Door de
straatvrees-cliënten opnieuw te
leren zich op straat te bewegen,
leren de Utrechtse psychologen
hen om „anders te reageren in
situaties waarin ze bang zijn".
Dat geldt wat hem betreft
trouwens alleen voor de stad
Utrecht want zijn werkgroep
kan alleen mensen helpen die
in de buurt wonen. Anderen
zullen zich over het algemeen
tot particuliere psychotherapeu
ten moeten wenden. Die kan
men op het spoor komen via de
Vereniging voor Gedragsthera
pie (Heeswijk 5a in Montfoort).
Wanneer men zich tot zo
iemand wendt, wordt de behan
deling waarschijnlijk wel iets
duurder dan in Utrecht. Daar
betalen de straatvreescliënten
namelijk 5 tot 15 gulden per
keer. Mensen die minder dan
12000 gulden per jaar verdienen
betalen 5 gulden per „zitting",
die 12000 tot 18000 verdienen
een tientje en cliënten met een
inkomen van meer dan 18000
gulden betalen 15 gulden per
keer. Maar dat is geen voor
waarde benadrukt drs Emmel
kamp. Als men niet kan betalen
is dat ook niet nodig.
Tekst: Drs. Jaap Willem*
Foto: Tido Gideonse
Lu_ o I i_m z.rt I L.nunu O i I-ui lUrtiil I »/<j.
VLIEGTARIEVEN HEBBEN
STRAATVREES
LAAGTEPUNT
Er zit weer flink bewe-
ng in de luchtvaarttarie
ven, vooral op de Noordat-
lantische route. De consu
ment duizelt het soms en
vraagt je af: waar eindigt
dat? Bij een premiestelsel
als je maar asjeblief in die
Jumbo naar New York gaat
zitten?". Nee, zo'n vaart
loopt het niet. Integendeel:
deskundigen voorzien voor
de nabije toekomst een ze
kere stabilisatie in de tarie
ven en daarna wellicht zelfs
een geleidelijke „inflatie-
stijging", die echter wel
sterk bij de werkelijke in
flatiecijfers zal achterblij
ven.
Niet lang geleden, op een
persconferentie in Den Haag,
verzuchtte ir. A. Oele (PvdA,
hier in zijn kwaliteit als lid van
de commissie voor het vervoer
van het Europese parlement):
Het is toch te gek dat je voor
een retourtje AmsterdamNa
pels evenveel moet neertellen
als voor AmsterdamChicago
en terug".
De KLM zegt daarop: „Dat is
appels met peren vergelijken en
dat moet je nooit doen", verge
tend evenwel dat van het ge
wone publiek niet verwacht
mag worden dat het in dit ge
val de appels van de peren
kan onderscheiden.
Intussen bewijst het appels-
en-peren-geval wel hoe moei
lijk het is de tarievenpolitiek uit
de doeken te doen. Het publiek
ziet drie verschillende zaken:
i. de dalende tendens van de
tarieven op de intercontinen
tale (vooral Noordatlantische)
routes;
b. een toenemend verschil tus
sen deze Noordatlantische ta
rieven en de per kilome
ter veel hogere Europese
vluchtprijzen;
BEREIKT
tarieven aan. De KLM kwam
met een tarief Amsterdam
New York en terug voor 587,-.
Voorwaarde is dan wel dat men
90 dagen voor de vlucht boekt
en een kwart van de reissom
betaalt en vervolgens 30 dagen
voor de vlucht de rest van de.
reissom. Voor de zakenreizen is
dat dus geen geschikt tarief.
PAN AM en de Canadese
maatschappij boden soortgelijke
tarieven, met verschillen on
derling zowel als ten opzichte
van de KLM van slechts en
kele dollars. Toch zijn deze ver
schillen voor de regering aan
leiding geweest de goedkeuring
voorlopig op te schorten. De
maatschappijen moeten nu on
derling tot een vergelijk komen.
„In elk geval komen er deze
zomer lage tarieven op de
Noordatlantische route. Maar
het gaat wat ver om te praten
over een „tarievenslag", zegt
men bij de KLM.
„Er zijn altijd al goedkope
tarieven geweest. De groeps- en
ITE-tarieven. De nieuwe lage
tarieven moeten die deels ver
vangen. Een novum is wel dat
het nu een echt publiekstarief
is en dat het niet nodig is om
lid te zijn van een vereniging
om er van te profiteren. Nieuw
is ook dat het westwaarts tarief
lager is dan het oostwaartse.
Dat is enerzijds om het toerisme
op Noord-Amerika en Canada
te bevorderen, anderzijds is het
een soort erkenning van de af
genomen koopkracht van de
dollar.
Met het nieuwe tarief willen
we dieper in de markt zakken,
een nieuwe markt aanboren lie
ver gezegd, zodat we tot een
betere benutting van de capaci
teit komen".
Tot voor kort daalden de ta
rieven geleidelijk als gevolg
van het in dienst stellen van
steeds nieuwe generaties vlieg
tuigen: Van DC-3 via DC-6 en
DC-7 naar het gewone straal
vliegtuig en verder via de ver
lengde DC-8 naar de zogenaam
de „widebodies of „dikke vlieg
tuigen" als de Boeing 747 en de
DC-10.
Telkens bracht de invoering
van een nieuw type een aan
zienlijke verlaging van de kos
ten per stoel met zich mee. Dat
is nu als gevolg van de toege
nomen inflatie afgelopen. Toen
de Boeing 747 werd besteld wa
ren de produktiekosten per
stoel lager dan die van de
Super-DC-8, maar drie jaar la
ter was dit voordeel door de
inflatie al grotendeels wegge
vreten.
Vandaar dat de luchtvaart
maatschappijen van mening zijn
dat aan de constant dalende lijn
die de tarieven sinds de tweede
wereldoorlog te zien gaven,
voorlopig een eind is gekomen.
Een lichte stijging zit er in dp
toekomst zeker in.
Nu nog even de appels en de
pieren: Op de veel kortere Euro
pese routes, worden de voor
delen van een straalvliegtuig
(snelheid!) niet optimaal benut.
Een groot aantal kosten als
landingsrechten, afhandelings-
kosten, commerciële kosten
zijn gelijk of men nu een lange
afstand dan wel een korte af
stand vliegt. Op de korte af
standen zijn bovendien de be-
manningskosten relatief hoger.
Het uur-rendement van de
vliegtuigen ligt in Europa veel
lager (6,5 uur per etmaal) dan
op de intercontinentale routes
(10,5).
Een aantal redenen waarom
vliegen in Europa altijd duur
der is dan de passagier van de
Jumbo naar New York mis
schien denkt.
Tekst: Wim Koek
c. de soms haast ongelooflijk
goedkope vlieg-vakantiecom-
binaties waarvan een groei
end leger toeristen gebruik
maakt, zich terecht niet af
vragend waarom ze zo ont
stellend veel duurder uit zou
den zijn als ze toevallig voor
zaken naar Barcelona of
Tanger zouden moeten.
Om met dit laatste te begin
nen (dat verder overigens bui
ten het hele tarievenverhaal
valt): hier gaat het om all-in
vakantiepakketten waarbij er
van wordt uitgegegaan dat elke
vliegtuigstoel is bezet. Seizoens
factoren en allerlei concurren-
tieoverwegingen kunnen dan
nog eens een verdere daling
van vakantieprijzen bewerkstel
ligen. Maar die heeft dan al
meer te maken met de kosten
van hotelaccommodatie etc. dan
met de vliegprijs zelf.
Kort geleden kondigden de
KLM en nog enkele maatschap
pijen, waaronder PANAM en
Canadian Pacific nieuwe lage
De introductie van steeds meer „dikke vliegtuigen"zoals de Boeing 747, - waarvan hierboven een interieurtje, - heeft de vliegtarieven steeds verder
gedrukt. Maar het „laagtepunt" is nu wel bereikt.
