JOURNAAL
LEZEN VAN
DE LENS
Zaterdagbijlage van 27 januari 1973
Techniekjes
Positief
Speelgoed
Inschieten
Dieren
ONZE
WEGBERMEN
WAREN VEEL
TE NETJES
'Netheid"
Maaien
Het is even wennen
HET was wel even wen
nen voor de kijkers.
Het is zelfs de vraag
of ze inmiddels wel gewend
zijn, - of ze het nu werkelijk
een vooruitgang vinden dat
de nieuwslezers van het
NOS-journaal sinds 6 janu
ari in plaats van voorname
lijk in hun papieren te kij
ken nu frank en vrij in de
camera schijnen te blikken.
Oog in oog met de kijker
zogezegd. Opgewekt pra
tend alsof hun nieuws door
gedegen zelfstudie in het
hoofd gekomen is, dan wel
dat het ter plaatse met een
mengeling van „algemene
ontwikkeling en waarschijn
lijkheidsberekening" ver
zonnen wordt. In ieder ge
val is het nieuws nu niet
alleen naar inhoud maar
ook naar de vorm gevari
eerder. Nieuwslezers zijn
een soort acteurs geworden.
Jan Gerritsen bijvoorbeeld
tracht ongedwongenheid te sug
gereren door wat schuinser
achter de lessenaar plaats te
nemen zodat zijn wereldgruwe-
len iets krijgen van losjes aan
de bar vertelde anecdotes.
Fred Emmer daarentegen doet
net alsof alles gewoon is. Hij
praat met hetzelfde aplomb van
voorheen, maar kan niet verhe
len dat zijn blik wat glaziger
wordt bij tijden en zelfs iets tu-
rends krijgt als de letters van
zijn berichten - geprojecteerd
over het camera-oog (maar voor
de kijkers onzichtbaar) te snel
of te wazig voorbij roetsen.
En dan Bob Meijer. Hij krijgt
iets uitgesproken loerends, als
of hij zijn eigen berichten maar
half vertrouwt. „Dat komt door
mijn donkere ogen en ook wel
omdat we er een beetje ver
vanaf zitten", zegt hij. „Dichter
op de camera gaan zitten, zoals
ze het bij de BBC doen, heeft
echter weer tot gevolg dat er
geen begeleidende plaatjes ach
ter de lezer kunnen worden ge
projecteerd".
Men vraagt zich dan af waar
om de lezer niet. helemaal uit
het beeld gaat zodat - op enke
le korte berichten na - verder
volstaan zou kunnen worden
met onzichtbaar uitgesproken
tekst bij lichtbeelden.
Niettemin, de vooruitgang
eist zijn deel. De techniek maakt
deze onnatuurlijke manier van
„spontaan optreden" mogelijk.
Dus moet het. De nieuwslezers
laten er zich positief over uit.
Zij het ook met enige reserve
„dat het ook van hun kant nog
wel moet wennen". Alleen Fred
Emmer, - de man die zijn car
rière bij de NOS tijdelijk onder
brak voor een verkenning in
de moderne flitsende wereld
van reclame - toont zich rond
uit enthousiast. Veertig landen
zijn ons voorgegaan, zo zegt hij.
En op onze gemompelde verba
zing: „Nou ja, dat kan een com
merciële overdrijving van de fa
brikant zijn die de apparatuur
gemaakt heeft, maar toch
Nog steekhoudender is zijn ar
gument: „Als we van meet af
aan met deze auto-cue hadden
gewerkt zouden de mensen heb
ben moeten wennen als we
overgegaan waren op het afle
zen van papieren. Dan was dat
weer onnatuurlijk geweest".
Bij de NOS-top is men kenne
lijk ook in zijn schik met de
nieuwe aanwinst, althans bij 't
NOS-journaal was men zo blij
met het nieuwe speelgoedje dat
het bij het nieuws van 8 uur op
6 januari uitvoerig werd ge
toond aan de kijkers. Een-soort
reclamespotje van de Firato
eigenlijk, ^n dat terwijl pas als
tweede item de protestdemon
stratie tegen Vietnam werd ge
toond, „de grootste sinds de
tweede wereldoorlog in Neder
land ooit gehouden". En dus in
belangrijkheid zeker direct vol
gend op de aanschaf door de
NOS van de auto-cue.
Hoofdredacteur Dick Simons
uit zich tevreden over de eer
ste ervaringen met de auto-cue.
„We zijn de e'xperimenteerfase
wel voorbij." De ene presenta
tor schiet wat sneller in dan de
andere, dat is nu eenmaal altijd
zo". Hij heeft veel positieve re
acties binnen gekregen van kij
kers en onder hen is in ieder
geval een groep die er duidelijk
baat bij heeft gevonden.
„Slechthorenden en dove
mensen kunnen nu veel meer
van het nieuws volgen omdat
auto-cue liplezen voor hen mo
gelijk maakt."
Tekst: John Roozen
Foto's: N.O.S.
siewerend middel toegevoegd
dat de bodem vasthield, maar
daaraan bleken toch nogal
wat bezwaren verbonden. In
plaats daarvan gebruikt men
op het ogenblik VAM-compost.
Dat blijkt de erosie ook tegen
te gaan.
De vogels, vlinders en ande
re insecten die eens veelvul
dig in wegbermen voorkwa
men kunnen er uiteraard niet
kunstmatig in worden terug
gebracht. Dat wordt aan de
natuur overgelaten. In Zee
land heeft dit al succes afge
worpen. Na een verstandiger
bermbeheer heeft zich hier de
wilde peen hersteld met als
bijkomend verschijnsel de te
rugkeer van de Koninginne-
page. De rups van deze vlin
der leeft namelijk in de peen.
Hetzelfde geldt voor de Klei
ne Vos en de Dagpauwoog.
De rupsen van deze vlinders
leven uitsluitend op brand
netels, maar deze planten
kunnen zich alleen ontwikke
len als er niet teveel wordt
gemaaid.
De rijke insectenfauna die
zich vanuit nabijgelegen ge
bieden in de berm zal kunnen
herstellen vormt een ge
schikte voedselbron van de
zangvogels. Tenminste, als
ze niet vergiftigd zijn. Het
een volgt uit het ander.
Het herstel van de wegber
men is een verrijking van het
landschap. In het tijdschrift
van de Nationale Raad voor
Landbouwkundig onderzoek
staat dat de „esthetische
waarde" van bloeiende weg
bermen groot is. „De rustge
vende factor in het leefmilieu
wordt steeds belangrijker, en
de kleuren- en vormenrijk
dom, het onverwachte van een
vlinder, vormen een ontspan
nend element".
Tekst: Jaap Willems
Foto: Tino Gideonse
0 Een redactie-assistente draait op een soort veredelde w.c.-rol
de voorgetikte tekst af, die gelijktijdig wordt geprojecteerd op
enkele monitoren.
0 Fred Emmer, zoals vrijwel niemand hem kent: van achteren gezien tijdens een journaal-
uitzending. Op de achtergrond de geprojecteerde tekst en daarachter de camera.
De onkruiden komen terug!
DE wegberm wordt In ere
hersteld. In het laatste
nummer van het tijd
schrift van de Nationale Raad
voor Landbouwkundig onder
zoek schrijft de Wageningse
onkruiddeskundige P. Zonder
wijk dat we hard op weg zijn
„terug naar de berm van het
Verkade-album". Als hoofd
van de afdeling onkruidbe-
strjjding van de Planten-
ziektekundige Dienst heeft hij
een groot aandeel gehad in de
herwaardering van de tiendui
zenden kilometers wegberm.
Op zijn initiatief worden er op
het ogenblik plannen gemaakt
om onkruidzaden te gaan
kweken op commerciële basis.
Drs. Jaap Willems sprak met
hem.
Volgens de heer Zonderwijk
maken „ondernemende jon
gens" die op het ogenblik be
ginnen met de kweek van on
kruidzaden een goede kans om
in de nabije toekomst uitste
kende zaken te doen. Het idee,
dat wegbermen uit gladge-
maaide grasstroken moet be
staan begint namelijk terrein
te verliezen en in plaats daar
van groeit het inzicht dat er
op de 40.000 hectare wegberm
die ons land rijk is ook (on)-
kruiden moeten staan. De eer
ste pogingen om de natuurlijke
vegetatie van de berm te her
stellen, hebben al succes ge
had. Er zijn weer bermen
waar 70 tot 80 verschillende
plantensoorten voorkomen.
In een werkgroep van het
Studiecentrum Wegenbouw
worden op het ogenblik proe
ven genomen om nieuwe ber
men een natuurlijker aanzien
te geven en oude bermen zo
mogelijk in ere te herstellen.
Dat is uiteraard niet zonder
slag of stoot gelukt. Het ge
bruik van chemische bestrij
dingsmiddelen kon weliswaar
zonder al te veel moeite wor
den teruggedrongen door het
groeiend milieubewustzijn,
maar ongemaaide bermen zijn
voor veel wegbeheerders nog
steeds iets lelijks. Men is bo
vendien bang voor slecht uit
zicht, brandgevaar, sneeuw-
duinvorming en bermvrees bij
automobilisten. Maar de onaf
gebroken pogingen van de
heer Zonderwijk hebben uit
eindelijk toch resultaat gehad.
Veel wegbeheerders beginnen
nu ook in te zien dat de saaie,
geelbruine wegbermen die
door hun werk ontstonden een
te hoge prijs zijn voor de twij
felachtige netheid die ze to
nen. Sterker, volgens ir M.
Hoogerkamp van het Studie
centrum Wegenbouw is het
enthousiasme op het ogenblik
zo overweldigend dat men me
teen op grote schaal minder
is gaan maaien zonder de
proeven af te wachten die in
opdracht van het Studiecén-
ti-um worden uitgevoerd om te
bepalen wat de beste wijze
van onderhoud is.
De verarming van de weg
bermen is volgens de Natio
nale Raad voor Landbouwkun
dig onderzoek veroorzaakt
door de combinatie van che
mische bestrijdingsmiddelen
en veel maaien. Door de be
strijdingsmiddelen werd het
grootste deel van de kruiden
vernietigd en het maaien
dwong de grassen in een be
paald ritme te groeien
waardoor en nog meer ge
maaid moest worden. Dat
werd o.a. veroorzaakt door
Rijkswaterstaat waar men de
slechte gewoonte had om weg
bermen van een laag rijke
teeltaarde te voorzien waarop
allerlei planten erg goed
groeien: Daardoor was het
noodzakelijk die planten te be
strijden met herbiciden en
maaimachines. De werkgroep
heeft daarom gevraagd om
deze regel te herzien en voor
taan schrale grond langs de
wegen aan te brengen. Daar
op groeien voornamelijk laag-
blijvende kruiden en grassen
en dat maakt het kostbare en
schadelijke onderhoud over
bodig. Het ligt 't meest voor
de hand om de natuur haar
gang te laten gaan. Dan ko
men er op een bepaalde berm
vanzelf de planten die in de
omgeving ook voorkomen en
zo ontstaat dan een natuurlijk
geheel. Waarom gebeurt dat
niet?
Zonderwijk: „Ter bestrij
ding van het erosiegevaar
moet de natuur een handje
worden geholpen. In de aan-
legfase wordt daarom een
mengsel van graszaad, zo mo
gelijk onkruidzaden en wat
kunstmest opgebracht. Daar
door wordt het wegspoelen
van de bodem voorkomen".
Aanvankelijk werd er aan
dit mengsel ook nog een ero-
0 De tekst voor de nieuwslezer komt in spiegel schrift op een monitorwaarvan het beeld hort-
zontaal ligt. Via een spiegeldie onder een hoek van 45 graden staatwordt de tekst naar de
nieuwslezer gekaatst. De regels zijn maar iets langer dan de middellijn nan de camera-lens.
De clou van het systeem is de spiegeldie half doorlaatbaar" is, d.w.z. vanuit de camera gezien
op gewoon glas lijkt, maar vanuit de nieuws lezer gezien een echte spiegel is.
