bg™
LOT VAN VEEL
VERMISTE
SOLDATEN
NOG ONBEKEND
Amerikanen maken zich meer zorgen over lonen en prijzen
Rekening is nog
niet volledig
gepresenteerd
Vietnamese oorlog
eist meer dan
een miljoen doden
halvaret
Laag in nicotine.
Fijn'van smaak.
Mythologie
In moeras
buitenland
Gerrie Mühren was eert
de uitblinkers van Ajax il
duel tegen Glasgow Rank
AMSTERDAM Nadat
land Glasgow Rangers (win.,
teruggewezen werd ook gis
de vriendschappelijke wedst
werd het 3—2; een uitslag vi
afspiegeling was van het w.
Twee doelpunten in tw„
minuten. Ajax -Glasgow Ki
gers belooide evenais vor
week in Scnotlanu opme
een boeiend voetbalavondje
worden. „Ons uitgangspv
moest snel uuidehijK woiuej
verkondigue jock vVauaee,
manager van de Rangers",
leen aanvaiiena spel kou
een kans bieden, net kiezi
voor de aanval bood nj«
weer unieke mogelijkhede
om de toch 37.0ÜU toeschoi
wers in de Olympische kui
een gevarieerd en imponeren
spciieije voetbal voor te sciu
telen.
Dat Ajax desondanks m<
een lichte teleurstelling moes
airekenen, nam de Amsteb
damse roodwitte brigade op d
koop toe. Want het duel wa
nog geen drie minuten oud e
Ajax-doelman Heinz Stuy hai
nog geen bal in zijn vinger
gehad, toen de kleine Maodc
nald van verre afstand dl
blunder van zijn spits Parlan
volledig goedmaakte. Parian)
trapte eerst finaal over de bad
daarna kwam de uithaal vai
Maedonald, die schitterenc
doel trof; 01.
Het was een treffer, di<
Ajax^ wakker schudde en ge
lijktijdig bij de Glasgow Ran
gers, met combinatiespel doo:
MacLeain, MaeDonald en aan
voerder Greig verdienstelijk
gestart, het speJpatroon volle
dig bralt. Doelman MeCloy
was de eerste die een serie
fouten ging maken en doordat
de verdedigers Jardine, For-
syth en Johnstone ineens ook
alle greep gingen missen op
de vernuftige combinaties
Haan-Mühren-Keizer en Johan
Cruyff de mogelijkheden
kreeg zich naar hartelust uit
te leven, was het duidelijk dat
de doelpuntenmaehine rap op
gang moest komen. En na 12
minuten kwam dan de gelijk
maker to-en Johan Cruyff met
een sublieme dieptepass Arie
Haan bereikte, die op zijn
beurt uiterst secuur richtte, en
dat betekent in zo'n geval bij
Haan altijd een goal; 11.
Toch had Ajax erg veel
Kansen nodig om bet ruime
spel overwicht ook op het sco
rebord tot uitdrukking te
brengen. Maar de werkelijk
grootse individuele acties van
Ger-ry Mühren, de als in zijn
oeste dagen spelende Piet
Keizer Arie Haan en natuur-
«jk Johan Cruyff konden veel
vergoeden.
hNlajSOw Rangers speelde
beduidend minder sterk, maar
net spel was toch bijzonder
kf!c v En dat bewees' de
ffeine Young, die na 35 minu-
jSpel uit volkomen vrij
staande positie de bal ineens en
errassend langs Stuy kon ja-
nis Maar de geschiede-
:strHa ln ude Prolog van de
orSil herhaalde zich. Het was
ilen t? Nax dat kon uitha"
37» I Gerry Mühren in de
I stin miN1? vanaf de penalty-
dat tonh vuren betekende
daarin een Ajaxtreffer. Kort
Mathiel lakens door
biea ln h-et strafscho-pge-
arbRer w°eli De westduitse
Wteaan y and Was dat niet
SS en ondanks de felle
bal on H protesten legde hij de
1 °P de penaltystip.
ech£rV£r dodpunten hadden
maakt- de "g duidelÜk g«-
Ajax-verïf, mr-J open sPelende
grootsU dedl-gIng had wel de
wceelHke eite met de wel be-
nie heio f'naar technisch wei-
leis \wf _Sch°tse aanval-
Suurhie. fa Rlaukenburg en
schakel a r een zwakke
Aiax alie "Vfllend viel er bU
aan te me?,,ets op Sjaak Rwaid
hei .merken en daarom was
vacs na giscI? dat stefan Ko-
nie Rep. k°°s voor ,ohn-
hwll3k^ifrhTeA®enS niet de
'de blJ AJax ten goe-
IhoopHoH zer kon nog zoveel
a»re«u> g voeren tot het wa',
(tenZoTn0 S?-el van de Schof
deren pen de gemoe
LS zel,fs eenmaal on dat
be stwh\TAVeiland de klei.
^kaar? McDonald de gelr
[«aart moest tonen.
gaana^nS°eSt de bal wel sne!
&31™, om daardoor zo-
[Vto rfp n de harde tackels,
de Rangers te ontlopen. I
br
ni
ko
te
w-
he
da
te
DEN HAAG (ANP)
Woensdag 5 augustus 1964 ge
raakte de eerste Amerikaanse
vlieger in Noordvietnamese
krijgsgevangenschap. Het was
tweede luitenant Everett Al
varez jr. uit San José in Cali-
fornië. Alvarez maakte met
zijn jachtbommenwerper deel
uit van een formatie van 20
die als represaille de kolen
mijnen, havens en steigers van
Hongay aan de baai van Ha-
long- aanvielen. De aanval
werd uitgevoerd op last van
de afgelopen maandag overle
den president Johnson, die zei
dat oorlogsschepen van de
Verenigde Staten waren aan
gevallen in de Golf van Ton
kin door Noordvietnamese mo
tortorpedoboten. (Dit incident
's later een zeer omstreden
zaak geworden.) Tot hun
stomme verbazing zagen in
Hongay honderden mensen,
onder wie de Cubaanse am
bassadeur en gasten uit socia
listische landen, hoe de Ame
rikaanse vliegtuigen zich in
groepen splitsten en tot de
aanval overgingen. De gasten
waren in Hongay ter viering
van het feit, dat daar de nor
men voor de steenkoolproduk-
tie waren overschreden. De
Noordvietnamezen begonnen
te schieten met alle wapens
die zij hadden en een van de
toestellen vatte vlam en de
piloot gebruikte zijn schiet
stoel. Een doodsbange Alvarez
was in krijgsgevangenschap.
Dit was het relaas van een
ooggetuige, Ngu Sin Binh, zo-
ais dat in maart vorig jaar in
de New York Times is gepu
bliceerd en is aangehaald in
een overzicht van het Neder
lands Instituut voor Vredes
vraagstukken in Den Haag.
Bij de onderhandelingen van gedrongen op snelle vrijlating
de afgelopen tijd tussen Kis- van de Amerikaa-'se krngsge-
singer en Le Due Tho is van vangenen. De Noordvietna-
Amerikaanse zijde steeds aan- mezen erkennen niet officieel
geregelde strijdkrachten in
Zuid-Vietnam te hebben en
uit niets van hetgeen is gepu
bliceerd of uitgelekt, is tot nu
toe gebleken dat over Noord
vietnamese krijgsgevangenen
is gesproken, noch over Viet-
cong-leden in Zuidvietnamese
gevangenschap of omgekeerd.
Honderden Amerikanen zijn
in de loop van de oorlog in
krijgsgevangenschap geraakt.
Het zijn niet alleen vliegers,
maar ook leden van de grond
strijdkrachten die in Zuid-
Vietnam door de Vietcong of
de Noordvietnamezen zijn ge
vangen genomen. Volgens
Amerikaanse cijfers van half
januari worden in heel Indo
china ruim 1800 Amerikanen
vermist. Van hen zouden er
zich 587 in krijgsgevangenschap
bevinden, terwijl het lot van
de overigen niet bekend is. In
Noord-Vietnam zouden 429
Amerikanen gevangen zitten.
Noord-Vietnam heeft herhaal
delijk laten weten zoveel
krijgsgevangenen niet te heb
ben en spoedig zal nu moeten
blijken hoeveel vermisten blij
ken te zijn gesneuveld. Over
en weer heeft men zich niet
altijd gehouden aan de Con
ventie van Genève inzake
krijgsgevangenen. Zuid-Viet
nam stelde de Vietcong-leden
niet als krijgsgevangenen te
behandelen omdat zij niet be
hoorden tot geregelde militaire
eenheden. Saigon liet enkele
Vietcongstrijders executeren,
maar hieraan kwam snel een
einde nadat de Vietcong be
kendmaakte als represaille
evenveel Amerikanen te heb
ben terechtgesteld. Volgens
Noord-Vietnam dienden de
Amerikaanse vliegers niet als
krijgsgevangenen te worden
beschouwd maar als oorlogs
misdadigers die misdaden te
gen de mensheid hadden be
gaan en moesten worden be
recht. Dit dreigement is echter
nooit uitgevoerd. Blijkens en
kele voorbeelden, zo meldt het
NIVV hebben de Amerikanen
zich ook niet steeds correct
gedragen.
Een Amerikaanse poging om
met een commando-overval
eind 1970 krijgsgevangenen te
bevrijden uit een kamp te
Sontay ten noordwesten van
Hanoi mislukte. Het kamp was
leeg. In totaal hebben de
Noordvietnamezen twaalf
krijgsgevangenen in groepjes
vrijgelaten, naar men aan
neemt om de pacifistische
groepen in de Verenigde Sta
ten aan te moedigen. Toen tij
dens de zware Amerikaanse
bombardementen op Hanoi en
Haiphong rond de kerstdagen
vorig jaar Hanoi liet weten
dat ook Amerikaanse krijgsge
vangenen letsel hadden opge
lopen reageerde de Ameri
kaanse regering met de be
schuldiging, dat Hanoi zich
niet hield aan de bepaling van
het Geneefse verdrag, volgens
welke krijgsgevangenen niet
mogen worden vastgehouden
in een streek waar zij aan het
vuur van de gevechtszone zou
den worden blootgesteld. De
bombardementen zijn gestaakt
en als zaterdag het akkoord is
getekend nadert voor luitenant
Alvarez de dag dat ook hij in
het kader van „operation re
gress recap" bij zijn verwan
ten in de V.S. zal terugkeren-
Zesduizend man verplegend
personeel staan klaar om de
krijgsgevangenen snel op te
vangen en te repatriëren.
EEN SNEL VERGETEN OORLOG
(Van onze correspondent Bert van Velzen)
WASHINGTON Waar maakte het Amerikaanse volk zich aan de vooravond
van Richard Nixons herverkiezing als president bezorgd over? George Gallup
zond zijn opiniepeilers de straat op en dezen brachten aan het licht dat het de
kwestie van lonen en prijzen was, die de Amerikaan het meest beroerde. Op
de tweede plaats kwam de rol van het geweld in de Amerikaanse maat
schappij, op de derde plaats het drugprobleem en op de vierde plaats de
misdaad. Tenslotte, op de vijfde plaats in de hiërarchie van Amerikaanse zor
gen, was daar Vietnam.
De langste oorlog in de Amerikaanse geschiedenis lijkt
voor veel Amerikanen een verdrongen complex te zijn
geworden. Toen Lyndon Johnson de oorlog begon te esca
leren werden er aan de Amerikaanse ontbijttafels hevige
twisten gevoerd tussen vaders en zonen rond de zin of
de zinloosheid van de oorlog. Maar na jarenlang de oorlog
dag in dag uit via de televisie in de huiskamer te hebben
gehad, na jarenlang soldaten op de beeldbuis te hebben
zien sterven, na jarenlang te hebben geluisterd naar presi
dentiële beloften, is Amerika oorlogsmoe geworden. In
conversaties wordt het onderwerp Vietnam gemeden,
tenzij men te doen heeft met vredesactivisten, waarvan
er relatief weinig zijn. Nu er eindelijk vrede is, voelt
het Amerikaanse volk zich bevrijd van de oorlog.
De prijs die Amerika voor
de oorlog in Vietnam heeft
betaald is enorm en de reke
ning is nog niet volledig ge
presenteerd. Meer dan 56.000
Amerikaanse soldaten zijn in
Vietnam gesneuveld voor iets
dat zij nauwelijks konden
doorgronden. Meer dan 300.000
zijn voor het leven getekend
door verminkingen. De Ameri
kaanse schatkist investeerde
meer dan 420 miljard gulden
in de oorlog en er zijn zoveel
tonnen bommen op Indochina
gevailen - een veelvoud van
het bommentonnage dat in de
gehele Tweede Wereldoorlog
uit de hemelen viel, - dat men
zich er slechts over kan ver
bazen, dat wat er in Indochina
over is nog de moeite van
agressie of verdediging waard
is. Het lijkt erop, dat geen
volk zo bitter onder de gesel
van de oorlog heeft geleden
dan het volk van Vietnam.
De oorlog in Indochina
heeft Amerika geen glorie ge
bracht, maar oneer, prestige
verlies, economische ontwrich
ting en een morele kater, die
zich niet gemakkelijk zal laten
verdrijven. Amerika placht
glorieuze oorlogen te voeren-
het mengde zich in de Eerste
en Tweede Wereldoorlog als
de kampioen van het goede,
die zijn macht en majesteit in
de slag bracht tegen de macht
van het kwade. Amerikanen
groeiden op als een uitverkoren
volk in „Gods eigen land",
Amerika moest een missione
rende, wereldverbeterende rol
spelen, en, als het erop aan
kwam, te zwaard en te vuur
de westerse beschaving verde
digen tegen de goddeloze hor
den. Zelfs president Kennedy
werd slachtoffer van deze aan
matigende denkwijze. In zijn
inauguratierede, twaalf jaar
geleden, verklaarde hij dat
Amerika bereid was „iedere
last te dragen en iedere prijs
te betalen" voor de verdediging
van de vrijheid op de wereld
bol- Dat dictum is verzonken
in het moeras van Vietnam.
Vietnam is de eerste oorlog
die de Verenigde Staten niet
hebben gewonnen. Sommigen
zeggen dat Amerika voor het
eerst met vuile handen aan
zijn oorlog is gekomen en
daarom een stuk onschuld ver
loren heeft. Maar men vergeet
dan dat Amerika, ruim een
eeuw voor Vietnam, een roof-
oorlog vocht tegen Mexico op
grond waarvan het huidige he
le zuidwesten van Amerika,
inclusief Californië, aan Mexi
co werd ontstolen. Het nobele
van Amerika, het uitzonderlij
ke, de goddelijke missie, wa-
(ADVERTENTIE)
ren eerder mythologie dan
werkelijkheid.
Toen Richard Nixon rond
Kerstmis van het afgelopen
jaar de terreurbombardementen
op Noord-Vietnam beval, wist
hij dat hij de steun had van
het overgrote deel van het
Amerikaanse volk. Een snelle
peiling van de Gallup-organi-
satie wees, volgens een bericht
in de New York Times, uit,
dat 67 procent de bombarde
mentsactie steunde. In tijden
van crises schaart het volk
zich achter de president. Veel
Amerikanen zijn, achteraf, be
reid de oorlog in Vietnam af
te schrijven als een tragisch
avontuur, een kostbare vergis
sing. Degenen die in Vietnam
een conglomeraat van Ameri
kaanse oorlogsmisdaden zien,
vormen in dit land een kleine
minderheid.
Amerikanen vergeten snel.
Misschien is er totaal geen be
langstelling meer voor de oor
log in Vietnam wanneer dui
delijker wordt hoezeer het
volk door de politieke en mili
taire leiders is bedrogen en
hoe hoog de rekening van dat
bedrog achteraf blijkt te zijn.
De 300.000 mannen, die ver
minkt uit Vietnam zijn terug
gekomen, zullen zich gaan af
vragen waarom zij het moeten
zijn, die de uiterlijke stigma's
moeten dragen van een zinloos
politiek avontuur. Maar zij
zullen 300.000 op een bevol
king van meer dan 205 mil
joen, aanmerkelijk minder
zichtbaar zijn, dan de genera
ties Duitsers en Fransen die
verminkt de wereldoorlogen
overleefden. De ouders die
hun zonen in Vietnam verlo
ren vinden misschien nu nog
troost in Nixons leuze „vrede
met eer", maar naarmate de
waarheid over Vietnam steeds
duidelijker wordt zullen zij
zich meer bedrogen voelen.
Het gaat om minder dan
100.000 ouders. De zichtbaar
ste herinnering aan Vietnam
zijn de oudstrijders, waarvan
er talloze zijn verslaafd aan
hard-drugs-
Er zijn ouders die van hun
zonen zijn vervreemd omdat
dezen weigerden te vechten in
Vietnam. In het kielzog van
de vrede zal er een bitter
debat worden gevoerd over de
vraag van amnestie voor
dienstweigeraars en deser
teurs. Sommigen geloven niet
meer in heroïek op het slag
veld maar in heldhaftig vreed
zaam protest. Het amnestiede
bat is een toeslag op de reke
ning die door Amerika voor
de oorlog moet worden betaald.
De schade die de oorlog aan
Vietnam heeft toegebracht is
duidelijker te meten- dan de
schade die Amerika zichzelf
de afgelopen jaren heeft toe
gebracht. Senator Edward
Kennedy zegt dat de Verenig
de Staten vanaf 1965 7,5 mil
joen ton bommen boven Indo
china hebben uitgeworpen.
Het aantal slachtoffers van de
oorlog, doden, gewonden,
vluchtelingen, soldaten niet
meegerekend, schommelt rond
0 Gewonde Zuidvietnamese
soldaten wachten op vervoer
naar een ziekenhuis, na de he
vige gevechten, die eind vorige
week plaatsvonden op de Mi-
chelin-rubberplantage, 60 km
van Saigon.
de vijftien miljoen. Enkele ja
ren geleden, toen de vrede
slechts denkbaar was in ter
men van een Amerikaanse
overwinning, pochte een Ame
rikaans luchtmachtgeneraal
dat Noord-Vietnam naar het
stenen tijdperk zou worden
gebombardeerd. Op de een of
andere manier heeft Noord-
Vietnam het overleefd.
Volgens sommigen is Ameri
ka door de tragische oorlog in
Vietnam innerlijk verscheurd
geraakt en is het traditionele
Amerikaanse optimisme, dat
bergen kon verzetten, slachtof
fer van de oorlog geworden.
Ofschoon driekwart van de
Amerikanen zeer tevreden is
met huisvesting en levens
standaard en bijna 85 procent
voldoening heeft in het werk
dat zij dagelij lis doen, is de
stemming in Amerika nega
tief. Anderen zeggen, dat de
doorlopende confrontatie met
het geweld in Vietnam, dat
dagelijks via de televisie te
zien was, de Amerikaan onge
voelig heeft gemaakt, dat hij
zich heeft gehard tegen men
selijk lijden. De gewelddadig
heid van de Amerikaanse
maatschappij is volgens, socio
logische profeten gevoed op
het geweld in Vietnam.
Door de oorlog in Vietnam
is er een aantal dingen niet
gebeurd in Amerika. In het
duurste jaar van de oorlog
was de kostprijs voor de Ame
rikaanse belastingbetaler ruim
100 miljoen gulden. Terwijl
het vastliep in Vietnam ver
loor Amerika de kans om, via
een grootscheeps Marshallplan
voor de zieke steden de stads
centra weer bewoonbaar en
gastvrij te maken. Amerika
verloor de kans een deel van
de rekening af te betalen, die
de zwarte bevolking aan te
bieden heeft. Een indrukwek
kend sociaal programma, Lyn
don Johnson's „great society"
verdween in het moeras van
Vietnam.
Er zullen in de toekomst
veel dingen die scheefgaan in
Amerika, aan de oorlog in
Vietnam worden geweten. Te
recht of ten onrechte- Ik ge
loof niet dat er erg veel Ame
rikanen zijn die een merkbaar
schuldbesef aan de oorlog heb
ben overgehouden. Vredespro
feten als de gebroeders Berri-
gan waren alleen in de marge
populair. Ik denk dat de
meeste Amerikanen zullen
proberen de oorlog zo snel
mogelijk te vergeten. Al voor
Nixons herverkiezing was de
kwestie van lonen en prijzen
aanmerkelijk belangrijker dan
de oorlog in Vietnam.
Archieffoto van president Nixon op bezoek bij „zijn" troepen in Zuid-Vietnam.
(Van onze redactie
buitenland)
SAIGON De oorlog in
Vietnam heeft ver over de
miljoen mensenlevens geeist,
hoewel het juiste aantal
waarschijnlijk nooit bekend
zal worden. Dit cijfer betreft
zowel burgers als militai
ren.
De subcommissie voor
vluchtelingen van de Ameri
kaanse senaat schat het aan
tal slachtoffers onder de bur
gerbevolking van Zuid-Viet
nam doden zowel als ge
wonden in de periode tus
sen 1965 en 31 oktober 1972
op 1.350.000.
Volgens het Amerikaanse
ministerie van defensie zijn
er tussen 1 januari 1961 en 6
januari 1973 aan Amerikaan
se zijde bij gevechtshande
lingen 45.931 man gesneu
veld en 10.296 op andere
wijze om het leven gekomen.
In totaal vielen er dus 56.227
doden (In de Koreaanse oor
log van 1950 tot 1953 sneu
velden 33.629 Amerikanen
bij gevechtshandelingen).
Het ministerie gaf voorts
voor deze periode de volgen
de cijfers: gewonden: 303.605
(de helft moest in het zie
kenhuis behandeld worden)
vermist tijdens gevechtsac
ties: 1216.
Gevangen genomen of
geïnterneerd: 589.
De Zuidvietnamese rege
ringstroepen verloren van
1960 tot nu toe ruim 188.000
man aan doden en ruim
430.000 man aan gewonden.
Bij de Zuidkoreaanse,
Australische, Nieuwzeelandse
en Thailandse troepen
in Zuid-Vietnam sneuvelden
tot 30 december 1972 5221
man. Het Amerikaanse mi
nisterie van defensie schat
het aantal doden bij de
Noordvietnamese troepen en
guerrilla-eenheden van de
Vietcong op ruim 920.000.
Het Amerikaanse opperbe
vel in Saigon meldde dat er
tot 17 januari 1973 in Noord
en Zuid-Vietnam en in Laos
in totaal 3695 Amerikaanse
vliegtuigen en 4783 helikop
ters verloren gingen. Van dit
aantal werden 1089 vliegtui
gen en 11 helikopters in N.
Vietnam neergeschoten. Vol
gens de Noordvietnamezen
zijn er tot 7 januari van dït
jaar zelfs 4167 Amerikaanse
vliegtuigen in Noord-Viet
nam neergehaald.
Sinds 1966 hebben Ameri
kaanse vliegtuigen ruim 7
miljoen ton bommen op ge
bieden in Zuidoost-Azië ge
gooid. De omvang van de
aangerichte schade is niet
bekend.
De oorlog heeft de Ameri
kanen luim 102 miljard dol
lar gekost, volgens de offi
ciële gegevens van het Pen
tagon.
De wapens zullen weldra zwijgen, maar hoe zal hun toekomst er uitzien?