bg™ LOT VAN VEEL VERMISTE SOLDATEN NOG ONBEKEND Amerikanen maken zich meer zorgen over lonen en prijzen Rekening is nog niet volledig gepresenteerd Vietnamese oorlog eist meer dan een miljoen doden halvaret Laag in nicotine. Fijn'van smaak. Mythologie In moeras buitenland Gerrie Mühren was eert de uitblinkers van Ajax il duel tegen Glasgow Rank AMSTERDAM Nadat land Glasgow Rangers (win., teruggewezen werd ook gis de vriendschappelijke wedst werd het 3—2; een uitslag vi afspiegeling was van het w. Twee doelpunten in tw„ minuten. Ajax -Glasgow Ki gers belooide evenais vor week in Scnotlanu opme een boeiend voetbalavondje worden. „Ons uitgangspv moest snel uuidehijK woiuej verkondigue jock vVauaee, manager van de Rangers", leen aanvaiiena spel kou een kans bieden, net kiezi voor de aanval bood nj« weer unieke mogelijkhede om de toch 37.0ÜU toeschoi wers in de Olympische kui een gevarieerd en imponeren spciieije voetbal voor te sciu telen. Dat Ajax desondanks m< een lichte teleurstelling moes airekenen, nam de Amsteb damse roodwitte brigade op d koop toe. Want het duel wa nog geen drie minuten oud e Ajax-doelman Heinz Stuy hai nog geen bal in zijn vinger gehad, toen de kleine Maodc nald van verre afstand dl blunder van zijn spits Parlan volledig goedmaakte. Parian) trapte eerst finaal over de bad daarna kwam de uithaal vai Maedonald, die schitterenc doel trof; 01. Het was een treffer, di< Ajax^ wakker schudde en ge lijktijdig bij de Glasgow Ran gers, met combinatiespel doo: MacLeain, MaeDonald en aan voerder Greig verdienstelijk gestart, het speJpatroon volle dig bralt. Doelman MeCloy was de eerste die een serie fouten ging maken en doordat de verdedigers Jardine, For- syth en Johnstone ineens ook alle greep gingen missen op de vernuftige combinaties Haan-Mühren-Keizer en Johan Cruyff de mogelijkheden kreeg zich naar hartelust uit te leven, was het duidelijk dat de doelpuntenmaehine rap op gang moest komen. En na 12 minuten kwam dan de gelijk maker to-en Johan Cruyff met een sublieme dieptepass Arie Haan bereikte, die op zijn beurt uiterst secuur richtte, en dat betekent in zo'n geval bij Haan altijd een goal; 11. Toch had Ajax erg veel Kansen nodig om bet ruime spel overwicht ook op het sco rebord tot uitdrukking te brengen. Maar de werkelijk grootse individuele acties van Ger-ry Mühren, de als in zijn oeste dagen spelende Piet Keizer Arie Haan en natuur- «jk Johan Cruyff konden veel vergoeden. hNlajSOw Rangers speelde beduidend minder sterk, maar net spel was toch bijzonder kf!c v En dat bewees' de ffeine Young, die na 35 minu- jSpel uit volkomen vrij staande positie de bal ineens en errassend langs Stuy kon ja- nis Maar de geschiede- :strHa ln ude Prolog van de orSil herhaalde zich. Het was ilen t? Nax dat kon uitha" 37» I Gerry Mühren in de I stin miN1? vanaf de penalty- dat tonh vuren betekende daarin een Ajaxtreffer. Kort Mathiel lakens door biea ln h-et strafscho-pge- arbRer w°eli De westduitse Wteaan y and Was dat niet SS en ondanks de felle bal on H protesten legde hij de 1 °P de penaltystip. ech£rV£r dodpunten hadden maakt- de "g duidelÜk g«- Ajax-verïf, mr-J open sPelende grootsU dedl-gIng had wel de wceelHke eite met de wel be- nie heio f'naar technisch wei- leis \wf _Sch°tse aanval- Suurhie. fa Rlaukenburg en schakel a r een zwakke Aiax alie "Vfllend viel er bU aan te me?,,ets op Sjaak Rwaid hei .merken en daarom was vacs na giscI? dat stefan Ko- nie Rep. k°°s voor ,ohn- hwll3k^ifrhTeA®enS niet de 'de blJ AJax ten goe- IhoopHoH zer kon nog zoveel a»re«u> g voeren tot het wa', (tenZoTn0 S?-el van de Schof deren pen de gemoe LS zel,fs eenmaal on dat be stwh\TAVeiland de klei. ^kaar? McDonald de gelr [«aart moest tonen. gaana^nS°eSt de bal wel sne! &31™, om daardoor zo- [Vto rfp n de harde tackels, de Rangers te ontlopen. I br ni ko te w- he da te DEN HAAG (ANP) Woensdag 5 augustus 1964 ge raakte de eerste Amerikaanse vlieger in Noordvietnamese krijgsgevangenschap. Het was tweede luitenant Everett Al varez jr. uit San José in Cali- fornië. Alvarez maakte met zijn jachtbommenwerper deel uit van een formatie van 20 die als represaille de kolen mijnen, havens en steigers van Hongay aan de baai van Ha- long- aanvielen. De aanval werd uitgevoerd op last van de afgelopen maandag overle den president Johnson, die zei dat oorlogsschepen van de Verenigde Staten waren aan gevallen in de Golf van Ton kin door Noordvietnamese mo tortorpedoboten. (Dit incident 's later een zeer omstreden zaak geworden.) Tot hun stomme verbazing zagen in Hongay honderden mensen, onder wie de Cubaanse am bassadeur en gasten uit socia listische landen, hoe de Ame rikaanse vliegtuigen zich in groepen splitsten en tot de aanval overgingen. De gasten waren in Hongay ter viering van het feit, dat daar de nor men voor de steenkoolproduk- tie waren overschreden. De Noordvietnamezen begonnen te schieten met alle wapens die zij hadden en een van de toestellen vatte vlam en de piloot gebruikte zijn schiet stoel. Een doodsbange Alvarez was in krijgsgevangenschap. Dit was het relaas van een ooggetuige, Ngu Sin Binh, zo- ais dat in maart vorig jaar in de New York Times is gepu bliceerd en is aangehaald in een overzicht van het Neder lands Instituut voor Vredes vraagstukken in Den Haag. Bij de onderhandelingen van gedrongen op snelle vrijlating de afgelopen tijd tussen Kis- van de Amerikaa-'se krngsge- singer en Le Due Tho is van vangenen. De Noordvietna- Amerikaanse zijde steeds aan- mezen erkennen niet officieel geregelde strijdkrachten in Zuid-Vietnam te hebben en uit niets van hetgeen is gepu bliceerd of uitgelekt, is tot nu toe gebleken dat over Noord vietnamese krijgsgevangenen is gesproken, noch over Viet- cong-leden in Zuidvietnamese gevangenschap of omgekeerd. Honderden Amerikanen zijn in de loop van de oorlog in krijgsgevangenschap geraakt. Het zijn niet alleen vliegers, maar ook leden van de grond strijdkrachten die in Zuid- Vietnam door de Vietcong of de Noordvietnamezen zijn ge vangen genomen. Volgens Amerikaanse cijfers van half januari worden in heel Indo china ruim 1800 Amerikanen vermist. Van hen zouden er zich 587 in krijgsgevangenschap bevinden, terwijl het lot van de overigen niet bekend is. In Noord-Vietnam zouden 429 Amerikanen gevangen zitten. Noord-Vietnam heeft herhaal delijk laten weten zoveel krijgsgevangenen niet te heb ben en spoedig zal nu moeten blijken hoeveel vermisten blij ken te zijn gesneuveld. Over en weer heeft men zich niet altijd gehouden aan de Con ventie van Genève inzake krijgsgevangenen. Zuid-Viet nam stelde de Vietcong-leden niet als krijgsgevangenen te behandelen omdat zij niet be hoorden tot geregelde militaire eenheden. Saigon liet enkele Vietcongstrijders executeren, maar hieraan kwam snel een einde nadat de Vietcong be kendmaakte als represaille evenveel Amerikanen te heb ben terechtgesteld. Volgens Noord-Vietnam dienden de Amerikaanse vliegers niet als krijgsgevangenen te worden beschouwd maar als oorlogs misdadigers die misdaden te gen de mensheid hadden be gaan en moesten worden be recht. Dit dreigement is echter nooit uitgevoerd. Blijkens en kele voorbeelden, zo meldt het NIVV hebben de Amerikanen zich ook niet steeds correct gedragen. Een Amerikaanse poging om met een commando-overval eind 1970 krijgsgevangenen te bevrijden uit een kamp te Sontay ten noordwesten van Hanoi mislukte. Het kamp was leeg. In totaal hebben de Noordvietnamezen twaalf krijgsgevangenen in groepjes vrijgelaten, naar men aan neemt om de pacifistische groepen in de Verenigde Sta ten aan te moedigen. Toen tij dens de zware Amerikaanse bombardementen op Hanoi en Haiphong rond de kerstdagen vorig jaar Hanoi liet weten dat ook Amerikaanse krijgsge vangenen letsel hadden opge lopen reageerde de Ameri kaanse regering met de be schuldiging, dat Hanoi zich niet hield aan de bepaling van het Geneefse verdrag, volgens welke krijgsgevangenen niet mogen worden vastgehouden in een streek waar zij aan het vuur van de gevechtszone zou den worden blootgesteld. De bombardementen zijn gestaakt en als zaterdag het akkoord is getekend nadert voor luitenant Alvarez de dag dat ook hij in het kader van „operation re gress recap" bij zijn verwan ten in de V.S. zal terugkeren- Zesduizend man verplegend personeel staan klaar om de krijgsgevangenen snel op te vangen en te repatriëren. EEN SNEL VERGETEN OORLOG (Van onze correspondent Bert van Velzen) WASHINGTON Waar maakte het Amerikaanse volk zich aan de vooravond van Richard Nixons herverkiezing als president bezorgd over? George Gallup zond zijn opiniepeilers de straat op en dezen brachten aan het licht dat het de kwestie van lonen en prijzen was, die de Amerikaan het meest beroerde. Op de tweede plaats kwam de rol van het geweld in de Amerikaanse maat schappij, op de derde plaats het drugprobleem en op de vierde plaats de misdaad. Tenslotte, op de vijfde plaats in de hiërarchie van Amerikaanse zor gen, was daar Vietnam. De langste oorlog in de Amerikaanse geschiedenis lijkt voor veel Amerikanen een verdrongen complex te zijn geworden. Toen Lyndon Johnson de oorlog begon te esca leren werden er aan de Amerikaanse ontbijttafels hevige twisten gevoerd tussen vaders en zonen rond de zin of de zinloosheid van de oorlog. Maar na jarenlang de oorlog dag in dag uit via de televisie in de huiskamer te hebben gehad, na jarenlang soldaten op de beeldbuis te hebben zien sterven, na jarenlang te hebben geluisterd naar presi dentiële beloften, is Amerika oorlogsmoe geworden. In conversaties wordt het onderwerp Vietnam gemeden, tenzij men te doen heeft met vredesactivisten, waarvan er relatief weinig zijn. Nu er eindelijk vrede is, voelt het Amerikaanse volk zich bevrijd van de oorlog. De prijs die Amerika voor de oorlog in Vietnam heeft betaald is enorm en de reke ning is nog niet volledig ge presenteerd. Meer dan 56.000 Amerikaanse soldaten zijn in Vietnam gesneuveld voor iets dat zij nauwelijks konden doorgronden. Meer dan 300.000 zijn voor het leven getekend door verminkingen. De Ameri kaanse schatkist investeerde meer dan 420 miljard gulden in de oorlog en er zijn zoveel tonnen bommen op Indochina gevailen - een veelvoud van het bommentonnage dat in de gehele Tweede Wereldoorlog uit de hemelen viel, - dat men zich er slechts over kan ver bazen, dat wat er in Indochina over is nog de moeite van agressie of verdediging waard is. Het lijkt erop, dat geen volk zo bitter onder de gesel van de oorlog heeft geleden dan het volk van Vietnam. De oorlog in Indochina heeft Amerika geen glorie ge bracht, maar oneer, prestige verlies, economische ontwrich ting en een morele kater, die zich niet gemakkelijk zal laten verdrijven. Amerika placht glorieuze oorlogen te voeren- het mengde zich in de Eerste en Tweede Wereldoorlog als de kampioen van het goede, die zijn macht en majesteit in de slag bracht tegen de macht van het kwade. Amerikanen groeiden op als een uitverkoren volk in „Gods eigen land", Amerika moest een missione rende, wereldverbeterende rol spelen, en, als het erop aan kwam, te zwaard en te vuur de westerse beschaving verde digen tegen de goddeloze hor den. Zelfs president Kennedy werd slachtoffer van deze aan matigende denkwijze. In zijn inauguratierede, twaalf jaar geleden, verklaarde hij dat Amerika bereid was „iedere last te dragen en iedere prijs te betalen" voor de verdediging van de vrijheid op de wereld bol- Dat dictum is verzonken in het moeras van Vietnam. Vietnam is de eerste oorlog die de Verenigde Staten niet hebben gewonnen. Sommigen zeggen dat Amerika voor het eerst met vuile handen aan zijn oorlog is gekomen en daarom een stuk onschuld ver loren heeft. Maar men vergeet dan dat Amerika, ruim een eeuw voor Vietnam, een roof- oorlog vocht tegen Mexico op grond waarvan het huidige he le zuidwesten van Amerika, inclusief Californië, aan Mexi co werd ontstolen. Het nobele van Amerika, het uitzonderlij ke, de goddelijke missie, wa- (ADVERTENTIE) ren eerder mythologie dan werkelijkheid. Toen Richard Nixon rond Kerstmis van het afgelopen jaar de terreurbombardementen op Noord-Vietnam beval, wist hij dat hij de steun had van het overgrote deel van het Amerikaanse volk. Een snelle peiling van de Gallup-organi- satie wees, volgens een bericht in de New York Times, uit, dat 67 procent de bombarde mentsactie steunde. In tijden van crises schaart het volk zich achter de president. Veel Amerikanen zijn, achteraf, be reid de oorlog in Vietnam af te schrijven als een tragisch avontuur, een kostbare vergis sing. Degenen die in Vietnam een conglomeraat van Ameri kaanse oorlogsmisdaden zien, vormen in dit land een kleine minderheid. Amerikanen vergeten snel. Misschien is er totaal geen be langstelling meer voor de oor log in Vietnam wanneer dui delijker wordt hoezeer het volk door de politieke en mili taire leiders is bedrogen en hoe hoog de rekening van dat bedrog achteraf blijkt te zijn. De 300.000 mannen, die ver minkt uit Vietnam zijn terug gekomen, zullen zich gaan af vragen waarom zij het moeten zijn, die de uiterlijke stigma's moeten dragen van een zinloos politiek avontuur. Maar zij zullen 300.000 op een bevol king van meer dan 205 mil joen, aanmerkelijk minder zichtbaar zijn, dan de genera ties Duitsers en Fransen die verminkt de wereldoorlogen overleefden. De ouders die hun zonen in Vietnam verlo ren vinden misschien nu nog troost in Nixons leuze „vrede met eer", maar naarmate de waarheid over Vietnam steeds duidelijker wordt zullen zij zich meer bedrogen voelen. Het gaat om minder dan 100.000 ouders. De zichtbaar ste herinnering aan Vietnam zijn de oudstrijders, waarvan er talloze zijn verslaafd aan hard-drugs- Er zijn ouders die van hun zonen zijn vervreemd omdat dezen weigerden te vechten in Vietnam. In het kielzog van de vrede zal er een bitter debat worden gevoerd over de vraag van amnestie voor dienstweigeraars en deser teurs. Sommigen geloven niet meer in heroïek op het slag veld maar in heldhaftig vreed zaam protest. Het amnestiede bat is een toeslag op de reke ning die door Amerika voor de oorlog moet worden betaald. De schade die de oorlog aan Vietnam heeft toegebracht is duidelijker te meten- dan de schade die Amerika zichzelf de afgelopen jaren heeft toe gebracht. Senator Edward Kennedy zegt dat de Verenig de Staten vanaf 1965 7,5 mil joen ton bommen boven Indo china hebben uitgeworpen. Het aantal slachtoffers van de oorlog, doden, gewonden, vluchtelingen, soldaten niet meegerekend, schommelt rond 0 Gewonde Zuidvietnamese soldaten wachten op vervoer naar een ziekenhuis, na de he vige gevechten, die eind vorige week plaatsvonden op de Mi- chelin-rubberplantage, 60 km van Saigon. de vijftien miljoen. Enkele ja ren geleden, toen de vrede slechts denkbaar was in ter men van een Amerikaanse overwinning, pochte een Ame rikaans luchtmachtgeneraal dat Noord-Vietnam naar het stenen tijdperk zou worden gebombardeerd. Op de een of andere manier heeft Noord- Vietnam het overleefd. Volgens sommigen is Ameri ka door de tragische oorlog in Vietnam innerlijk verscheurd geraakt en is het traditionele Amerikaanse optimisme, dat bergen kon verzetten, slachtof fer van de oorlog geworden. Ofschoon driekwart van de Amerikanen zeer tevreden is met huisvesting en levens standaard en bijna 85 procent voldoening heeft in het werk dat zij dagelij lis doen, is de stemming in Amerika nega tief. Anderen zeggen, dat de doorlopende confrontatie met het geweld in Vietnam, dat dagelijks via de televisie te zien was, de Amerikaan onge voelig heeft gemaakt, dat hij zich heeft gehard tegen men selijk lijden. De gewelddadig heid van de Amerikaanse maatschappij is volgens, socio logische profeten gevoed op het geweld in Vietnam. Door de oorlog in Vietnam is er een aantal dingen niet gebeurd in Amerika. In het duurste jaar van de oorlog was de kostprijs voor de Ame rikaanse belastingbetaler ruim 100 miljoen gulden. Terwijl het vastliep in Vietnam ver loor Amerika de kans om, via een grootscheeps Marshallplan voor de zieke steden de stads centra weer bewoonbaar en gastvrij te maken. Amerika verloor de kans een deel van de rekening af te betalen, die de zwarte bevolking aan te bieden heeft. Een indrukwek kend sociaal programma, Lyn don Johnson's „great society" verdween in het moeras van Vietnam. Er zullen in de toekomst veel dingen die scheefgaan in Amerika, aan de oorlog in Vietnam worden geweten. Te recht of ten onrechte- Ik ge loof niet dat er erg veel Ame rikanen zijn die een merkbaar schuldbesef aan de oorlog heb ben overgehouden. Vredespro feten als de gebroeders Berri- gan waren alleen in de marge populair. Ik denk dat de meeste Amerikanen zullen proberen de oorlog zo snel mogelijk te vergeten. Al voor Nixons herverkiezing was de kwestie van lonen en prijzen aanmerkelijk belangrijker dan de oorlog in Vietnam. Archieffoto van president Nixon op bezoek bij „zijn" troepen in Zuid-Vietnam. (Van onze redactie buitenland) SAIGON De oorlog in Vietnam heeft ver over de miljoen mensenlevens geeist, hoewel het juiste aantal waarschijnlijk nooit bekend zal worden. Dit cijfer betreft zowel burgers als militai ren. De subcommissie voor vluchtelingen van de Ameri kaanse senaat schat het aan tal slachtoffers onder de bur gerbevolking van Zuid-Viet nam doden zowel als ge wonden in de periode tus sen 1965 en 31 oktober 1972 op 1.350.000. Volgens het Amerikaanse ministerie van defensie zijn er tussen 1 januari 1961 en 6 januari 1973 aan Amerikaan se zijde bij gevechtshande lingen 45.931 man gesneu veld en 10.296 op andere wijze om het leven gekomen. In totaal vielen er dus 56.227 doden (In de Koreaanse oor log van 1950 tot 1953 sneu velden 33.629 Amerikanen bij gevechtshandelingen). Het ministerie gaf voorts voor deze periode de volgen de cijfers: gewonden: 303.605 (de helft moest in het zie kenhuis behandeld worden) vermist tijdens gevechtsac ties: 1216. Gevangen genomen of geïnterneerd: 589. De Zuidvietnamese rege ringstroepen verloren van 1960 tot nu toe ruim 188.000 man aan doden en ruim 430.000 man aan gewonden. Bij de Zuidkoreaanse, Australische, Nieuwzeelandse en Thailandse troepen in Zuid-Vietnam sneuvelden tot 30 december 1972 5221 man. Het Amerikaanse mi nisterie van defensie schat het aantal doden bij de Noordvietnamese troepen en guerrilla-eenheden van de Vietcong op ruim 920.000. Het Amerikaanse opperbe vel in Saigon meldde dat er tot 17 januari 1973 in Noord en Zuid-Vietnam en in Laos in totaal 3695 Amerikaanse vliegtuigen en 4783 helikop ters verloren gingen. Van dit aantal werden 1089 vliegtui gen en 11 helikopters in N. Vietnam neergeschoten. Vol gens de Noordvietnamezen zijn er tot 7 januari van dït jaar zelfs 4167 Amerikaanse vliegtuigen in Noord-Viet nam neergehaald. Sinds 1966 hebben Ameri kaanse vliegtuigen ruim 7 miljoen ton bommen op ge bieden in Zuidoost-Azië ge gooid. De omvang van de aangerichte schade is niet bekend. De oorlog heeft de Ameri kanen luim 102 miljard dol lar gekost, volgens de offi ciële gegevens van het Pen tagon. De wapens zullen weldra zwijgen, maar hoe zal hun toekomst er uitzien?

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1973 | | pagina 16