Heinrich Böll (54) krijgt Nobelprijs
POLITIE MAAKT BOM ONSCHADELIJK IN LEIDEN
MINISTER VAN AGT:
Fors optreden
tegen terreur
Vandaag
Korter dienen
nog geen
haalbare zaak
Geertsema riskeert
conflict met kamer
NIEUWE FABRIEKSHAL
M KLOOSTERZANDE
IN ACHT DAGEN MAAR
Haardracht soldaten straks niet meer vrij
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Politieke
congressen
hebben
geen
invloed op
stemgedrag
Man (24) uit
Lewedorp
overleden na
ongeluk met
bietenlader
MARTINAIR NEEMT
VLUCHTEN OVER
VAN FAILLIETE
DUITSE
MAATSCHAPPIJ
Russen voor
de kust
DE KOSTER:
WDM
ONDOENLIJK
UITBREIDING
Opiniepeiling:
Bezuinigingen ten koste van ambtenaren
Honderd miljoen
Andere opzet van
katholieke
jeugdraad
Veel belangstelling voor bouwsysteem
DRIEDUIZEND
JAAR VOOR
MOORDENAAR
Woningkraken
wordt
een overtreding
Salt-overleg
wordt hervat
112e jaargang no. 17158
EDITIE VOOR
ZEELAND
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Hoofdkantoor: Breda, Reigerstr. 16
Telefoon 22341, Postgiro 1114111
STEM
Vrijdag 20 oktober 1972
WEERBERICHT
Buien
Aanvankelijk licht bewolkt met
plaatselijk enkele buien. Later op
klaringen. In kracht toenemende
wind.
KANTORENGOES, KLOKSTRAAT 1
HULST, STEENSTRAAT 14
TERNEUZEN, NIEUWSTRAAT 9
BERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14
ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45
,<Van onze redactie buitenland)
STOCKHOLM De Zweed
se academie heeft gisteren de
Duitse schrijver en voorzitter
van het internationale PEN-
centrum, Heinrich Böll (54), de
Nobelprijs 1912 voor literatuur
toegekend.
De aan de onderscheiding
verbonden geldprijs bedraagt
ruim 300.000 gulden. Böll kreeg
de onderscheiding voor zijn
werk, „door zijn combinatie
van een breedheid van ge
zichtspunten, overeenkomstig
de eisen van zijn tijd, en de ge
voeligheid van zijn creatief
vermogen, heeft bijgedragen
tot vernieuwing van de Duitse
literatuur".
De prijs zal op 10 december,
de sterfdag van de stichter, Al
fred Nobel, plechtig in Stock
holm worden uitgereikt.
De op 21 december 1917 als
zoon van een beeldhouwer ge
boren Böll wilde oorspronke
lijk boekhandelaar worden,
maar hij werd voor de beëindi
ging van zijn studie opgeroepen
voor arbeidsdienst en militaire
dienst.
Na de oorlog, waarin hij drie
keer gewond werd, studeerde
hij Germanistiek en begon hij
spoedig met het publiceren van
verhalen. De grote doorbraak
in zijn werk kwam met zijn
tweede roman „Und sagte kein
einziges Wort" over het be
dreigde huwelijk van een uit
de oorlog terugkerende soldaat.
Het volgende boek „Haus ohne
Hüter" werd in 1955 in Frank
rijk als beste buitenlandse ro
man bekroond.
Daarop volgen „Das Brot der
frühen Jahre", „Billard um
lialb zehn", „Ansichten eincs
Clowns" en in 1971 „Gruppen-
bild mit Dame". Voor zijn om
vangrijke literaire werk kreeg
Böll talrijke onderscheidingen,
o.a. de Georg-Biicher-Preis. In
1971 werd hij gekozen tot voor-
Ziter van het internationale
PEN-centruin.
Bondskanselier Willy Brandt
heeft de Nobelprijswinnaar, die
een reis naar Israël maakt, te
legrafisch gelukgewenst.
Brandt zegt zicli erover te
verheugen dat de onderschei
ding een man ten deel valt
wiens werk buiten zijn eigen
volk ook bij velen in West en
Oost zo'n grote weerklank
heeft gevonden.
BÖLL
STAD EN STREEK
Cadzarid loost straks
schoon water op zee
Pagina 3
NSM kampt nog steeds
met personeelsoverschot
Pagina 5
FINANCIëN EN
ECONOMIE
Europese scheeps
bouwers leggen het af
tegen de Japanse
Pagina 11
BINNEN- EN
BUITENLAND
Valse-bommelder wilde
rijk leventje leiden
Pagina 13
KUNST EN CULTUUR
De ontseksualiseerde
Triënnale der Zuidelijke
Nederlanden
Pagina 15
SPORT
NAC's midvoor Stanley
Bish voor twee
wedstrijden geschorst
Pagina 17
(Van onze correspondent)
KAMPERLAND Op het
landbouwmechanisatiebedrijf
van W. C. Leenboel aan de
Veerweg 14 te Lewedorp te
n-amperland is gistermorgen
Mj een bedrijfsongeval de 24-
jarige uit Leuwedorp afkom
stige ongehuwde heer J. J. de
^ooning om het leven geko-
o enV heer De Kooning was
«an het assisteren bij het los-
v j yan een bietenlader op dit
eon lader moest vanaf
aut0 worden getakeld. Op
moment dat de lader in de
donr nm|. sch00t de kettin§
rio kleteninachine raakte
de l-flr Kooning die onder
flnrn. stond. Hy werd hier-
WZWaar Sew?nd. Per ambu-
naarY overSebracht
Bei'gzichtziekenhuis te
tmes waar hij een halfuur na
dineo3" mst aan zÜn verwon
mngen ls overleden.
afwezigheid van twee
al* ct i laar onder meer
van ziekte - zal de
4 nrive u Godwin zaterdag
ce,tnnTber weer °P het con-
ooitpodium terugkeren.
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG/LEIDEN Minister Van Agt (Jus
titie) heeft in de Tweede Kamer meegedeeld dat z.i.
een fors en gecoördineerd optreden noodzakelijk is
tegen de toenemende criminaliteit en het terrorisme.
De regering is met grote zorg vervuld over de recente
bom-aanslagen, zo zei hij. Bij de terreurbestrijding zal
sprake zijn van een gecentraliseerd optreden onder leiding
van een over het gehele land opererende officier van justi
tie.
Deze is gisterenmorgen naar
Leiden gegaan, waar om tien
voor zeven in de trapgevel van
het belastingkantoor een bom
werd gevonden, die vrijwel
identiek was aan de bommen
die eerder deze week in andere
plaatsen van ons land werden
ontdekt. De politie vuurde zes
tien schoten op het projectiel
af, waardoor het tijdmechanis-
me van de bom losraakte. De
bom, een ongeveer 40 centime
ter lange buis, werd naar het
Leidse politiebureau gebracht
voor verder onderzoek.
In Rotterdam zijn gisteren
vier (valse) bommeldingen bin
nengekomen. Een melding
kwam binnen bij C A, dat
geheel ontruimd werd.
.(Van onze parlementaire
redacteur)
DEN HAAG De verkor
ting van de dienstplicht tot
twaalf maanden, die volgens
de linkse oppositie in de
Tweede Kamer al het volgend
jaar geëffectueerd moet wor
den, is geen haalbare zaak.
Dat heeft minister De Koster
van defensie de Tweede Ka
mer gisteren laten weten tij
dens de behandeling van zijn
begroting.
De koster raadde een motie
waarin de kamer om een uit
spraak over deze zaak wordt
gevraagd, dan ook met grote
nadruk af. Wel zei hij, dat hij
geen bezwaar had met een
dootr de KVP-woordvoerder
Van Eisen ingediende motie,
waarin slechts om een spoedig
onderzoek naar de mogelijkhe
den van diensttijd-verkorting
wordt gevraagd.
Nu al een beslissing nemen
over diensttijdverkorting zou
betekenen dat vooruit wordt
gelopen op in de toekomst te
verwezenlijken structuurwijzi
gingen binnen het defensie-ap
paraat.
De minister zei er voorstan
der van te zijn, dat het over
leg met de WDM hersteld
wordt. „Ik stel dat zelfs zeer
op prijs", zei hij maar dan
moet de WDM van haar kant
ook garanties geven dat ze
geen acties onderneemt die
dat overleg doorkruisen. „Ik
heb wat dat betreft nog geen
toezegging van de WDM bin
nen", aldus de minister. Hij
ontkende dat zijn besluit tot
opschorting van het overleg
het volgen van de harde lijn
zou zijn. Een goed overleg met
de WDM noemde de be
windsman in het belang van
de goede verhoudingen binnen
de krijgsmacht.
De door de PvdA-woord-
voerder Stemerdink ingedien
de amendementen die bezui
nigingen in de defensieuitga
ven beogen, vond minister De
Koster van te ingrijpende
aard. Ze hebben te grote con
sequenties voor de volgende
regering, zo zei hij.
0 Scherpschutter Van Elk schoot gistermorgen het iijnmechanisme van een bom in Leiden. De
bom kon daardoor onschadelijk worden gemaakt.
Minister Van Agt wees er in
de Tweede Kamer op, dat het
in de open maatschappij on
doenlijk is „een voor alle even
tualiteiten sluitende afweer te
organiseren". Hij maakte gewag
van de uitwisseling van gege
vens binnen de (uitgebreide)
EEG over internationale ter
reurdaden.
De nu in te stellen anti-ter-
reurbestrijding zal z.i. heel snel
van de grond moeten komen.
Er zal daarbij sprake zijn van
een centrale besluitvorming en
coördinatie, niet echter van een
centrale bevelvoering.
Volgens de minister van ju
stitie hebben de genomen vei
ligheidsmaatregelen bij banken
en andere geldinstituten al enig
effect gesorteerd. De groei van
het aantal bankovervallen in
1971 heeft zich dit jaar tot nu
toe niet voortgezet. Vorig jaar
liep het aantal op van 46 tot
116 en gedurende de eerste drie
kwartalen van dit jaar werd
het „overigens zorgwekkend"
aantal van 82 overvallen be
reikt.
De overvallen richten zich nu
meer op andere objecten, zo
bleek uit de mededelingen van
de minister. Hij noemde win
kels, benzinestations en parti
culiere bedrijven. Daaraan zal
de grootste aandacht moeten
worden geschonken, zo merkte
hij op. Een uitbreiding van het
recherche-apparaat noemde hij
vereist.
De minister zei respect te
hebben voor de politie en de
wijze, waarop de politie-orga-
nisatie zich „met hart en ziel"
inzet om de haar opgedragen
taak zo goed mogelijk te ver
vullen.
IN DAMASCUS is officieel
vernomen dat „Syrië en Roe
menië besloten hebben tot her
stel op ambassadeursniveau van
de in 1967 verbroken diploma
tieke betrekkingen".
DEN HAAG De politieke
congressen hebben geen in
vloed op de politieke voorkeur
van het Nederlandse volk. Dat
blijkt uit een vergelijking tus
sen de uitslagen van onderzoe
ken naar het stemgedrag voor
en na de politieke congressen.
Het jongste onderzoek ver
richt door het bureau Intro-
mart in opdracht van VARA's
Achter het Nieuws toont
verder aan dat de zittende re
gering (inclusief Ds '70) maar
kan rekenen op 49 procent van
de stemmen. De progressieve
drie (PvdA, D '66 en PPR)
kunnen rekenen op 43 procent
van de stemmen.
Van de ondervraagden heeft
77 procent laten weten zeker
te zullen gaan stemmen; tien
procent zal zeker niet stem
men. Gevraagd naar de voor
keur voor een regering liet
41 procent weten een uitge
sproken voorkeur te hebben
voor een regering van de pro
gressieve drie. Een regering
van alleen KVP, AR en CHU
kreeg 28 procent „voorkeur
stemmen".
De meningen over het mis
lukken van de rooms-rode coa
litie zijn verdeeld: 35 procent
vindt het jammer, 28 procent
vindt het juist, dat het niet
doorgaat en 27 procent kan het
niets schelen.
Tot slot is gevraagd naar de
mening over een minderheids
regering. Het Nederlandse kie
zersvolk houdt daarvoor het
hart vast, zo blijkt uit de steek
proef. Slechts 10 procent van
de ondervraagden stelt zich
achter een minderheidsrege
ring van alleen de progressie
ve drie; 27 procent ziet een gat
in een minderheidsregering,
wanneer samenwerking met
anderen wordt gezocht. Ten
aanzien van de confessionelen
zijn de cijfers nog ongunstiger;
4 procent ziet een minderheids
regering van alleen KVP, AR
en CHU wel zitten; 20 procent
gelooft in een minderheidsrege
ring als de confessionelen sa
menwerking met anderen zoeken
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het conflict, dat het kabinet geriskeerd beeft
met de ambtenarenorganisaties, door in de miljoenennota maat
regelen aan te kondigen, die de positie van het overheidsperso
neel direct raken, kan uitgroeien tot een conflict tussen het
kabinet en de Tweede Kamer.
Leden van de KVP-fractie
verwachten niet, dat de fractie
als geheel zal besluiten de mo
tie van de fractieleider in
gediend bij de algemene be
schouwingen van verleden
week in te trekken. Zij
stellen zich op achter het oor
deel van de vijf centrales van
overheidspersoneel, dat minis
ter Geertsema namens het ka
binet „geen enkel perspectief
voor open overleg" geboden
heeft.
De ambtenarenorganisaties
blijven op het standpunt staan,
dat de regering heeft besloten
ruim 100 miljoen ten koste
van de ambtenaren te bezuini
gen. „De regering stelt wel
dat het onjuist is te menen,
dat het kabinet reeds beslis
singen heeftgenomen, maar
zij maakt deze stelling niet
waar. Minister Geertsema
houdt in zijn brief vast aan de
verklaring van de minister
president, dat tijdens het
eventueel te voeren overleg de
budgetaire invalshoek niet
verlaten kan worden".
Minister Geertsema zegt in
zijn brief aan de Tweede Ka
mer, dat de regering „van
haar kant bereid blijft tot het
voeren van het door de heer
Andriessen in zijn motie ge
vraagde overleg". Hij voegt
daaraan toe, „dat daarbij de
budgettaire en andere aspec
ten wel in het oog moeten
worden gehouden". Naar het
oordeel van de centrales van
overheidspersoneel zegt de mi
nister daarmee in wat andere
bewoordingen precies hetzelf
de als de premier verleden
week in de kamer verklaar
de.
Die verklaring van mr.
Biesheuvel was voor KVP-
fractieleider mr. Andriessen
toen onvoldoende om te be
sluiten zijn motie in te trek
ken. In die motie had hij de
regering gevraagd alsnog een
open overleg met de ambtena
renorganisaties aan 1» gaan.
De centrales handhaven hun
stelling, dat het niet aangaat
om van het overheids- en on
derwijzend personeel, de mili
tairen en het spoorwegperso
neel, extraoffers te vragen
boven hetgeen in het kader
van een matiging gevraagd
wordt van alle Nederlandse
werknemers.
UTRECHT (ANP) De Ka
tholieke Jeugdraad voor Neder
land heeft in functie en samen
stelling een gewijzigde opzet
gekregen. De raad wil meer
dan voorheen vanuit de katho
lieke gemeenschap gaan funge
ren als een centrum met een
kruispuntfunctie tussen kerk
en samenleving. Er zijn nieu
we leden tot de KJR toegetre
den en er is een nieuw bestuur
samengesteld.
EEN UITSLAANDE brand
heeft gewoed in een cash- en
carrybedrijf in Ermelo. Het
hele bedrijf met de bovenwo
ning brandde uit.
(Van een onzer verslaggevers)
KLOOSTERZANDE Vanuit de gehele wereld bestaat
er belangstelling voor een nieuw systeem van bouwen, dat
in Zeeuwsch-Vlaanderen is ontwikkeld en op dit moment
voor het eerst wordt toegepast bij een uitbreiding van
mouterij Menu in Kloosterzande. Dank zij het nieuwe sys
teem verschijnt er in acht achtereenvolgende werkdagen
op het terrein van dit bedrijf een nieuw gebouw van 10
meter boog, S breed en 60 meter lang.
Afgelopen maandag is voor
de bouw het startsein gegeven
en verwacht wordt, dat het
aanstaande woensdag kant en
klaar zal zijn. Het dak ligt er
dan op en met de afwerking
kan een begin gemaakt wor
den. Het is een nieuwe kiem-
kast, waarmee de jaarproduk
tie van de mouterij van 27.000
ton tot 33.000 opgevoerd moet
worden.
Verwacht wordt, dat het
nieuwe gedeelte in december
in bedrijf gesteld kan worden.
Tezamen met de bouw, heeft
het bedrijfsklaarmaken van de
kiemkast dan een periode van
ongeveer 2,5 maanden ge
vergd. Een aanzienlijke bespa
ring, als men nagaat, dat met
de bouw volgens de traditio
nele methode, ongeveer een
jaar gemoeid zou zijn. De
snelle werkwijze is te danken
aan het feit, dat de 6 ton
wegende spanten ter plaatse
worden vervaardigd. Ze wor
den op hun plaats gebracht
met een enorme kraan, die
alweer dank zij een speciale
vinding alléén hetzelfde
werk doet, waarvoor er tot
voor kort twee nodig waren.
De muren en het dak bestaan
vut geprefabriceerde platen,
die door een plaatselijke be
tonfaibriek worden geleverd.
Dit speciale prefab-systeem is
uitgedokterd door architect
Rademakers van het architec
tenbureau Ch. Schoonis uit Sas
van Gent in overleg met eige
naar Jan Menu van de Moute
rij en het aannemingsbedrijf
Goossen uit Kloosterzande.
Eerder is het systeem in zijn
eerste vorm beproefd bij de
bouw van twee nieuwe kiem-
kasten, die ongeveer een jaar
geleden in gebruik genomen
konden worden. In die tijd is
het aanzienlijk geperfectio
neerd en is men tot een nog
snellere bouwwijze kunnen
komen.
Vervolg op pag. 2)
SCHIPHOL (ANP) Martin-
air heeft donderdagavond mee
gedeeld, dat zij voorlopig een
negental vluchten zal uitvoe
ren, die door Duitse reisbureaus
waren geboekt op vliegtuigen
van de geliquideerde Duitse
chartermaatschappij Atlantis.
De eerste vlucht wordt reeds
vandaag uitgevoerd met een
groep toeristen, die voor het
reisbureau van München naar
Istanboel moeten worden ge
bracht. Met de overige acht
vluchten die in de komende da
gen zullen worden uitgevoerd,
worden Duitse toeristen naar
het Middellandse-Zeegebied ge
bracht.
Atlantis was de tweede char
termaatschappij van W.-Duits
land. Eerder is donderdag me
degedeeld, dat deze onderne
ming is geliquideerd, nadat een
poging om de financiële basis
te verstevigen, was mislukt.
Veertigduizend passagiers wer
den de dupe van de liquidatie
van Atlantis.
DALLAS (AFP) Een ju
ry in Dallas, Texas, heeft als
haar mening te kennen gege
ven dat Terry Eugene Culley
wegens moord op een verzeke
ringsagent tot 3.000 jaar ge
vangenisstraf moet worden ver
oordeeld. De verdachte heeft
bekend. Het is de langste straf
die tot dusver door een jury
in Texas is gevraagd.
In de rechtspraak in Texas
is het mogelijk dergelijk lange
straffen op te leggen om te
voorkomen dat de veroordeelde
na een aantal jaren voorwaar
delijk in vrijheid kan worden
gesteld. Zo komt iemand die
tot levenslang is veroordeeld
na 20 jaar op vrije voeten.
Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Volgens de
liberale minister van Defensie,
De Koster, komt het vaak voor
dat Russische schepen, uitge
rust met peilapparatuur,
vlak in de buurt van onze ter
ritoriale wateren komen. On
langs is een dergelijk schip bij
Den Helder voor anker gegaan.
Volgens minister De Koster
ging het hier niet om een we
tenschappelijk onderzoek. Ook
is er op die plek weinig vis
aanwezig, zei hij er schertsend
bij-
DEN HAAG Minister Van
Agt van Justitie zal zeer bin
nenkort bij de Tweede Kamer
een wetsvoorstel indienen,
waarin het kraken van wonin
gen strafbaar wordt gesteld.
Het kraken zal echter niet als
een misdrijf worden beschouwd
maar als een eenvoudige over
treding. Ook zullen maatrege
len worden getroffen om het
nodeloos lang leegstaan van
woningen tegen te gaan. In het
afgelopen jaar is van vele zij
den op een dergelijke regeling
aangedrongen.
WASHINGTON (Rtr.) De
V.S. en de Sovjet-Unie zullen
op 21 november in Genève hun
overleg over beperking van de
offensieve kernbewapening
(SALT) hervatten.
De datum werd vastgesteld
toen president Nixon op 2 ok
tober een bespreking had met
de Russische minister van bui
tenlandse zaken, Andrei Gro-
miko.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Het ziet er
naar uit dat de haardracht van
de dienstplichtige militairen
weer aan regels wordt gebon
den. Dat viel gisteren althans
af te leiden uit wat minister
De Koster in de Tweede Ka
mer hierover opmerkte, ai
bleef hij vaag over de vraag of
de beslissing spoedig wordt ge
nomen.
Lang haar, aldus de be
windsman, heeft, zo is geble
ken, zijn bezwaren uit oogpunt
van veiligheid en hygiëne. Met
het dragen van een haarnetje
is weliswaar het veiiigheidsbe-
zwaar opgeheven, maar het
probleem van de hygiëne
erg belangrijk waar veel men
sen bij elkaar zijn wordt er
eerder groter dan kleiner door.
De Nederlandse kazernes zijn
nu eenmaal niet uitgerust met
droogkappen, een minimum
eis voor de goede verzorging
van lang haar. Op velddienst
wordt het probleem alleen
maar moeilijker.
Deze belangen moeten tegen
elkaar worden afgewogen, al
dus de minister, die er bij zei
niet terug te willen naar de tijd
van voor de vrije haardracht
toen „erg kort" het parool was.
Deze belangenafweging is nu
in haar eindfase gekomen, al
dus de bewindsman, die ove
rigens toezegde de zaak eerst
nog in georganiseerd overleg te
zullen bespreken.