ZEN
ST
ar:
N.V.
L B.V.
Regering-Allende doet concessies
„Vietnam" nog
niet geregeld
CHRYSA1
PUUR
kabeljauwoorlog verhevigd
RVP-motie
over
korter dienen
efficiency
beurs
Kamer akkoord met
schoolgeldheffing
pontmes
parisiennes
ftfefris,ttófnriten*
razend lekken..!
arming
commentaar
HANOI:
■mgf1
Zuidafrikaans
hooggerechtshof
spreekt
betogers vrij
ïe^elFd
e/ c
t)t) t> t> *)t> t>t> t>
{HiJgf/
925
de opening?
BEDRIJF
binnenland
buitenland
1wffimËÉmmmÊÊM
Tweeslachtige houding
Tussen twee fronten
Ruziënde artsen
snijbloemenvoedsel
VVDM
17 tm 25 oktober
CHILI
AKKOORD
Moeilijkheden in Senaat?
EERSTE KAMER
tl
tl
tl
tl
Neckermann
Vlieg nu 7,5% voordeliger!
■einverharding in
s aangelegd door
TIVOLIWEG 52
3141
Donderdag 19 oktober 1972
„KOPERSCHIP" WAS BIJNA WEG
Het conflict tussen de Chileense regering-Allende en enkele
grote Amerikaanse kopermaatschappijen over de nationa
lisatie van Chili's kopermijnen wordt deze week wel onver
wacht dicht bij huis uitgevochten. Met het kiezen van Rotter
dam als uitwijkhaven door het Duitse koperschip Birte Olden-
dorff, hebben Nederlandse autoriteiten ineens en ongevraagd
te maken gekregen met dit conflict. De Rotterdamse rechtbank
heeft tot tweemaal toe beslag laten leggen op de lading
Chileens koper in het Duitse schip op verzoek van de Ameri
kaanse onderneming Kennecott, die recht meent te hebben op
de partij koper. De uitslag van het kort geding van de Peru
aanse maatschappij die het Duitse schip heeft gecharterd, tegen
de beslaglegging, welk geding overigens niets heeft veranderd,
is een zaak van de betrokken rechter. Tot hiertoe kan men stel
len dat Nederland bij dit conflict slechts formeel juridisch be
trokken is. Maar dan nog. De vervoersbonden hebben zich
door de havenarbeiders op te roepen de koperlading te boy
cotten, duidelijk in het conflict tussen de Chileense regering en
Kennecott gemengd. Ze hebben zelfs partij gekozen, voor Al-
lende. Ook enkele actie/werkgroepen in ons land hebben het
inmiddels voor Chili opgenomen en vragen van de regering
datzelfde te doen.
Zo eenvoudig gaat dat natuurlijk niet. Er is hier veel meer in
het geding dan een conflict om een paar genationaliseerde ko
permijnen ergens aan het andere eind van de wereld. Er is
zelfs meer in het geding dan het economisch op de been blij
ven van een ontwikkelingsland waarvan de regering aan een
geweldloze en democratische revolutie werkt. Een pogen dat
van dag tot dag meer tot mislukken gedoemd lijkt, gezien het
enorme en alsmaar groeiende verzet tegen Allende en zijn
politiek, èn gezien de keiharde tegenwerking van met name
enkele machtige Amerikaanse ondernemingen. Kiezen voor of
tegen de politiek van Allende betekent in feite o.m. kiezen
voor een andere orde, om niet te zeggen een anders geor
dend rechtssysteem. Immmers, juridisch gezien is nationalisa
tie diefstal. Kennecott is bestolen en eist schadevergoeding,
400 miljoen dollar zelfs. De maatschappij neemt hiervoor de
rechter in de arm. Een normale juridische procedure.
Er is echter ook een andere benadering mogelijk. Men zegt:
Allende had groot gelijk met die nationalisaties. Die waren no
dig om uit de wurgende greep van het Amerikaanse bedrijfs
leven te komen, dat bovendien met „buitensporige winsten" al
zoveel rijkdommen aan Chili heeft onttrokken, dat schadever
goeding nergens voor nodig is. Deze benadering berust niet
op internationaal erkende rechtsregels. De vraag is echter of
deze rechtsregels niet achterlopen bij de nieuwe ontwikkelin
gen en bij gegroeide nieuwe inzichten, bijvoorbeeld in de ver-
toding arm-rijk in de wereld.
Als nu de Nederlandse regering aan de ene kant kredieten
verstrekt aan het Chili van Allende, deze week nog, maar aan
de andere kant toch geen ruzie gaat maken met bijvoorbeeld
de Amerikanen, lijkt er sprake van een tweeslachtige houding.
Maar kan men in redelijkheid iets anders verlangen?
Het is duidelijk dat Nederland niet op eigen houtje internatio
nale rechtsregels kan veranderen. Wel kan het in sterkere mate
bevorderen dat de internationale rechtsorde meer aangepast
wordt aan de feitelijke situatie in de wereld.
Hoe vreemd het na zoveel jaren ook klinkt, de situatie in Ul
ster heeft er nog nooit zo slecht uitgezien als vandaag.
Sinds begin deze week het militante protestantse front, de UDA
zijn vertrouwen in de Britse autoriteiten heeft opgezegd, zit het
Britse leger in Noord-lerland in feite tussen 2 vijandelijke fron
ten in, deze UDA, waarvan de stoottroepen elke nacht inciden
ten veroorzaken, en de IRA. Directe aanleiding van de verhar
ding in protestantse kring is de dood van twee jongemannen
die bij incidenten maandagavond door een Brits legervoertuig
zouden zijn doodgedrukt.
De diepere oorzaak is enerzijds gelegen in het besluit van
minister Whitelaw om het aangekondigde referendum uit te
stellen tot het volgende voorjaar anderzijds in de naderende
regionale verkiezingen, op 6 december a.s. Bij een referendum
zou de protestantse meerderheid een sterke oppositie kunnen
vormen tegen elk streven naar hereniging van de twee Ier-
landen. De komende verkiezingen echter zijn de eerste waar
bij een systeem van evenredige vertegenwoordiging zal wor
den toegepast. Voor de eerste maal sinds vijftig jaar zullen
daarom katholieken de plaatsen in de regionale raden in gaan
nemen die hun toekomen. Nu- is gedreigd dat ook deze ver
kiezingen uitgesteld zullen worden als de onlusten voortduren.
Het wordt wel erg triest als de meest elementaire democrati
sche rechten niet alleen zoals jarenlang gebeurd is door
economische en maatschappelijke onderdrukking aan een be
volkingsgroep worden onthouden, maar zelfs met geweld.
problemen rond de ziekenhuisvoorziening in Tilburg; ruziën
de cardiologen en hartchirurgen in Eindhoven: je zal maar
patiënt zijn en afhankelijk van de medici in deze ziekenhuizen.
Aan die patiënten echter wordt blijkbaar niet gedacht. De dok
ters en bestuurders hebben het te druk met hun eigen zaakjes.
De medische stand staat in Nederland nog steeds in hoog
aanzien. Het gekonkel foes, dat nu en dan aan het daglicht
komt, doet afbreuk aan dat aanzien. Extra irritant is de ge
heimzinnigheid waarmee de intriges in de medische wereld
n het belang van de volksgezondheid van hogerhand wordt
jvorden omgeven. Het wordt naar onze mening tijd, dat hier
Ingegrepen.
(Van onze redactie buitenland)
PARIJS/SAIGON - Het geheime overleg met Nixons
voornaamste adviseur Henry Kissinger heeft nog niet ge
leid tot een doorbraak in het Vietnamese conflict.
Dat heeft een woordvoerder
van de Noordvietnamese dele
gatie in Parijs meegedeeld.
„Zoals de zaken er vandaag
voorstaan moeten wij zeggen
dat de regering-Nixon weigert
haar aanvalsoorlog te beëindi
gen en haar hulp te staken
aan de verrader Van Thieu",
aldus de woordvoerder.
De Noordvietaamees zei
geen bevestiging te kunnen
geven van een bericht in het
Franse communistische partij
blad L'Humaoité uit Hanoi, dat
Kissingers overleg in Parijs
tot enige vooruitgang heeft ge
leid.
Het Witte Huis in Washing
ton reageerde terughoudend op
de verklaring. Woordvoerder
Ziegler merkte op dat Was
hington mooit van een door
braak heeft gesproken en ook
niet op een dergelijke ontwik
keling heeft gezinspeeld. Op
nieuw waarschuwde hij voor
speculaties over het verloop
van de onderhandelingen.
Naar nu bekend is gewor
den, zal Kissinger vandaag pas
een onderhoud hebben met
(ADVERTENTIE)
Chrysal is beter.
Chrysal is schoon en droog.
Niet vloeibaar maar puur.
Daardoor voordeliger.
M
Chrysal is totaal oplosbaar.
Water heeft u zelf in de kraan.
Vers snijbloemenvoedsel,
in een wip gemaakt.
H. P. BENDIEN NV- NAARDEN
president Van Thieu van
Zuid-Vietnam. Nixons advi
seur arriveerde gisteren in Sai
gon en dat gaf aanleiding tot
diverse speculaties. Aan de
komst van Kissinger ging die
van generaal Creighton Abrams
vooraf, die commandant
is geweest van de Amerikaan
se strijdkrachten in Vietnam
en nu benoemd is tot stafchef
van het Amerikaanse leger.
Hij is in Vietnam voor een
bestudering van de militaire
situatie en de vorderingen van
de Vietnamisering.
Kissinger legde bij zijn aan
komst geen enkele verklaring
af. Maar alle tekenen hebben
waarnemers niet alleen
overtuigd dat de onderhande
lingen over een regeling een
beslissend moment hebben be
reikt, maar ook dat in Saigon
moeilijkheden zijn ontstaan.
KAAPSTAD (Reuter)
Het hooggerechtshof van de
Zuidafrikaanse Kaapprovincie
heeft woensdag de vonnissen
vernietigd, die een lagere
rechtbank had opgelegd aan
14 mensen in verband met de
betogingen van juni en de
daaruit voortvloeiende bot
singen tussen studenten en
politie.
De 14 waren tot boeten ver
oordeeld omdat ze geen ge
hoor hadden gegeven aan een
bevel tot beëindiging van een
betoging op de trappen van de
kathedraal van Kaapstad.
Het hooggerechtshof oor
deelde dat er ten onrechte
een verbod was uitgevaardigd
tegen de betoging. Vrijheid van
vergadering behoort tot de de
mocratische rechten van elk
Zuidafrikaans staatsburger, al
dus rechter Van Zijl.
Rrv^Z.e.ïedactie buitenland) De Aegir deed dit omdat de
iaim, K De kabel- Aldershot zonder vergunning
IJsIans tussen Engeland en binnen de 50 mijlszone viste.
De t 'S| K's'eren verhevigd. Na de Aldershot voeren ook an-
Hkaa n^en beschuldigen dere Britse vissersschepen op
scheno \?-n het rammen van de kannoneerboot in, aldus een
miii s" nen de zone van 50 woordvoerder van de kust-
le IJsland eenzijdig tot wacht in Reykjavik,
rijgebied heeft verklaard. Het Britse ministerie van
ramde '''slandse lezing landbouw en visserij verklaar- geueuren van vannaag tot
ler a, ?e ton metende trei- de echter dat de Aegir de trei- aan dat dit geen kinderspel is,
1U3 fmrshot uit Grimsby de Ier Grimsby aanvoer, toen de aldus de eerste minister.
ton metende IJslandse i-—.,n——s,,—t imkai- 11t i,
wond en het schip liep aan de
achtersteven een gat op.
De IJslandse premier Johan-
neson noemde de actie van de
Aldershot een misdrijf, in het
bijzonder omdat zij gericht was
tegen de politie. Het doorsnij
den van de kabels is in onze
ogen een politiemaatregel. Het
gebeuren van vandaag toont
re w Aegir, nadat de
rail ds i -i van het sIeePnet nielen. Een van de 19 opvaren-
rreuer had stukgevaren, den van de Aldershot werd ge-
kannoneerboot de kabels van
het sleepnet probeerde te ver-
Het was het eerste incident
van deze omvang sinds IJsland
op 1 september zijn visserij-
grens tot 50 mijl heeft verlegd.
In Londen deelde een woord
voerder van het ministerie van
buitenlandse zaken mee dat
Engeland zal protesteren naar
aanleiding van eerdere inci
denten waarbij drie Britse trei-
lers waren betrokken. Deze in
cidenten deden zich dinsdag
voor binnen de 50 mijlszone.
De eenzijdige uitbreiding van
de IJslandse visserijgrens wordt
behalve door Engeland ook
aangevochten door West-Duits-
land. Deze twee landen hebben
reeds lang in de wateren rond
IJsland gevist.
0 In de buurt van Pasadena
Californië) is een reusachtige
ravage ontstaan toen een ver-
keersbrug in aanbouw instort,
te. Gevreesd wordt dat vijf ar
beiders bij het ongeluk om het
leven zijn gekomen.
(Vervolg van pagina 1)
Tot de andere bezuinigings
mogelijkheden rekent de oppo
sitie: terugbrenging van het
aantal brigades van zes naar
vier, herziening van de paraat
heidsregeling (90 miljoen), op
heffing van de „strike"-squa-
drons bij de luchtmacht en de
afschaffing van twee marine
kruisers.
Totaal levert dat voor vol
gend jaar een bezuiniging op
van 300 miljoen gulden als eer
ste aanloop naar een totale be
zuiniging van anderhalf mil
jard in de komende vier jaar,
waar de progressieve drie naar
streven.
Volgens de KVP is dat niet
haalbaar, „zonder de effectivi
teit van het Nederlandse NA-
VO-onderdeel aan te tasten".
De oppositie kwam derhalve
met de drie amendementen
ook met een meer algemeen
gestelde motie, waarin de Ka
mer zich dient uit te spreken
tegen belangrijke herstructure
ringsmaatregelen op het Minis
terie van Defensie en tegen in
vesteringen, die de organisatie
en structuur van de krijgs
macht voor een lange periode
vastleggen.
Van de kant van de regerings
fracties kwam KVP-woord-
voerder Van Eisen met een mo
tie, waarin de regering wordt
gevraagd spoedig een rapport
uit te bregen over de mogelijk
heid tot beperking van de
dienstplicht tot twaalf a veer
tien maanden.
Van Eisen brak een lans
voor het herstel van het over
leg tussen minister De Koster
en de VVDM. De minister
moet de hand uitsteken, meen
de hij, maar de WDM dient
zich tegelijkertijd te bezinnen
op de wijze waarop zij de be
langen van de dienstplichtigen
het best kan behartigen. Met
de activiteiten, die de VVDM
de laatste tijd ontwikkelt, zijn
we niet tevreden, zei Van Ei
sen. PPR-man dr. De Gaay
Fortman daarentegen gaf de
minister de schuld van het con
flict met de WDM. Hij ver
weet de bewindsman dat deze
de door velen ais broodnodig
erkende soldatenorganisatie
doodzwijgt.
Minister De Koster zal van
daag antwoorden. Volgende
week wordt gestemd.
Over de VVDM ontspon zich
later op de avond een discussie
tussen de VVD-woordvoerder
Keja en de socialist Wieldraaij-
er, die de liberaal van insinu
aties beschuldigde, toen deze
de VVDM een organisatie
noemde waarin leden van de
communistisch georiënteerde
bond van dienstplichtigen zijn
geïnfiltreerd om het militaire
apparaat te ondermijnen. Wiel-
draaijer vond ook dat Keja
deze beschuldigingen dan maar
eens moest waar maken. Ook
K. A. Keuning van DS '70
meende dat de bond van dienst
plichtigen de VVDM voor haar
karretje heeft gespannen. Dat
karretje is nu ontspoord, vond
hij.
Mejuffrouw Goudsmit van
'66 vond dat de minister het
overleg niet had moeten ver
breken, al meende zij wel dat
de WDM met haar anti-groet-
actie „ontactisch" te werk was
gegaan.
ROTTERDAM (ANP) Door middel van een ju
ridisch foefje heeft de advocaat van het Amerikaan
se koperconcern Braden Kennecott Copper gister
middag op het nippertje voorkomen, dat het vracht
schip „Birte Oldendorff" met zijn omstreden lading
Chileens koper zee zal kiezen.
Onmiddellijk nadat om tien over half vier de president
van de Rotterdamse rechtbank, mr. J. G. L. Reuder, het be
slag op de partij koper had opgeheven, begon men in de
Maashaven het schip reisvaardig te maken. Om half vijf zou
het schip vertrekken.
In het gerechtsgebouw aan
de Noordsingel nam het kort
geding over het koper echter
een spectaculaire wending.
De advocaat van Kennecott,
mr, G. de Groot, kondigde om
15.50 uur aan, dat Kennecott
zijn - vermeende - eigendoms
rechten had overgedragen aan
een administratiekantoor in
Rotterdam. De president had
het beslag opgeheven, omdat
Kennecott geen verblijf heeft
in ons land.
Hierop nam mr. De Groot
zijn toevlucht tot een truc. Na
mens het administratiekantoor
vroeg hij de president toestem
ming te geven om opnieuw be
slag te leggen op het koper.
Toen de president dit wel
moest doen, werd ijlings een
deurwaarder naar de Maasha
ven gestuurd. De man arriveer
de juist op tijd: de „Birte Ol
dendorff" stond op punt van
vertrekken. De loods was al aan
boord.
Na deze verwikkelingen be
gon president Reuder met de
behandeling van het tweede
kort geding; de procedure die
de Peruaanse rederij heeft aan
gespannen tegen de drie ver
voersbonden. De rederij eiste
van de bonden dat z(j de boycot
(ADVERTENTIE)
geopend: dagelijks van10 tot 17 uur,
maandag 23 en dinsdag 24 oktober
ook van 19 tot 22 uur.
zondag gesloten, toegang f4.-
amsterdam
van de lading Chileens koper
in de Birte Oldendorff zou
den opheffen. De president
deed gisteren geen uitspraak.
Hij gaf de vervoersbonden nog
gelegenheid om de zaak te be
spreken.
De regering-Allende in Chili
heeft woensdag de eisen inge
willigd van de busondernemin
gen, die nu hun staking hebben
afgelast. In het akkoord met de
busondernemingen belooft de
regering wettelijk te zullen
vastleggen dat wegvervoer van
personen en vracht in particu
liere handen zal blijven en niet
door de staat zal worden over
genomen. Deze toezegging was
ook geëist door de vrachteige
naars, die al een week in sta
king zijn uit protest tegen een
regeringsvoornemen een staats-
vervoerbedrijf op te richten in
Zuid-Chili. Hun staking duurt
echter voort.
De staking van de vrachtwa-
genbedrijven heeft geleid tot
ernstige tekorten aan voedsel
en brandstof in de grote steden.
Maar de staking was ook aan
leiding tot de felste confronta
tie tussen voor- en tegenstan
ders van de regering-Allende
sinds de volksfrontregering in
Chili aan de macht kwam. La
ter voegden ook winkeliers en
zakenlieden zich bij de staking.
Als gevolg van de vrachtwa
genstaking is in IS van de 25
provincies van Chili de nood
toestand afgekondigd en zijn de
155 radiostations verplicht al
leen officieel nieuws over de
crisis uit te zenden. 400 vracht
wagenchauffeurs zijn gearres
teerd. In Santiago is een uit
gaansverbod voor de nacht af
gekondigd.
In het akkoord met de bus
bedrijven verplicht de regering
zich voorts de gevorderde bus
sen terug te geven aan de eige
naars en geen gerechtelijke
vervolging in te stellen tegen 4
functionarissen van de bond
van busondernemers, die eer
der waren aangehouden we
gens „overtreding van de wet
ten op de binnenlandse veilig
heid". Het akkoord kwam tot
stand nadat de vier woensdag
avond op borgtocht waren vrij
gelaten.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Ondanks ern
stige bezwaren heeft de VVD-
fractie in de Tweede Kamer
gisteren vóór het wetsontwerp
school- en cursusgelden ge
stemd. In tweede instantie
kwam minister Van Veen (On
derwijs en Wetenschappen)
blijkbaar tegemoet aan de be
zwaren van de liberalen. Dezen
hadden in de regeringsvoorstel
len de visie van de bewinds
man op het onderwijsbeleid ge
mist. Het wetsontwerp kreeg
verder de steun van de drie
christelijke regeringspartijen en
DS'70. Tegen het wetsontwerp
stemden PvdA, D'66, PPR, PSP
en CPN.
De motie van de heer Wil-
bers (D'66) kosteloos onder
wijs tijdens de leerplicht
werd door de Kamer op het
nippertje verworpen. 58 Ka
merleden stemden tegen, 56
voor. De motie kreeg de steun
van de fracties van PvdA, D'66,
PSP, PPR, CPN, DS'70, De
Jong Middenstandspartij en de
heer Huijsen van de CHU.
Binnen de KVP stemde geen
enkel Kamerlid voor deze mo
tie, hoewel het program-Steen
kamp zich voor kosteloos on
derwijs gedurende de leerplicht
uitspreekt.
Het wetsontwerp gaat nu naar
de Eerste Kamer, waar het mo
gelijk al volgende week zal
worden behandeld. In Haagse
kringen acht men het niet uit
gesloten, dat de senaat het
voorstel zal verwerpen. Men
vergelijkt de situatie met die,
welke ontstond bij de behande
ling van de collegegeldverho
ging in de Eerste Kamer. On
der dreiging van het aftreden
van de toenmalige minister De
Brauw ging de senaat toen door
de knieën. Nu het kabinet-Bies
heuvel echter niet langer meer
dan anderhalve' maand aan
blijft, acht men het niet uitge
sloten dat de Eerste Kamer
zich dit keer zal verzetten te
gen de onderwijs-politiek van
deze regering.
13 - 17
1
De korte gedingen, vliegen,
om het maar eens oneerbiedig
te zeggen, de pan uit. Tegen
Jasperina, tegen de bazen van
het Limburgs Dagblad, en niet
te vergeten de korte koper
gedingen, zal ik maar zeg
gen.
Het internationaal zeerecht
is nogal zeeziek, geloof ik.
Je kunt er in ieder geval
aardig op zwalken, wèl beslag,
geen beslag, wèl beslag.
Wat je noemt: lood om oud
koper-
Weet u wat de ware sympa
thisanten van de Chileense re
gering Allende zijn?
Koperkopers.
W.
a-
In Venlo als ik niet op zo
ontzettend reel lange tenen
zou trappen, zou ik zeggen:
natuurlijk weer in Limburg,
is een zeer eigenaardig
soort sleutelclub gevormd. Bij
na alle bewoners van liefst zes
straten in Venlo hebben pre
cies dezelfde sloten in hun
voor- en achterdeuren. Met
een sleutel kan zo'n Venlonaar
ongeveer I5U huizen binnen.
Da's te dol. Er werden dus
klachten ingediend. Er moes
ten nieuwe sloten komen, al
thans in 149 van de 150 hui
zen. Haha.
Er zijn inmiddels enkele
sloten vervangen, maar de
nieuwe sloten waren ook weer
precies hetzelfde Slot.
Voor al het overige verwijs
lk u naar de rest van deze
krant.
En naar de dag van morgen,
zelfde kolom, zelfde pagina.
Prettige dag.
MERIJN
(ADVERTENTIE)
Op z'n Hollands gezegd: Parijsa
aardappeltjes. Waarom Parijse?
Omdat ze daar deksels goed
weten wat lekker is. Watje tong
streelt, tóch pittig is en
makkelijk-snel is klaarte maken.
Bent u niet nieuwsgierig?
Of bent u soms al een Pommea
Parislennesgenieter?
Een voorgebakken
diepvrlesprodukt
van.
dat u In
enkele minuien
bakt of frituurt!
DE AMERIKAANSE senaat
heeft woensdag het veto van
president Nixon op een wets
ontwerp tegen milieuvervui
ling met 52 tegen 12 stemmen
verworpen.
In het wetsontwerp wordt
24,6 miljard dollar uitgetrok
ken voor de zuivering van de
Amerikaanse waterwegen te
gen 1985, en het legt de indus
trieën meer beperkingen op
dan president Nixon had ge
vraagd.
(ADVERTENTIE)
Ja, proef die heerlijke smaak van
Riedel Sinas, Cassis, Cerise, Citroen
of welke smaak ook. Enga extra
voordelig op vakantie via het
Riedel/Neckermann vakantieplan.
U krijgt 7,5% korting op alle
Neckermann reizen binnen Europa en
Noord-Afrika. Verdere informatie vindt
u op het rugetiket van alle Riedel
flessen. -
I
