Venus 8
landde
zaeht
op Venus
Wat Iaat deze tekening zien
vrij
uit
Varia
Kurkdroog
Onmetelijk
Broeikas
Geen kans
Hoofdbrekens
Tui
o en
DE SI EMEAi tittUAu O AÜUU51 US 1972
Venus: een
barbaarse wereld
O Deze reeks van vijf opnamen van de planeet
Venus laat duidelijk zien dat de planeet, net
als de maan, schijngestalten vertoont, ter
wijl zij zich van links naar rechts naar de
aarde toe beweegt in haar baan om de zon.
Natuurlijk is steeds één halfrond van Venus
verlicht. De onderlinge stand van Venus, aarde
en zon bepaalt echter de grootte van het ver
lichte deel dat vanaf de aarde is te zien.
Zaterdag 22 juli maak
te een Russische Ve-
nus-sonde een zachte
landing op de planeet
Venus. Dat betekende,
dat een reis van 270
miljoen kilometer, die
in maart was begonnen,
met succes werd afge
sloten.
Onze ruimtevaart-re
dacteur Piet Smolders
deed daarna twee din
gen: aan de hand van
de hem bekende gege
vens bracht Fiij de lan-
beeld.
ding en de inhoud van
het landingsgedeelte in
Bovendien schreef hij
bijgaand verhaal over
de planeet, waarop
geen enkele vorm van_
leven mogelijk is. Ve
nus: een barbaarse we-
reld.
A. Hittebestendige capsule
scheidt zich af van moeder
schip.
3. Gasanalysator. Meet sa
menstelling Venus-damp-
kring.
B. Capsule wordt witgloeiend 4 Tweede parachutestrop
bij intrede in dichte damp
kring.
C. Deksel wordt afgestoten-
Loodsparachute trekt hoofd
parachute open.
D. Hoofdparachute (bestand
tegen temperatuur van 530
graden Celcius) zorgt voor
zachte landing. Radaranten
nes meten resterende hoogte
boven Venusoppervlak.
E. Capsule hier opengewerkt
om interieur te tonen) ligt
op de bodem van Venus-
1. Eerste parachutestrop
2. Antenne voor verbinding
met de aarde
5. Antenne radiohoogteme
ter
6. Kraag voor bevestiging
van deksel (diameter 80
centimeter).
7. Derde parachutestrop
8. Ventilator
9. Hitte- en drukbestendige
capsule
10. Drukvat waarin appara
tuur
11. Electronische apparatuur
12- Draagring voor bevesti
ging aan moederschip
13. Radiozender
14. Demper waarop drukvat
rust
15. Verschillende lagen hit-
te-isolerend materiaal
16. Omvormer. Maakt meet
resultaten geschikt voor
uitzending naar aarde
17. Radiator voor afkoeling
apparaten-drukvat
18. Binnenste hitte-isolatie
19. Explosieve bout voor af
gestoten luik
20. Vierde parachutestrop
(opengewerkt)
21. Tweede antenne radio
hoogtemeter
22. Parachute
23. Venusoppervlak
Dezer dagen
is 's morgens
nog voor zons
opgang in het
oosten 'n schitte
rend heldere ster
te zien: Venus,
afgezien van onze maan
onze naaste buur in het
immense heelal.
Begin deze week heeft de
planeet, die de naam van
de godin der liefde draagt,
haar grootste helderheid
bereikt: zij staat nu zoda
nig tussen aarde en zon
dat wij het overgrote deel
van haar oppervlak ver
licht zien. Het woord op
pervlak is in dit verhand
in feite niet helemaal juist:
in tegenstelling tot haar
mythologische naamgenote
houdt de planeet Venus
haar oppervlak angstvallig
bedekt. Een dikke perma
nente wolkenlaag onttrekt
le planeet aan de spieden-
Ie blikken van de sterren
kundigen.
Er zijn nog meer frappante
verschillen tussen de my
thologische en de échte Ve
nus. Sinds enkele jaren weten
we dat de planeet niets lie
felijks heeft. De zachte lan
ding van de Russische Vene
ra (Venus)-8, nu een week
geleden, heeft de laatste twij-
tels weggenomen: Venus is 'r
barbaarse wereld. Haar opper
vlak is zo'n 500 graden Cel-
Mus heet. Zink en lood kun
nen er alleen maar in de vorm
van plassen voorkomen. De
druk
van de met wolken gela
den dampkring is verplette
rend: honderd atmosfeer. Of
in duidelijker taal: even groot
als een kilometer diep in de
Oceaan. Venus is een kurk
droge gigantische woestijn die
het leven geer. schijn van
kans biedt. De gelijkenis tus
sen de aarde en Venus de
planeten zijn praktisch even
groot is niet meer dan op
pervlakkig.
Een hypotethische Venus-
bewoner hij bestaat niet.
daar kunnen we nu al zeker
van zijn zou de grootste
moeite hebben te ontdekken
dat hij op een bolvormige pla
neet leeft, die maar een on
beduidend stofje is in de
onmetelijke ruimte. De dichte
atmosfeer en de zeer hoge
temperatuur van de luchtlaag
vlak boven de grohd veroor
zaken het duizendvoudige van
een verschijnsel dat we alle
maal we) eens gezien hebben
op een snikhete dag boven 'n
vliegveld' een in de verte lan
dend vliegtuig lijkt zich min
cf meer te verdubbelen- Op
Venus lijkt de horizon zich
aan alle kanten sterk te ver
heffen. zodat een bewoner het
idee zou hebben te leven op de
bodem van een gigantische
kom. De dichte ondoordring
bare wolkenlaag belemmert
hem het uitzicht op zon en
sterren. Diezelfde wolken fil
teren het zonlicht en zorgen
voor een per-manente scheme
ring. De verstrooiing van het
licht in de dichte atmosfeer
heeft een misteffect. dat mo
gelijk zelfs een blik op de ho
rizon onmogelijk maakt
waardoor het genoemde kom-
effect weer wat zou worden
afgezwakt.
Naarmate er in de afgelo
pen jaren meer bekend is ge
worden over Venus, is de
strijd over,de vraag waarom
deze planeet zo hemelsbreed
van de aarde verschilt in alle
hevigheid ontbrand. Er is een
aantal mogelijke verklaringen
gegeven voornamelijk door
Amerikaanse en Russische
geleerden. Venus en de aarde
zijn zowat even groot, hun
massa's zijn ook om en nabij
gelijk, zodat ze ongeveer de-
kent, dat Venus ruim twee
keer zoveel zonnestraling in
casseert dan wij.
Al heel lang geleden moet
het water dat zich door aller
lei chemische processen aan
het oppervlak had gevormd,
zijn verdampt, waardoor Ve
nus veranderde in een woes
tijn waarin geen leven kon
ontstaan. Toen de tempera
tuur aan het oppervlak zo'n
250 graden bereikte, begonnen
grote hoeveelheden kooldioxi
de vrij te komen uit de ge
steenten, waardoor de atmos
feer verzadigd werd met dit
gas. De aarde bezat eens ook
een dampkring die hoofdza
kelijk uit kooldioxide bestond,
maar nadat de plantengroei
tot ontwikkeling was gekomen
werd dit gas geleidelijk aan
omgezet in zuurstof, waardoor
het hogere leven een kans
kreeg.
Op Venus heeft het kooldi
oxide in de dampkring de
zaak nog verergerd.
Kooldioxide belet namelijk de
uitstraling van warmte vanaf
het oppervlak, waardoor een
broeikaseffect optreedt-
Zodoende konden de tempera
turen extreme waarden be
reiken.
De hitte en de grote dicht
heid van de V.enus-dampkring
hebben de Russen bij het ont
werpen van hun Venusniks
niet weinig hoofdbrekens ge
kost. Aan het begin van de
zestiger jaren, toen de eerste
Venera's werden gelanceerd,
baseerde men zich op 'n min
der barbaars Venus-model,
met het gevolg dat de Venus-
verkenners een roemloos en
voortijdig einde vonden.
Maar telkens kregen de ge
leerden juist genoeg gegevens
om te kunnen concluderen
dat men nog te optimistisch
had gedacht over de omstan
digheden op onze buurpla-
neet. Geleidelijk aan kwamen
de Venera's dan ook dichter bij
het begeerde doel: metingen
niet alleen tijdens de afdaling
in de diepere (en steeds he
tere) dampkringslagen, maar
ook op de bodem. Venera-7
bleef als eerste 23 minuten
„levend" op het oppervlak en
de jongste Venera zelfs 50
minuten.
Het lijkt hoogst onwaar
schijnlijk dat er ooit ruimte
vaarders op Venus zullen
rondstappen.tenzij de mens
zou kunnen ingrijpen in het
„broeikaseffect" om geleide
lijk aan Venus meer te doen
gaan lijken op de aarde.
zelfde aantrekkingskracht
uitoefenen op de gassen die
de atmosfeer vormen. Ze zijn
waarschijnlijk even oud en
uit dezelfde „grondstoffen"
gevormd. Waarom ontwikkel
de de aarde zich tot een
biologisch gesproken para
dijs voor het leven en werd
Venus tegelijkertijd een ste
riliserende broeikas?
De enige duidelijk aanwijsba
re oorzaak moet welhaast ge
legen zijn in het feit dat Ve
nus veel dichter bij de zon
staat dan de aarde: zo ruw
weg 100 miljoen tegen 150
miljoen kilometer. Dat bete-
De Russen willen zich in
de verre toekomst voorlopig
tevreden stellen met een zwe
vende kolonie, zo'n 50 kilome
ter boven het ziedend hete
oppervlak. Enkele van hun ge
leerden hebben heel slim be
cijferd dat het op dat niveau
best aangenaam kan zijn: een
temperatuur van 2o'n 25 gr.
Celcius, een druk van maar
een halve atmosfeer.Met an
dere woorden: zoiets als in de
aardse dampkring op de
hoogten die door de meeste
vliegtuigen worden bereikt.
Grote balonnen eventueel
bestuurbaar zouden de on
derkomens van astronauten,
geleerden en technici dragen-
Als er eenmaal een beschei
den „basis" is, zou het syn
thetische bouwmateriaal voor
de uitbouw van de kolonie uit
de bestanddelen van de Ve-
nusdampkring kunnen wor
den gedistilleerd. En de mens
zou zich voedsel en zuurstof
kunnen verschaffen door
daarboven op grote schaal
groenten en andere planten in
kassen te kweken. Rusland's
moderne versie van de han
gende tuinen van Babyion.
TEKST EN TEKENING:
PIET SMOLDERS
door
Corn. Verhoeven
Politiek lijkt soms wel de
methode waarmee bedoelin
gen worden omgezet in frus
traties. Sinds er met zoveel
nadruk over duidelijkheid ge
praat wordtis alles veel on
duidelijker geworden.
Het streven naar eenheid
heeft geleid tot het ontstaan
van een groot aantal nieuwe
partyen, dus tot versplinte
ring. De leus „bezuiniging"
wordt de oorzaak van een ka
binetscrisis die waarschijnlijk
meer gaat kosten dan er te
bezuinigen valt. De vriende
lijkste verklaring van dit ver
schijnsel is deze dat politici
nobel als ze zijn, telkens een
programmapunt maken van
datgene waarvan ze voe
len dat het uit de hand dreigt
te lopen. Zij houden de mis
lukking wel niet tegen, maar
begeleiden ze toch met prin
cipiële uitspraken.
XXX
Bijna elke dag blijkt het
weer zich heel anders te ge
dragen dan door het meteoro
logisch instituut te De Bilt
wordt voorspeld. Wie 's avonds
even naar buiten kijkt, kan
zelf gemakkelijk de voorspel
lingen van de deskundigen
corrigeren. Waarin bestaat
dan eigenlijk de deskun
digheid van de meteorologen
in De Bilt? Misschien wel
hierin dat zij de enigen zijn
die wel eens naar buiten kij
ken. Maar de mogelijkheid
moet niet uitgesloten worden
dat het hele instituut
helemaal niet bestaat of al
jaren lang bezet wordt door
een man die het langzamer
hand beu begint te worden
elke avond naar buiten te
kijken. Dat is ook niet meer
nodig, want iedereen blijft
toch in de voorspellingen gelo-
XXX
Als een enquête uitwijst dat
25 procent van de Limburgers
geen vertrouwen heeft in
bisschop Gijsen, en twee
maanden later blijkt dat per
centage opgelopen tot 50, dan
zegt dat, strikt genomen al
leen maar dat de opinies over
hem veranderd zijn. Het zegt
dus iets over de veranderlijk
heid van opinies, misschien
wel over de karakterloosheid
van het publiek, dat zo laf is
iemand in de steek te laten
zodra hij tot voorwerp van
spot en verdachtmaking
wordt. Ik zeg niet dat het
precies zo is of dat mgr. Gij
sen een uitstekende bisschop
is. Maar het is een van de
vele overwegingen waartoe 'n
enquête aanleiding kan ge
ven en die ik nergens héb ge
lezen.
XXX
In Amerika drong het pu
bliek er op aan, dat Thomas
Eagleton, kandidaat voor het
vice-presidentschap, zich zou
terugtrekken. Gebleken was
dat hij een paar keer een psy
chische inzinking had ge
had. Hij had dit feit niet aan
de grote klok gehangen even
min als zijn bezoeken aan de
tandarts. Deze oneerlijkheid
werd hem nu noodlottig.
Wat hem het meest kwalijk
genomen werd, de instorting of
het verzwijgen daarvan, is
niet zo duidelijk, maar het
pupliek is wel zo sympathiek
dat het noch een geheim, noch
een zwakheid duldt. Het selec
teert zijn leiders op een ma
nier, die alleen weerzinwek
kend normale dikhuiden een
kans geeft. Mochten zij al o-
ver menselijke eigenschappen
beschikken, dan mag daarvan
in elk geval niets blijken.
XXX
Ais niemand precies weet
waar het over gaat en
zelfs de betrokkenen verschil
lende lezingen geven van de
gebeurtenissen, dan ligt het
voor de hand te' zeggen dat
het nergens over gaat. Er is
dus niets gebeurd, en er is
geen reden om niet op de ou
de voet verder te gaan. Zoiets
gebeurt in gezinnen dagelijks.
Ik vermoed dat nieuwe ge-
zichtspunten zijn ontdekt,
misverstanden opgehelderd -
enz. Want al is er dan niets
gebeurd, je kunt in de politiek
niet doen alsof er niets ge
beurd is.