OP DE
FIETS
DOOR
DE
„Knotwilgen-fietsroute" in
West-Zeeuwsch-
Vlaanderen
de stem
[et
ielijkste
[and
er wereld
HET
WONDER
VAN
RONQUIERES
hUe1?iag€n--u zit dan ai
Peen Jf"ïï dan tenslotte
I Geen twee buurlanden in
jEuropa hebben zulke voorn-
Idea vooroordelen ten opzichte
loan elkaar als de Benelux-
\partners Nederland en België,
IÈn dat zegt eigenlijk alles.
LWas sich Hebt, neckt sich",
tnietwaar? Het zou overigens
lonzin zijn te beweren dat Ne-
\derland en (Nederlands spre-
Ikend) België één pot nat zijn.
|Dat is' niet zo. Er zijn een
(heleboel dingen in België
Itoaar Nederlanders niets van
[begrijpen, zoals bijvoorbeeld
Ide taalstrijd en het onbedreig-
Ide voortbestaan van een Ant-
Iwerps café waar nazi-herinne-
I ringen aan de muren han-
I gen.
\wZ Unksaf draait- heeft u
iUe 2n00? de 'eni'®e zii"
spookdorp
Van tweeën één: óf wij
weten ons haasten België nog
3 zien voor het helemaal ver-
kaveld is en volgebouwd met
feel te grote villa's en veel t«
inge straten;
|f: de Belgen moeten zich
aasten met het kracht van
jet geven van hun op papier
iezette goede bedoelingen.
froen- en streekplannen
1 De keus is uiteindelijk aan
le Belgen en er zijn gelukkig
tekenen genoeg die er op wij
ten dat onze dierbare neven
\n buren op het punt staan de
lakens te verzetten. Steeds
feller klinken de protesten te-
Ijen de liefdeloze verkavelin-
\en in de Netevallei, waarbij
ionderden eiken sneuvelen en
le eens zo pittoreske rivier
jordt rechtgetrokken tot een
nini-kanaal. Op de grote re
tlameborden van wegenb on-
jers en makelaars (die stuk
jes van in snippers gescheurde
landgoederen aanbieden) komt
liien steeds vaker de kreet
l.Groenvreters!" tegen. „België
|s het lelijkste land van de
Irereld. Het is vernield door
lintbebouwing en grondspecu-
Jatie", zegt planoloog Walter
logge uit Antwerpen.
De reeds lichtelijk verhol
indste maar desondanks sym
pathieke België-promotor in
lmsterdam, Stephan Luyckx,
ioor je zoiets niet zeggen. Als
iet aan hem ligt, is België het
iooiste land van de wereld
Het gekke met België is, dat
leiden Cogge en Luyckx
jelijk hebben. België IS lelijk,
lat constateer je elke keer ah
[je er komt. Maar er is nog een
inder België, een België nol
cunstschatten, kastelen, kathe-
Irclen, juwelen van steden en
pastorale valleien. Het lelijke
en het schone België horen bij
elkaar, vloeien in elkaar over
en vormen samen een hutspot
vol genoegens, verbazing, ver
rukking en bewondering.
Vooral op Nederlanders oe
fent België een grote aantrek-
fkirvgsJcracM uit. Ook op Ne-
Iderlanders die er nooit ge-
lloeest zijn of die het slechts
Ikemteti als „een stuk slechte
lui eg tussen Breda en Lille".
|Dc Belgen op hun beurt hou
tden van Nederland. Op hun
leigen manier dan („Weet ge
l/ioe de grotten van Han zijn
lontstaan? Nee? Wel: daar
Iheeft ooit een Hollander een
Ignlden verloren").
Omgekeerd snappen Belgen
I niets van onze periodieke uit-
barstingen oan collectieve
liooede over zaken als een An-
\gola-koffiereclame in het Ben-
\fica-stadion. Alleen al het feit
|cDt iemand voor de t.v. bloed-
serieus uitlegt waarom men de
voetbaluitzending toch maar
liet doorgaan, doet een Belg
\zich in zijn patat verslikken.
Er zijn zóveel verschillen dat
\het meer dan de moeite waard
is op stap te gaan in België.
Te trachten Belg met de Bel
gen te zijn is nutteloos. Pro-
beer daarom ook nooit op de
„awel zulle-toer" te gaan want
dat irriteert de Belg. Niet ten
onrechte. Frans is ook niet no
dig want dat verdriet hem.
Niet alleen omdat hij heel
goed Nederlands verstaat en
die taal zijn voorkeur heeft,
maar ook omdat het hem pil"
doet in de oren het Frans zo
steenkoolachtig te horen spre
ken. Frans is tenslotte zijn
tweede moedertaal.
Nederlander met de Belgen
zijn, is voldoende. Men zal het
merken: het is lekkerder dan
voldoende!
W. KOCK
Talloze Nederlanders, 'oc'1
heel wat gewend op het Sf"
bied van de waterbouw, heD"
ben zich al vergaapt aan
enorme scheepslift van B®®"
quieres, waar zoals de Bel
gen zeggen „de schepen aan
de ro' gaan".
De lift bevindt zich in het
kanaal Brussel-Charleroi e
moet ter plaatse een niveau
verschil van maar liefst
meter overbruggen. De "ft
een soort sluis, twee reusaent -
ge metalen bakken, waarin
schepen worden verzam®
waarna de heleboel langs rai
omhoog wordt getrokken. t
klinkt simpel, maar het M
bezoekers een flink spekta
Wordt Finland in va
kantie-advertenties aan
geprezen als „het land
van de duizend meren",
veel dichterbij kunt u
zonder paspoort naar het
„land van de duizend pol
ders". JTet zullen er wel
geen duizend zijn, mis
schien net als bij de dui
zendpoot uit uw tuin een
stuk of honderd, maar de
,.Zak van Zuid-Beveland"
is er niet minder uniek
om. Het Bevelandschap
ten zuiden van Goes we
melt van de poldertjes.
Geen Fries, Noordho'-
lands of Zuidhollands pol
derlandschap kan hier
aan tippen.
ïn de rij wiel bewaar-
fr""" naast het station in
kunt u (zolang de be
fffkte voorraad strekt teJ
01100-4170) een fiets huren
■kn dan gaat u o-p weg voor
een route van dertig rustige
en rustieke kilometertjes. Met
uw rug naar het station staan-
je §aat u linksaf, parallel aan
spoorbaan en de eerste de
oeste overweg gaatu over. U
0lgt dan een brede asfaltweg,
passeert een voorrangskruising
rijdt tussen de schitterend
angelegde Goese nieuwbouw
een groot park door over
klinkerweg. Vlak over da
Jpoorbaan hebt u overigens
«nge Goese karakteristieken
Rn' meide aan uw linker-
L™- a'lereerst een vreemde
ncle toren: een voormaliga
m»ptrt0ren' die nU tot een
«ie kwaardig rond piggelmee-
nuis IS verbouwd. Dan een ho-
mast met „harken" in top-
'S e "W'P" waaraan da-
j (namaak) „vogels" wor-
len bevestigd voor de in zijn
-bi op Zuid-Beveland, voor-
thttCm' Unieke hand"
jin de polder
L>^t de klinkerweg aan
fe-at in P,antsoen binnen-
LJ 1 meteen in ,.De Poel"
hls £rofe P°lder, die zich net
ater Hemfe Polders die u
ioor „,lf omt'. kenmerkt
■n :a. n' meidoornheggen
een intens vogelleven
inks en t°p alle splitsingen
Sipisch eeuwenoude,
"et stopfer ,eUWSe' boerderij
ie provin i en bakh"is, aan
lravennoTrialeTreg Goes 's
lct fietsn=a gaat recbtsaf
'iaduèf j op' Direot na 't
K reehteaf61" de, "jksweg gaat
fbtskerke "g 's Heer
B>leintJlet i'iyüsohe dorps-
tzoals mVatli. "Schrabbekerke"
ferke nl" 'S Heer Abts-
Pen-, wlmt) 8taat de Ned
ïewijziedp fen ,Yan de minst
T veertiende-eeuwse
Vliedberg te Sinoutskerke.
kerken op Zuid-Beveland. De
zware toren staat zwaar
scheef, valt zowaar niet om. U
vervolgt de weg via een bord
„Zeelandroute" van de ANWB.
gaat rechtsaf op de eerste
splitsing bij een richtitigsbord
„Nisse-Heinkeniszand" en ziet
links de eerste heggen van het
daarom alleen al onder natuur-
historici wereldvermaarde
„heggengebied". Een tweede
bord met dezelfde namen laat
U links liggen. U gaat recht
door, in afwijking van de
ANWB-wielrijders en komt
via de eerste zijweg links in
het landelijke gehucht Si
noutskerke dat overigens niet
met een naambord staat aan
gegeven. U houdt in het voor
malige kerkdorp even rechts
aan, ziet in het weiland achter
de boerderijen een heuvel
(een middeleeuwse „vlied
berg"), draait om het kerkhof,
waar eertijds een kerkje
stond, en gaat aan het eind
rechtsaf via een idyllisch slin
gerweggetje tussen stieren,
wuivende graanvelden en wel
landen, Eerste splitsing links
af. Grindweg, rechts enige ka
rakteristieke drenk-wellen in
het weiland. Auto's ziet u
overigens helemaal niet. Eer
ste weg rechts. Via een oude
molen stevent u Nisse binnen.
Een mooi langwerpig dorps
plein met een hardstenen mo
numentale pomp uit 1750.
U houdt de kerk rechts en
gaat linksaf, langs de toegangs
poort (Louis V, ca. 1760 met
vazen en wapens) die heit
laatste overblijfsel is van het
„Huis te Nisse",. Daarachter
een kasteel- of vliedberg. Eer
ste splitsing rechts. Op de vol
gende links. Via haakse knik
naar rechts naar een splitsing,
waar u rechtsaf gaat. U bent
nu op de Valdijk een middel
eeuwse dijk die De Poel van
leeuwse dijk die De Poel van
de Louisenoider scheidt
Na enkele honderden meters
heeft nu rechts van een merk
waardige knik in de dijk een
meertje: dit is een „weel", een
overblijfsel van een dijkdoor
braak in de 'middeleeuwen
Juist op de plaats van het gat
in de dijk was de grootste
zuigkracht en een diepte bleef
over. De dijk werd daar later
omheen gebouwd. Vandaar de
knik. Eerste splitsing rechts,
tussen twee aan bomen gespij
kerde bordjes „verboden vuil
nis te storten" door.
Eerste zijweg links. Doorrij
den tot u aan een prachtig
groot weel komt, met een gro
te boerderij links, aan da
overzijde van de draaiende
weg. Eerste weg links (Oude
Kamersedij'k), daarna op da
volgende driesprong de mid
delste weg pakken.
Links en rechts dijken laten
liggen en via de Nieuwe Ka-
mersweg de polder induiken.
Toegangspoort (1760) in Nisse.
LINKS: Dorpspomp
toren te Nisse.
HIERNAAST: Dorpsplein
's Heer Abtkerke met op voor
grond de „wed". (Was- en
drinkplaats)
Knotwilgen in Zuidzande.
W est-Zeeuwsch-
Vlaanderen is bij de
vakantieganger en toe
rist niet alleen in trek
vanwege de zee, het
strand, de interessante
dorpen en stadjes,
maar ook door het ty
pische Zeeuwse pol
derlandschap met bin
nendijken, hoog op
gaande populieren en
karakteristieke knot
wilgen.
Deelname aan onder
staande ongeveer 30
kilometer lange fiets
tocht laat u toe volop
te genieten van deze
specifieke aantrekke
lijkheden van het
Zeeuwsch - Vlaamse
land.
We starten bij het Sluise
stadhuis, het enige Bel
fort in Nederland, ge
bouwd in 1375, waarvan
de raadzaal met zijn
kunstschatten en de toren
met het bekende „Jantje
van Sluis" in de zomer
maanden dagelijks te be
zichtigen zijn. We gaan
via de Zuiddijkstraat, op
gelet voor enkele gevaar
lijke kruispunten, en ver
laten Sluis in zuidooste
lijke richting.
Juist na het verlaten van
di.e bebouwde kom ziet u
aan de rechterzijde in de
'stadswallen de „Oostpoort",
nu min of meer verwallen,
doch welke een onderdeel
vormde van de vroegere
vestingwerken van Sluis.
Aan de andere zijde be
vindt zich het recreatie
centrum „De Meidoorn",
oompleet met speeltuin,
sportvelden en een goed
geoutilleerde camping. We
zetten onze tocht voort langs
de Boomgaardweg. Na het
passeren van een duiker,
gaan we links en direct
weer rechts liangs het afwa
teringskanaal. Bij de drie
sprong gaan we links de
„De Oostpoort" in Sluis.
brug over. Deze weg blij
ven we een heel eind vol
gen tot we de T-k-ruising
bereiken met aan de rech
terzijde een hooischuur.
Hier slaan we links af over
de Schenkeldijk.
We bevinden -ons nu mid
den in die Zeeuwse polders.
Bij het schrikhek aan het
einde wan deze weg gaan
we rechts en bij het vol
gende schrikhek weer
rechts via de Looddjk in de
richting Zuidzande. Na het
plaatsnaambord „Zuidzan
de" steken we, „voorzich
tig", de weg Zuidzande-
Oostburg over en gaan via
het fietspad links in de
richting Zuidzande, Dorps
plein. Let u even op het
mooie N.h. kerkgebouw op
dit plein en vlak daarna
ook op het voormalig ge
meentehuis van Zuidzan
de.
Op dit punt gaan we
recht de Dorpsstraat in en
olijven deze weg ook bui
ten de bebouwde kom van
Zuidzande volgen.
Langs deze weg treft u de
karakteristieke knotwilgen
volop aan. Tevens zal u be
merken, dat vroegere
landarbeiderswoningen en
kleine boerderijen nu prak
tisch allemaal in gebruik
zijn als zomer- en vakan
tiewoning. Aan het einde
van deze weg bereikt u de
provinciale weg Sluis-Groe-
de, welke u ook weer voor-
zfchtig oversteekt, waarna
u links afslaat via het
fietspad in de richting Sluis-
Cadzand. Bij de richting
aanduiding „Hedenesse"
gaat u rechtsaf. U komt
dan langs het oecumenisch
vormings- en conferentie
oord „Hedenesse", dat aan
vankelijk ondergebracht in
oude bunkers, overblijfse
len van de laatste wereld
oorlog, van welke er nog
enkele zijn te zien, is uit
gegroeid tot een modern
ontmoetingscentrum. Jaar
lijks komen hier honderden
jongeren en ook wel oude
ren uit praktisch geheel
Nederland voor het volgen
van cursussen of wormings-
dagen.
Ook langs deze weg treft
u weer knotwilgen aan. Het
bestaan van deze knotwil
gen wordt de laatste jaren
ernstig bedreigd. Voor het
behoud van deze bomen is
het noodzakelijk, dat ze re
gelmatig worden gesnoeid.
In vroegere jaren bestond
er voor het snoeihout veel
belangstelling bij bakkers
en boeren, die er hun
ovens mee stookten. Dit is
thans niet meer het geval.
De eigenaren van de knot
wilgen laten nu het noodza
kelijk snoeien heel dikwijls
achterwege, omdat dit hoge
onkosten met zich mede
brengt, niet alleen wat het
snoeien betreft, maar ook
voor het verzamelen en af
voeren van de afgesnoeide
takken en het verbranden
daarvan. Het zou toch jam
mer zijn, dat deze karakte
ristieke bomen uit het
landschap zouden verdwij
nen - en gelukkig is er dit
jaar een actie gestart voor
het behoud ervan.
We bevinden ons nu op
de Vierhanderdpolderdijk,
die we volgen tot de drie
sprong bij camping „Wul
pen", waar we links aan
houden. Op het eind van de
weg gaan we via het fiets
pad langs de Ringdijk in
de richting van Cadzand-
Bad. Links ziet u Cadzand-
dorp liggen waar zich een
fraai N.h. kerkje, daterend
uit 1300 bevindt.
We naderen nu de zee en
het strand en u zal het met
ons eens zijn, dat u nu wel
toe bent aan een rustpauze.
Op dót punt bestaat hiertoe
volop gelegenheid. Als u
even van de zee en het
strand wilt genieten, strek
dan uw benen en klim de
duinen over. Voor een kop
je koffie, wafels of andere
culinaire genietingen kunt
u hier in diverse zaken te
recht. Zelfs kunt u deze
rustpauze benutten voor
een partijtje midget-golf.
Nadat u zich gelaafd en
verfrist heeft, volgen we
nu de soms drukke, maar
interessante Boulevard, de
Wielingen. _Aan het einde
daarvan, vóór het waterge-
maal, gaat u linksaf in de
richting Sluis.
Rechts ziet u in de verte
de Belgische kuststreek en
het internationale natuurre
servaat „Het Zwin", een
verzande zeearm met een
veelzijdige flora en fau
na.
Wij vervolgen onze tocht
in de richting van het oude
vesting-dorpje „Retranche-
ment", met zijn gebastio-
neerde omwalling en de
forten „Nassau" en „Oran
je", daterend uit 1622.
Rechts op de weg, waar u
zich nu bevindt, ziet u de
open-standaard-molen, wel
ke na overleg met de eige
naar, de heer W. J. Visser
Molenstraat 74, kosteloos tê
bezichtigen is. Na het pas
seren van de molen, slaan
we op het marktpleintje
van Retranchement lmks af
in de richting Sluis. Rechts
zien wij dan het eenvoudi
ge, maar toch fraai behou
den gebleven Nederlands
hervormd zaalkerkje, date
rend uit 1630.
We vervolgen onze weg
via de buurtschap „Terhof
stede" en bereiken dan
weer de provinciale weg
bluis-Groede en gaan rechts
af m de richting Sluis.
Misschien enigszins ver
moeid, maar naar wij ho
pen toch uiterst voldaan
over deze interessante fiets
tocht, arriveert u weer in
Sluis, waar u voldoende ge
legenheden vindt om te re
laxen.
Daar gaat u de dijk op. Eer
ste splitsing links. Volgende
splitsing, bij een weel, rechts
af de laagte in, via de West-
hofsezandweg. Links ziet u
.de nieuwe rijksweg. U gaat
steeds rechtdoor en laat het
eerste viaduct (voor u een
hoge brug over de rijksweg)
links liggen. Bij de volgende
tweesprong gaat u links, maar
u gaat eerst even rechtsaf een
van de mooiste boerderijen
van het gebied bekijken, een
zeventiende-eeuwse hoeve met
drie gevels. U komt weer te
rug en volgt de weg. Na 50
meter zit u in Baarsdorp, een
vroeiger kerkdorp, compleet
met kasteel. Kasteelberg en,
het kan niet op, vliedberg
liggen links in de wei, achter
een merkwaardigerwijs door
een eeuwenoude muur omge
ven boomgaard
Via de helaas door de oorlog
weinig gespaarde dorpskern
met zijn merkwaardige kerkje
(Kerk van 1805, onvoltooide
toren eerste helft 15e eeuw),
komen we weer vanzelf op de
oude rijksweg, waar we rechts
opdraaien en weer naar Goes
peddelen.
Vervolgens rechtdoor de dijk
op en na enkele honderden
meters (splitsing) rechtsaf.
Eerste splitsing links. Vlaan-
dertsedijk. Op een met lineaal
aangelegde geasfalteerde krui
sing rechtsaf.
Dan duikt u ,,'t Vlaandertje"
een piepklein poldertje, in. U
gaat rechtsaf bij wat links in
de bocht een duidelijk ge
dempte weel is en volgt de
geasfalteerde dijk die zich
„boomdijk" laat noemen.
Overigens kernmerken alle
dijken in dit gebied zich door
hun platanen, iepen, olmen en
andere hoge bomen. Op de
eerste splitsing gaat u linksaf
en volgt de weg weer langs
een weeltje (links) tot een
voorrangskruising, waar u
overigens géén voorrang ge
niet. Het is de Heinekszandse-
weg die u naar rechts volgt
tot in het dorp Heinkenszand.
Daar pauzeert u in het authen
tieke dorpscafé „Toelaat". Het
staat aan de rechterzijde, oio
een hoek.
Na uw verdiende rust volgt
u de dorpsstraat verder tot een
blauwe „laagbijdegrondse"
riehtingijzer u rechtsaf naar
Goes stuurt. U kunt hier al
spoedig op een fietspad rijden,
maar gaat na een kilometer,,
als de brede weg, compleet
met vangrail een grote bocht
naar links maakt, rechtsaf,
vlak voor het viaduct onder
de rijksweg.
Baarsdorp is een wonderlijk
pittoresk landelijk „vlekje",
een soort spookdorp. Een grote
oude kastanje staat wonderlijk
op eenzame hoogte op de kas
teelberg. Bij de volgende
splitsing, na kilometers, gaat u
linksaf, de brug over naar ge
ne zijde van de rijksweg, pakt
de eerste zijweg links en volgt
een heerlijk kronkelend pol
derpaadje (wel geasfalteerd).
Na ongeveer een kilometer
ziet u rechts van de weg een
op het eerste gezicht onooglij
ke drenkplaats, een wel. Een
dode boom ligt er dwars over
heen. Het is het „Vrouweput
je", een in onbruik geraakt
bedevaartsoord uit de middel
eeuwen, bron van vele legen
den, plaats waar men van
heinde en ver (zelfs uit Bel
gië) naar toe trok om Maria te
vereren, die daar eens ver.
schenen zou zijn.
Weg vervolgen. Eerste split
sing rechts. De spoorbaan over
en langs een oud landhuis de
voorrangsweg (oude rijksweg)
op. Rechtsaf via het'fietspad,
maar al dadelijk na 50 meter
afslaan, via een rode brieven
bus aan een wit boerderijtje,
langs een kerkhof over en
klinkerweg. Bij de eerste
splitsing even rechtsaf om de
groepering van prachtige oude
boerderijen te bekijken, waar
in het gazon een oude zwarte
boomstronk te pronk ligt: deze
heeft de vorm va een liggende
koe. Vandaar.
Daarna weer terug naar de
oude route, die we via enkele
knotsen van knotwilgen vol
gen tot in 's Heer Hendriks-
kinderen. Op de splitsing gaan
we rechtsaf, na eerst de
prachtige typisch Zeeuwse
boerderij rechts bewonderd te
hebben, waarvan de schuur
nog vervallen is.
