UIT IN GENT
UIT IN BRUGGE
elt—
KAMPEN
stad van monumenten
stad van 27 sterren
i
DE STEM
oude
gebruiken
musea
monumenten
geschiedenis
beziens-
waardigheden
In Gent slaan voor dit jaar de volgende belangrijke eve
nementen op het programma:
Van 1 april tot 30 september: Audio-visueel spel „Gent
in de veertiende eeuw", doorlopend vertoning van 8.30 to;
23 uur. Gedurende de rest van het jaar vertoning tot 16 uu<
Plaats: De Lakenhalle.
20 augustus tot 20 september: Festival van Vlaanderen
in twintig prachtige middeleeuwse feestzalen met deelname
van tal van bekende solisten.
Van 10 tot 25 september: Internationale jaarbeurs in
Gent in het Floraliapaleis.
Van 10 tot 13 november: Internationale pluimveetentoon.
stelling in Het Neerhof.
Voor een gedetailleerde opgave van de evenementen in
Gent kan men zich wenden tot de gemeentelijke dienst voor
toerisme, die in een tweemaandelijks tijdschrift alle komen
de evenementen vermeldt.
Bovendien kan men informatie krijgen over hetgeen
zich in Gent afspeelt door hel telefoonnummer 09-25.80.25
te draaien. Vanuit Nederland moet men eerst het getal 0932
draaien en daarna 9-25.80.25. Men krijgt dan inlichtingen
over de weekenddiensten van apothekers en artsen, over
voordrachten, sport- en andere manifestaties, tentoonstel
lingen, concerten en andere evenementen, die in de loop
van de betreffende week plaatshebben.
Voor de mensen, die van plan zijn om tijdens hun va
kantie bij een bezoek aan Brugge meteen een van de cul
turele, religieuze of andere hoogtepunten uit het Brugse
gemeenschapsleven mee te pikken, geven wij hieronder de
data van de voornaamste gebeurtenissen van de komende
maanden:
15 juni tot 30 september: Beiaardconcerten op maandag,
woensdag en zaterdag van 21 tot 22 uur en op zondag van
11.45 tot 12.30 uur.
1 juli tot 15 september: Tentoonstelling „Aanwinsten
stedelijk museum van 1966 tot 1972".
4 juli tot 26 augustus: Poppentheater „Tijl Uilenspiegel",
dagelijks voorstellingen voor kinderen en ouderen, met uit
zondering van het weekeinde.
1, 14, 21 en 28 juli: Orgelconcerten.
9 en 11 juli: Viering Guldensporenslag.
16 juli: Dag der Zeelieden in Zeebrugge.
29 juli tot 14 augustus: Internationale muziekdagen in
Brugge.
1 tot 15 augustus: Antiekbeurs in het Boudewijnpark.
12, 14, 15, 19 en 26 augustus: Reiefeesten.
14 augustus: Bedevaart O. L. Vrouw van Blindekens.
18, 19 en 20 augustus: Jachtfeesten.
18 augustus tot 3 september: IJsrevue in het Boudewijn
park.
18 augustus tot 18 september: Tentoonstelling van wer
ken van Ruusbroeck, Th. More en Guido Gezelle in het
Engels klooster.
16 oktober tot 31 december: Beiaardconcerten op zondag,
woensdag en zaterdag.
18 tot 26 november: Salon van de Gastronomie in „Ter
Groene Poorte".
9 tot 18 december: Tentoonstelling „Bouwen NU" in de
Beurshalle.
Tel. 01148 -429
's Gravensteen, de burcht,
lie in 1180 door Filip van de
Elzas werd gebouwd, trekt
jaarlijks meer dan 150.000 be.
zoekers.
GENT,
Een bezoek aan Gent
moet herhaald worden
wil men een goede indruk
hebben van het geweldige
historische cultuurbezit
van deze stad. Bij een
eerste bezoek kan men
het gewoon niet laten.
Haast elk huis in de
binnenstad, elk geveltje
en op sommige plaatsen
zelfs elke straatsteen, is
een directe confrontatie
met het verleden.
Een indrukwekkende con
frontatie, die de bezoeker
nieuwsgierig maakt naar de
historie van de stad en de
geschiedenis van hetgeen
men daarin aantreft. Van
daar dat het nodig is om
wat van de geschiedenis
van Gent te weten en de
stad meer dan eens te be
zoeken om tenminste de
allerbelangrijkste monu
menten te zien.
„Gent, stad van monumen
ten", is een veelzeggend pre
dikaat, een „adelijke titel",
die Gent echter met recht mag
dragen.
Het aantal monumenten is al
een hele waslijst. De geschied
schrijving ervan vergt boekde
len. Alleen al in het hart van
de stad treft men indrukwek
kende gebouwen aan als de
St. Baafskathedraal, het Stad
huis, de St. Niklaaskerk, het
Belfort dat wegens restaura
tiewerkzaamheden al geruime
tijd gesloten is, de Lakenhalle
cn het fraaie 's Gravensteen,
het kasteel, dat Philips van
hlzas in 1180 liet bouwen en
waarvan de toren de bezoe
kers een prachtig uitzicht over
de stad biedt.
Terug eerst even naar de
historie van Gent ter verkla
ring van de stad Gent, zoals
die zich nu aan de bezoekers
presenteert. Gent is ontstaan
op het punt waar Leie en
Schelde samenvloeien. Volgens
archeologische vondsten moe
ten er hier in de Romeinse
«ld nederzettingen zijn ge
weest, maar over dat schimmi
ge en duistere verleden is heel
weinig meer bekend. Meer
weet men van de activiteiten
van de H. Amandus, die er
rond 630 een klooster stichtte
(waarschijnlijk de latere St.
Baafsabdij). Kort daarna werd
0de St. Pietersabdij ge
sticht Rond 830 verrees er
oen handelsnederzetting, die
d°or de Noormannen-
rd verwoest. Opnieuw werd
dihfnederzetting gebouwd,
wtmaal onder de bescherming
Tnem ea" grafelijke burcht.
van in aVan Elzas> graaf
Gll ^anderen, in 1180 's
Gravensteen bouwde, was
buiten? a ha«del met het
hëw a ad 51, de lakennijver
in Vlaande grijkste plaats
Gent geworden. En
In lsan t ij njg belangrijker.
56.000 inw?6 Stad ongeveer
mee ™°nps fP was daar-
Ernntrf„ ?p ParUs na de
nLrdf VM West-Europa
n noorden van de Alpen.
Periode11 heeft6 q ?°ur®ondische
tuureep ri"kegS-
schorJ1 ge bloei van de
land™ ^UnS]6n in de Nede»
de omnIni lÜd werd ook
riike vSr geleSd v°or het
dat L lust0"sch cultuurbezit,
men er nu aantreft.
hoogte186"3 he,eft „Gent naast
gekend tv dieptepunten
Diverse malen poogde
BRUGGE,
In enkele belangrijke
internationale reisgidsen,
waarin de interessantste
bezienswaardigheden
met één, twee of drie
sterren worden aange
duid, komt Brugge met
maar liefst 27 sterren te
voorschijn.'
Voor wie Brugge kent is
een dergelijk grote inter
nationale waardering be
slist op zijn plaats. Brugge
dat niet voor niets pre
dikaten heeft gekregen als
„De Parel van Vlaanderen",
„Venetië van het Noorden"
en „Brugghe die Scone"
wordt ook de Vlaamse
schatkamer genoemd.
Gedurende de meer dan dui
zend jaar dat Brugge bestaat
heeft de verzameling kunst
schatten indrukwekkende vor
men aangenomen. Plundering
en vernieling, oorlogen, ram
pen. verwaarlozing en econo
mische teruggang van de stad
hebben het kunstbezit wel
hier en daar wat aangetast,
maar wat ervan is overgeble
ven is het bezichtigen meer
dan waard.
Haast alle kunststijlen en
Kunstrichtingen treft men in
Brugge aan. Hierdoor is beslist
geen onharmonieus geheel ont
staan. Integendeel. De Brugge
lingen zijn van oudsher men
sen met een groot ontwikkeld
kunstgevoel en wat het be
langrijkste is ze houden
van hun stad. Deze verliefd
heid heeft nooit toegelaten dat
er aan het karakter van Brug
ge wat werd veranderd Zelfs
neonreclames zijn in Brugge
uit den boze. Oude gebruiken
worden in ere gehouden. Zo
zorgt het stadsbestuur b'.v.
voor de zwanen in de stads
grachten. Hier hebben altijd al
zwanen rondgezwommen, die
door de stad werden vertroe
teld op grond van een ver
plichting, die uit 1488 dateert.
Toen hielden de Bruggelingen
de Hoogstraat in gaat komt
men al spoedig bij de Burg,
het plein, waar vroeger de
grafelijke vesting heeft gestaan,
die Boudewijn 1 in 864 bouw
de om de aanvallen van de
Noormannen te kunnen af
slaan. De St.-Donaaskerk, die
bij deze vroegere burcht
stond, is ook verdwenen. Van
deze kerk resteert nog slechts
een koormuurtje, dat na een
opgraving in 1955 werd her
bouwd.
In de zuidwesthoek van de
Burg treft men de H. Bloedba
siliek aan, een kerk uit de
twaalfde eeuw, die in 1923 de
rang van basiliek kreeg. In
de z.g. H.-Bloedkapel wordt
sinds de dertiende eeuw het
bloed van Christus als reli
kwie bewaard. De kerk is
hierdoor een bekend bede
vaartsoord.
Naast de H.-Bloedkerk
staat het gotische stadhuis,
waarvan in 1376 met de bouw
werd begonnen. In 1464 was dit
de eerste vergaderplaats van de
Staten-Generaal.
Museums zijn er in Brugge
uiteraard heel wat. Wie een
mooie verzameling oud-Vlaam
se en moderne schilderkunst
wil zien kan terecht in het
Groendngemuseum, het stede
lijk museum voor schone kun
sten, in de Dij ver. In het F.
Brangwynmuseum is een serie
oude Brugse stadsgezichten
tentoongesteld. Dit museum
ligt vlakbij het Groeningamu-
seum.
De museumliefhebbers, die
Brugge aandoen, mogen ook
het vermaarde Memlingmu-
seum in het St.-Janshospitaal
niet vergeten. Verder heeft
Brugge onder meer een heem
kundig brouwerijmuseum, een
folkloremuseum (hier ziet
men allerlei gebruiksvoorwer
pen uit het vroegere West-
vlaamse volksleven) en uiter
aard ook een aan Guido Ge
zelle gewijd museum, dat is
ingericht in het huis aan de
Rolweg in Brugge, waar Ge
zelle op 1 mei 1830 werd ge
boren. Het museum bestaat al
sinds 1926, In drie zaaltjes
treft men een grote hoeveelheid
documenten van en herinne
ringen aan de priester-dichter
aan. Men treft er ook aan het
zwartgeblakerde pijpje dat
volgens de verhalen een dag
voordat Gezelle stierf, stuk
ging. Vlakbij het geboorte
huis van Guido Gezelle staat
de St.-Janshuismolen, waar
Gezelle als kind vaak luister
de naar de verhalen, die de
molenaar vertelde.
In Brugge is heel wat te
zien. Van de Godshuizen, waar
de bezoekers de vroomheid
van de bewoners al van verre
coestraalt, tot het Minnewater,
een inspiratiebron voor ver
liefden en kunstenaars. Van
de Walplaats, waar men bij
goed weer de kantwerksters
aan het werk kan zien, tot aan
de Kruispoort, een van de ze
ven middeleeuwse poorten, die
samen met de stadsmuur tot
de verdedigingsgordel van
Brugge behoorden. Een bonte,
maar daarom niet minder inte
ressante verzameling van het
erfgoed der vaderen.
IAAT 3 AXEL
men zich aan het gezag van de
vorst te onttrekken. De grote
Gentse opstand vap 1379 on
der Lodewijk van Male is een
van de voorbeelden. Pas me
dio en eind vijftiende eeuw
slaagden de vorsten er in de
zelfstandigheidsdrang van de
Gentenaren aan banden te leg
gen (Vrede van Gaver in 1453
en Verdrag van Cadzand in
1492). Als symbool van de ge
meentelijke vrijheid waren
toen al het eerste stadhuis en
het Belfort tot stand gekomen.
Het verlies van de zelfstandig
heid bezorgde Gent een grote
inzinking. Het aantal inwoners
daalde zelfs tot rond 30.000. In
de zeventiende eeuw kwam er
een geringe opleving, die zich
doorzette in de achttiende
eeuw. In de negentiende eeuw
werd Gent zelfs weer een be
langrijke industriestaden cen
trum van de vlasspinnerij en
metaalbewerking. Van de op
bloei van Gent in de achttien
de eeuw getuigen onder meer
de prachtige gevels in de
Veldstraat en op de Kouter.
Gent is nu niet de stad,
waar men op basis van het
rijke bezit aan monumenten,
veel stilstaat bij het verleden.
Gent is een dynamische indus
trie- en havenstad en geniet
tevens wereldvermaardheid
door de bloementeelt. Overi
gens is het wel alleen de his
torische rijkdom van de stad,
die jaarlijks zoveel toeristen
aantrekt. Volgens de statistie
ken blijkt 's Gravensteen de
grootste toeristische trekpleis
ter te zijn. In 1971 kwamen
maar liefst 156.556 mensen sr
een kijkje nemen, 's Graven
steen werd in 1180 gebouwd
op grondvesten van een
burcht, die uit de tiende eeuw
dateert. De resten van dat
kasteel zijn nu nog te zien in
de donjon. Bij de bouw van
's Gravensteen heeft Filips
van de Elzas zich laten inspi
reren door de versterkte
burchten, die door de kruis
vaarders in Syrië werden ge
bouwd. In het kasteel treft
men onder meer aan een mu
seum van foltertuigen, die
vroeger in de in deze burcht
ingerichte gevangenis werden
gebruikt. Ook ziet men er een
aantal weefgetouwen, waaron
der de beroemde „mule jenny"
van Lieven Bauwens, de man,
die in 1798 zijn leven waagde
om de Engelsen het geheim
van deze spinmachine te ont
rukken. Hij bracht stukken
van de „mule jenny" vanuit
Engeland naar Gent over en
was spoedig in staat dergelij
ke machines in serie te ver
vaardigen. Zijn activiteiten
hebben ervoor gezorgd dat de
Gentse textielindustrie op
bloeide. Ook staan er in het
kasteel enkele drukpersen,
waarmee in de zeventiende en
achttiende eeuw de „Gazette
van Gent" werd gedrukt.
Een bezoek aan de St.
Baafskathedraal dient bij een
visite aan Gent ook op het
programma te staan. De kerk
bestaat uit vier belangrijke
gedeelten, die allen tot een
andere stijlperiode behoren,
maar toch een harmonieus ge
heel vormen. Men vindt hier
beroemde schilderijen als
„Aanbidding van het Lam
Gods" van de gebroeders Van
Eyck, „Kalvarietriptiek" van
Justus van Gent en „Intrede
van St. Bavo in het klooster"
van P. Rubens.
De St. Niklaaskerk ligt ook
in het hartje van de stad. De
oudste gedeelten zijn in het
begin van de dertiende eeuw
gebouwd. In de Gentse ge
schiedenis neemt deze kerk
een belangrijke plaats in. De
voornaamste middeleeuwse
neringen en ook de hoofdre
derijkerskamer „De Fonteyne"
hadden er hun eigen kapel.
Een rijkdom aan zalen treft
men aan in het Gentse Stad
huis, een groot rechthoekig
complex, dat gedeeltelijk in re
naissance- en gedeeltelijk in
gotische stijl is opgetrokken.
Dat kwam doordat het bouwen
van het stadhuis volgens de
plannen van de architecten
Dominicus de Waghemaekere
uit Antwerpen en Rombault
Keldermant uit Mechelen in
1538 moest worden stilgelegd.
Pas zestig jaar later konden
de werkzaamheden worden
voortgezet. Toen echter was er
een andere stijlperiode, name
lijk de renaissance en wa
ren de bouwers en kunste
naars van het einde van het
gotische tijdperk verdwe
nen.
„Dulle Griet", zo is mijn na
me
'k was een felle en forse da
me
Voor de boze een dreige
ment
Was de schutsvrouw ik van
Gent.
„Dulle Griet" is een reus
achtig kanon, dat -- naar
men beweert net zo oud
zou zijn als het Belfort. Het
kanon, dat de naam ontleent
aan het gedonder bij het afvu
ren, bestaat uit gesmeed ijzer,
is vijf meter lang en weegt
16.000 kilogram. Met het ka
non werden stenen kogels van
340 kilogram afgevuurd. Co-
tignès, lid van het adellijke ge
slacht Croy, beschreef eind
veertiende eeuw de werking
van het kanon als „een don
der, waarvan de stenen op ze
ker ogenblik een muur en
twee torenwanden doorboor
den, vervolgens de stad bin
nenvielen en nog acht man
doodden en verscheidene an
deren levensgevaarlijk kwets
ten".
Interessant om te zien zijn
ook het standbeeld van Jacob
van Artevelde, het Toreken
(het gildehuis van de leerlooi
ers uit de vijftiende eeuw), de
St. Jobskerk, de St. Michiels
kerk, „Geraard de Duivel
steen" (een van de belangrijk
ste voorbeelden van versterkte
herenhuizen uit de middeleeu
wen), het museum voor scho
ne kunsten, het museum van
oudheden, het Klein Begijn
hof, waar nog een veertigtal
Begijntjes wonen, gekleed in
middeleeuwse klederdracht, de
„Donkere Poort" (het laatste
restant van het Prinsenhof
waar op 24 februari 1500 Kei
zer Karei werd geboren) en
het museum voor volkskunde,
dat is ingericht in het vroege
re Kinderen Alyns-Hospitaal,
een van de fraaist bewaarde
Godshuizen uit de vroege mid
deleeuwen. In het museum
voor volkskunde treft men een
enorme verzameling aan van
voorwerpen, die door de am
bachtslieden van vroeger wer
den gebruikt.
Uiteraard ontmoet men op
een tocht door Gent ook de
Leie. De Gildehuizen aan de
Graslei worden erin weerspie
geld. De huizen dragen de na
men van middeleeuwse gilden,
zoals bijv. „Het Vrij Schip
pershuis", „Het huis der Vrije
Metsers", Het Coornmeters-
huis", „Het Stapelhuis", etc.
Wie Gent heeft gezien, moet
ook „Dulle Griet" hebben ge
zien. Joost Wielandt wijdde er
in 1949 het volgende puntdicht
aan:
Veel publiek trekt in Gent
ook het klank- en lichtspel
„Gent in de veertiende eeuw",
dat na acht jaar te hebben
gefunctioneerd, eind september
van dit jaar zal worden afge
broken om te worden vervangen
door een klank- en lichtspel
„Gent in de zestiende eeuw,
de eeuw van Keizer Karei".
Met de voorbereiding van dit
nieuwe spel is men in Gent al
twee jaar bezig. In april 1973
gaat het nieuwe audio-visuele
spel waarschijnlijk in première.
De Gildehuizen aan de Graslei weerspieg eld in de Leie
getuigen van het roemrijke ver leden van Gent als belangrijk
internationaal handels- en industriecentrum.
Het Belfort.
In Zeeuwsch-Vlaanderen rij
den geen treinen, maar Hulst
en Oostburg, Aardenburg en
Sluis zijn bevoorrecht door
hun rechtstreekse bussen met
Sint-Niklaas en Antwerpen
res p. Brugge en Knokke. Wie
van Terneuzen naar Gent wil,
moet altijd nog in Zelzaete
overstappen. Voor het bezoe
ken van Bazel en Rupelmonde
kan men in Antwerpen ge
bruik maken van de rode
streekbus lijn 690die op z'n
minst een keer per uur rijdt.
Het kasteel van Laarne is met
de uurdienst van de rode bus
Gent-W etteren bereikbaar.
Deurle aan de Leie heeft een
halfuurdienst met de stadsbus
sen 81, 82 en 83 van het stati
on St. Pieters te Gent af. Het
kasteel Ooidonk ligt op tien
minuten gaans van St. Mar-
tens-Leerne, waar lijn 706 van
de rode bus elk uur van en
naar Gent langs komt.
de Oostenrijkse aartshertog
Maximiliaan gevangen en ver
moordden diens knecht Pieter
Lanchals. Toen de vorst na het
inwilligen van de Brugse eisen
weer op vrije voeten kwam,
was de straf voor de Brugge
lingen voor de moord op Pie
ter Lanchals, in wiens familie
wapen een zwaan voorkwam,
het ten eeuwigen dage voeren
van de zwanen.
Al uit 1304 stamt de ge
woonte om elk jaar een 36
pond zware kaars naar de Pot-
teriekerk te brengen als dank
baarheid voor het feit dat
Brugge tijdens krijgshandelin
gen in 1304 gespaard bleef.
Wie op de 15e augustus 's
morgens in Brugge is, kan
zichzelf ervan overtuigen dat
dit stukje traditie in Brugge
trouw in ere wordt gehou
den.
in bandels-, maar ook in be
stuurlijk opzicht was Brugge
een belangrijke plaats in Eu
ropa, een plaats waar gekroon
de hoofden verbleven en waar
kunstenaars inspiratie vonden.
Kunst kreeg de aandacht in
het middeleeuwse Brugge. Er
was ook geld voor. In de vijf
tiende eeuw diende het verval
van Brugge zich echter aan
door de verzanding van het
Zwin en de langzaam steeds
passiever wordende handel.
Nog enkele eeuwen lang bleef
Brugge drijven op de voorbije
roem, men teerde op het ver
gaarde geld, van een economi
sche wederopbloei was geen
sprake. Die is eigenlijk pas
deze eeuw gekomen met
het toerisme. Het sterk toege
nomen vreemdelingenverkeer is
een belangrijke ruggegraat
van de Brugse economie ge
worden.
Zoals gezegd: een bezoek
aan Brugge is de moeite
waard. Het bezoek wordt ech
ter nog veel waardevoller als
men iets weet van de geschie
denis van de stad en zodoende
de taal, die het rijke verleden
in Brugge spreekt, nog beter
kan begrijpen.
Vandaar dat wij in dit arti
kel heel beknopt iets over de
geschiedenis van Brugge me
nen te moeten zeggen. Het
veenachtige kustgebied, waar
op tevoren een Romeinse
nederzetting was ontstaan,
werd in de vijfde eeuw door
de Noordzee overspoeld. Na
enkele honderden jaren kwam
het land weer droog te liggen.
De zee had er niet alleen
vruchtbare klei achtergelaten,
maar ook brede kreken en in
hammen. Aan een van die in
hammen zou Brugge ontstaan.
De schoonzoon van Karei de
Kale bouwde er een kasteel,
dat onneembaar bleek te zijn
voor de Noormannen. In de
schaduw van het kasteel
groeide langzamerhand een
flinke nederzetting. Brugge
nam in betekenis toe. In 900
werd de St.-Donaaskerk ge
bouwd en spoedig daarna
kwamen er de eerste pero-
ehies.
De ligging aan het water
maakte Brugge samen met
het feit dat de handelaars me
dezeggenschap in het stadsbe
stuur kregen als handels
centrum steeds belangrijker.
Er werd door de Bruggelingen
veel geld verdiend. Niet alleen
Het is ondoenlijk in kort
bestek een opsomming te ge
ven van belangrijke beziens
waardigheden, want in feite is
Brugge zelf één groot mu
seum.
Bij het bezichtigen van
Brugge kan men het best de
auto ergens parkeren en met
een wandeling beginnen vanaf
de Markt. De Markt is altijd
al het belangrijkste plein van
de stad geweest. Elke zaterdag
ochtend wordt hier een we
kelijkse markt gehouden
waarvan de schrijver R. Du-
sauchoit in zijn boek „Brugge,
portret van een stad" zegt
dat die in 958 door Boudewijn
de Derde, graaf van Vlaande
ren reeds werd ingesteld.
Aan de zuidzijde ven de
Markt ziet men het voornaam
ste momument van Brugge,
namelijk het Belfort en de
Halle. Het eerste Belfort werd
ronid 1240 gebouwd. Het stads
bestuur vergaderde er. In 1280
werd de houten toren van het
Belfort door brand vernield.
Meteen werd een stenen stads
toren gebouwd. Gelijktijdig
ontstond de Halle. Rond 1300
kwamen de gebouwen klaar
Nadien zijn ze nog wel uitge
breid en wat veranderd.
Aan de oostzijde van de
Markt staat het provinciaal
hof, waar de provincieraad
van West-Vlaanderen zetelt.
Wanneer men vanaf de Markt
Een van de vele rustieke
plekjes die Brugge telt.
