Mensen moeten
dier beschermen
tegen mensheid
LANGMAN EN BOERTIEN GEVEN
ONVOLDOENDE VOOR UNCTAD-3
spotprent
Studentenoproer
in Zuid-Afrika:
het begon met een
Israël ongehoord
Van. vergrootglas
tot zonnebril
BRIEF UIT „POLITIEKE"
GEVANGENIS IN SAIGON
MEVROUW S. DE JONGE:
Faeilingeiv
jSXBOODQJJgK^QJ;
Druk op McGovern
zié te matigen
HUISDIEREN
BEESTACHTIG
Toen de bril voor het eerst
in de dertiende en veertiende
eeuw werd gedragen zaten de
twee aparte lensjes met een
handvat, door middel van een
klinknagel, aan elkaar. Niet
erg comfortabel.
Het ging iets beter toen de
neusbrug werd uitgevonden
en een rondevaste verbin
ding ontstond.
Pas in de achttiende eeuw
ontdekte iemand dat twee
pootjes langs de slaap een dui
delijke verbetering betekende.
Ouderwetse mensen in dit
tijd bleven bij het oude. Poten
langs de slaap vonden zij on-
zin. Hun hoed getuigde van
status en was tevens goed
voor het bevestigen van siga
rettenpijpje, vergrootglas en
leesbril.
Intellectuelen maakten
echter direct gebriiik van de
uitvinding en zorgden ervoor
dat de bril nog handiger werd
door een apart stukje schar
nierend aan de poten te be
vestigen. Dit stukje verdween
achter het oor.
In de negentiende eeuw
vj er den de dikke zijpoten ver
vangen door dunne buigbare
staalbuisjes, die in pasvorm
rond het oor konden worden
gebogen.
We accepteren de zonnebril, evenals vele andere dingen, tegenwoordig als een vanzelfsprekend
iets. Wé staan er niet bij stil dat er eeuwen overheen gingen voordat de „gespecialiseerde
bril" werd tot wat we nu op onze neus hebben. Het vergrootglas diende als voorganger van
de bril. De Romeinen gebruikten deze uitvinding. Ze namen ook wel een glazen bol met wa
ter. De monniken in de Middeleeuwen bedienden zich ook van het vergrootglas. Pas omstreeks
1285 kwam iemand op het idee om twee lenzen op een handvat aan'elkaar vast te maken
met een klinknagel. In de dertiende en veertiende eeuw werd het gebruik van de bril lang
zaam meer bekend. Er werden daarna allerlei uitvindingen gedaan, die de handigheid
van de bril ten goede kwamen. (Zie tekening boven).
Toen de ideale vorm van de bril gevonden was bedacht men dat er toch eigenlijk ook
wel een bril moest komen die de ogen kon beschermen tegen de zon. Op de ogen kun je nu
eenmaal geen zonnebrandcrème smeren en een verbrande rug geneest gemakkelijker dan
een oog beschadigd door ultraviolette straling. Toen ook voor de in de zon verblijvende
ogen iets was gevonden ging men de vorm van de bril veranderen. Zo gebeurde het dat de
laatste jaren levensgrote brillen verkocht werden. Dit jaar zijn die volgens Polaroid aan het
verdwijnen." Volgens Polaroid worden de zonnebrillen langzaam kleiner van vorm. Er zijn nu
goud- en zilvergetinte monturen, verder zijn er onder andere ook blauwe, gele, groene en
grijze monturen. De lenzen zijn donkerder. De poten worden recht, blijven op het oor. De
dubbele neusbrug is bij het mannelijke sportieve model nog aanwezig. De dames- en heren
zonnebrillen vertonen weinig verschillen. De Vietnam-bril, het diënstfietsje en grootmoe
ders lorgnet zijn achterhaald en worden vervangen door zelfbeschilderde, beklede of be
plakte zonnebrillen. Het plastic doorzichtige montuur in verschillende nuances is in
opkomst.
JOHANNESBURG Associa
ted Press) Een spotprent in
een studentenblad is eigenlijk
de aanleiding geweest tot de
huidige studentendemonstra
ties tegen de apartheid. Het
was een joto in „Wits Stu
dent", een publicatie vam de
Witwatersrand universiteit in
Johannesburg. Er stond een
naakt kind op dat in een w.c.-
pot gluurt en het onderschrift
luidde: „Neem me niet kwa
lijk. Bent u de minis ter-presi
dent?"
Met spoed werd dit gebrek
aan achting voor het officiële
gezag in beide huizen van het
parlement besproken. Mark
Douglas-Home, 21, - een Brit
en neef van de minister van
buitenlandse zaken, sir Alec
Douglas-Home die de verant
woordelijk redacteur van Wits
Student was, dook onder en
werd tenslotte het land uitge
zet.
Aanhangers van de aan de
regering zijnde nationalisti
sche partij zagen de spotprent
als een onduldbare aanval op
premier John Vorster en een
poging om het gezag te onder
mijnen. Anderen verweten de
regering dat zij te paniekerig
gereageerd had op een studen
tengrap.
Verantwoordelijke regerin
gen schenken in dit opzicht
geen aandacht aan wat er on.
der studenten gebeurt. Zij
gaan zeker niet over een stu
dentenblad debatteren in het
parlement", zo betoogde een
volksvertegenwoordiger van
de oppositie.
De minister van onderwijs
Johannes P. van der Spuy
dacht er echter anders over.
De spotprent was slechts de
top van de ijsberg van onrust
aan zekere universiteiten
t„welke aan subversie grenst."
„Het past precies in het kader
van het studentenactivisme zo
als dit zich in andere delen
van de wereld heeft geopen
baard. Er is een kleine groep
studenten die het gezag in ie
dere vorm wil aantgstenj
Vam der Spuy ontbood de
rector van Witwatersrand naar
Kaapstad en dwong hem zijn
verontschuldigingen aan te
bieden. De studentenraad van
de universiteit wilde echter
niet van verontschuldigingen
weten en de meeste leden tra
den af.
Senator Owne Horwood, die
vroeger zelf rector is geweest,
drong er bij de regering op
aan „onverantwoordelijk ge
drag en gebrek aan achting
voor het gezag" hard aan te
pakken.
Een andere nationalistische
woordvoerder zei: „Het land is
niet bereid de deuren van zijn
universiteiten open te zetten
voor agitators, voor mensen
die orde en gezag willen af
breken en een chaos willen
veroorzaken."
Hoewel sommige Afrikaners
Engels-talige universiteiten zo
als Witwatersrand met afkeer
bekijken, maken zij zich voor
al zorgen over de Stellenbosch
universiteit.
Aan Stellenbosch heeft iede
re Zuidafrikaanse minister
president gestudeerd en het
wordt beschouwd als de wieg
van de Afrikaner kuituur en
traditie. Minister-president
Vorster is curator van Stellen
bosch.
Stellenbosch dat lang een
burcht van behoudendheid is
geweest, probeert de laatste
tijd een eigen weg te gaan. De
studenten beginnen gemakke
lijk over haardracht en kle
ding te denken. Belangrijker
is het hartelijke welkom dat
bekende niet-blanke bezoekers
werd bereid. Tot hen behoorde
Roy Wilkins, voorvechter voor
de burgerrechten in de VS,
het Amerikaanse congreslid
Charles C. Diggs jr. en de
president van Malawi, Kamoe-
zoe Banda.
Behoudende Afrikaner-lei
ders staan afkerig tegenover
deze ontwikkeling, maar zij
schijnen nog niet te weten hoe
zij het getij moeten keren.
Uit het politieoptreden van
de afgelopen dagen blijkt ech.
ter voldoende dat de regering
denkt met hard optreden de
studenten weer in het gareel
te kunnen krijgen.
PARIJS (AP) Een Fransman, die al twee jaar m de
gevangenis in Saigon zit, omdat hij in de binnenstad van
Saigon de vlag van de Vietcong had gehesen, heeft in een
brief aan het Franse communistische dagblad „l'Humanité"
verklaard dat er honderden politieke gevangenen in de ge
vangenis van Saigon zitten en dat folteringen, ondervoeding
en ziekte aan de orde van de dag zijn.
De brief was afkomstig van André Menras,.die samen met
Jean-Pierre Debreis werd gearresteerd, toen zij de vlag van
de Vietcong op een militair standbeeld in Saigon hesen.
Menras, die in de Chi Hoa gevangenis zit, schreef dat
eenderde van de 5000 gevangenen politieke gevangenen zijn,
waarvan er enkele nog niet eens volwassen zijn. Van de
25 gevangenen, die in zijn cel zitten, hebben er 23 tuber
culose. Het eten is slecht.
WASHINGTIN (Rtr.) De
scherp tegen de oorlog in Viet
nam gekante senator George
McGovern vooraan in de race
om de democratische nomina-
tuur staat onder steeds gro
ter wordende druk om zijn libe
rale denkbeelden te matigen.
Men heeft hem gezegd som
mige van zijn voorstellen en
radicale standpunten te wijzi
gen wil hij kandidaat voor het
presidentschap worden en ooit
in het Witte Huis komen.
De waarschuwingen zijn af
komstig van gouverneurs van
zuidelijke staten en van sena
tor Edmund Muskie, eveneens
nog steeds kandidaat voor de
nominatuur.
Volgens waarnemers zouden
vele per traditie op de demo
craten stemmende kiezers lie
ver een herverkiezing van
Nixon zien dan een McGovern
in het Witte Huis als deze zijn
soms radicale standpunten
handhaaft. Men erkende ech
ter onmiddellijk dat McGo
vern op dit moment alles be
halve te verslaan is.
(Van onze correspondent)
TEL AVIV Na een we
kenlange publieke discussie is
de zaak van de 18-jarige Giora
Neumann zondag door een mi
litaire rechtba/nk in Tel Aviv
behandeld. Giora Neumann is
een Israëlische dienstweige
raar die vanwege zijn princi
piële weigering om de militai
re dienstplicht te vervullen in
Israël veel opzien heeft ge
baard. Zijn politieke overtui.
ging is volgens Giora Neu
mann niet in overeenstemming
te brengen met de vervulling
van de dienstplicht in een le
ger dat volgens hem een be
zettingsleger is. Giora is dan
ook niet bereid de eed van
trouw aan het Israëlische leger
te zweren.
In een telegram aan zijn ou
ders steunt de Franse Nobel
prijswinnaar Jean Paul Sartre
de opvattingen van Neumann.
De Franse schrijver-filosoof
Sartre zegt het eens te zijn
met Giora Neumann dat het
voormalige Israëlische defen-
sieleger plaats heeft gemaakt
voor een Israëlisch aanvalsle-
ger. Het Nederlands Palestina
comité heeft in een telegran
aan de Israëlische premiet
Golda Meir om de vrijlating
van Giora Neumann gevraagd
Het is in Israel een zeer zeld
zaam gebeuren dat iemand
weigert de dienstplicht te ver
vullen. Het woord dienstwei
geraar komt in de Israëlische
wet niet eens voor. Uitsluitend
op religieuze gronden kan aan
dienstplichtigen vrijstelling
voor militaire dienst verleend
worden. In het verleden heeft
Israël weliswaar ongeveer 20
dienstweigeraars gekend, maar
in deze gevallen werd reeds in
een vroeg stadium een oplos
sing gevonden. Deze dienst-
weiigeraars werden soms om
psychische redenen afgekeurd
of zij konden een alternatieve
dienstplicht vervullen door in
ziekenhuizen of in semi-mili-
t aire landbouwnederzettingen
te werken.
Giora Neumann wil zijn
zaak echter zeer principieel
'uitvechten voor zijn geweten.
Gezien de centrale plaats die
het leger in de Israëlische sa
menleving inneemt, is bet be
grijpelijk dat de discussies
over de zaak Giora Neumann
hoog zijn opgelaaid. Een Israë
lische dienstplichtige moet
voor de vervulling van zijn
militaire dienst 3 tot 314 jaar
onder de wapenen.
De Israëlische vice-premier
en minister van onderwijs en
cultuur Yigal Allon bracht de
algemene afkeuring van de
ideologische opvatting van Gi
ora Neumann onder de Israëli
sche bevolking onder woorden.
Allon zei in een lezing over
het Israëlische burgerschap
voor middelbare scholieren,
dat Giora moet gehoorzamen
aan de wet: „Giora heeft alle
rechten van een Israëli, maar
lok alle plichten". Minister
Won sprak in scherpe be-
ooordingen zijn veroordeling
uit over Giora Neumann, dia
net in het leger wilde dienen
lat hem en zijn familie be-
herming heeft geboden.
Sinds november 1971 is Gio-
ra Neumann al vijf keer tot
gevangenisstraffen van 35 da
gen veroordeeld. Het militaire
tribunaal heeft gisteren beslo
ten het proces tegen Giora
over een maand voort te zet-
'en, opdat de beschuldigingen
die tegen hem worden inge
bracht, nogmaals aan en na
dere studie kunner worden
onderworpen.
reactie'krijgt, ontdek je dat
er toch ook goede mensen
zijn en zie je het nut van je
werk weer in".
Het werk dat mevrouw De
Jonge en haar helpers en
helpsters doen, is wel erg
vermoeiend en zenuwslo
pend. „Als ze na een middag
en avond handtekeningen
vragen of kaarten verkopen,
terugkomt, is ze bekaf", zegt
haar man. Mevrouw De
Jonge. „Het vinden van hel
pers en helpsters is niet al
tijd even eenvoudig. Ook
hier stuit je op dat passieve.
Ze maken er zich af door te
zeggen dat ze geen tijd heb
ben. Onder deze laatsten be
vinden zich echter ook huis
vrouwen, die alleen hun
huishouden hebben en volop
tijd hebben om koffie te
drinken. Sommigen beweren
tóch van dieren te houden.
Ze hebben dan inderdaad
een aantal huisdieren, maar
die hebben ze dan vaak uit
puur egoïsme".
„Huisdieren leveren ook
nogal eens een heel probleem
op. Ze worden vaak aange
schaft en behandeld als een
stuk speelgoed. Is het kind
het stuk speelgoed beu, dan
wordt het verwaarloosd, naar
een asiel gebracht, of bij ie
mand voor de deur gezet
waarvan men weet dat hij of
zij van dieren houdt. Het is
voor zo'n asiel, of voor de
mensen die van dieren hou
den niet altijd even gemak
kelijk een tehuis voor de
dieren te vinden. Je kunt ze
niet allemaal zelf houden.
Vooral in de tijd van de
publicaties over toxoplasmo
se, veroorzaakt door poezen
leverde het plaatsen van de
buiten de deur gezette poe
zen heel wat moeilijkheden
op. Toxo is trouwens op deze
manier heer gekomen,", zegt
mevrouw De Jonge wijzend
op een grote wit-grijze poes.
„Nu we buiten wonen kun
nen we aan het nemen van
huisdieren denken. Eerst
woonden we op een flat,
daar kun je bijna geen die
ren herbergen. Nu hebben
we onder andere ook twee
ganzen over het gras rond
het huis lopen. Ze zijn net zo
min gemeen als de bouvier.
Als je buiten in het gras
gaat zitten komen de ganzen
heel lief bij je zitten".
DEN HAAG (ANP) De
ministers Langman (Economi
sche Zaken) en Boertien
(Ontwikkelingshulp) hebben
de Eerste Kamer in een voor
lopige algemene beschouwing
over de resultaten van Unctad
3 meegedeeld dat de conferen
tie een onvoldoende bijdrage
heeft geleverd aan de uitvoe-
r'ng van de VN-strategie voor
het tweede ontwikkelingsde-
cennium. Hierdoor is een situ
atie ontstaan, die de verplich
ting oplegt tot ernstig beraad
°ver internationale acties. De-
2e zijn nodig om tijdige ver
wezenlijking van de doelstel
lingen van de VN-strategie
alsnog te verzekeren, aldus
deze ministers. Zij menen dal
de regering dan ook zal moe
ten bezien welke activiteiten
van Nederlandse zijde in dit
verband gewenst en mogelijk
zijn.
Ondanks de bescheiden
vooruitgang hebben zich toch
nieuwe mogelijkheden afgete
kend, in bepaalde gevallen
mede dank zij de Nederlandse
vasthoudendheid, met name
ten aanzien van de hervor
ming van het internationale
monetaire stelsel en de Gatt-
Unctad-verhouding. Wat de
'Gatt betreft zullen in dit op
zicht de onderhandelingen van
1973 van groot gewicht zijn
Eerst aan de hand van de in
die instellingen verkregen re
sultaten zal het mogelijk zijn
een eindoordeel te geven om
trent de werkelijke betekenis
van de overeenkomsten op
Unctad 3.
De ministers noemen enkele
factoren die op de uitkomsten
van de conferentie van invloed
zijn geweest. Tegenstellingen
binnen de groep van ontwik
kelingslanden waren oorzaak
van het te laat indienen van
een groot aantal ontwerp-reso-
luties. De aanvankelijk gema
nifesteerde solidariteit in de
groep van 77 (de groep ont
wikkelingslanden) leed duide
lijk onder de verschillen van
men ng b oorbeeld m.b.t. hei
vraagstuk van de minst-ont
wikkelde landen.
In het algemeen waren de
westelijke ontwikkelde landen
niet bereid - en in een aantal
gevallen door een te late in
diening niet in staat - zonder
meer steun aan deze ontwerp
resoluties te geven. In een
groot aantal gevallen kwamen
na moeizaam onderhandelen
compromisteksten tot stand,
die de groep van 77 weliswaar
niet geheel konden bevredi
gen, maar uiteindelijk toch tot
overeenstemming leidden. In
sommige van deze gevallen
gaven b-groeplanden (de
groep rijke westelijke landen)
echter weer verklaringen af
waarin interpretaties werden
gegeven en voorbehouden ge
maakt, waarmee in feite het
ovareengekomene werd terug
genomen.
De redenen waarom een
aantal b-groepl anden slechts
in bescheiden mate aan de
materiële wensen van de ont
wikkelingslanden konden te
gemoet komen ware mede ge
legen in de interne en-of ex
terne politieke problemen
waarvoor een aantal grotere
westelijke landen zich gesteld
zien.
Voor de lidstaten van de
EEG, mede beziggehouden
door de problemen die samen
hangen met de uitbreiding van
de Europese Gemeenschap,
heeft bovendien de complica
tie bestaan dat de raad Van
ministers van de EEG geen
ondubbelzinnig gemeenschap
pelijk standpunt voor Unctad
3 heeft kunnen formuleren.
Deze situatie is mede ontstaan
doordat de Europese Commis
sie in een te laat stadium met
voorstellen is gekomen.
In tegenstelling tot de
standpunten van de meeste b-
groeplanden waaronder onze
EEG-partners, getuigde de Ne
derlandse stellingname, geïn
spireerd door de grote politie
ke prioriteit die in Nederland
aan het ontwikkelingsvraag
stuk wordt toegekend, veelal
van een grotere bereidheid om
op de voorstellen van de ont
wikkelingslanden in te gaan.
Desondanks was het ook voor
Nederland niet mogelijk om
de zienswijze van ontwikke
lingslanden op een aantal door
hen belangrijk geachte onder
werpen te volgen (o.a. het
scbuldenvraagstuk en de juri
dische vorm van een gedrags
code voor de hjnscheep-
vaart).
Mede door het uitblijven
van materiële resultaten gin
gen de ontwikkelingslanden in
de tweede helft van de confe
rentie sterke nadruk leggen op
de institutionele vraagstukken.
In dit opzicht achten de minis
ters voor de toekomst funda
menteel het verschil van in
zicht tussen enerzijds de groep
van 77 en andei-zijds de In
greep over de plaats en bete
kenis van de Unctad in het
internationale handelspolitie
ke, financiële en monetaire
overleg.
De groep van 77 voelt in
beginsel voor een versterkte
positie van Unctad, terwijl de
westelijke ontwikkelde landen
zich zeer terughoudend heb
ben getoond om hieraan hun
medewerking te verlenen. Het
motief voor de ontwikkelings
landen is stellig hun verlangen
een reële onderhandelinsposi-
tie te verwerven in het inter
nationale handelspolitieke en
monetaire overleg.
„De mensen moeten de
dieren beschermen tegen de
mensheid. Het klinkt raar,
maar het is zo", zegt me
vrouw S. de Jonge, die even
buiten Axel in Zeeuwsch-
Vlaanderen woont. Veel
mensen kennen haar als de
vrouw, die altijd opkomt
voor zeehonden.
Ze is inderdaad een van de
velen, die reageerden op de
vraag om hulp voor zeehon
den, die worden doodge
knuppeld om de vrouw in
een dure bontmantel te kun
nen hullen.
Het zijn echter niet alleen
de zeehonden die mevrouw
De Jonge interesseren. „Men
krijgt misschien die indruk,
omdat we op het moment
veel aandacht aan de zeehon
den besteden. Wij, mijn man
en ik, gaan echter van het
principe uit, dat je je beter
met één actie tegelijk kunt
bezighouden. Als dit project
geslaagd is beginnen we
weer aan iets anders. Maar
het wordt dan wel weer iets
met dieren. Ik geloof niet
dat ik iets dergelijks voor
mensen zou kunnen opzetten.
In bepaalde opzichten hou ik
meer van dieren. Ze zijn lie
ver. Moet je de reacties van
sommige mensen eens horen
tijdens bijvoorbeeld een
handtekeningenactie.
Eén reactie zal ik nooit
vergeten. Een vrouw zei me
eens: „Waarom dit alles, het
zijn toch maar beesten, die
zijn er toch voor ons?" Ik
heb geantwoord dat wij
beesten van mensen zijn. De
manier waarop wij dieren
afmaken is beestachtig.
Handtekeningenacties vind
ik het vervelendste werk. De
mensen zijn zo laks, ieder
initiatief ontbreekt. Sommige
vrouwen kijken als ik bel
boven uit het raam en vin
den het nog teveel moeite
om even naar beneden te
komen om een handtekening
te zetten. Het werk kan zo
ontmoedigend zijn. Maar als
je dan een fijne, pos.itieve
Mevrouw S. de Jonge.
eindredactie
rieja van aart
