Water, 500 maal zuiverder dan ons drinkwater egel jijen houden moeilijke hobby \Kookaad trekt amateur-imker an huis ndien, •zegel el pzegel binnenland buitenland n Visser en Belgisch initiatief Zuiver '70 ct. per m3 fl 20 20106 NCfC. X0l.li, BRUSSEL De zoetwatervoorziening is in alle tijden een probleem geweest, van het ogenblik af dat de mensen zich in steden concentreerden. De Assyriërs bouwden reeds 800 jaar vóór Christus een 30 km lang aquaduct naar de stad Ninive en de Romeinen waren meesters geworden in de aanleg van dergelijke waterleidingen. In het oude Inca-rijk werd een aquaduct van niet minder dan 600 km lengte gevonden dat de heilige stad Machu Pichu bevoorraadde. Veel van de rivieren en stromen in de geïndustria liseerde landen zijn thans riolen geworden. Maar men mag niet uit het oog verliezen, dat al in de 18e eeuw de vervuiling van rivierwater de overheid dwong tot het zuiveren van het drinkwater door middel van bezinking en filtratie. Tot voor korte tijd bleek watergebrek uitsluitend een probleem te zijn voor dorre, onvruchtbare gebieden, zoals in sommige Arabische en Aziatische landen, waar dan ook de eerste ontziltingsinstallaties van zeewater werden gebouwd. Deze bleken echter zeer duur te zijn en hadden een laag rendement. Sedert enkele jaren is men ook in de geïndustrialiseerde landen tot de ontdekking ge komen. dat de zoetwatervoor- ziening op korte termijn een acuut probleem zal worden, omdat de gewone waterwin ningsmiddelen weldra ontoe reikend zulllen zijn. Een in- (Van een onzer verslaggevers) jftwOLLE In de Lauwerszee- en Flevopolder bloeit volgende maand bet Rlzaad. De gele bloemen oefenen een grote aantrekkingskracht uit op de bjjen. die daar een overvloed aan nectar en stuifmeel kunnen verzamelen. Tiizenden amateur-imkers trekken de eerste weken van mei dan ook met kasten naar de polders en laten die daar tijdens de drie tot vier weken rende bloei van het koolzaad staan. Hun bijenvolken kunnen dan de zo I begeerde honing verzamelen. [wiet minder dan 1400 hectare koolzaad wordt dan in de Flevopolder door de bijen van de leden van de Ver- jiMjigiiig tot Bevordering van de Bijenteelt in Nederland bevlogen. De imkers uit Noord-Holland en Utrecht, Gel- Iderland, Overijssel en Drenthe, hopen eind mei of begin juni de kasten weer op te halen en dan zal een oogst van veertig' pond koolzaadhoning per bijenvolk geen uitzondering zijn. at het er jaren naar it uitgezien dat de laatste ;er spoedig ten grave zou Jden gectragen, komt het len van bijen de laatste weer in de belangstel- Het heideboertje, dat r zijn bedoeninkje een bijenkorven had staan, is irdaad uitgestorven. Be- isimkers zijn er nauwelijks meer. Wat ons land aan ho utig en was nodig heeft, wordt al sinds jaar en dag B^pvoerd uit landen, waar de- re produkten goedkoper kun- oen worden gewonnen dan hier. Maar terwijl dus de ho- mxxgproducenten-om-den— brode hun volken van de hand dedei kwam de amateur-im kerij p. De Vereniging tot Bevorde ring van de Bijenteelt, waar van hierboven sprake, heeft in °ns land op het ogenblik al ruim 5500 leden. Zowel in de grote stad als in de dorpen, rijn er nu mensen, die in hun tuintje een aantal bijenkasten hebben staan. Niet altijd tot genoegen overigens van de bu ren, die bang zijn voor de getijgerde angeldraagsters. Daarom gaat men er steeds meer toe over bijen >n te kweken, die niet zo gnO mei de angel klaar staan. Vredelie vende bijen dus, die de buurt verzoenen met het feit, dat er een bijenhouder in de staat woont. Wil de imker met een ander ras beginnen, dan verwijdert hij de koningin de moer uit zijn volk en geeft ze een nieuwe, bijvoorbeeld van het zachtaardige Carnica-ras. te rug. Zo'n goedbevruchte moer van dit soort, kan f 25,- tot f 30.- kosten. Na ongeveer twee maanden worden de kas ten dan bevolkt door een ge heel nieuw ras. Bijen, de werksters wel te verstaan, gaan in volwassen staat drie tot vier weken mee. De ont wikkeling van ei tot imago duurt ook drie weken. De moer kan per dag wel duizend eieren leggen. De jonge werk bijen zorgen vérder voor de opvoeding van de larven. Af hankelijk van hun leeftijd hebben deze bijen allerlei ta ken. Zo is er ook een aantal, dat op warme dagen de tem peratuur in de kasten op peil moet houden, door met de vleugels te wapperen. Tenslot te worden ze haalbijen, vlie gen uit om honing en stuif meel te halen. In de loop van het voorjaar breiden de volken zich gewel dig uit. Zo'n enkele kast kan dan wel 50.000 bijen bevat ten. De meeste amateur-imkers laten hun kasten alleen 's win ters in de tuin staan. In voor jaar en zomer trekken ze er mee naar de plaatsen waar bloeiende pianten een rijke oogst beloven. Het oogsten van de honing geschiedt door het zogenaamde slingeren, waardoor de raten hun zoete inhoud in cellen op geborgen, los laten. De moder ne imker gebruikt kasten, die voorzien zijn van kunstraten. Deze kan men als laden in- en uitschuiven, zodat het oogsten geen problemen oplevert. De bijenkasten worden in april vaak bij bloeiende vruchtbomen geplaatst en in mei bij de bloeiende koolzaad velden. Is begin juni de kool zaadhoning uit de kasten ver wijderd, dan zoekt men een nieuw drachtveld voor de bij en. Vaak worden de kasten nu geplaatst in de buurt van bloeiende linden of bij wilgen roosjes. Linde-honing is erg geliefd. Tenslotte, in augustus, zoeken de amateur-imkers de heide op. Daar wordt de laat ste honing gewonnen, voor de bijen hun winterstalling op zoeken. Met suiker worden ze door de koude tijd heengehol- pen. Er komt de nodige deskun digheid bij kijken, voor men zover is, dat de bijenhouderij honing oplevert. Het is geen gemakkelijke hobby en daar om hebben de meeste afdelin gen van de bijenhoudersvere nigingen cursussen georgani seerd voor beginnende im kers. Steeds meer amateur-imkers zorgen er voor, dat de imkerij voor ons land behouden blijft. Overigens is in Noord-Lim burg al weer een nieuwe vorm van beroepsimkerij in op komst. Op enkele honderden hectaren worden daar, onder glas, augurken geteelt. Deze teelt is alleen mogelijk als de bloeiende plantjes door bijen worden bezocht, die voor kruisbestuiving zorgen. Pas daarna kunnen zich de au gurkjes vormen. Tegen ver goeding kunnen nu imkers in Noord-Limburg hun bijenvol ken in de kassen plaatsen. <t De kasten staan klaar. De haalbijen kun nen aan het inzamelen van honing en stuifmeel beginnen. O Duizenden bijenkasten staan er bin nenkort weer bij de bloeien de koolzaad velden van de Flevo- en Lauwerszee- polders. Met vrachtwagens zijn ze van heinde en ver aangevoerd. dustriële agglomeratie, zoals die van Rotterdam, verbruikt nu reeds 30.000 m3 water per dag, terwijl b.v. in Victoria, de hoofdstad van Hongkong, de watervoorziening bijna dra matische vormen aanneemt. Sedert vele jaren werd dan ook gezocht om een oude droom van de mensheid tot werkelijkheid te maken: het zeewater in zoet water om te zetten. Die onderzoekingen werden het verst doorgedre ven in de Verenigde Staten, onder auspiciën van het Office of Saline Water. Toen in 1965, in Washington, het eerste wereldsymposium over de ontzilting van zeewa ter werd gehouden, besloten enkele Belgische maatschap pijen een vennootschap op te richten die tot doel had een rendabele ontziltingsinstallatie door verdamping te bestude ren en te ontwerpen. Om van de Amerikaanse er varingen te kunnen genieten werd in 1966 een maatschappij van Amerikaans recht, de Uni versal Desalting Corporation of U.D.C. opgericht. In 1968 kochten drie Belgische venno ten, namelijk Cockerill, Ha- mon-Sobelco en Traction et Eleetricité, alle aandelen op, maar de U.D.C. behield haar maatschappelijke zetel in Amerika. De samenwerking van Amerikaanse en Belgische ingenieurs en technici van het New Yorks en het Brussels bureau van deze maatschappij heeft geleid tot de bouw van een prototype van ontziltings installatie - de eerste in Euro pa - in de gebouwen van de elektriciteitscentrale van EBES te Bredene bij Oosten de, een prototype dat, volgens een origineel procédé, waarop trouwens octrooi is genomen, het zeewater omzet in zoet en bacteriologisch drinkbaar wa ter. Het toegepaste procédé is een meertrapsdistillatie in to- renopstellimg en wordt het Ho rizontal Tube Multiple Effect genoemd, omdat de verdam pingsbuizen hier inderdaad horizontaal liggen, wat enorme voordelen biedt vergeleken met de tot nog toe gebruikte multiflash- en andere instal laties met verticale buizen. Zeer summier weergegeven werkt deze installatie als volgt: aan het zeewater wordt zwavelzuur toegevoegd om de carbonaten en bicarbonaten om te zetten in koolzuur. Ver volgens gaat het zeewater door een ontgasser om de zuurstof en het koolzjjur te verwijde ren en aldus de corrosie van de uitrusting te voorkomen. Het zeewater wordt vervol gens door vier voorverwar- mers geleid, waarin het gelei delijk wordt verwarmd. Het valt dan als een regen neer in de eerste verdamper op de buitenkant van een buizen bundel, waar binnenin de stoom circuleert, verkregen van de laatste trap van een turbine van de elektriciteits centrale. Deze afgewerkte stoom heeft nog weinig waar de voor de elektriciteitscentra le zelf. De stoom condenseert zich in de buizen, verwarmt het zeewater dat hierdoor ge deeltelijk wordt verdampt. De aldus verkregen damp wordt naar een gelijkaardige ver damper van de tweede trap geleid waarin het opnieuw verdampt door een regen van pekel, afkomstig van de eerste trap. Dit verschijnsel doet zich eveneens voor in de laatste twee trappen. De circulatie tussen de verdampers wordt verkregen door drukverschil, zodat pompen overbodig zijn. Het ontzilte water wordt dan, tegen een temperatuur van 45 graden Celsius, naar de con densator geleid, waar het voor de laatste maal wordt afge koeld. In dit stadium worden de condensatieprodukten van iedere trap (het ontzilte wa ter) door een pomp opgezogen en naar de waterreservoirs ge leid, terwijl de pekel wordt afgevoerd. Om enig idee te hebben over de zuiverheid van het aldus verkregen water, moet men weten dat het zeewater waarmee dit prototype ge voed wordt, een gehalte heeft van 35.000 milligram zout per kilogram. Bij drink baar water mag dit gehalte de 500 milligram niet over treffen (dus 70 maal min der). Het in deze installatie geproduceerde zoet water heeft slechts een gehalte van één milligram per kilo gram. Het is dus 500 maal zuiverder dan gewoon drink baar water! Dit is niet het enige voor deel van de Belgische ontzil tingsinstallatie. De oorspron kelijkheid van de hier toege paste technologie biedt nog, t.o.v. de reeds bestaande dis tillaties, de volgende voorde len: De" torenopstelling vermin dert aanzienlijk de vereiste grondoppervlakte wat een zeer groot voordeel is in geïndustrialiseerde landen. De doorstroming van het water door gravitatie, ver mindert het aantal pompen aanmerkelijk. Enkel het zeewater wordt, met zijn initiaal gehalte aan zouten, op hoge temperatuur gebracht, terwijl bij de werk wijze multiflash van de andere distillaties de gecon centreerde pekel wordt ver warmd. De Belgische con ceptie vermindert dus aan zienlijk het gevaar van cor rosie en neerslag in de buis leidingen. Hoge concentratie van de afvalpekei, hetgeen de fy sieke en chemische voorbe handeling economischer maakt daar een minder be langrijke hoeveelheid sup pletiewater vereist wordt. In het Belgisch prototype le vert 12 ton zeewater 8 ton ontzilt water op. Aanzienlijke vermindering van de investeringen, dank zij de warmtetransmissie- coëfficiënten, ingevolge de bijzonder technologische conceptie van de verdam pers. Grote bedrijfssoepelheid. Het Belgische prototype van ontziltingsinstallatie te Oosten de heeft een normale capaci teit van 300 m3 en een maxi male capaciteit van 400 m3 per dag. Ze produceert nu on geveer 175 m3 zoet water per dag. Ze werd in een elektrici teitscentrale gemonteerd, om dat de meest economische wij ze om zeewater in zoet water om te zetten, het koppelen van die installaties aan elektrici teitscentrales is. Inderdaad kan men aldus de gedegra deerde energie van de elektri citeitscentrale benutten, hetzij door aftapping vzan stoomtur bines met tegendruk, hetzij door het gebruik van de warmte der ontsnappingsgas- sen van de gasturbines. Het Belgisch prototype is uitgerust met een zeer com plexe en uitgebreide meetap paratuur die het research- work mogelijk maakt en waarvan alle gegevens dioor een computer worden gecon troleerd. De buisleidingen b.v. zijn in een koperlegering, maar er wordt tevens naar an dere metaallegeringen gezocht. Het is duidelijk dat, van economisch oogpunt uit, de kostprijs van het ontzilte zee water een van de belangrijk ste, zo niet de beslissende fac tor vormt voor de bouw van een ontziltingsinstallatie. ,De bijzonderste studies worden dan ook hierop geconcen treerd. Het afschrijven van een in stallatie over een normale tijd van 15 jaar en tegen de thans toegepaste interestvoet van 9 procent, beloopt meer dan 35 pet van de kostprijs van het geproduceerde water in een middelgrote installatie, terwijl de prijs van de primaire warmte-energie 25 tot 35 pet van de totale prijs van het water uitmaakt. In een instal latie van 10.000 m3 - die de meest gebruikelijke is - kan de kostprijs van een kubieke meter water op 12 tot 15 Bel gische frank worden geraamd en in een installatie van 100.000 m3 op minder dan 10 Belg. frank, 70 cent per kubie ke meter dus. De Universal Desalting Cor poration (U.D.C.) te Brussel bestudeert nu reeds de bouw van ontziltingsinstaliaties in verschillende landen. In België zelf worden in het kader van de bouw in Zeebrug- ge van een kerncentrale met vier reactoren van ieder 800 megawatt, vijf ontzdltingsstati- ons gepland die ieder 15.000 m3 zoet water per dag zullen produceren wat een gezamen lijke produktie van 75.000 m3 (met geprogrammeerde revisie van ieder der vijf stations) garandeert, of wel het nodige water voor een gebied met meer dan 1 miljoen inwo ners.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1972 | | pagina 21