MAKRO-BIOTIES
KERSTDINEE
Dr. Terruwe en het alternatief dat liefde heet
SOUTHERN COMFORT
wij
nu
ESQ
Kabinet blijft bij afkopen
van subsidie aan kerken
Refter
geur
NVSH sticht
3
rrm
w
KERSTMAM
jongeren
pagina
1 sterdag '8 december 1971
a
door
dr. corn, verhoeven
televisie van
NEDERLAND 1
NEDERLAND 2
DUITSLAND 1
DUITSLAND 2
BELGIË VLAAMS
Zaterdag 18 december 1971
l■■■■Mi
^aic'
Kerstmis is het feest van de vrede.
Dat het een feest is klopt, maar van
die vrede merken we eigenlijk ver
domd weinig, leder jaar in de kerst
tijd hoor je deze kreten weer. leder
een is het er wel over eens dat
Kerstmis lang geen vredesfeest is
en niemand weet hoe het dat dan
wel zou moeten worden. Zo ont
staat het bekende gevoel van mach
teloosheid: wat moet je doen als
min of meer hippe vogel in het
knusse Zuidwest-Nederland? Je
schuift met de hele kalkoenen eten
de en kerstliedjes brommende fami
lie onder de met ballen behangen
boom of je kruipt twee dagen lang
in bed tot alle kaarsen gedoofd zijn
en de herdertjes stijf bevroren zijn
van het bij nacht in het veld liggen.
Er zijn ook mensen die de kerst
dagen in een grote groep doorbren
gen, pratend over zin en onzin van
het vredesfeest. De kerken zijn op
de kerstdagen altijd goed bezet.
Mensen die er anders nooit komen,
vinden dat hun Kerstmis niet af is
als ze het kerstevangelie niet ge
hoord hebben en niet ontroerd heb
ben geluisterd naar het door een
jongenskoor gezangen „Stille nacht,
heilige nacht".
Maar dit alles brengt de begrippen
„Kerstmis" en „vrede" niet daad
werkelijk bij elkaar. Dat doet de
kerstkaartenactie van Amnesty In
ternational ook niet. Dat is inmiddels
ook een onderdeel van het kerst
feest geworden, er bijna net zo on
verbrekelijk mee verbonden als de
ballen en de boom. Het is ook een
manier van Kerstmis vieren, een ma
nier echter die meer betekenis heeft
dan het bij elektrisch kaarslicht luis
teren naar een plaat van de Wiener
Sangerknaben.
Je zou zeggen dat het weinig nut
heeft een kaart aan een politieke
gevangene te sturen, maar de
praktijk heeft bewezen dat zoiets
soms wel degelijk effect kan
hebben. Denk maar aan Mikis
Theodorakis, die naar men zegt
mede dankzij de kaartenactie van
Amnesty International door het
Griekse kolonelsbewind is
vrijgelaten. Dat vrijlaten van
politieke gevangenen gebeurt echter
jammer genoeg niet al te
vaak, maar zo'n kaartenactie heeft
toch al succes als men zich in een of
ander land gaat afvragen waarom er
zoveel kaarten voor een gevangene
komen. En als er veel druppels op
een gloeiende plaat komen.... Dus:
knip de bijstaande kaart uit, plak
hem op een stukje stevig papier en
stuur hem op. Je kunt ook aan
kaarten (vijftig cent per stuk)
komen door storting op gironummer
454000 t.n.v. Amnesty International
in Amsterdam. Je krijgt dan ook
een lijst met namen en adressen van
politieke gevangenen.
Uit die lijst nemen we er enkele
over:
Bruno Kolysko, een 28-jarige
arbeider, zit in de DDR een straf
van drie jaar uit wegens het uiten
van anti-communistische
opvattingen. Adres:
Strafvollzugsanstalt Kottbus, DDR.
mevrouw Busono Wiwoho wordt
al zes jaar zonder enige vorm van
proces gevangen gehouden. Ze zit in
Plantugan Prison Camp (Tapol)
near Semarang, Java, Indonesia.
Akram Sion Baher is een jood,
die in Irak wordt vastgehouden.
Waarom is nooit bekend geworden.
Zijn adres: Kasr Nihaya, Bagdad.
Morlai Bai Kamara zit in Sierra
Leone gevangen omdat hij
aanhanger was van een verboden
partij. Zijn beroep tegen
veroordeling wegens hoogverraad
werd afgewezen. Adres: Pademba
Road Prison, Freetown, Sierra
Leone.
Cosmas Desmond, een 35-jarige
priester staat onder huisarrest,
omdat hij een boek schreef over
reservaten voor in de steden
ongewenste Afrikanen. Zijn adres:
17, Fourth Avenue Parkhurst,
Johannesburg, Zuid-Afrika.
Chang Hua-ming is een
Taiwanese journalist, die wegens
het schrijven van propaganda tegen
de regering van Tsjang Kai Sjek
voor acht jaar in de cel zit. Adres:
Mr. Chang Hua-ming, P.O. Box
7908-2, Chin-Hsi, Tai-Tung.
Kalliopi Katsigra zit een straf
van acht jaar uit in een Griekse
gevangenis. Na martelingen
(waardoor ze ernstig ziek is) is ze
veroordeeld wegens ondermijnende
activiteiten. Haar adres: Korydallos-
gevangenis, Athene, Griekenland.
Jose Alves Tavares B" ro is lid
van de verboden Portugese
communistische partij. Hij heeft al
twee keer in de gevangenis gezeten
en heeft nu een straf van vijftien
jaar gekregen. Adres: Cadeia do
Forte de Peniche, Penichee,
Portugal.
Nikolai Iwanovitsj Baranow
werd zoals zoveel politieke
delinquenten in Rusland wegens
anti-Sowjet agitatie en propaganda
in een psychiatrische inrichting
opgesloten. Zijn adres: SSR, RSFSR,
9 Leningrad, Arsenalnaya 9 - P-ya
U.S. 20-st 5 - Tyuremnaya Boinitsa.
DE nieuwste single van Bob Dylan,
„George Jackson", is weer helemaal
op de protesttoer. Op indringende
wijze betreurt Dylan de dood van
Soledad Brother Jackson. Dit
onderwerp is voor veel Amerikaanse
radiostations reden om de plaat dan
ook niet te draaien. Andere stations
bleken zich te storen aan het woord
„shit" (een ander woord voor
hasjiesj). Daarom hoor je op de
plaats daarvan net zo'n piepje als op
„A boy named Sue" van Johnny
Cash.
VAN Dylan is trouwens weer een
dubbel-elpee met Greatest Hits
verschenen. Er staan echter niet
alleen grote hits op. Sommige
nummers zijn nooit uitgebracht,
behalve op witte elpees.
DE groep Unit Gloria treedt de
laatste tijd vrij regelmatig in
Zeeuwsch-Vlaanderen op. De
Utrechters blijken daar graag
gehoorde gasten te zijn. Zondag zijn
ze weer in het Zeeuwsch-Vlaamse
land en wel in dancing De Groene
Molen in Kloosterzande.
DE beste disc-jockey van Nederland
is Frans Ritmeester uit Eindhoven,
als je tenminste op de uitslag van
de finale van het nationale disc- -
jockey concours mag afgaan.
VANAVOND in Amsterdam een
optreden van Grand Funk
Railroad.
(Wijze „De herdertjes lagen
bij nachte")
De soldaatjes lagen bij nachte
zij lagen bij nacht in het veld
zij hielden vol trouwe de wachte
zij hadden munitie besteld
refr.: Toen hoorden zij Starfighters
zingen
hun lied'ren verdovend en klaar
de soldaatjes ten aanval gingen
't was een vijandig gebaar.
De een zag de ander nu vallen
zij vielen bij bosjes gelijk
het vuurwerk zij hoog zagen stralen
verlichtte heel even een lijk
Zij waren op zoek naar de vrede
zij zochten maar vonden die niet
hun leiders die waren tevreden
bevolen maar durfden zelf niet
De soldaatjes zij gingen vermoeden
dat wat zij nu deden niet kon
hun makkers maar lagen te bloeden
zij vroegen zich af wie begon
Teneinde hun leven te sparen
zij schoten er vrolijk op los
negeerden defensie-gebaren
schiet zelf anders ben je de klos
De baasjes maar confereren
de wijn en de gin smaakten best
men wilde zich daar niet bezeren
in werken hadden zij flink de
pest
Profeten die werden geboren
hun invloed was erg gering
zij ruilden het spel gaan verstoren
dat was iets wat helaas niet ging
Sindsdien is men steeds blijnen spe
len
en stoor niet hun ernstige spel
misschien zal het ooit eens vervelen
wie weet stort het ooit nog eens wel
Opgedragen aan alle soldaten van de
lichting '72.
FERI DE LA RUELLE.
Je ziet de blikken
kastanjepuree al weer bij
honderden in de supermarkten
liggen. Je ziet de poeliers de
ellenlange bestellingen opnemen
en je kijkt de folders in met de
aanbiedingen van de restaurants
voor een onvergetelijk
kerstdiner. Je bent jong, kritisch
en je hield toch al niet van
kalkoen. Het is 1971. Hoog tijd
voor het alternatieve, makro-
biotiese kerstdinee dus.
Je begint met een sojasoepje,
verkrijgbaar in pakjes van
ongeveer 75 cent bij vrijwel alle
reform-winkels. Volgt: een hapje
vooraf-benodigd: een krop
onbespoten sla (een beetje
moeilijk te vinden en
waarschijnlijk twee maal zo duur
ais de ouderwetse Hollandse
krop, maar wel gezond) en voor
de saus: eierdooier,
zonnebloemolie, azijn en kruiden:
basilicum, kervel, marjolein,
pimpernel en een snufje zeezout
(uit Portugal)
Het hoofdgerecht bestaat uit
zilvervliesrijst (fl,80 per kg); die
fanatici in Spa-water koken, en
per persoon een portie
Azukibonen. Het geheel wordt
overgoten met een sojasaus van f
2,85. Om het gerecht enige fleur
te geven (het is tenslotte
Kerstmis) dienen wat rauwe
onbespoten tomaten en
spaanse pepertjes. Als
overheerlijk toetje neem je
yoghurt (wel vetarm natuurlijk)
met Muesli en dat is een mengsel
van appels, volkorenmeel,
amandelen, honing en gedroogde
vruchten, verkrijgbaar in pakken
van f 3,85 gulden.
Voldaan en lui achterover
gezakt drink je dan nog een
kopje driejarenthee of een beker
graankoffie. Als alternatieve wijn
bij het diner drink je Karkadé:
een lichte robijnkleurige
vruchtenthee met een
punchachtig aroma.
Je kijkt in de vlammetjes van
de vetarme kaarsen, je blaast
kringetjes rook van je haivaret
en je rekent uit wat die hele
alternatieve grap je heeft gekost.
En dan krijg je opeens een
diepzinnig gedachte die je in de
eerstvolgende discussie uit gaat
spreken: „Ben ik nu links, omdat
ik bewust het kapitalistische,
vergiftigde voer heb afgewezen
of rechte, omdat ik zo a-sociaal
ben om zo ontzettend veel geld
uit te geven voor mijn makro-
bioties kerstdinee..,. „Vrolijk
kerstfeest".
0 Carl Barnwei.
Hoewel een andere groep was I
aangekondigd, trad vóór het b
optreden van de Byrds, afgelopen
zomer in Breda voor velen als een
aangename verrassing de Engelse
elektrische country-blues groep
Southern Comfort op. Ian Matthews,
BURRITO'S
HET HERFSTTIJ DER POPMUZIEK heelt voor Zuidwest-Nederland
een onverwachte bloei gebracht. In één maand tijd maar liefst drie
topgroepen (waarschijnlijk zelfs vier, want voor 30 jan. worden nog
onderhandelingen gevoerd met Fleetwood Mac en Soft Machine) in het
Bredase Turfschip. De eerste grote knal wordt gegeven door
The Flying Burrito Brothers, die op 1 januari de landelijke première
van hun Nederlandse tournee komen geven. Succes lijkt verzekerd, want
het is zo goed als zeker dat de groep samen met Sneeky Pete, de
legendarische steel-gitaarspeler, komt.
De bezetting is verderRick Roberts, Mike Clarke, Byrom Berlin, Don Beck,
Kenny Wertz, Alan Manning. Met Gram Parsons,
Burrito van het eerste uur, is men nog niet rond. Hoe dan ook, aan
gezelligheid hoeft het in het Turfschip niet te ontbreken, want ondanks
de vele wisselingen in de groep, gezellig is de muziek altijd gebleven.
De Burrito Bros, is een van de loten aan de Byrds-stamboom
(andere loten Dillards, David Crossby, Buffalo Springfield).
In 1968 verlieten Chris Hillman en Gram Parsons de Byrds. Samen met
Sneeky Pete en Chris Ethridge maakten zij het nog steeds ongeëvenaarde
album „The Gilded Palace of Sin". Nadien is het in vele sessies
up en down gegaan.
Hun sound is opgebouwd uit electric gospel, country, witte blues en
alle mogelijke combinaties van deze muzikale elementen. Aan de hand
van hun elpees is het duidelijk geworden dat het toontje steeds „relaxter"
is geworden. Er druipt tegenwoordig een soort droevige vrolijkheid vanaf.
Belangrijk is dat de Bros steeds een eigen geluid hebben gehad en
geen blues op de manier van de neger of country op de manier van
de cowboy hebben proberen te spelen. Gram Parsons drukte het eens
zo uit: „Wij spelen blanke soul, en soul is universeel. En de universaliteit
van de elementaire muziek heeft de tands des tijds doojstaan".
Omdat de bezetting nog niet volledig bekend is is de foto hiernaast
niet helemaal bij de tijd, maar dat maken we na 1 januari wel goed.
(De toegangsprijs bedraagt 12,50).
bijdragen:
ben jansen
els smit
henk postma
„Ofschoon de wereld waarin wij
leven, ons steeds meer suggereert
dat werkelijkheidszin een levensop
vatting insluit, die gebaseerd is op
veroveren, nemen, macht hebben,
toch blijven irriterende maar loolk.
fascinerende profeten ons zeggen,
dat er een andere, alternatieve mo
gelijkheid is, n.l. die van het lief
hebhen. Zij roepen allen op tot ver
andering van gedachten. Maar we
weten niet of we werkelijk dat risi
co kunnen nemen." Deze woorden
van Harry Nouwen zouden welbe-
doeld kunnen siaan op de opmerke
lijke figuur van de Nijmeegse zenuw
arte Dr. Anna Terruwe, die sinds
enige jaren het hele land afreist met
haar boodschap van de bevesti
ging.
Eivolle zalen, weken tevoren uit
verkocht, wachten haar. En ook al
herhaalt zij overal dezelfde voor
dracht, het publiek blijft komen.
Ademloos laat het de vertrouwd ge
worden woorden uitklinken beves
tiging, gevoelsontplooiing, open be
staanswijze, vreugdevolle genieting,
weerhoudende liefde. Meer dan een
uur wordt op één thema voortgebor
duurd. Vooral voor het vrouwelijk
deel van de toehoorders is het ei
genlijk nog niet genoeg.
Wat boeit in deze vrouw? Onge
twijfeld haar zendingsbesef. Zij
heeft een boodschap, die zij moet
uitdragen. Een heilig vuur drijft
haar voort. De profetische allure
schut zij niet. „Het moge ditmaal als
een gongslag klinken en als een
klaroenstoot tot een nieuw ontwa
ken", schreef zij in haar laatste
boekje. En zo mogelijk nog dubbel
zinniger Luidde het deze week in de
tot de laatste plaats bezette Donge-
centrale te Geertruidenberg: „Ik
moet wel spreken, ik kan niets an
ders."
De reactie is onverbloemd reli
gieus getint. Latijnse motetten en
een negro-spiritual leidden in Geer
truidenberg haar spreekbeurt in, en
de welfeoimstwoorde.n waren„Uw
komst is de vervulling van een lan
ge verwachting. Wij geloven en ver
trouwen dat u een verlossend woord
zult spreken, een woord van bevrij
ding dat ons opricht in de alledaagse
moeilijkheden."
Die gewijde sfeer rond haar op
treden is eigenlijk merkwaardig.
Ongetwijfeld is dr. Terruwe een re
ligieus bewogen mens, in hoge mate
zelfs. Maar in afwijking van andere
denkers is voor haar de godsdienst
niet de onmiddellijke oplossing voor
het door zinloosheid bedreigde men
senbestaan. Zij neemt een geheel
eigen positie in, zij behoort niet tot
de structuurveranderaars en niet tot
de meditatieven. Zij heeft iets ont
dekt dat nog vóór het bezig-zijn met
de wereld en nog vóór het uitstijgen
naar God dient te komen: de ont
dekking van de naaste in de meest
letterlijke zin van het woord. Een
mens moet eerst zichzelf ontvangen
van een ander, voor hij in de wereld
thuis raakt en de weg naar God
vindt.
Dit zichzelf ontvangen is beves
tigd worden, het is zich gaan erva
ren als een wezen dat er zijn mag,
door de gewaarwording van een ge
voelsmatig geladen, onmiskenbare
liefde. Die (toorforeekt de gesloten
heid van het zich aan zichzelf vast
klampende ik en ontsluit tegelijk de
werkelijkheid. Een onbevestigd
mens, die geen liefde ontvangt,
draait rond in de kerker van zijn
eigen zelf; alle genoegens en presta
ties laten hem onbevredigd omdat in
zijn hart de leegte en onzekerheid
knagen.
Het is geen nieuwe vaststelling
dat de kwaal waaraan de moderne
mens lijdt, de in zichzelf opgesloten
heid is, de vereenzaming. Gewoon
lijk worden het uit elkaar vallen
van de oude leefgemeenschappen, de
industrialisering, schaalvergroting en
verzakelijking van de maatschappij
als oorzaken genoemd. Velen voelen
zich daarom ontheemd, nietig en
verloren lopend. Zij raken ontwor
teld en weten zich niet aan te pas
sen.
Voor dr. Terruwe zijn dit eerder
symptonen van de kwaal dan de
eigenlijk wortel, en daarin ligt de
oorspronkelijkheid van haar bevin
dingen. De wortel van de vereenza
ming is het in vergetelheid raken
van en de blindheid voor de schep
pende kracht van de directe liefde
van mens tot mens. Wanneer in het
openbare leven het nutsbeginsel
voorop staat, wordt de mense voorge
spiegeld dat hij zichzelf te verwer
kelijken heeft in de lijn van zijn
kunnen. Hij kan ook heel veel en
het is noodzakelijk dat hij veel kan.
Maar de vraag „wie ben ik?" blijft
onbeantwoord.
Ook als alle vitale behoeften be
vredigd zijn, blijft die vraag komen,
totdat een ander mens hem in een
liefdevolle bejegening tegemoet
treedt en hem doet voelen dat hij
hem aanvaardt zoals hij is. Dan
opeens is hij zeker van zichzelf en
licht de zin van het leven voor hem
op: die ander die liefde toont, is
liefde waard, en iedere mens is
liefde waard.
Deze ervaring is voor de psychi
sche menswording fundamenteel. Dr.
Terruwe heeft er de naam 'bevesti
ging' aan gegeven, en zij zet er al
haar energie en overtuigingskracht
voor in, het wezenlijke belang van
deze onderschatte en verwaarloosde
vorm van bejegening te onderstre
pen. De mensen hebben eikaars ge
luk in handen. Laten zij de kunst
van de liefde, die weet te ontvangen
en te geven, hervinden en de illusie
opgeven van zelfbevestiging.
Heeft deze visie ook iets irritants?
misschien niet voor wie er alleen
maar zijn hunkering door aange
wakkerd voelt, bevestigd te worden.
Maar die begrijpt nog niet wat hem
te wachten staat. Het inzicht van dr.
Terruwe houdt in dat wie bevestigd
wordlt, naar de amder toe bevestigd
wordt. Hij doet zelf het open be
staan dat hij ontvangt, teniet, waar
hij zich voor wie dan ook afsluit. De
vlam die door een overspringende
vonk is ontbrand, dooft uit in de
benauwde sfeer van het wantrou
wen. Goed begrepen, betekent de
bevestiging een enorme uitdaging.
Ze houdt de opgave, maar ook de
kracht in voor een open bestaans
wijze te kiezen. Dan is er een voe
dingsbodem voor een openheid naar
God, die op zijn beurt de mens
bevestigt. Dr. Terruwe preekt geen
beschutting tegen de hardheid van
het leven. Zij wijst aan hoe het
harde leven een gelukkig leven kan
zijn.
R.V.D.HEUVEL
de man die zijn naam een tijdlang
aan de groep verbond was er toen al
niet imeer bij. Zijn vertrek bleek,
ondanks alle geruchten, die het
tegendeel beweerden, allerminst een
gemis. Hoewel de groep in het begin
nogal onwennig op het toneel stond
- iedereen was tenslotte voor The
Byrds gekomen - slaagde ze er
allengs in een plezierig
beluisterbaar en lichtvoetig soort
muziek te maken, die er tenslotte
inging als koek.
Op donderdagavond 30 december
laat Provadya?-Breda in
samenwerking met Mojo de groep
nog eens in Het Turfschip optreden.
Dan echter als hoofdgroep. In het
voorprogramma speelt dan net als
bij het Family-concert weer de
Bredase popgroep Slack Gang,
inmiddels omgedoopt tot Pop
Sirkus.
Southern Comfort heeft zich sinds
het vertrek van Ian Matthews, die
door zijn Fairport Convention-
verleden zijn stempel op de groep
meende te moeten drukken, van een
soort backing-groep ontwikkelt tot
een vrij sterke muzikale eenheid.
Hoewel de leden van de groep een
aardig woordje zijn gaan
meespreken, wordt slaggitarist-
zanger-oomponist Carl Barnwei zo'n
beetje als de nieuwe leidende figuur
gezien. De opvallendste figuur is in
ieder geval wel steelgitarist Gordon
Huntley, de enige Amerikaan in het
gezelschap.
Voor zijn poptijd, maakte Huntley
deel uit van verschillende
Hawaiiaam'se muizieklbandjes.
Basgitarist Andy Leigh is als een
oude bekende van Matthews, met
wie hij drie jaar geleden in de
groep Pyramid speelde, bij Southern
Comfort gekomen. Hij speelde onder
meer in Danny Laine's Electric
String Band en met Gary Farr en
Spooky Tooth. De sologitaar wordt
door Mark Griffiths gehanteerd.
Drummer Ray Duffy, afkomstig uit
de Gaylords, later Marmelade,
completeert het gezelschap, dat in
ieder geval geacht moet worden
voor een prettig avondje te kunnen
zorgen.
eindredactie
hans maas
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het debat over de
wijziging van de financiële verhou
ding tussen kerk en staat is deze
week op verzoek van de CHU-
woordvoerder Mellema opgeschort
tot de volgende week. De regering
wil overeenkomstig het voorstel van
liet kabinet-De Jong de financiële
verplichting voor de overheid om
krachtens artikel 185 van de grond
wet gelden aan kerken beschikbaar
te stellen, afkopen met circa 60
miljoen gulden.
De regering heeft nu duidelijk
gesteld dat afkopen onvermijdelijk
is, omdat het alternatief, subsidie,
onaanvaardbaar wordt geacht.
Staatssecretaris Van der Stee (finan
ciën) zei dat subsidie van kerken
door de overheid tevens zou inhou
den dat die overheid de activiteiten
van de kerken zou gaan beoordelen,
om te zien of ze voor die subsidie in
aanmerking kunnen komen. Dat acht
de regering onaanvaardbaar.
De heer Van der Stee zegde aan
de Kamer wel toe, dat de regering
zal bestuderen of subsidie aan de
kerken alsnog mogelijk is. Dit was
hem vorige week gevraagd door de
KVP.
Minister Geertsema (Binn. Zaken)
vertelde dat het nog wel geruime
tijd kan duren voor een wetsont
werp wordt ingediend, waarin de
afkoopregeling wordt voorgesteld.
De Kamer kan dan volgens hem
alltijd nog beslissen of men de voor
keur geeft aan de afkoopregeling of
de subsidieregeling.
Het is niet aan een ieder vergund
een neus te hebben, zegt Martkki
een Romeins dichter die wel me»
gezegd heeft. Zijn uitspraak zal uel
waar zijn, maar onder de mensen
aan wie het wel vergund is len
neus te-hebben, zijn er die onder
die gave wel eens gebukt gom,
Alain (1868-1951) was een raii
here. Ire een van de stukjes die hij
jarenlang elke dag voor een krent
schreef, heeft hij het over de geur
van een refter.
Voor degenen die zo ongelukkig
zijn niet te weten wat dat is: een
refter of refectorium is de eetzaal in
een klooster of een kostschool mees-
tal tevens gebruikt voor andere doel.
einden. Algin zegt dat er een be
paalde reftergeur is die overal hel.
zelfde is. Die geur is niet te be
schrijven, zegt hij, en hij probeert
het vervolgens met schotelwater en
schimmelig brood. Wie de geur kent,
heeft geen behoefte meer aan een
verdere beschrijving en wie hem
niet kent, heeft aan die beschrijving
niets. Hij is gelukkig. Want het
betekent dat hij nooit de gevangene
is geweest van school ere systeem.
Hij zal,' zegt Alain, een heel goed
huisvader en braaf burger kunnen
worden, omdat hij, geen wraak hoeft
te nemen. Misschien kan hij zelfs de
klassiekere waarderen omdat ze mm
hem niet bedorven zijn door de geur
van de refter.
Zij die de reftergewr kennen, tul
len nooit houden van wat orde eti
regel is. Zij hebben teveel gevreesd,
vindt Alain, om nog ooit te kunnen
respecteren. „U zult ze altijd boos
zien doen tegen wetten en regit-
ment en, tegen de beleefdheid, it
moraal, de klassieken, de pedagogie
en de academische onderscheidin
gen. Want dat alles ruikt naar ie
refter. En die ziekte nare de reuk
zal elk jaar een crisis doormaken,
als de hemel grijs wordt in plaats
van blauw en als de boekhandelaren
klassieke werken en boekentassen
in hun etalages leggen."
Dit stukje is uit 1907. Alain was
toen 39 en had allang niets meer
met refters te maken. Zijn. herhrne-
ringen moesten teruggaan naar zijn
eigen kostschooltijd van omstreeks
1880. Toch heeft zijn beschrijving,
meen ik, een grote mate van her
kenbaarheid behouden. Voorzover ik
mij herinner klopt zij ook voor ie
geur van een aantal refters m
zestig jaar later. Schotelwater en
oud brood, maar verder ook: lm-
Was met natte theeblaadjes, etii
lakense togen met restjes vm wie
rook en zweet, boterhammes met
tevredenheid en stamppot met roe
ping. Ik kan niet alle ingrediënten
opnoemen. Het was de geur mis
die in venduhuizen soms even uit
een oude stoel opstijgt, maat te
ijler en veel properder. Geierm-
streerde ascese en onderdrukte com
petitie schijnen een stof af te «lui
de» die hun gelijktijdig aanwezig
heid verraadt aan een zintuig waar
op niet gerekend werd.
Zo'n beschrijving zegt niets a
hoort zeker geen zware consequen
ties te hebbenEeuwige haat tegen
systeem en orde, tegen het klassieks
voorbeeld en streberige medeleerlin
gen verdienen een betere motivering
dan deze vage herinnering aan em
geur kan bieden. Maar wie toevallig
een neus hèeft, zal niet gemakkelijk
iets beters vinden, vooral in tijden
waarin een grijze lucht stil hangt
boven een gemeenschap van mensen
ere niets de kans krijgt te verwaai
en. Alles blijft onder een stolp han
gen en zelfs de rook van het haard
vuur, energiek weggestuurd, komt
terug. De wereld wordt een refter
die naar vergeefse properheid rui»
strengheid waarvan de bedoeling
niet zichtbaar wordt, eindeloos uit
gesteld genot, zuur wantrouwen. I"
de refter wordt de honger gestild W
de eetlust bedorven.
Ik tiet mij even meeslepen omdat
ik ook dikwijls terugdenk aan dt
refter en aan de geur ervan. Maat
het is een te onwezenlijke herinne
ring om er iets anders op tebou
wen, al is het maar een rancune.
Dat bouwen is allemaal veel te da
delijk en te kordaat. De mam#
waarop zo'n sliertje reftergem W
achtervolgt, zou eventueel nog «t
haat kunnen leiden, maar als <"e
haat dan machteloos blijkt of. JP(C"
taculair onredelijk, trekt hij &c"
terug. Wat overblijft is maar net dat
restje aan melancholie, waarover
niet te praten valt, een gemakken
weerlegbare, maar daarom niet mie-
der hardnekkige scepsis tegenover
systeem en orde.
(ADVERTENTIE)
FINEST SCOTCH WHISKY
met tijdelijk gratis
royale
whisky-tumbler
10.00-12.00 TV-Academie I
Teleac cursussen: Techn
wetenschappelijk Engel:
Elementaire economie (1
Geld zonder grenzen, ïj
(B), Vamos a ver! cursu
Spaans voor beginners
18.45 (K) De Fabeltjeskrant.
18.55 (K) Nieuws.
19.05 (K) Coronation Street.
20.00 (K) Journaal en weerov
20.20 (K) Een van de acht.
22.20 (K) Achter het nieuws.
22.4522.50 (K) Laatste nieu
18.45 (K) De Fabeltjeskrant.
18.55 (K) Nieuws.
19.05 (K) Wilma's kerstdroom
Amsterdams Oratorium
20.00 (K) Journaal en weerov
20.21 (K) Taxi naar Leipzig.
21.50 (K) En public (2): Jack
en Tony Hatch.
22.30 Het kostuum.
22.55 (K) Wij stellen u voor.
23.31 (K) Laatste nieuws.
10.00 (K) Nieuws en journaal v
gisteren
10,30 (K) Disco'71 Muziek
jeugd
11.15 (K) Rondblik
12.05 Journaal 1870-'71. Deel 5;
Duits droomrijk.
12.50 (K) Internationaal
persoverzicht
13.00-13.20 (K) Journaal
14.25 (K) Journaal
14.30 (K) Tele-scoop 8-'71
18.30 (K) Dat is mijn wereld.
19.00 (K) Hier nnd Heute,
19.25 (K) Beelden uit Japan: wi
men de dood toelacht.
20.00 (K) Journaal en weerover
20.15 (K) Gnten Abend, Nachba
(3). Hans Joachim
Kulenkampffs quiz-proi
22.00 (K) Lottotrekking.
22.20 De moordenaars zijn
23.45 (K) Journaal.
progr
ond
13.45 (K) Programmaoverzicht
14.15 (K) Voor Joegoslavische
gastarbeiders
14.58 Kort nieuws
15.00 Diefje-met-verlos
TV-jachtspel voor jonge me
18.45 (K) De Hitparade.
19.45 (K) Journaal,
20.15 (K) De kern van de zaak.
22.20 (K) Actuele sportstudio.
23.35 (K) Nieuws en weeroverzic
23.40 Westward the women.
18.00 (K) De Fabeltjeskrant.
18.05 (K) Het zevende werelddee
19.30 Een kwarteeuw UNESCO.
Korte film, gemaakt naar
aanleiding van het 25-jarig
bestaan van Unesco.
1.9.35 Nederlands; Zoeklicht.
19.45 Journaal.
20.10 (K) Hier is Lucy. „Buddy Ri
huisleraar". Craig kan
behoorlijk met zijn drumstel
overweg en hij dringt dan oo
Pim Jacobs ontvangt in het
uitgezonden behalve onder meer M
AMSTERDAM (ANP) H
hoofdbestuur van de NVSH he<
besloten om een nieuwe omroe
stichting in het leven te roepe
Rond de jaarwisseling hoopt
NVSH een aanvraag om zendtijd 1
de minister van CRM in te diene
De NVSH is tot dit besluit gekom
omdat de beschikking over zendti
voor radio en televisie „een nopdz
kelijke voorwaarde is geword
voor een juiste vervuiling van hi
taken".
De Nederlandse vereniging tot it
tegratie van homoseksualiteit COC
door de NVSH gevraagd mee'te we:
ken aan de oprichting van de nieuw
omroep. Het COC heeft dit verzoek i
beraad gehouden, en alle omroepvel
enigingen gevraagd om een' gespre".
Als zal blijken dat deze niet berei
zijn meer aandacht te besteden aa
de integratie van de homoseksualite
in de samenleving, dan zal het CO]
ingaan op het verzoek van de NVS"
Aan een aspirant-omroep wo:
U'