ht GEEN BEWEGING GEEN RAGE.... INC BEDRIJF x TIPS dat?? Zaterdag 30 October 1971 tekst: M.J. Gfoen hoofdredacteur maandblad „Doe het zelf" rifTTlTIPS PLAFOND ITO TIPS WAND VLOER TOT1PS 10derrie mens ZELF DOEN Waarom doen mensen din gen die zij geacht worden niet te kunnen zelf? Een moeilijke zin en een moeilijke vraag. Duizenden lieden die gewend zijn het zelf te doen worden door welwillend ^bewonderende buren en kennissen be schouwd als perverse hob byisten, die van kantoor komend geestdriftig in de werkkiel schieten. Laten we de dingen zuiver stel len: doe-het-zelver ben je (meestal) omdat je moet. Of je er dan geen lol aan kunt beleven? Waarachtig wel, in meerdere opzich ten. Maar dat odium van perversiteit moet er echt wel af. Plezier beleven aan zelf doendat komt vanzelf. Is het soms niet prettig om een hoognodige reparatie aan je huis zelf te kunnen klaren, zo dat je: a geen weken-maanden op de vakman hoeft te wachten; b geen nieuwe ellende krijgt omdat de reparatie slecht- half- onvakkundig is ver richt; c geen doodschrik krijgt als de rekening op de deurmat valt; d wél een heleboel waardering oogst bij de huisgenoten en omhangen wordt met de or detekenen van het gilde der handige alles-kunnei-s? Natuurlijk is dat prettig. Maar onder de doe-het-zelvers telt men er weinig die uitgere kend om laatstgenoemde re den naar de ijzerwinkel zijn getogen om er een zaag en een schaaf te kopen. Zelf doen is een tijd-eigen verschijnsel. Omdat er geen loodgieters, timmerlieden, metselaars, scharensliepen, schoorsteenvegers en andere kleine ambachtslieden meer zijn, moet je je eigen timmer- man-metselaar-loodgieter-al- leskunner zijn. Een „hobby" is zelf doen zelden. De pure hobbyisten bewegen zich veelal op heel ander terrein. Het zijn de zin volle tijdsbesteders, de ent housiastelingen. Ze doen aan modelbanen, postzegels, crea tieve handenarbeid. Verwar hen niet met de doe-het-zelvers. Bij dezen ziet men niet de glimlach der in nerlijke tevredenheid op het gezicht, maar ze klemmen de lippen op elkaar. Van de honderdduizenden amateur behangers die tezamen jaar lijks voor zo'n 50 miljoen gul den papier op de wanden hun ner woningen plakken, zijn er wellicht nauwelijks een hand jevol die dat bij wijze van hobby doen. Ze behangen om dat moe een nieuw papiertje wil, en omdat de vakman-be hanger (indien al te strikken voor de klus) de prijs-per-rol met de factor 3 doet verme nigvuldigen. Het is een nuch ter sommetje: koop behang van 5 gulden de rol, laat het erop plakken voor pakweg een tientje, dan is dat 15 gulden per rol. Doe het zelf, bespaar dat tientje, geef de helft ervan uit aan béter behang (dus van tien gulden per rol) en je hebt een duurdere wand voor min der geld. Dat is, zij het dan bijzonder summier en ongenuanceerd weergegeven, de basis van alle zelf doen. Laten we wel zijn: de kreet „doe het zelf" is noch de strijdleuze van een beweging, noch een etiket voor een rage. Net als in Amerika (nog altijd) en in Engeland hebben we ge leerd zoveel mogelijk zelf te doen omdat de omstandighe den ons daartoe dwingen. Als het geen probleem was iemand direbt te ontbieden voor al die klusjes in het huis, iemand die het voor een redelijk prijsje deed, dan ,was je wel gek om er zelf aan te beginnen. ekhouder of schilder van onze vertegenwoordigen |e vrijblijvend een offert» nodigde materialen en u 'adviezen monteren. Ook [eens problemen wij dtaan hg en leren u met de in- lerking, service en onder- ru uw C.V. lat, boormachine en steen* nt u het gratis van out end nadere informatie .V. rentieadressen in Zeeland 45 (rayon Oost- en ®es 1. 01189-1711 (Walcheren' I ELZATE el. 0932 - 9785225 irektie A. A. VerWde 10 10 REPARATIE Zelf een klok repareren lijkt welhaast een karwei voor doe-het-zelf-fanatici, die urenlang geboeid gebogen over een onwillig radertje zitten, voordat ze zelfs een tangetje (zo'n héél kleintje) aanraken. Maar sinds er een klokkenfir- ma op het idee is gekomen re paratiematerialen (en ook zelfbouw-pakketten voor hele klokken!) aan de amateur aan te bieden, vergezeld van deug delijke aanwijzingen, moet het mogelijk zijn zowel een oude statige Friese klok te herstel len, als een hypermodern elektrisch ingebouwd uurwerk te vervaardigen. Het repareren van scheu ren in muren, lastige kieren tussen muur en raamkozijn, het vastzetten van losse ste nen, het herstellen van afge broken randen van betonnen balkons en al dat soort dingen was voor de meeste doe-het- zelvers jaren lang een wel haast onmogelijke zaak. Vul middelen en zelfs cementmor- tel brokkelen na kortere of langere tijd weer uit. De op lossing is een kunststofprepa raat, dat sinds, kort nu ook voor de huiselijke gebruiker verkrijgbaar is. Het komt van Cetabever, die drie types le vert: kunststof .specie, kunst stof vloeibaar en kunststof impregneer. Een wat oudere tegelwand in keuken of bakkamer, die echter nog wel behoorlijk in tact is, kan een pracht van een opknapbeurt krijgen, zonder moeilijk en rommelig werk. Er zijn zelfklevende tegeldecora ties in de handel (20 in een doosje) die op de tegels kun nen worden gekleefd. Een deur die slecht sluit heeft meestal last van schar nieren die niet goed meer houden. Draai de schroeven eruit, en sla in het gat een met witte houtlijm ingesmeer de lucifer. Iaat dat een dagje drogen (anders lijmt de schroef mee vast!) en beves tig dan de schroeven opnieuw. Wie van kolenstook op gas of olie overstapt, ontdekt vaak tot zijn schrik dat kort daar na roetdoorslag door de muur rond het rookkanaal optreedt. Een definitieve oplossing in hardnekkige gevallen is dan een speciale „schoorsteenvoe ring", een flexibele pijp die door het kanaal wordt gescho ven. Minder ernstige gevallen kunnen vaak worden bestre den door de muur ter plaatse met aluminiumverf, of met een speciale „primer" die som mige verfmerken voeren, of met wegenverf in te strijken en daarna opnieuw te behan gen. In oudere (granito) aan hechten laten vaak de mo- zaiektegeltjes op de gootsteen bodem los. Reparatie helpt veelal slechts tijdelijk, omdat men er verkeerde materialen (cementspecie b.v.) voor ge bruikt. Haal alle losse en half losse steentjes eruit, ontvet het oppervlak van de goot steen grondig, evenals de on derkant van de mozaiek- steentjes, en zet ze dan vast in een dun laagje „kunststol vloeibaar". Vul de voegjes op met een beetje aangemaakte bouwlijm. Een lekkende sifon onder de gootsteen heeft, als hij wat ouder is, vaak last van slijtage rond de aftapplug. Blijf dat loden ding niet repareren. Zaag hem resoluut af en zet er een plastic sifon (zwaans hals, c.q. stankbocht) voor in de plaats. Voor de verbinding tussen loden afvoerpijp en plastic sifon kan men bij de sanitairwinkel de juiste spul len (overgangsstuk met rubber kraag) kopen. Een lekkende goot, die nog niet aan algehele vernieuwing toe is, kan heel gemakkelijk en afdoende worden hersteld door op de slechte plaatsen vloeibare polyesterhars te strijken. Een slecht werkend slot dat echter niet defect is, zal wel vervuild zijn. Haal het uit elkaar (noteer waar de onder delen thuis horen) maak het schoon met een in wasbenzine gedompeld kwastje, laat het drogen en vet daarna de zaak heel licht in met consistentvet, of bespuit alle onderdelen licht met Emralon. Houtrot (dikwijls optre dend aan de onderkant van deurstijlen, in raamkozijnen enz.) is een nare.Ssaak. Haljfe maatregelen stoppen het rot tingsproces niet. Hak alle aan getaste hout weg met een bei teltje, en stop dan het gat met een kunststofpreparaat, zoals „kunststof specie" of een epoxy houtmassa. x1CI Plafondtegels van poly styreenschuim zijn er tegen woordig in allerlei fraaie structureringen. Als ze enigs zins vochtig zijn wanneer ze verwerkt worden, treedt na derhand krimp op. Laat ze dus voor de zekerheid eerst een paar dagen binnenshuis staan. Let erop dat de juiste lijm wordt gebruikt: de verpakking moet duidelijk vermelden dat de lijm voor polystyreen schuim geschikt is. Een houten plafond staat bijzonder fraai. En het aan brengen is niet zo moeilijk meer. Het kan met schroten of met gefineerde triplex-pa- nelen. En in de meeste geval len kunnen ze met eenzijdige neopreenlijm worden gelijmd. Het plafond behangen is in ons land niet erg bekend, in tegenstelling tot Engeland, waar dat heel normaal is. Sinds we echter het zg. Rauh- faser-behang weer ontdekt hebben, is behang op het pla fond niet zo gek. Het nogal sprekend gestructureerde op pervlak geeft het effect van een heel zorgvuldig afgewerkt gestuct plafond, zeker wan neer zo zorgvuldig is geplakt dat de naden (stotend tegen elkaar) onzichtbaar zijn. Bo ven het hoofd werken is een beetje moeilijk, maar als men de ingelijmde baan harmoni- ca-gewijs opvouwt, en die op de trapleer meevoert op een stuk hardboard, lukt het wel. Als een na vele witbeur- ten te dik geworden laag van een plafond afgestoken moet worden, is een heel ouder wets, maar nog altijd doel treffend middeltje bekend om te voorkomen dat men met een afgrijselijke stuifboel komt te zitten. Smeer het pla fond in met aangemaakt ouderwetse stijfsel (niet hele maal tegelijk, stukken van ca. 1 vierkante meter), laat dat aandragen gedurende 15 a 20 minuten, breng daar nog een laag stijfsel overheen, wacht tot die begint te barsten, en steek dan de hele ingeweekte laag met een breed plamuur- mes af. Een gedeeltelijk verlaagd plafond is ook wei zelf te ma ken, zelfs als men weinig er varing heeft. Een stukje ver laagd plafond in een gang of hal, met daarin ingebouwde sfeerverlichting, kan b.v. met schrootjes worden gemaakt. Zet aan beide zijden van de gang een stevige lat tegen de muur. (Boren, pluggen en schroeven of makkelijker eenzijdige neopreenlijm en een paar stalen nagels). Schroef aan de onderzijde daarvan verbindingslatten, waar de schrootjes tegen aan gespij kerd kunnen worden. Wie ver lichting inbouwt, moet eerst bedrading in orde maken. Houten plafonds in oudere huizen geven veel gehorig- heidsoverlast. Een redelijke isolering kan alleen verkregen worden als men het euvel aan beide zijden bestrijdt: boven en onder. Boven b.v. een laag zachtboard erop, waar over heen een laag hardboard, en tenslotte zo dik mogelijke vloerbedekking, zoals nylon met pvc-rug. Beneden eveneens een be kleding met zachtboard, maar dan met een tussenruimte (door latten) en daarop poly styreenschuim plafondtegels. Als een plafond op den duur zo lelijk is geworden, en zoveel scheuren vertoont, dat er geen beginnen meer aan is, en men wil toch geen plafond tegels aanbrengen, dan is een bekleding met een vinylpro- dukt de oplossing. Er is een plafondbekledingsprodukt dat èéh dun rugje van polysty reenschuim heeft, waarop een decoratieve toplaag van vinyl. Een plafond schilderen gaat het handigst met een verfroller. Spatten is moeilijk te voorkomen, maar een groot stuk karton met een gat erin waar het handvat van de rol ler doorheen steekt, vangt het meeste op. Ideaal plafondbekledings- materiaal is het zg. gipsboard. Het zijn platen, bestaande uit een tussen twee papierlagen ingesloten gipslaag. Gipsboard kan ook gelijmd worden. Als het plafond een totale vernieuwing ondergaat, pro beer dan eens hoe het staat als U het centrale lichtpunt doodgewoon weglaat. Een mo derne kamer heeft meesjal voldoende andere verlichting. Dubbel-glas systemen zijn veelal erg duur. Een goedko pe, maar al te simpele doe- het-zelf oplossing geeft vaak nauwelijks enig resultaat. On der de goed betaalbare, maar zeer redelijke systemen die als dhz-pakket worden geleverd, is een Frans produkt dat be staat uit een ingenieus gepro fileerde rubber strip, die uit geklapt kan worden. Met na geltjes zet men de strip in het raamkozijn vast. Dan gaat de tweede ruit in de nu ontstane rubber sponning en het profiel wordt dicht geklapt. In het moderne interieur bevestigt men graag de gor dijnrails tegen het plafond. Wie dat zelf wil doen, ontmoet daarbij wel eens moeilijkhe den. Deze methode is safe: stroef nylon gordijnrails tegen een houten lat van b.v. 4x2 cm (even lang als de kamer breed is, dat is het mooist) en lijm daarna die lat met een speciale lijm tegen het pla fond. Dat lijmen gaat met de splinternieuwe zg. „eenzijdige neopreenlijmen" die enkele fa brikanten in de handel bren gen. Om de 50 cm een dot van die lijm op de lat, de lat aan brengen, stevig drukken (bij neiging tot loslaten nogmaals aandrukken; of gedurende een paar uur ondersteunen met schuinsweg geplaatste latten tussen vloer en plafond) en de zaak zit muurvast. In de nieuwbouw is men droevig zuinig met venster banken. Het zijn meestal uiterst smalle plankjes. In de dhz-winkel zijn speciale dhz- vensterbankprofielen te koop, helemaal afgewerkt. De meest doeltreffende zonwering is nog altijd het zonnescherm. Dat zijn dure installaties, die moeilijk hele maal zelf te maken zijn. Maar ook voor dit doel bestaan in tussen bouwpakketten: stalen pijp waarvan men een scherm naar de benodigde breedte kan maken. Voor het doek moet men zelf zorgen. Gordijnrails worden door corrosie, stof enz. op den duur stroef. Een beetje schoonma ken en met wat was insmeren is een veelgebruikte methode, die echter erger is dan de kwaal: de was trekt snel nieuw vuil aan, en de metalen (runners lopen weer (steeds (lawaaieriger) vast. Moderne leplossing: rail schoonmaken, en licht bespuiten met een tef- lon-preparaat in spuitbus. Het spul heet Emralon (glijlak). Waterplassen in het raam kozijn worden vaak veroor zaakt door verstopte condens- gaatjes in de aluminium spon ning. Houd die gaatjes altijd open. Oude stopverf gaat brok kelen. Blijf niet met dit ach terhaalde produkt aan het bij werken. Steek die oude boel weg en breng nette houten glaslatjes aan, die eerst in de menie zijn gezet, en daarna met een plastische kit worden „ingeweld". Een niet door vodht aan tastbare tochtstrip is de soort die er voor de leek het minst betrouwbaar uitziet: gewoon een dun reepje doorzichtige kunststof, in een soort V-pro fiel als men het uitvouwt. Het moet met de scherpe kant van die V naar binnen toe worden aangebracht. Hoe harder de wind buiten blaast, hoe verder de strip uit elkaar wordt ge drukt, en hoe beter hij dus afsluit. Een openslaand raam dat bij wind staat te rammelen, kan op zich best deugdelijk bevestigd zijn. Kijk eens naar de sluiting. Door intensief ge bruik is die vaak enigszins los geraakt. Draai de schroeven opnieuw vast, evenals die van het zogeheten uitzetijzer. Als ze niet meer pakken, draai ze dan uit, sla een spietje in het gat (een stukje lucifer) en schroef ze weer in. Houtwerk van ramen en deuren gaat vaak rotten om dat bij de bouw verzuimd is de boven- en onderkanten mee te schilderen. Allemaal onder motto: dat zie je toch niet. Kijk eens hoe die plaat sen van het houtwerk er uit zien, en geef ze een serieus kwastje. IxlO Over behangen valt nau welijks nog wat nieuws te ver tellen, maar er zijn heel wat méér manieren om een muur te bekleden. Structuurverven en -pleisters zijn erg populair. Structuurverven kunnen met een blokkwast, maar bij voorkeur met een rolborstel (verfroller) worden opge bracht. Het zijn verven met een fijne korrelachtige toeslag, meestal kwarts. Pleisters zijn dikker, „lijviger". Opbrengen met grote kwast, uitrollen met de verfroller, liefst een grove schuimplastic roller. De muur moet van oud be hang worden ontdaan, en hij moet vlak zijn. Een keiharde betonmuur? En geen echte klopboorma chine in huis? Er zijn erg handige (Zweedse; naam: Or- jan) plastie schilderijhaakjes en andere bevestigingsmate rialen te koop, die met enkele welgemikte dreunen van de hamer in zo'n onwillige muur worden vastgezet. Toch nog wat over be hang: voorgelijmde behang- soorten komen er meer en meer in. (Of erop). De nieuwste ontwikkeling is: vierkante vellen voorgelijmd behang, in draagtas te koop. U kunt de vellen in een bak water, of in het bad gooien. Nat op de muur, glad strijken met de spons. „Net spinazie!" zei iemand spontaan toen hij de nieuwe Japanse wandbeldeding (naam: Oriental Coat) zag aanbrengen. Kleurige vezel tjes en korreltjes, droog in een plastic zak, aanmaken met water tot er een inderdaad op spinazie lijkende smurrie ontstaat. Die smeert men moeiteloos op een stenen of houten wand. Een hele muur bekleed met één meer dan levensgrote foto, ook dat is mogelijk. Geen op behangpapier nagedrukte fotobeeld, nee, een echte af druk op fotopapier. Een na- jaarsbos, een artistieke ge veltjes-studie, zelfs een im mense zebra (een zeer foto geniek beest) is als fotowand te koop. De banen fotopapier worden in water geweekt, op de wand gelijmd, met de spons glad gestreken en dan ver dwijnen alle rimpeltjes en blaasjes tijdens het drogen. Een wand van vier en een halve meter breed komt op zo'n 240 gulden. Veel mensen blijven angst hebben voor het zelf zetten van wandtegels. Toch is het dhz-systeem, met de bekende Voegnokjes die regelmatig werken eenvoudig maken, een vrijwel feilloze garantie voor -goed amateur-tegelwerk. Ook de ramen behoren tot de wanden. Niet iedereen zal het mooi vinden, maar het is mogelijk om een gezellig mid deleeuws aandoend vakjes- raam te maken, door van ge profileerde latjes een raam werk te maken, dat los tegen de ruit wordt gezet en langs het kozijn wordt vastgehouden met kleine schietspijkertjes. Een stuk wand bekleden met vierkante wandspiegelte gels, eventueel gecombineerd met decoratieve materialen van heel andere aard (kurk, hout, natuursteen enz.) in de zelfde afmeting van 32 x 32 cm., geeft een onverwacht ef fect. Ook op plaatsen waar eigenlijk geen spiegel drin gend nodig is. Maar waar wèl gespiegeld moet wordfen (hal, slaapkamer, doucheruimte) is het systeem van zes vierkante spiegeltjes in een pak, met dubbelzijdig kleefband te be vestigen, goed voor een grap pig dhz-wandidee. Een beetje prijzig (tussen 40 en 50 gulden per vierkante meter) maar wel heel erg chic is een stukje muur bekleed met fraaie kalkzandsteen- strips. Ze worden gehangen op stalen haakjes, die de fabri kant (in Zweden) op geïm pregneerde latten heeft gezet. Eenvoudig zelf aan te brengen zijn kurk- en kurk- schorstegels, verkrijgbaar in verschillende soorten en ma ten. Vooral buitengewoon de coratief als achtergrond voor een grote plantenbak. Kurk kan gewoon met kontaktlijm worden aangebracht. jIÜJ x10'* Er is zó veel dhz-parket te koop, dat men door de bo men het bos niet meer zou zien. De merken even voor bijgaand, kunnen we parket o.a. indelen naar soort: mas sief (van dik tot dun), lamel lenparket, paneelparket en mozaiekparket. Er is los te leggen parket, en (het mees te) te lijmen parket. Voor wie er geen ervaring mee heeft, en niet van plan is er een heleboel geld voor uit te ge ven, is een mozaiekparket met een geheel afgewerkte (gelak te) toplaag wel het aantrek kelijkst. Er is zelfleg-parket vanaf ca. 14 tot ca. 70 gulden per vierkante meter. Een moderne manier om een .nieuwe vloer te maken is de zogenaamde strooivloer. Op een vlak afgewerkte onder grond wordt eerst een .kleur laag gezet, en na droging daarop een kleurloze plastic laag. In die nog natte laag worden kleurschilfers ge strooid. Daarop weer een laag heldere plastic, schuren, en nog enkele lagen plastic. Vooral voor keukens, douche ruimten enz. i9 dat een deco ratieve maar in de eerste plaats gemakkelijk te onder houden vloerafwerking. Niet zo goedkoop, maar erg mooi is een mozaiekvloer- tje. In een doucheruimte loopt het niet zo in de papieren. Mozaiektegeltj es zijn er in talloze kleuren en vormen. De ondergrond moet goed schoon en vetvrij zijn. Het mozaïek kan het best in een laagje bouwlijm worden aan gebracht. De voegjes kunnen met hetzelfde materiaal wor den afgewerkt. Alvorens een nieuwe vloerbedekking wordt aange bracht (of het nu nylon, par ket tegels of een strooivloer is) zal in vele gevallen eerst geëgaliseerd moeten worden: geheel vlak gemaakt. Dat is op het eerste gezicht puur vakwerk. Maar met een mo dern egaliseermiddel, bestaan de uit een kwartskorrel in kunststof, bereiken enigzins handige doe-het-zelvers ook heel goede resultaten. Wie een vloer vernieuwt, doet maar half werk als hij de oude plintj es laat zitten. Meestal zien die er slecht uit, want het plint is een van de talrijke stiefkinderen van de huizenbouwersveelal een slecht geschaafde, slecht ge schilderde vurehouten lat. Snelle opknapbeurt: koop hardhouten latjes (in een houtsoort die past bij het in terieur) van b.v. lVsxlV» cm indien de plint inderdaad l1/» centimeter dik is, zet die met koploze spijkertjes bo venop de- oude plint en meet nu de totale hoogte van de plintlijst. Snij nu stroken fi neer in die breedte, en lijm die met kontaktlijm ertegen. Erg gemakkelijk fineer is voor dit doel het ca. 1 mm dikke dhz-fineer "finiplex". Als de vloeren opgeknapt worden, bekijk dan eens of het mogelijk en wenselijk is drempels te verwijderen. Drempels zijn lastige dingen. Tussen twee in elkaar lopen de ruimten, die beide een nieuwe vloerbedekking krij gen, kan zo'n drempel er te voren worden uitgehaald. Vloer glad bijwerken. De deur zal, met het oog op tocht, van een extra strip moeten wor den voorzien. Drempels plegen vaak los te zitten, en de schroeven vast zetten wil dan niet lukken omidat de houten klos in de betonnen vloer doodeenvoudig los ligt te rammelen. Haal de schroeven eruit, zet de klosjes met een vulmiddel vast en bevestig de boel opnieuw. Nog beter: zet de drempel vast met een tweecomponen tenlijm, of met een vulmiddel op kunststofbasis. Een betonnen zoldervloer, een garagevloer en dat soort dingen, schreeuwen om een praktische afwerking waar voor men echter vaak niet veel geld over heeft. Een zol dervloer mag niet stuiven, 'n garagevloer moet goed van olie en vet kunnen worden ge reinigd. Dat kan allemaal met kunststofbetonverven. Dat is eigenlijk geen "verf", maar 'n pvc-produkt dat met de kwast strijkbaar is. Te koop in di verse kleuren. Een houten vloer die hin derlijk kraakt, moet worden bijgespijkerd. Het kunstje be staat hieruit, dat men de spij kers schuinsweg inslaat. Aan de ene kant van elke plank naar rechts aan de andere kant naar links. Is een houten vloer niet vlak meer omdat alle planken holgetrokken zijn, leg er dan een laag hard board op en spijker die vast. Spijkers om de 25 cm. Leg de platen niet recht maar diago- naa Isgewijs. Een gladde badkamer- of douchevloer kan levensge vaarlijk zijn. Een hele nieuwe afwerking, om hem wat stroe ver te maken, is niet altijd nodig. Plak er zelfklevende anti-slip strips op. Die zijn ook te koop in bloemvorm.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1971 | | pagina 19