hulp
loopt
terug
[lie kerken zijn
Uit
De tovenaar gaat door
Kessler
wordt
vroeg grijs
Zaterdag 23 oktober 1971
Picasso, schilder, graficus, pottenbakker en Franco-hater,
wordt maandag 90 jaar. Een formidabele leeftijd, waarop
het een mens niet ontsiert als hij zijn dagen pijprokend en
naar het verleden kijkend in ledigheid doorbrengt. Zo niet
Picasso. Hij is nog steeds als een razende aan het werk
alsof hij de hele wereld met zijn kunst wil bedekken. Alles
wat hem beweegtliefde, leed, geluk, vreugde, brengt hij in
zijn werk onder. Nog steeds. Onbegrijpelijk.
mm m
v&fHpai
-
Mkmv
'I
sas
Afkeer
Als goden
Riante villa's
Grap
Ommekeer
Hele tijd
Gretig
Burgeroorlog
Model
Tk vind
826.783,85, legaten f 3
uS? waren de ontvang
5.578.805,21, gespecfl
1.903.566,12, Wereld
lissiedag van de kind
521,540,88, gilten 1 2j
970 werd dus 113.000
tar waarin tot nu toe d<
>erd. Tegenover deze
hiter de daling van d
latste jaren niet gering
PMW, aan de jonge
ikkelingslanden is in c
e gezinsbijdragen liep'
as de teruggang van d
jet het beslist niet ki
icidentele gilten en leg
Vuden.
j^0r Jo" Hooyman
ÏenerLVan de -tonse
ebbe,, ol S' dle recht
Loka
vrïk
Picasso
90 jaar
Iff&rE" frlfeki
ni. i ,8 5
5
Ira
Een Picasso-tekening uit 1963. De schilder heeft een andere kijk, niet alleen op de vormen
in de wereld, maar ook op de wereld zelf.
Tekst: ADRI LAAN
Pablo Picasso wordt 25 ok
tober 90 jaar. De veelomstre-
dene, de beroemdste, maar ook
de veelzjjdigste, waarschijnlijk
de rijkste, maar zonder twij
fel de produktiefste kunstenaar
van onze eeuw, krijgt alleen
al dooi weer een jaar ouder te
zijn geworden, de aandacht
van de wereld. Ouder worden
is geen verdienste. Daarbij
jong blijven zoals Picasso, ken
merkt de raskunstenaar. Nie
mand meer dan hij heeft zijn
stempel gedrukt op de ont
wikkeling van de moderne
kunst van 1900 tot ver na de
Tweede Wereldoorlog, op z'n
minst dus een halve eeuw
lang.
Picasso is onbegrijpelijk: zijn
stijlwisselingen zijn nauwelijks
te volgen, zijn opstelling te
genover de wereld lijkt vol
van tegenstellingen, zijn pa
radoxen verwarren de wereld.
Ze komen allemaal bijeen in
de figuur Picasso, die blijkbaar
in staat is ook het schijnbaar
onverenigbare te verenigen.
Hij heeft een andere kijk, niet
alleen op de vormen in de
wereld, maar ook op de we
reld zelf.
Hij, de Spanjaard afkomstig
uit Malaga, koestert een hart
grondige afkeer van Franco en
diens ondemocratische politiek.
Toch schonk hij Barcelona
twee jaren geleden niet.min
der dan 900 van zijn vroegste
schilderijen: een vorstelijk ca
deau, van onschatbare waarde.
Barcelona is daarmee op slag
het belangrijkste Picasso-mu-
seom in de hele wereld gewor
den. Zodra echter in het begin
van dit jaar de Spaanse po
litiek zich weer eens mani
festeerde in tiranniek optre
den tegenover Spanjaarden
die protesteerden tegen het
bewind, verhinderde Picasso
de officiële opening van het
museum. „Voor onbepaalde
tijd". Zc laat een onafhanke
lijk kunstenaar zijn gezag gel
den. De Spaanse autoriteiten
staan met de mond vol tan
den, want het enig alternatief
zou zijn al die kostbare zaken
maar weer naar de kunstenaar
terug te sturen en dat is on
denkbaar.
Picasso leeft door, met Jac
queline Roque, zijn tweede
vrouw. Dat tweetal leeft al
sinds 1953 samen, als goden in
Frankrijk, ouder wordend en
klaarblijkelijk steeds gelukki
ger. Hij heeft haar pas in 1961
getrouwd, als een formele be
vestiging van de hechte band
die hij met haar al had. Altijd
heeft Picasso zijn werk en zijn
leven nauw verbonden. Hij
maakte talloze portretten van
zijn Jacqueline. Ze beviel nog
weer beter dan haar voorgang
ster Francoise Gilot, bij wie
hij overigens twee kinderen
had. Ook Francoise was mo
del, net zo goed als de kinde
ren. Picasso's vele, vele vrou
wenfiguren zijn altijd geïnspi
reerd geweest door zijn mo
dellen. die hij schilderde en
tegelijk liefhad. Jacqueline
echter schijnt hem totaal bui
ten zinnen van schildervreug
de te hebben gemaakt; zijn
productiviteit werd in haar
nabijzijn ongekend groot.
Zijn volledige economische
vrijheid valt af te lezen uit
zijn vrije houding tegenover
wie dan ook, uit zijn besliste
keuze van zijn vrienden maar
ook uit de aankoop van riante
villa's Parijs mijdt hij sinds
lang. Zuid-Frankrijk is zijn
leefdomein en daar heeft hij
verschillende ateliers, met als
voornaamste La California bij
Cannes. Daar tekent en schil
dert hij met ongekende kracht.
Nog steeds zijn er miljoenen
mensen op deze wereld die
hem blijven beschouwen als
een „charlatan". Andere mil
joenen, achter 't ijzeren gor
dijn, kennen hem alleen als de
maker van de „vredesduif".
Voor kenners van de schilder
kunst, voor liefhebbers van de
beeldende kunst, is hij echter
al lang gedoodverfd als „de
laatste echte schilder".
De doorvoering van het ku
bisme samen met Matisse
en Braque in 1907 was de
allereerste grote doorbraak
naar de huidige moderne
kunst De opening die Picasso
daarmee aan anderen en zich
zelf verschafte, heeft hij zijn
leven meter voor meter ver
wijd Hij hield nooit op met
experimenteren, nooit verstar
de zijn visie, altijd kon hij
weer met nieuwe ogen, kin
derogen, kijken. Een levenlang
Picasso is ongelooflijk vitaal: hèt kenmerk van de raskunstenaar. Bij gelegenheid van zijn ne
gentigste verjaardag liet de meester zich voor twee recente doeken vereeuwigen.
tekenen en schilderen, van
's morgens vroeg tot 's avonds
laa», heeft hem een ongeloof
lijke routine en ervaring bij
gebracht. Hij is daar nooit op
gaan leunen, haar heeft die
vaardigheid moeiteloos altijd
weten dienstbaar te maken
aan zijn eigen vernieuwing.
In elke „geschiedenis van de
mcderne schilderkunst" heeft
elke samensteller ervan om
hoog gezeten met de vraag hoe
in 's hemelsnaam Picasso
daarin onder te brengen. Hij
kon nooit in één hoofdstuk ge
past worden, integendeel, hij
mocht in geen enkel hoofdstuk
ontbreken. Men ontkwam er
daarom niet aan het werk van
deze ongrijpbare door zo'n
boek te verspreiden, als een
soort „running gag" in een ko.-
mieke film, waar een manne
tje telkens weer opduikt, zij
het in dit geval in een soms
totaal andere vermomming.
Zijn artistieke bezigheden gaan
als cement door de geschiede
nis van de moderne kunst.
Vooral na de Tweede "We
reldoorlog maakte hij diepe
indruk op de jonge kunste
naars van West-Europa. Voor
hen kwam de grote, intense
kennismaking samen met de
bevrijding van de Duitse ti
rannie waaronder het experi
ment met de vrije vorm on
mogelijk was. De waardering
voor z'n werk groeide sprongs
gewijs en met de prijzen er
voor gebeurde hetzelfde.
Picasso ondertussen leefde
in Frankrijk zonder zich iets
van de Fransen aan te trekken.
Natuurlijk werd hij wel be-
invloed. Zoals toen hij in 1900
in Parijs belandde en onder
de indruk kwam van de schil
de: ijen, van Van Gogh en het
werk van Toulouse l'Autrec.
Misschien in hun navolging
schilderde en tekende hij in
die periode (De „blauwe pe
riode") juist zoveel armzali
gen en ontrechten, maar wie
Goya kent weet dat men in
die belangstelling voor mense
lijk onrecht ook Picasso's
Spaanse karakter zou kunnen
herkennen. Op zijn 23ste jaar
was hij eigenlijk al behoorlijk
bekend en na' 1914 werd zijn
„Bateau-Lavoir" een centrum
waar veel kunstenaars elkaar
ontmoetten op zoek naar een
nieuwe kunst. Mensen als A-
polhnaire, Dérain, Van Don
gen en Juan Gris, bijvoorbeeld.
En Braque natuurlijk, sinds
1907 met hem optrekkend.
Op de „blauwe" volgde de
„roze" periode, van 19051906,
met steeds meer deformaties
in zijn uitbeelding van zwer
vende toneelspelers, harlekijns,
circustaferelen en natuurlijk
veel naakten. De volledige om
mekeer kwam spoedig en
hoogstwaarschijnlijk door de
kennismaking met Afrikaan
se snijkunst. Picasso zag op
slag de geweldige artistieke
kracht van deze kunst die
nu pas door het grote publiek
gezocht wordt en hij schil
derde zijn beroemde „Demoi
selles d'Avignon" (1907), de in
leiding tot het „kubisme". Het
ging ei om niet te schilderen
wat men zag, maar wat men
weet. na analyse van elk te
schilderen voorwerp, vaak
vanuit verschillende standpun
ten tegelijk bekeken en alles
teruggebracht tot wezenlijke
structuren.
To' 1915 inspireerde het ku
bisme hem tot een grote hoe
veelheid sterke werken. Dan
verbaast hij iedereen: hij heeft
het blijkbaar allemaal wel ge
zien en begint zich te inspire-
Zeeuwse oester
eigenlijk Frans
De Oosterschelde, het hel
derste stuk open water dat
Nederland nog bezit, herbergt
een schat ter waarde van ze
ven miljoen gulden. Op wind
stille dagen kun je het kapi
taal zien liggen. Het bestaat
uit platte, onaanzienlijke schel
pen, of ook wel uit bolle, iet
wat puisterige exemplaren
de oesters van Yerseke.
Dit jaar zijn ze groot nieuws
in culinaire kringen. De kwa
liteit van zowel de platte
Zeewse oester als de bolle
Portugese oester is fenome
naal. „Moddervet", zeggen de
oesterkwekers en de restau
ranthouders in Yerseke. De
oesters schijnen het erop aan
te sturen, onder te gaan in
pracht en schoonheid. Ieder
een weet immers, dat de
Zeeuwse oestercultuur tegen
het jaai 1976 zal worden be
ëindigd.
De Yerseke schelpdieren
kwekers zeggen, als je ze
vraagt hoe lang ze het nog
denken te kunnen rekken:
„Nog een hele tijd, als de dam
er tenminste niet komt". Ze
doelen op de Oosterschelde-
diim, het grootste werkstuk
dat Rijkswaterstaat ooit in de
delta aanpakte. De dam zal de
Oosterschelde beroven van zijn
getijbewegingen en het water
zal geleidelijk aan zoeter
worden De oester, die zo ge
voelig is als een baby, kan er
met meer in leven.
in feite is de typisch Zeeuw
se oestercultuur al ten onder
gegaan toen in de winter van
19C.2 op 1963 de klimaatharde
Zeeuwse oester een stukje
zeebanket, dat met recht de
kaviaar van West-Europa
mocht worden genoemd
door een zware nachtvorst
werd uitgeroeid. Van het jon
ge broed overleefde 95 pro
cent de zware nachtvorstpe
riode niet. De Yersekenaren,
hoe vakkundig zij ook zijn,
hebben geen kans gezien om
nieuwe generaties Zeeuwse
oesters te kweken. Wat men
tegenwoordig een Zeeuwse
oester noemt, is in feite een
Franse oester, die zijn laatste
halve levensjaar in het heldere
water van de Oosterschelde
heeft mogen doorbrengen.
In het voorjaar halen de Yer
sekenaren drie a vierjarige
oesiers uit Frankrijk. Ze wor
den overgeplant op de Yerse-
ke-bank, waar ze in luttele
maanden een metamorfose on
dergaan Het Oosterschelde-
water bevat namelijk veel
voedzaam plankton waaraan
de oesters zich gretig te goed
doen. Als eenmaal de R weer
in de maand is, hebben de
Franse oesters niets meer ge
meen met hun familie in het
zuiden Ze gaan als Zeeuwse
oester terug naar de restau
rants o.a. in Parijs, om daar
als voorgerecht a f 1,50 per
stuk, in de verwende keelsga-
ten af te dalen.
Het jaar 1971 gaat de ge
schiedenis in als het jaar
waarin de „Zeeuwse" oester
smakelijker is dan ooit. Moe
der natuur heeft namelijk een
spelletje met de Oosterschelde
gespeeld en daarbij handrei
king ondervonden van Rijks
waterstaat. Door de afsluit-
werken in de mond van de
Oosterschelde is' er van alles
met de waterbeweging gaan
de. Er is veel zout in het wa
ter, de temperatuur is gunstig
en het plankton is overvloedig
aanwezig. Onder die condities
gaat een oester van welstand
blaken.
ren op de oude meesters. Van
collages met houtjes en stuk
jes papier zwaait hij met groot
gemak over naar klassieke ge
stalten. Het surrealisme raakt
hem nauwelijks, al schildert
hij jarenlang dromen uit het
onderbewuste, arabasken uit
diepteloze ruimten opgevitst.
Politiek interesseerde hem
nauwelijks. Tot hij vol getrof
fen wordt door de gruwelijke
gebeurtenissen in zijn vader
land: de Spaanse Burgeroor
log. Zijn emotionele betrok
kenheid hecht zich op de mis
daad van Guernica, waar de
Duitse piloten van het Kondor-
regiment ten dienste van
Franco oefenen voor wat ze
later op Warschau, Rotterdam
en Coventry in het groot zou
den herhalen. Zijn enorme, fel
le compositie „Guernica" is de
gebeurtenis van de wereldten
toonstelling van 1937, waar ze
in het Spaanse paviljoen een
muur bedekt. Picasso is poli
tiek klaarwakker geworden.
Als men dit grote doek her
ziet (het is in het bezit van
het Museum of Modern Art,
New York) ontdekt men dat
hij hier heel zijn Spaanse aard
volbloedig heeft vermengd met
zijn oorspronkelijke expressio
nisme en zo tot een uniek
meesterwerk kwam.
Tot en met de Tweede We
reldoorlog toe gaat hij door
met zijn steeds wisselende ex
perimenten. Daarna trekt hij
zich terug in al zijn oude the
ma's, die hij weer opneemt en
tot nieuwe vormen brengt. Hij
schildert, maakt grafiek, en
bakt potten, alles nu in recht
streeks verband met zijn da
gelijks bestaan waarin zijn
modellen, zijn vrouw(en) en
n/r li k'"' 'u grote
Telkens duikt het thema
weer op van „de schilder en
zijn model". Daar komt als hij
89 is dan weer een enorme
serie van 347 etsen uit voort,
die men wel een hoogtepunt
mag noemen van zijn lange
leven. Hij maakte die etsen in
nog geen zeven maanden, vaak
zeven of acht per dag. Alle
stijlmiddelen bracht hij in toe
passing. Grieks-klassiek, de
stijl van Rembrandt, van Ve
lazquez, het doet er niet toe
wat hij aangreep, telkens werd
elke ets een typische Picasso.
Een soort tovenaar van de
beeldende kunst is hij gewor
den. een samenvatting van zo
wat alles wat de afgelopen
twintig eeuwen hebben opge
bracht, verenigd in één vitale
man Driftig, raak, razend
knap maakt hij een enorme
hoeveelheid kunst, alsof hij de
hele wereld met zijn aanwezig
heid wil bedekken. Alles wat
hem bewoog en beweegt
liefde vooral, maar ook leed,
geluk en tragedie brengt hij
in zijn werk onder. Welke stijl
hij ook hanteert, hoe hij ook
naar buiten toe handelt, bij
alle tegenspraak blijft alleen
de eenheid in hemzelf te vin
den. Elke periode van Picasso,
en tenslotte, elke tekening of
ets van deze man, moet men
zich met de ogen wijd open
veroveren. Aldoende maakt
men kennis met het grote be
grip vrijheid. Regels, conven
ties, doodververii, vooroorde
len horen niet bij hem. Hij is
de hoog getalenteerde opvol
ger van vermaarde tekenaars
als Michelangelo, Rembrandt,
Ve'azaues en Goya.
„Ik zoek niet, ik vind", heeft
hij eens uitgeroepen. Hij heeft
veel gevonden, deze negentig
jarige. dat ons leven anders
heeft gemaakt, diepzinniger,
verrassender, opener en vol
verwijzingen naar andere mo
gelijkheden in de mens. Wel
licht is hij het einde van de
echte schilderkunst. Men kon
zich dan geen beter samen-
vatter wensen dan deze cu
rieuze Spaanse man.
Wat Rinus Michels in Barce
lona doormaakt, ondergaat
Georg Kessler in Anderlecht
en Brusselse omstreken. Een
trainer is een hond, die blij is
als hij niet geslagen wordt.
Een andere trainer is een bluf
fer met slechte kaarten in zijn
mains sales. Voor een trainer
zijn de veter in de linker
schoen van zijn midvoor, het
vuiltje in het oog van zijn
keeper en het liefdeleven van
zijn stopper belangrijker dan
de luchtverontreiniging, het
behoud van de Perzische mo
narchie en de bestrijding van
de infiltratie der inflatie.
Kessler is er vroeg grijs van.
Zijn vrouw zit in het geel een
zaam en lijkbleek op de tri
bune ongelukkig te wezen. Is
deze man met naam en faam
bezig zijn talent aan prutsers
te vermorsen? Of is hij er on
gelukkigerwijs slechts tót-nóg-
tóé niet in geslaagd de ge
spierde motor juist af te stel
len, maar staat dat wél te ge
beuren? Kessler werd tegen
een fabuleuze vergoeding plus
premie gehuurd voor de duur
van vier volle jaren. Zet mon
sieur le président Constant
Vandenstock hem nu al op
straat dan krijgt hij een bur
germansvermogen mee.
Georg Kesseler kwam naar
Brussel en was de Heren An
derlecht meteen welgevallig.
Hij pakte de zaken professio
neel aan hetgeen huidig ge
vraagd is en indruk maakt.
Georg verwijderde alle oude
rommel van de terreinen en
uit de gebouwen. De nieuwe
bezem veegde en organiseer
de perfect. Spullen en onder
komens konden niet goed. mo
dem er duur genoeg zijn. De
beste hotels, de beste bief
stukken en de allerbeste orga
nisatie en begeleiding. De He
ren Anderlecht stonden naf.
drukten de kuiten achteruit en
gebaarden van „moet ie ons
eens zien".
Belgen benaderen in het alge
meen en terecht de Hollanders
met een gepast wantrouwen
Ook de dure spelers van An
derlecht oordeelden Kessler
aanvankelijk een rare snuiter
te ziin. die net iets te veel jo-
vialitei* op de bal drukte Maar
ze moesten spoedig wel toe
geven dat als Kessler zei dat
vier maal vier zestien was. ie
dat echt niet even hoefde n»
te rekenen. Het hing niet on de
centen niet op de iiver en ze
ker niet op het vakmansohar>
van Kessler de Formidahele
Anderlecht zou kampioen "'or
den, de finale halen in de Eu
ropa Cup II en zijne Heren
weer met roem overladen.
Die overtuiging bleef totdat er
ook nog even zij het pro forma
gevoetbald moest worden.
Toen bleek dat het sunerbrein
van Georg Kessler zich enkele
nullen verrekend en gebouwd
had op het drijfzand van een
versleten ploeg met een suffe
achterhoede en peperdure
aanwinsten die niet eens waar
wister, te maken, dat ze een
cornervlag van een doelpaal
konden onderscheiden. De
aan- en verkooppolitiek van
Anderlecht was altijd al te
vergelijken geweest met die
van de horlogemaker die een
wagon secondewij zerti es in-
slioeg onder het motto „dan
ben ik daar voor de eerste
weken tenminste vanaf", maar
bij ce laatste gelegenheid had
den de Heren zichzelf toch
nog weten te overtreffen,
gaat hier niet om de centen.
De situatie is nu zo, dat vrij
wel alle door Anderlecht ver
kochte spelers elders de stijf
ste knevels dragen en dat het
aangekochte materiaal geen
meid mee op de dansvloer
krijgt. Het elftal, samengesteld
uit door Anderlecht verkoch
te spelers zou fn deze compe
titie zonder ook maar één keer
te haperen kampioen worden
en het huidige echte Ander
lecht met 6-0 vloeren. Dat it
de tekst en het wijsje dat
wordt gefloten door het voik
en dooi de Vrouwen van An-
deilecht, wier liefde omgesla
gen is in schampere hoon. Zt
spreken van de Mannekes Pii
met de Paarse Billekes.
Pol van Himst was razend ei
na de 4-0 nederlaag barstte d
botn in de richting van de Hol-
Ianaer Kessler, de Hollanden
Ruiter, Rensenbrink en Barth,
maar in de richting van Gro
ninger Mulder vooral. Polleke
van Himst is een jongen als
een mik zonder krenten. Niet
intelligent genoeg om onder
pastoor te worden, maar te
slim om klepelkoster te blij
ven. Hij draafde op tegen
Kessler en dicteerde hoe het
wel moest. Ofschoon hij pleit
te voor een terug-naar-het-Si-
nibaldisme, bleef hij vaag ir
de uitwerking van zijn geniaal
plan. Duidelijk was wel, dat
hij eti de zijnen Kessler een
brevet van ondervermogen ga
ven maar wel bereid bleven
ds arme doch brave borst bi]
de uitoefening van zijn taak
terzijde te staan. Het kwam
allemaal zwart op wit in de
krart.
Het harnas van IJzeren Kess
ler bleek aangevreten door
roest. Hij zette Pol van Himst
niet voor drie maanden op de
bank, maar zoog er een punt
aan van Anderlecht tot Tonge
ren Hij hield een geheime be
spreking die de dag er na met
commentaar van Van Himst in
de krant stond. Kessler lijmde
en plakte de hele zaak provl-
SPORTBRIFF TTÏT BELGIË
door
JAN WINTRAECKEN
soir aan elkaar. Jan Mulder
werd zo toornig woest dat het
plombeersel in zijn kiezen
smolt. Kessler suste als een
vroedvrouw en sprak van moed
en vertrouwen als de man, die
weet dat de rode haan kraait
bc-ven 'n niet verzekerde tent.
Kessler miste de bus. Hij had
Polteke het Sulleke. die nu al
twee seizoenen lang al terend
op df roem van zijn vorige in
carnatie met ziin door stuoi-
dite" geschraagd traag voetbal
de zaak in de soep draait, uit
niet
van
ons'
de roulatie mopten nemen.
Dat
was do shock geweest die An*
derlecht nodig had.
Oeorg hoeft het niet gedaan-
N'J moet -hii gaan. Van»
nog niet,, maar morgen
wel. HÖ
hevft fTpcnppld. Hii heeft ver
loren Want onmiddpBiik na
de Ccitr van Pol en tilden?
■zatpTdavavrmdse strRd tegen
Uuion keerden wind en
lachte K>nau Fortiina
nasrswitton pn vooral
wee toe. "Pol hptrad het ve
en ving anniaos Nanoieon wa
terug om ziin honderd da*
uit tp tranrien. dossier zat
het. Vuankip 7.ich kloin te rnnK
°n 7iir nrpn voor het fluiten
sliritor An^prlerht sneeze zo
als Vat Wimct hpf had
Ten en dwars tpgen de
Ierse draad in. Maar het snP.z
de er demonstreerde en
wiv» Het won met
Pol van Himst scoorde als nag-
heveling der goden 4 maal-""
Zes herfstbladeren k°ndi2en
het einde van de wh^ter.
aan maar toch was elk
nunt een t.rao on het nart
Oerrg Kéfcsler. Hii is een
geschoren maar «ebr?L
man. Pol baadt in chamn*
Hii ip de keizer uit he*
•Tan Mulder is ziin nar.
bal toeval. Achter de s n
huizen van Anderlecht
de galg waaraan eens K*
r vn—rfrOPlt
Pol
zal haneen. Fr naast groeit
weer een kleintie oo. Voor
of voor Jan. Voetbal is
val.
..Een paar jaar geleden
wij Wereldmissie-
Z de ondertitel gegeven:
JLVan. de verenigde
^«provincies. Want het
ikh principiële ge-
Jeid van de kerken. Zij
fen ua,leen in ee«
chdlende positie. Het
[Slip moet groeien dat de
Z is *ederla«d "iet
istpi-b i een oudere
et kau onze Eulp in
t kader van de solidari-
Aan w de kerken".
!Ur t Woord is direc-
an dë °p Schoenmakers
'erken ,V,anuseIijke Missie-
ffMPMW) Nederland,
e*oek een werk-
•aand helft" andeihalve
e kerk t gebracht aan
Kerk m Indonesië.
V mening d?ohoermmkers is
Jrming" vfn Jan d.e -beeld-
el een en .,n*e missie nog
en gedaan w moet wor"
idee dat riL°gï teveel leeft
^Wikkeling e kerken in de
Ir', van d? ?en
ken in de om -, ,gevestigde
e ontwikkelde lan-
den, dat I
toch eigj
ons is.
wild metl
door hetl
Nederlanl
rissen tel
missionai
schenk d
ken kun
keerzijde
dat het i
houden
wtfüt en
1500 mil
jaar op I
terugkon!
de missil
van onzJ
missie isl
hele kerl
volk. Zc
missie ir
van de h
Dat ou
ring ver<
zaarn m
proces v;
politiek
terrein e:
lijke on1
tweede "V
de gedac
het hele
vestigd 1
lijk is
Schoenm
siebegrip
Afrikaan
Mihayo 1,
ra in Ta
teera is
terdsm.