DE REDDING VAN HET PARTHENON IS IN VOLLE GANG
Lucht ver vui ling
de gemeenste
vijand van de
Griekse oudheid
Gifdeken
ALS ZEUS
DRIFTIG
WORDT
binnenland
Griekenland is eeuwig en
ee'én regime van welke aard, kan
daar iets aan veranderen", filoso
feerde professor Spiro Marinatous
toen hij onze verslaggever rond-
voerde tussen de „oude steentjes"
van het Parthenon op de Acropo
lis in Athene. „En dat de wereld
dat begrepen heeft, bewijst wel
de liefde en de zorg waarmee de
cultuurminnaars van onze tijd, de
aftakeling van het belangrijkste
bouwwerk uit de Griekse oud
heid het Parthenon omrin
gen, sinds is vastgesteld, dat er
hoognodig moest worden ingegre
pen om totale ineenstorting te
voorkomen. Wij zijn de UNESCO
en vele andere instanties dank
baar, dat men geld en talent be
schikbaar heeft gesteld voor de
redding van het Parthenon, die
zoals u ziet in volle gang is". Met
deze woorden leidde professor
Marinatous het exclusieve inter
view in, dat hieronder volgt. On
ze reporter maakte foto's van het
kolossale werk, dat naar schat
ting pas over twintig jaar gereed
zal zijn en dan wordt verwacht,
dat het Parthenon weer eeuwen
mee zal gaan... tenminste wan.-
neer het gesteente de ondermij
ning door chemische stoffen die
door de industrie worden „losge
laten", zal kunnen weerstaan.
k krijgt u bij een eersle
25.- of meer op ons nieuw»
mie van f 5.-
Vooraanzicht van het vervuilde Parthenon.
De oude Grieken, die 2400 jaar geleden op de heilige berg Acropolis het Parthenon bouw
den, zijn vergaan en hun stof is door de wind verwaaid. Maar het bouwwerk, dat zij creëer
den staat (nog) overeind. Hoewel de tand des tijds er danig aan geknabbeld heeft. De chris
tenen maakten er 1800 jaar terug een kerk van en de muzelmannen, die Griekenland bezetten
ten er vierhonderd jaar bleven, richtten het Parthenon in als moskee.
DE UNESCO trok zich het lot van
Europa's boeiendste monument aan
en men benoemde professor Spiro
Marinatous tot algeheel toezichthou
der en chef restaurateur op de Acro
polis. Deze man die volkomen a-
politiek is en alleen maar de cultuur
en de wetenschap dient in zijn lan
ge, vruchtbare leven wees elk ver
zoek van mij om hem te fotografe-
ren van de hand, met de woorden:
De goden voor wie het monument was opgericht zullen zich danig aan rustverstoorders hebben ge- „Het gaat om het Parthenon
■ergerd, maar toch bleven de voornaamste zuilen overeind staan en ze staan er nog te blakeren in de schiet u maar zoveel platen van het
Liellezon. Maar de ergste vijand van het Parthenon is de sluipmoordenaar, die industriële beschaving werk als u wilt, maar ik ben slechts
|^ee'- een pion. Ik wil u wel inlichten
I Be afgelopen dertig jaar heeft het Parthenon meer te lijden gehad van ondermijning en ontreddering dan in over het werk en de resultaten tot
I® twintig eeuwen daarvoor. In 1967 constateerde men, dat het gebouw op instorten stond en dat alleen een di- hpHpr, T<vWt> rlav weer of «reen
■wie en intensieve restauratie het van de volledige ondergang kon behoeden. Men sloeg alarm en dat was vóór
I®kolonels het bewind van Griekenland aan zich trokken. weer, ben ik hier te vmden en ik
ken de Acropolis en zijn bewogen
Irrun I mi «mimi inno i i mtia«M historie". De professor streek over
•SF",. ;l-ijSSKÊÊÊfr .ja zijn witte baard toen hij vertelde:
„De ontploffing in hot Turkse kruit-
r "ïsïP TlHi I magazijn van tweehonderd jaar ge-
HM leden heeft de fundamenten niet
aangetast. De tufstenen onderbouw
Hg ...iJsêÉr^ is echter door vocht aangevreten en
met behulp van gammastralen heb-
WW»"*4 ■S. - ben we kunnen vaststellen, dat onze
ergste vijand de luchtvervuiling van
heden is En dat geldt ook voor do
I ■i-HMK||i|I |§§||f§ IJ ffriezen, die onherroepelijk aan
j| ,l!' scherven zouden zijn gevallen, wan-
neer we niet op het laatste moment
jife; hadden kunnen ingrijpen. Een team
[j&A van zestig mannen, allemaal vaklui
p met liefde voor de „oude steentjes"
|r Ny is verleden jaar gestart met de res-
f ■j^SHHHBHK^r# V tauratie die echt nog wol twintig
■P7 C||| jaar in beslag zal nemen. De ergste
WÊÈföJÈÊtifo V zaken pakken we het eerste aan.
grote aantrekkelijkheid van de
Acropolis, dat je er kunt ronddwa
len zoveel je wilt".
kunnen maken met marmer, dat in
het museum is opgeslagen en ge
deelten van het fries der Panathenae-
ën. Het marmer uit het eerste stuk
is, nadat het gedurende 2400 jaar
aan een natuurlijk klimaat was
blootgesteld, nauwelijks aangetast,
terwijl het marmer van het op zijn
plaats gebleven stuk na enkele
tientallen jaren van luchtvervuiling
ernstig is beschadigd".
De professor wrijft een stukje op
de grond liggend marmer tot stof
om zijn Wöorden te bewijzen- „Men
heeft mij wel eens voorgesteld een
dak van plastic over het Parthenon
te maken, maar dat heb ik uit
esthetische gronden afgewezen. Wat
we nu doen, is het hele geouw ieder
jaar een complete wasbeurt geven,
terwijl mijn mensen de aangevreten
stukken in zuilen en friezen verwij
deren en repareren. Maar als de
aantasting toch verder gaat, zullen
we moeten overgaan tot het opber
gen van de originele beeldhouwwer
ken en deze vervangen door gietvor
men op de oorspronkelijke plaats,
10120 NCK.3lc.Z45
:en in:
11600-30250
Venetiaanse kanonnen schoten later op een soort kruitmagazijn dat de Turken tijdens hun
litrijd met Venetië erin hadden gevestigd en aardbevingen en erosie deden de rest.
Terecht wees professor Spiro Ma
rinatous op de gifdeken, die komen
de uit de industriële zone tussen
Athene en Piraeus, zich over het
monument had gelegd. „Dat is onze
grootste vijand de rook en de
met giftige stoffen geladen dampen
concentreren zich op het Parthenon
omdat de heersende winden dat mo
gelijk maken. Zelfs de pittigste re
genbui kan de invretende chemische
bestanddelen niet losweken en op
die manier wordt de buitenkant met
de beeldhouwwerken en de friezen,
aangetast. We hebben vergelijkingen
Maar dat is het allerlaatste waar we
toe overgaan. Eerst zullen we met
natuurlijke middelen het Parthenon
proberen,te redden. Wel heb ik een
bliksemafleider op het hoogste punt
van het gebouw laten aanbrengen,
want geloof 't of niet als god
Zeus driftig wordt, kan hij heel wat
onheil aanrichten
Zelfs het Parthenon zal hij niet
sparen.
kn elektrowagens
Be voor het afle-
wij een serieuze
fstel)auto en een
istandigheid be-
MOND,
een onderhoud.
JBBELE RAMEN
MEN - SCHUIF-
ilNSCHUIFBARE
EVELBEKLEDIN-
RAAIRAMEN -
- SERREBOUW
Bedenk wel, dat de antieke ruïnes 1 f
het zonder dak moeten stellen sinds llllïii "Wj I BBl |||jF j|r S j
een brand de plafonds van het. Par- M V Trtii lil
thenon verwoestte. En daarom ben ~"-i O jBB
ik ook niet zo bang voor luchtgolven jii"|iaiiijli i|Bi| w|K 3J
van. overvliegende straaltoestellen
en helikopters, waarvan middel- IPÉt 1 T*
eeuwse kathedralen wel grondige JjBSnwWgSfflri ""'T'1
last ondervinden. Maar toch streven Jr 1 11
we er naar, dat het overvliegende r 1
verkeer terzijde van Athene wordt HliillllilSSliiilIH ''li ill I' I "li
geleid, waardoor de kans op bescha- UB 'f li
diging vanuit de lucht minder "mZ '4' il
wordt. Maar stank en chemische jSjï j|||M 1 ij
verontreiniging kunnen we niet lei- 'V, J§9§ iSMIlflililBfflH - i- l'V
den. En het zijn juist deze factoren, IÜSII1 |||J||H f j
die de grootste bedreiging vormen j II'
van het Parthenon. Men zegt wel Hs '||U|||M|M|^^
eens, dat de drie miljoen bezoekers JIJ B
per jaar ook slecht zijn voor het ««Si B f I
monument, maar dat is niet het 1 "*"fJɻJLJ
geval. Wel hebben de Duitse spij- *2W»X
kerlaarzen van de nazi-soldaten in wW11*1- .''TflV,. 1 f "li1
de afgelopen oorlog afbreuk gedaan i
aan de tufstenen trappen. Dat is li
afgelopen en onze wachters houden
toezicht op het schoeisel van de Tk
gasten. We willen de plavuizen en
treden niet bedekken, want dat zou 1 V 1 1
grote afbreuk doen aan de esthetiek
van het geheel. Bovendien is de Mensen met liefde voor „oude stenen" zijn aangetrokken.
's-Graveland.
rusbroek ft-)-
hebben veel te lijden van de luchtvervuiling.
