4:
ACTIEGROEPEN HIELDEN ZICH RUSTIG
fftëdfiTO,BÉIJF Tffllis;
Stinkend rijk
worden is
ook niet alles
Prins overtuigd van milieubewustzijn
bij de fabrieksleiding
ing viert
istrum
.m a
ES
ZEEUWSE AFDELING
AMNESTY
INTERNATIONAL
IN OPRICHTING
Crisis in
afname
aluminium
OM DE TOEKOMST
5 I Zaterdag 2 oktober 1971
A$&* •"'::"S-" A.j.
<uen/P
laA.tvetJ'
BAANDEREN
stad
j"
rdenburg
irgerlijke stan
i waterstanden
hoogwater
Deze week in
mm
We halen schade in
De ruimte is beperkt
Niet allemaal goud
Het gaat om welzijn
Geen solisten gevraagd
riK)
**&SFjffc^
Hffl W-SÖL'
het begin werd geeatalogiseei
de heren Hoolhorst en V:
en bevindt zich momenteel
chool van Sint-Eloy te Oostbui
de heer Lambert zich aldus
Leenhouts, uitstekend kwi
zijn taak de bibliotheek te
n.
heemkundige kring bezit es I "e 8r'
ebreide eigen bibliotheek waa js het niet nodig het nog eens te constateren, maar ik ben er
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN-OOST In de twee
jaar die verlopen zijn sinds de eer
ste paal voor de Franse Aluminium-
fabriek Pechiney in het Sloegebied
werd geslagen, is er veel gebeurd.
Honderden miljoenen guldens zijn
in de fabriek, die op weg is naar
een jaarproduktie van 170.000 ton
aluminium, geïnvesteerd. De komst
van de fabriek een superafnemer
van elektrische stroom maakte
de bouw van Nederlands eerste
commerciële kernenergiecentrale
mogelijk, terwijl de Zeeuwse, ar
beidsmarkt op den duur met 750
arbeidsplaatsen zal worden uitge
breid.
Aanvankelijk heerste er trots
en vreugde in Zeeland, dat dit be
drijf van wereldformaat zich tussen
de steltlopers, de kluten en de kie
viten van het Sloe wilde vestigen.
Al spoedig echter sloeg de publieke
mening om en raakte men mede
door toedoen van de intussen opge
richte Vereniging Milieuhygiëne
Zeeland en het ijveren van verschil
lende actiegroepen kritisch inge
steld jegens de economische reus.
Men reageerde in Zeeland fel op
het feit dat Pechiney behalve een
economische injectie voor de
Zeeuwse samenleving, ook een
fluorbron van betekenis is.
Ondanks de herhaalde verzeke
ringen van de directie en de pro
vinciale overheid in Zeeland, dat
Pechiney niets zal nalaten oin liet
milieu voor schadelijke gevolgen te
behoeden, bleef de ongerustheid
bestaan. Ook gisteren, tijdens de
opening van de fabriek, die weldra
85.000 ton aluminium de helft
van zijn eindproduktie zal fa
briceren, werd op de milieukwestie
gezinspeeld. De heer K. Poincaré,
algemeen directeur van Pechiney-
Nederland N.V., zei gisteren in zijn
toespraak ter gelegenheid van de
opening van de aluminiumfabriek:
„Geen enkele technische of finan
ciële inspanning is ons te veel ge
weest voor de bouw van de meest
efficiënte installaties ter wereld
voor het opvangen van gassen die
bij de aluminiumproduktie vrijko
men. De toepassing van de nieuwste
vindingen op het gebied van de
luchtzuivering heeft niet alleen ten
doel de arbeidsomstandigheden in
de produktieafdelingen te verbete
ren, maar is ook gericht op het be
houd van het leefmilieu in de om
geving. Pechiney-Nederland ziet dit
als een van haar meest fundamen
tele verplichtingen".
Volgens de heer Poincaré zal de
fabriek, als zij op haar eindcapaci-
teit van 170.000 ton aluminium per
jaar staat, een van de grootste alu-
miniumfabrieken in Europa zijn.
De personeelsbezetting die weldra
meer dan 750 man zal bedragen, zal
nog een aantal extra arbeidsplaat
sen op de Zeeuwse arbeidsmarkt
scheppen, en wel nog, eens min
stens het dubbele. „Mijn dank gaat
uit naar B. en W. van Vlissingen,
naar G.S. van Zeeland en naar de
Nederlandse regering, zonder wier
medewerking dit bedrijf niet tot
stand zou zijn gekomen", zo besloot
de heer Poincaré.
De president-directeur van Pe
chiney S.A., de heer P. Jouven,
schetste in zijn rede de toekomst
van Zeeland, die volgens hem ge
baseerd is op een gelukkig en even
wichtig huwelijk tussen een krach
tige industriële groei en een in oude
tijden veranderde agrarische tra
ditie. „Ik spreek de wens uit dat
onze bijdrage aan de economische
groei vruchtbaar zal blijken te zijn",
zo zei hij. Ook de lieer Jouven sprak
over liet leefmilieu. „Wij hebben
de ernstige wil om onze verplichtin
gen na te komen", zei hij.
Ook de Franse minister voor in
dustriële en wetenschappelijke ont
wikkeling, de lieer F. Ortoli, voerde
het woord. Hij wees onder meer op
de ideale geografische ligging van
het Sloegebied voor grote basisin
dustrieën. Staatssecretaris Wester
terp noemde het aluminiumbedrijf
een waardevolle bijdrage aan de
industriële struciuur van Nederland
Namens de regering wenste hij
Pechiney een goede toekomst toe.
Mr. J. van Aartsen zag in de
stichting van de aluminiumfabriek
een teken van moderne onderne
mingsgeest.
:e halve zware.©
PECHINEY GEOPEND
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN-OOST In een tot feestzaal omgebouwde
giethal heeft de Prins der Nederlanden, gistermorgen de
officiële handeling verricht ter opening van de Franse
aluminiumfabriek Pechiney in het Sloe. De prins trad daar
bij min of meer buiten het programma, door het uitspreken
van een korte rede, waarin hij zijdelings reageerde op de
kritiek die in Zeeland is gespuid over het feit dat de prins
de grootste fluorbron van Zeeland wilde openen „Eigenlijk
zeker van dat Pechiney al het mogelijke zal doen om de
belangen van het gebied waar de fabriek gevestigd is, niet
te schaden," zei de prins.
iboren: Harold A. H. zv G.
Vooruitzichten
voor zondag en
maandag,
opgesteld door
het K.N.M.I. op
vrijdag
om 18.00 uur:
Rustig en droog
L_ T T - najaarsweer
Êtv"<!n A: V^PewKaVm^|temPeratWn
ze, Michel M. M. zv Th. A'.
daen en M. L. Cortvriendt.
idertrouwd: Hendrikus J. M. dl
on 22 jaar te Sas van Gent a
jke C. R. van Overloop
>huwd: Adelin M. A. Goetha!
Annie M. L. Welvaert, Florei
chelden te Axel en Albertir,
Verstraete, Jan P. Dees te Oos:
en Cornelia C. Rosseel.
■Weersvooruitzichter\, fil cijfers.,ge-
middeïd over Nederland.
Voor zondag: aantal uren zon: 2
tot 8; min.-temp.: van ongeveer nor
maal tot 4 graden boven normaal;
max.-temp.: 1 tot 5 graden boven
normaal; kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 95 procent;
kans op een geheel droog etmaal:
90 procent.
Voor maandag: aantal uren zon: 1
'tot 7; min.-temp.: 0 tot 5 graden
boven normaal; max.-temp.: 0 tot 4
graden boven normaal', kans op een
>:igraaen Doven
rerleden: Maria de Kramer f droge periode van minstens 12 uur.
wed. van W. Bogaard, Willie .95 procent; kans op een geheel droog
i Bootsgezel 83 jaar wed. van'fetmaal: 80 procent.
LAD VOOR ZUIDWEST NEDERLAtf
ie voor Zeeland
NNEMENTSPRIJS
t>ü per kwartaal, binnen
preidingsgebied (excl. 50 ct,
isokosten)
0 per maand Unci. 13 ct.
isokosten).
ONKANTORENs
NEUZEN; Nieuwstraat 9,
1150-7920 f i Lijnen)
,S'lSteenstraat 14,
1140-3751 (3 lijnen)
IS: Klokstraat 1,
:n kantooruren; tel. 01140-
1100-8030 (3 lijnen).
(JUTEN OVER
ORG1NU:
1. 01158-1940
laanderen).
ERIENllt EXPLOITATIE!
inspecteur Zeeland;
enu (01100-4316)
1 en O. Z.Vlaanderen:
e Bakker (01150-2601)
3urg en W.Z. V Laanderen:
ergouwe (01172-1878)
aizone en ierneuzen:
ueman (01155-1224).
d- en Zuid-Beveland:
van den Berge
AGUE ZEELAND:
au Kromme Weele 4,
elburg tel 01180-7764
Zeeland:
Koopman, tel 01180-7438.
cteur Ooes:
ersten, tel. 01100-6584
dinerend redacteur:
wsch- V laanderen:
n Berkel, tel 01150-4366.
cteur O.Z.-V laanderen:
rlind, tel Oil40-3751.
semafoon via:
-22341 of 01608-207?
65-2237.
cteur Kanaalzone en
?uzen:
n der Helm .tel Ui 150-4869
redactie Zeeland:
n Deuraen, tel 01159-1367.
ournaiist zeeland:
de Boer. tel 01199-2237.
Konstanz 295 (onv.), Rheinfelden
f.193 (- 10), Straatsburg 176 (- 12)
fPlittersdorf 316 (plus 6), Maxau 37Ó
(plus 18), Plochingen 129 (plus 1),
Mannheim 157 (plus 8), Steinbach
113 (- 2), Mainz 172 (- 5), Bingen
84 (- 4), Kauib 92 (- 3), Trier 224
4), Koblenz 98 (- 9), Keulen 40
(plus 3), Ruhrort 190 (- 2), Lobith
805 (onv.), Pannerdense kop 788
(plus 6), Nijmegen 600 (- 1), IJssel-
kop 759 (- 1), Eefde IJssel 280 (-
4), Deventer 166 (onv.), Monsin
'5448 (- 20), Borgharen 3800 (- 20),
Belfeld 1083 (plus 1), Grave bene
den de sluis 500 (onv.).
Morgen, zondag 3 oktober.
Bergen op Zoom 2.26 en 14.47,
Hansweert 1.48 en 14.02, Terneuzen
1.16 en 13.27, Vlissingen 0.43 en
j 12.59, Wemeldinge 216 en 14.37.
Maandag 4 oktober.
[Bergen op Zoom 3.13 en 15.32,
I Hansweert 2.35 en 14.43, Temeuzen
[2.01 en 14.04, Vlissingen 1.26 en
113.35, Wemeldinge 3.03 en 15.22.
Onder luid applaus van de vele
honderden genodigden, waaronder
praktisch al het personeel van Pe
chiney dat in het produktieproces
gemist kon worden, drukte de prins
op een knop. Hij stelde daarmee een
kraan in werking die een aluminium-
blok uit een smeltgroeve trok. Op
het aluminiumblok stond in gouden
letters het feit van de opening met
de datum 1 oktober geboekstaafd.
De openingsplechtigheid was tot in
de kleinste details perfect georgani
seerd. De prins arriveerde ongeveer
kwart voor elf op het fabrieks
terrein, waar hij werd begroet dooi
de commissaris van de koningin in
Zeeland, mr. J. van Aartsen, de loco
burgemeester van Vlissingen, de
heer Gillissen Verschagen en de
Franse ambassadeur in ons land, de
heer C. de Margerie.
Later voegden zich nog enkele
andere autoriteiten bij dit gezelschap.
Zo waren daar de Franse minister
van industrie en wetenschappelijke
ontwikkeling, F. Ortoli, de Neder
landse ambassadeur in Parijs, jhr.
mr. J. de Ranitz, de Nederlandse
staatssecretaris van Buitenlandse Za
ken, drs. Th. Westerterp, en de
hoofddirectie van Pechiney, de heren
P. Jouven, president-directeur van
de Compagnie Pechiney, J. Poincaré,
directeur-generaal van Pechiney-
Nederland n.v. en M. Marcé, gedele
geerde van Pechiney-Nederland.
Nadat er toespraken waren gehou
den. waarbij de commissaris der
koningin gewaagde van het feit dat
Pechiney aan Zeeland een geschenk
van flÓO.OOO heeft aangeboden, be
doeld voor de financiering van een
sociaal-cultureel project in de pro
vincie, werden in de gieterijhal en
op het fabrieksterrein de Zeeuwse
vlaggen gehesen. Deze vlaggen vorm
den het geschenk van de provincie
Zeeland. Vervolgens verrichte de
prins de openingshandeling.
In een op het terrein opgetrokken
feesttent ontmoette de prins een
aantal personeelsleden van Pechiney
en klonk hij met de Pechiney-
directie en de vele gasten op het
welzijn van de aluminiumfabriek en
de maatschappij. De lunch werd ge
bruikt aan boord van het motorschip
Holland Pearl dat in de fabrieks-
haven was afgemeerd. Na een rond
vaart op de Westerschelde, waar men
als gevolg van een lichte nevel het
industriële Sloepanorama in een wat
spookachtige gedaante kon onder
scheiden, keerde de prins terug naar
Soestdijk.
Incidenten tijdens het bezoek wer
den niet gemeld.
Met een druk op de knop stelt prins Bernhard het bedrijf in werking.
(ADVERTENTIE)
Een gedenkteken zal aan de dag vc
in giste
ren blijven herinneren.
(ADVERTENTIE)
Het embleem van de Apollo 8. Deze
week bij elk Shell-station, dat in
teken van de Apollo-actie staat.
Gratis bij 20 liter benzine of 2
liter Shellina Premix. Elke week
een nieuwe. Verzamel ze alle
tien en plak ze op de gratis
verzamelaffiche.
Nu gratis
Apollo-stickers I SHELlj
bij Shell, r
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN-OOST In
december van dit jaar zullen
buitengewone algemene aan
deelhoudersvergaderingen wor
den gehouden van de N.V. Pe
chiney en de Ugine Kühlmann.
Bij die gelegenheid zal aan de
aandeelhouders van beide maat
schappijen een uitspraak wor
den gevraagd over een volledige
fusie. De president-directeur
van Péchiney, de heer P. Jou
ven. zinspeelde gisteren op deze
komende fusie. „Voor ons zal de
grote verscheidenheid en activi
teiten van beide maatschappijen
een waarborg in moeilijke tij
den betekenen", zei hij. „Het is
niet waarschijnlijk, behoudens
in geval van een algehele crisis,
dat bedrijfstakken die naar
aard en produkt zo verschillend
zijn, tegelijkertijd en in gelijke
mate getroffen zullen worden.
Het Vlissingse project heeft
biïinen onze maatschappij ge
stalte gekregen in het licht van
een stijgende behoefte aan alu
minium". aldus de heer Jouven.
„Maar juist nu, op het moment
dat het project-VIissingen tot
een goed einde is gebracht,
treedt er een wereldcrisis in de
afname van aluminium op en
wordt de groei van het gebruik
geremd. Ik blijf echter de toe
komst voor de aluminiumpro
duktie met vertrouwen tege
moet zien", aldus de heer Jou
ven.
(Van een onzer verslaggevers)
GOES Als de plannen doorgang
vinden dan zal Zeeland binnenkort
kunnen bogen op de aanwezigheid
van een eigen afdeling van Amnesty
International Op vijf oktober a.s.
wordt er ten huize van een van de
actieve leden van Amnesty Interna
tional, de heer J. Kloosterman te
Goes, een oprichtingsvergadering
gehouden.
Amnesty International heeft
18.000 leden in meer dan veertig
verschillende landen- Het voornaam
ste doel wam de organisatie is. zich
in te spannen voor de vrijlating en
de bescherming van personen die als
gevolg van het uiten van nun me
ning worden vervolgd of bedreigd.
„In de hele wereld", aldus deze
organisatie, „zitten er mensen opge
sloten in kampen en gevangenissen
omdat zij ziah tegen bepaalde toe
standen in hun land hebben uitge
sproken. Amnesty International wil
het voor deze slachtoffers van poli
tieke onverdraagzaamheid religieus
fanatisme, rassendiscriminatie en
diergelijke opnemen, zondar er daar
bij op te letten of het nu om slacht
offers van rechtse, dan wel van
linkse systemen gaat".
De organisatie die intussen tien
jaar bestaat, heeft zich al voor hon
darden slachtoffers van echte of
verkapte dictatuur ingespannen en
heeft veile malen haar stem verge
ven als de rechten van de mens in
het geding waren. Er wordt voor het
verlenen van bijstand door A.I.
slechts een voorwaarde gesteld de
„adoptelingen" mogen bij hun stre
ven voor de vrijie meningsuiting
geen geweld hebben gebruikt.
In de tien jaar van haar bestaan
heeft A.I. de vrijlating van honder
den gevangenen bewerkstelligd en
in honderden andere gevallen tot
vermindering van de strafmaat kun
nen bijdragen. Het voornaamste wa
pen dat daarbij werd gehanteerd is...
de briefkaart, die indien hij met
honderden of duizendei) tegelijk met
een pakkende tekst op een minister
of een dictator wordt afgezonden,
het effect van een stormram
krijgt-
(Van een onzer redacteuren)
MIDDELBURG/DEN BOSCH Een greep uit één week krante-
nieuws in Zuidwest-Nederland
vijftigduizend (50.000) kg dode vis in de Mark;
anti-stank- en vervuilingsprotesten in de Dongemond;
stankklachten uit Rotterdam en zelfs uit Gouda, die blijkbaar hun
oorsprong vinden in de Roode Vaart;
anti-smogprotesten in de Rijnmond, een inderhaast uitgeschreven
raadsvergadering in Vlaardingen en een hals-over-kop-gesprek met
de minister;
hoofdpijnpoeders van bedrijfswege en als daf niet meer helpt naar
huis.
Maar er gebeurt meer in zo'n week
Minister Drees van Verkeer en Waterstaat komt naar Brabant en
bespreekt met het provinciebestuur de kansen van twee Brabantse
troefkaarten, Reimerswaal en een tweede nationale luchthaven.
Het regio-overleg Bergen op Zoom brengt een structuurplan uit,
met Reimerswaal als centraal gegeven, dat rekening houdt met een
groei van het inwonertal van de regio tot rond een half miljoen, mis
schien zelfs 800.000, in het jaar 2000.
Wat doen we eigenlijk allemaal 7
We zijn de schade aan het inhalen van een ellendig verleden, van
de crisis van de dertiger jaren en de Tweede Wereldoorlog. We zijn
welvaart aan het scheppen. We hebben de Gouden Delta uitgevonden
en daar komen we (voorlopig) niet over uitgepraat.
Hoe ontstaat zo'n Gouden Delta
Dat gebeurt geleidelijk aan. Rotterdam maakt een periode van ex
pansie door en groeit uit tot 's werelds grootste havenstad. Zuidelijk
in de delta ligt Antwerpen, eveneens een groeipool van jewelste cn net
als Rotterdam een magneet voor basisindustrieën, die voor de aanvoer
van hun grondstoffen wereldhavens nodig hebben.
Tussen die twee ligt Zuidwest-Nederland, Zeeland en West-Bra
bant. Vooral West-Brabant is lange jaren geteisterd geweest door struc
turele werkloosheid en Zeeland heeft zich even zovele jaren een ver
geten hoek van Nederland gevoeld. Alle reden om mee te profiteren
van wat er rond het eigen erf gebeurt.
Moeilijk is dat niet, want tenslotte is de ruimte die Rotterdam
beschikbaar heeft, zeker aan diep vaarwater, beperkt. De industrie zal
dus ook op andere plaatsen in de delta vcstigingsgelegenheid moeten
kunnen vinden. En dat kan, want industrie betekent werkgelegenheid
en werkgelegenheid betekent welvaart.
Zo ontstaan de zeehaven plannen en de industrieterreinen met alles
wat daarbij komt kijken. In Zeeland bij Vlissingen en Middelbur, bij
Terneuzen en Ossenisse. In West-Brabant bij Moerdijk. Daarnaast ont
staat industrialisatie op kleinere schaal. In Bergen op Zoom bij de
Theodorushaven en op het Noordland. Aan de Dintelmond. Etten-Leur
industrialiseert, Roosendaal niet minder. Nabij de Dongemond wordt
het industrieterrein Dombos aangelegd, Oosterhout industrialiseert
langs het Wilhelminakanaal. Het Kreekrakplan, in 1969 door Noord-
Brabant gelanceerd als zeehaven bij Woensdrecht, wordt in de loop
der jaren „omgeklapt" en wordt Reimerswaalplan, weliswaar gelegen
op Zeeuws gebied, maar met werkgelegenheids- en welvaartseffecten
voor West-Brabant.
Intussen groeit Antwerpen uit tot aan de Nederlandse grens, waar
men letterlijk onder de rook van de basisindustrieën leeft. En als er
dan plotseling plannen komen voor een tweede nationale luchthaven
legt Brabant daar een claim op voor de omgeving van Steenbergen.
Dat doen we dus allemaal. En de welvaart komt inderdaad. De
groei van het autopark en de automatisering in het huishouden zijn er
de duidelijkste symbolen van.
Maar plotseling blijkt nu, dat het niet allemaal goud is wat er in
de delta blinkt. Tenminste plotseling is niet het goede woord. We
wisten natuurlijk al wat langer dat de welvaart niet zonder bijver
schijnselen tot ons komt. Smog is geen uitvinding van het Rijnmond
gebied. Maar nü wordt de Gouden Delta, met name de Rijnmond en
West-Brabant, ineens letterlijk met de neus op de feiten gedrukt. De
hengelaars langs de Mark kunnen hun stekkie voorlopig wel vergeten.
Op heel wat plaatsen in de Gouden Delta blijven de slaapkamerramen
dicht en de hoofdpijnpoeders bij de hand.
Hoe moeten we nu verder? Stinkend rijk worden is ook niet alles.
Welvaart met dit soort hijverschijnselen is géén welzijn. En daar gaat
het tenslotte om.
Er zijn onheilsprofeten die de oorlog willen verklaren aan de in
dustrie. Maar daarmee wordt liet paard achter de wagen gespannen.
Er moeten andere methoden zijn.
Milieubeheer is voor een groot deel ltoewel niet helemaal een
kwestie van techniek en daarmee van geld.
Maar er is nog iets belangrijkers. Rijnmond, Moerdijk, tweede na
tionale luchthaven, Reimerswaal, het Sloegebied, Terneuzen, Ossenisse,
het Baalhoekplan en liet Antwerpse havengebied: kan dat allemaal
wel En wie beoordeelt dat Een griezelig cijfer dat onlangs in deze
krant werd gepubliceerd alleen al met de zeehavenontwikkeling hou
den zich in Nederland 72 commissies bezig, waarvan 30 in het delta
gebied. Er zijn boekenkasten vol plannen en rapporten, waarvan het
meest recente het „paarse boekje" is van de Rijks Planologische Com
missie over de ontwikkeling van Zuidwest-Nederland. Een totaal-plan
ning dus, met het bekende hoefijzer, dat in Rijnmond begint en via
Moerdijk en Reimerswaal in Zeeland uitloopt.
Maar daarmee is nog- geen eenheid van beleid gegarandeerd. Om
een (detail)-voorbeeld te noemen als de regio Bergen op Zoom een
structuurplan uitbrengt waarmee wellicht een hall miljoen mensen zal
zijn gemoeid, dan is dat geen zaak voor die regio alleen. Dan zal zo
wel de rest van West-Brabant als Zeeland daarbij betrokken moeten
zijn. Geen gemeente, geen regio, geen provincie zal nog langer haar
eigen solo mogen spelen.
Is er goed Brabants-Zeeuws overleg Nog maar enkele dagen ge
leden wees Zeeland de vorming van een havenschap Reimerswaal met
Brabant en Bergen op Zoom als partners af.
Gemeentebesturen in West-Brabant lopen en denken langs elkaar
heen en een totaal Westbrabants gesprek is niet van de grond te krij
gen. Nog een ander puntuit de smog- en stanksituatie van nu moe
ten we de lés trekken, dat bij verdere industrialisatie het milieubeheer
in verhouding tot de economische belangen veel meer accent moet
krijgen.
Misschien blijft de Gouden Delta dan ook nog bruikbaar voor de
toekomst van onze kinderen.
In de komende dagen willen we nog wat nader op deze zaken
ingaan.
■■HM
