Zorgen dat de huisvrouw
geen
kat
in de
zak
koopt
1r
L
NIET MEER
OPDRAVEN
MET
ROMANTISCHE
DENKBEELDEN
Im ^ruSculiuur is een ge-
lo. /j van de druk van het
Iconische stelsel, zodat
Pensen proberen te ont-
I annen aan de moeiliike
NIEUWE DIRECTRICE OUDSTE CONSUMENTENORGANISATIE:
1
Elise
Hoomans
15 jaar
l
Hl 1
bij
Theater
mm
ai
oed
Mogelijkheden
lie o besten uitgehold,
Ienkofr0urlOnie heeft Seen
Garantie
door onze keuringen
gaat de fabrikant vaak
zijn artikel verbeteren
met een goed produkt
als resultaat voor
de huisvrouw
Geen sancties Milieuvervuiling
Meer op de bres
door Adri Laan
Betrokken
Eigen karakter
<TiM§
-1 r
rkbare invloed op de ge-
ldheid van het kind maar
rkt men pas na vele ja-
l dat er iets verkeerd is
jaan in zijn of haar ont-
skeling. Het is volgens
verzamelde deskundigen
lerdaad zo dat ook de
ilijke aanleg een belang
de rol speelt, maar de
lisering van deze aanleg
sterk afhankelijk van -ie
lividuele mogelijkheden
het desbetreffende kind
jgt.
Ia 34 jaar onderzoek is
Britse nobelprijswinnaar
'utz erin geslaagd om de
uctuur van het bloed-
rit hemoglobine
aal te ontrafelen. Dit he-
globine, dat verantwoor-
ijk is voor het transport
zuurstof uit de longen
de rest van 't lichaam,
kt enorm gecompliceerd
zijn. ruim 10.000 atomen
er nodig om 4 atomen
irstof te transporteren,
bloedcel bevat 289 mi
moleculen hemoglobi-
en kan daardoor 100
joen zuurstofmoleculen
voeren. Hoe meer zuur-
gebonden is, des
ier wordt de affmitei
het bloedeiwit voor die
irstc.f. Dr. Perutz heelt
dekt hoe dit hemoglobi-
werkt. De zuurstof wordt
gens hem vastgehoud
ir een ijzeratoom dat zien
rentrekt als 't een zuur-
fatoom te pakken krijg
rdoor wordt de combi-
ie klein genoeg 0I*J
rden vastgehouden door
rest van het molecuul,
de zuurstof ergens m
lichaam wordt afge-
m nergroepeert het m -
rul zich weer en maak*
i dan klaar om eejajao-
rul kooldioxide (dat we
tdemen) mee terug
nen.
ie kunt de dingen, als dat no-
ig mocht zijn, zelf ook nog
epareren met een handspuit,
lit materiaal wordt al gerui-
le tijd gebruikt voor sand-
rich-panelen, voor wanden in
oelschepen, maar het is de
erste keer, dat het als ruim-
ïlijke constructie functio-
eert", benadrukt Van Oers
og eens. En het ziet er naar
it, dat in Tilburg de toeloop
aar deze 39 polyurethaan
:oepels, die in oktober gaan
unctioneren, groot zal zijn.
e belangstelling zal dan niet
lleen gericht zijn op de dat^
r te houden expositie, maar
- bij velen ongetwijfeld ook
laar de bruikbaarheid ervan.
Vie weet welke mogelijkheden
liermee open staan?
Ends ik in het Popparle-
l-nt optrad, bleek dat de
Ijkers mijn tv-optreden
lirdte vonden. Ik blijf me-
Lf en dat blijkt op te
■tallen. Gerrit den ^rabar
Lie tegenwoordig olie op
je golven gooit, gooit met-
Hen olie op het vuur.
I Th. Weening, journalist
je Bescherming Bevolking
Kient rekening te houden
|et de mogelijkheid dat de
Iformiede Staten ons land
pinnen vallen.
Stelling uit proefschrift
dr. F. JM. Huikeshoven
Ij verband met de prijs
laan organische verbindin-
is het logisch dat de
(is duur moet worden be-
Stelling uit proefschrift
ir. T. J. A. Huisman
tan Oorschot vroeg: „Si-
kon, zal ik Willem Frede-
ilk Hermans voor je uit
let raam gooien? Hij pakte
tem beet en had het bijna
daan. Ik riep: niet doen.
[Daarmee heb ik de litera
tuur een grote dienst be
lwezen.
Simon Carmiggelt
|lk vind een vrouw met een
Joorkijkblouse aan, het
[toppunt van sadisme.
Alex EIsenaar, militair
zeggen wel eens: Wil
[zou je niet naar Duitsland
[willen. Als je de Berlijnse
mur pakt zit je op flu-
keel.
Sneldichter Willy Alfredo
Iffe kennen allemaal wel
'een paar mensen die op
een fantastische manier
[oud worden. Maar de
mensheid als groep wordt
een afschuwelijke ma
nier oud.
Niki de Saint Phalle,
schepster Nana's
ïoe is het mogelijk dat
men het duistere esoteri
sche werk van een typisch
;ijdgebonden, maar groot
'eworden vijftiger, die
zich in de kleine Amster
damse wereld van literati
1 erecht is gaan beschou
wen als een gekoesterd re-
jikwie, geprefereerd heeft
iven de heldere schone
poëzie van dat wat terug-
ietrokken, wereldvreemde
lensje, die op haar oude
k Godzijdank nog iets als
hen late erkenning be
leeft
Jacob Groot over de toe
kenning van de
P. C. Hooft-prys.
poe sneller de technologi-
ontwikkeling, des te
poter de cultural grap.
Philip van Tijn
'iddenvelders die de bal
lussen de benen spelen en
n soort circus maken, die
lijn er wel.
Bondscoach voetbal Fahrdonc
|'i praat niet graag over
Page, liever over identi
fy, want je kunt een ima-
l'f hebben die niet door de
perkelijkheid wordt waar-
Jules M. Hartogh,
public-relations-man
jgens mij hebben vele
Puiven met een zwaar min-
I «rwaardigheidscomplex
P kampen. Wijven verzie-
I® ze °ok allemaal, daar
pillen ze meteen mee
fet.
Hens Lambermont, een van
1* twee leiders van de Rot-
wrdamse kuivensoos
*he Flaming Star.
pat mij tegen de borst
wit is dat politiek nooit
handen is van gelukkige
Pensen, maar altijd wordt
I reven door valsspelers
Pet alle mooie leuzen die
|.aar voorhanden zijn en
e klinken als vloeken in
J1 mond van zowel links
|als rechts.
Simon Vinkenoog
J°1ntatie waarmee wij
|ls Waken hebben.
Eldridge Cleaver,
black panther
iL^g naar drugs be-
liti b i ilf ^et elementaire
I '«et leven ontbreekt.
18 mn de* Meer, mysticus
|isinhtle4c,hristeliike religie
P e. betekenis meer. Je
mii!r"ft.meer knielen, de
Ivolkn Uitalles wordt
"'komen vervlakt.
staflid van Kosmos
Frans Zwitser,
door JOS v.d. WIJNGAART
„Onze organisatie moet eerder en
meer worden betrokken bij de ont
wikkeling van een product. Dit komt
de fabrikant en de consument ten
goede. Er kunnen dan bepaalde idee-
en worden gespuid en ervaringen
worden uitgewisseld. Onze organisa
tie heeft al vaak inspraak bij het tot
stand komen van een artikel, maar-
vaak achteraf. Een negatieve uitslag
van onze keuringen heeft soms posi
tieve gevolgen: de fabrikant gaat zijn
artikel verbeteren en komt met een
voor de huisvrouw goed product op
de markt". Dit zegt de nieuwe - sinds
15 september j.l. - direc
trice van de Stichting In
stituut voor Huishoudtech-
nisch Advies (IHVA), me
vrouw ir. G. A. Hellman- Praktijk
Tuitert. Zij is mevr. D.
Holdert opgevolgd, die
ruim 20 jaar zich heeft be
zig gehouden met con
sumentenvoorlichting en
kwaliteitskeuringen van
huishoudelijke artikelen.
De Stichting Instituut voor
Huishoudtechnisch advies
is de oudste consumenten
organisatie in ons land tin
1926 ontstaan) en hoort hij
de Nederlandse Vereniging
van Huisvrouwen (60.000
leden).
ver de redenen van het afwij
zen van hun product", aldus
de IVHA-directrice.
Naast de verschillende proe
ven in laboratoria wordt ook
de dagelijkse praktijk in het
huishouden niet vergeten.
„Ook wanneer een artikel
technisch goed in orde is, be
tekent dat nog niet, dat het
onze goedkeuring krijgt. De
praktische bruikbaarheid
worden op eenzelfde vlam of
op dezelfde kookplaat steeds
dezelfde gerechten klaar ge
maakt volgens nauwkeurig
omschreven recepten.
Beoordeeld wordt dan: al of
niet aanbranden, het goed
kunnen schoonmaken, het
warm houden van de „oren"
en dekselknoppen (die ver
vangen moeten kunnen wor
den als ze breken), de sluiting
van het deksel, het goed kun
nen afgieten en schenken en
tot slot het kunnen stapelen
schakelen voor het onderzoek.
Wij mogen ook geen negatie
ve voorlichting geven in de
zin, dat wij onze leden meede
len, dat dit of dat product niet
in aanmerking komt voor on
ze merkzegels", aldus mevr.
Hellman. „Ons merkzegel
heeft ook geen eeuwigheids
waarde; het geldt slechts voor
2 jaar. Daarna moet het arti
kel weer worden gekeurd.
Voor het voeren van ons keur
merk betaalt de fabrikant 'n
klein bedrag, dat afhankelijk
Het IVHA, gevestigd in Den
Haag doet meestal in alle stil
te zijn werk, maar heeft bij
vele huisvrouwen een bekende
naam door het toekennen
van een merkzegel in groen
of goud aan een goedgekeurd
artikel. Een recent markton
derzoek wees uit, dat ongeveer
70 procent van de Nederland
se huisvrouwen deze keurmer
ken kent en dat minstens 40
procent er rekening mee
houdt bij aankopen.
„Onze merkzegels vormen
een garantie voor de huis
vrouw, dat ze geen kat in de
zak koopt", aldus mevr. Hell
man (nog geen 30 jaar). „Wij
voeren niet op eigen houtje 'n
onderzoek uit, maar pas na
aanvrage var, de fabrikant,
die wil weten of zijn artikel
in aanmerking komt voor 'n
groen of goud zegel. In ons la
boratorium starten wij dan ons
onderzoek of sturen het pro
duct door naar instituten van
TNO, KEMA (keuring van e-
lectrotechnische apparaten),-
KIWA (keuringsinstituut
voor waterleiding artikel)
VEG-instituut of naar het
Rijksnij verheidslaboratorium.
Een te onderzoeken artikel
moet in ieder geval aan de be
staande minimumeisen vol
doen. Daarnaast wordt een
product onderzocht op ge
bruikseigenschappen, veilig
heidsgarantiebepalingen, ser
vice en duidelijkheid in de ge
bruiksaanwijzingen. Ook de
winkelprijs van het nieuwe
product wordt onder de loupe
genomen. lieer dan de helft
van de ons aangeboden arti
kelen wordt afgeki -d. De fa
brikanten worden van onze
kant duidelijk voorgelicht o-
moet eerst nog bewezen wor
den. Daarom worden er ook
praktijkproeven gedaan in en
door verschillende gezinnen.
Tevens wordt erop gelet, of 't
artikel in het hele land te
koop is", aldus mevr. Hellman
die huishoudwetenschappen
studeerde op de Landbouwho
geschool in Wageningen.
Er wordt op het IVHA niet
over één nacht ijs gegaan, 'n
Pan b.v., die ter keuring wordt
aangeboden, ondergaat dezelf
de proeven als een pan van
een ander merk. In pannen
voor het wegbergen. Hiervoor
is al nagegaan, of het mate
riaal deugdelijk is.
is van de verkoopprijs van het
gekeurde artikel, tot maxi
maal 450.
Het IVHA kan niets onder
nemen tegen fabrikanten die
toch hun producten op de
markt brengen, nadat het
instituut de artikelen heeft
afgekeurd voor 't merkzegel.
„Wij sluiten met de fabrikant
een contract af, waarbij deze
alle onderzoekkosten betaalt
van de laboratoria, die wij in-
De zorg om het behoud en
het schoon houden van ons
milieu speelt de laatste tijd
ook mee in de onderzoeken
van het IVHA, met name bij
de wasmiddelen. „Fosfaten,
die nu eenmaal schadelijk zijn
voor het milieu, zijn niet meer
weg te denken in waspoeder.
Er bestaat nog geen vervan-
--
'Mevr. Ir. G. Hellman-Tuitert
gingsmiddel. Wij kunnen ook
niet van de huisvrouw gaan
verwachten, dat ze groene
zeep in de wasmachine gaat
stoppen. Bij een onderzoek
van een wasmiddel wijzen wij
de fabrikant wel op de hoe
veelheid fosfaten en vragen
of hij die niet kan verminde
ren, aldus de directrice van 't
IVHA, dat ook reclamecam
pagnes aanvalt in geval van
valse voorlichting.
Als voorbeeld daarvan noemt
zij de tv-reclamespot voor het
wasmiddel „Dreft": „Wij heb
ben de proef van Dreft om 'n
truitje in tweeën te knippen
en vervolgens de ene helft
met Dreft en de rest met an
dere waspoeders te wassen ge
daan. Ons onderzoek kwam
tot precies een andere conclu
sie dan de reclamespot: het
halve truitje dat niet met
Dreft was gewassen, bleek in
het geheel niet te krimpen, -
welk wasmiddel we ook pro
beerden. Alle waspoeders had
den dezelfde uitwerking op 't
truitje: het gaf geen krimp.
Dit is gewoon een voorbeeld
van een voor andere fabrikan
ten ten onrechte negatieve
reclame. In ons blad „denken
en doen" hebben wij dit dan
ook aan de kaak gesteld".
Tot een van de plannen van
de nieuwe IVHA-directrice be
hoort, zoals zij het zegt: „het
meer aan de weg timmeren".
Het is echter niet zo, dat het
IVHA rustig afwacht, of een
fabrikant met zijn product
komt aankloppen. Klachten
worden behandeld en van fa
brikanten wordt vergoeding
geëist voor de consument,
wanneer hun producten, die 't
keurmerk van het instituut
dragen, onder de maat zijn.
Het IVHA benut ook de gege
vens van de stichting verge
lijkend warenonderzoek en is
verder vertegenwoordigd
via de Ver. van Huisvrouwen
in het Consumenten Con
tactorgaan (CCO).
„De Nederlandse consument
is hier niet sterk vertegen
woordigd. Er moet meer be-
1 ndheid worden gegeven aan
ons bestaan, aan onze keurin
gen van juist die artikelen, -
die het gezin het eerst nodig
heeft. Ook moeten wij in de
toekomst meer worden be
trokken bij de ontwikkeling
van producten, niet om een
vinger in de pap te hebben,
maar juist om onze ervaring
en ideeën uit te dragen ter
wille van de ontwikkeling van
een goed artikel", aldus me
vr. Hellman.
1 c v«<~. .-
ELISE HOOMANS:
Mikken op bevrijding.
Yan een prille to
neelgroep die alles
nog moest bewij
zen, naar een Toneel
groep Theater die niet
meer weg te denken
valt uit het oosten des
lands, daartussen ligt
ook de onwankelbare
opgang van Elise Hoo-
mans. Ze werkt nu 15
jaar hij Theater, eerlijk
gerekend, zonder dus de
anderhalf jaar die ze
tussentijds hij het
Nieuw Rotterdams To
neel verkeerde. „Lies-
je", noemen haar colle
ga's haar en die naam
heeft een aparte lading
gekregen: een menge
ling van veel respect en
een scheut vertedering.
Op haar beurt is „Lies-
je" niet meer weg te
denken uit het gezel
schap.
„De eerste tijd van Theater,
met Rob de Vries, was erg,
erg goed", zegt ze. „We
brachten de toneelidealen
van Van Dalsum in de
praktijk. Er waren nog lang
niet zoveel schouwburgen
en Rob reisde de gemeente
raden af in Gelderland en
Overijsel om subsidies los
te praten. Dat kon hij. We
hadden een uitgesproken
stimulerende taak, we
moesten op allerlei manie
ren duidelijk maken dat
toneel een plaats verdient.
Toen hebben we typisch
geografisch toneel gespreid.
Nu zijn we veel meer in de
diepte bezig, met onze Spe
ciale Programma's bijvoor
beeld".
„Nadat Rob de Vries naar
Rotterdam vertrok heeft
Binne Groenier als direc
teur van Theater het gezel
schap door zijn moeilijkste
tijd gesleept; het viel met
het vertrek van Rob de
Vries vrijwel uiteen. De
mentaliteit van de acteurs
is intussen danig veranderd,
dat wil Elise Hoomans on
derstrepen, als ze vaststelt,
dat vorig jaar bij het ver
trek van Hans Croiset -
„ook een prachtige tijd ove
rigens met Han?" - er geen
sprake meer was van een
inzinking of een terugval.
„Er werd gewoon doorge
gaan. Daarmee heeft ons
gezelschap bewezen echt te
leven, onafhankelijk van
het vertrek van één leider".
Want hoe ging dat vroeger,
ook bij Theater? „De ac
teurs hoorden een dag voor
de lezing van het niet door
hen gekozen stuk of ze er
wel of niet in moesten op
treden. Het gebrek aan be
trokkenheid was groot.
Hans Croiset is, toen hij di
recteur werd, onmiddellijk
begonnen een planning voor
een heel jaar vooruit te ma
ken, wat de stukkeuze be
treft. Dat was al een hele
verbetering. En nu, in ons
nieuwe structuurplan, is
ieder lid van het gezelschap
bijzonder betrokken bij al
les wat we doen. Nu is
Theater echt een levend or
ganisme".
Dat geeft haar niet het vei
lige gevoel dat men gearri
veerd is. „Er moet nog
steeds hard gewerkt wor
den om het toneel zijn
plaats te geven. Misschien
wel harder zelfs dan zeven
tien jaar geleden, toen we
in Arnhem begonnen. Toen
kende je nog niet eens de
concurrentie van de televi
sie".
„We kunnen alleen als to
neel overeind blijven als we
gebruik maken van wezen
lijke toneelvormen. Het
eigen karakter van toneel,
dat wat toneel onderscheidt
van andere kunstvormen,
dat moet de kern van ons
werk zijn. En met oude, ro
mantische denkbeelden
moeten we niet meer op
draven. Die zijn al rondom
ons ontluisterd".
Ze hoopt vooral op de jon
geren. „Die hebben een
realistische kijk op de we
reld. Hier en daar zoeken
ze nog wel eens naar nieu-
we leuzen: dat moeten ze
vooral niet doen".
De functie van toneel is
voor haar nog dezelfde als
van oudsher: bevrijding ge
ven „Iedereen gaat op in
zijn dagelijks gedoe. Het
publiek moet bij ons zaken
te zien krijgen die buiten
zijn normale cultuurpatroon
vallen. De mensen moeten
ontdekken^dat je niet alles
kar en mag beoordelen te
gen de norm van je eigen
manier van leven. Dat geeft
een bevrijdend gevoel, het
kan zelfs een geweldige
bevrijding betekenen. Ook
voor acteurs. Je moet de
buitenwereld door je heen
duhven laten gaan, inplaats
van jezelf op die buitenwe
reld projecteren. Als ik een
andere vrouw speel, dan put
ik wel in mezelf, maar ik
probeer te transponeren
naar die andere toe. Daar
bij leer je vooroordelen
kwijt te raken. Je wordt er
rijker van. Fossiele resten
noem ik het, die in je hoofd
geplant zijn, die moet je
kwijt".
Vanuit deze visie levert ze
haai bijdrage aan Theater,
ook als ze speelt, ook als
ze regisseert. Op dat mo
ment van „bevrijding",
daarop blijft ze uit. wat ze
ook doet. „Het besef dat er
zo ontzettend veel levens
vormen zijn, dat werkt ver
rijkend. Dat moet je de
mensen laten ervaren".
