Sêêêê
FIANEi
GILBEY PORT
5§s
V erwachtingen
Synode niet
hoog gespannen
DE STEM
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
elwaide
odeloos
agerust
RECORD SNELGRAVEN VOOR AARDGAS
Werknemers Philips
willen drie
procent schoon meer
Vraaghemaan!
RKOPERS [diepen
O
Jeugd van
jf
Bergen op
Zoom
J r
massaal
ten strijde
ihi
tegen
vervuiling
i
I
I
'BON'
I
I
I
W agtmans
kopman
bij De Pel
Groeiend Romeins centralisme hoofdoorzaak
Auto schept
jongen (15)
op rijwielpad
andaag
ONDERZOEK IN NIJMEGEN EN ARNHEM WIJST UIT:
Meer doden door zelfmoord dan door verkeer
irst loten,
in studeren
[l^
Triple crown
78-5
TOMADC
aanbieding
de
2500
tot
nieuwpr'is"
Acht man nit Nieuw-Vossemeer maken sleuf van 900 meter in één dag
Eeneneenkwart uur korter werken
DAAL
Heimooisie
kijk-en besielboek
tjpp■Nederland heet:
Wenkamp Katalogus
deze
week bij
Discussie over vrouw
in het ambt
niet te verwachten
Koningin naar
Frankrijk
en Engeland
64 jaar
TERNEUZEN, NIEUWSTRAAT 9
BERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14
Donderdag 9 sept. 1971
WEERBERICHT
Minder zonnig
Droog weer met wolkenvelden,
maar ook zonnige perioden. Maxi
mumtemperaturen ongeveer 20
graden en een merendeels matige
wind uit noordoost tot oost.
ROOSENDAAL, MOLENSTRAAT 45
baronielaan 3
1NDIENST)
ournooien, wedstrijden
.ibbladen enz. enz. enz
,ch in kunnen zetten V0I
's u kunt tonen
maar ws
EN GESCHIKTHEID;
PÖO,per maand;
ven uw minimumverkooi
lomzet per week verdient j
en tantième-uitkering-
'■eken wintervakantie;'
Jtenvergoeding.
;95.
ook, niet in aanmerking t
|ijven, want je weet nooit!!
gne in deze krant
jk deel
tw zaak en
wijze.
E T T EN - L E U
Irnet het vervaardigen tl
■n en huishoudelijke ariii'
praak,
kheid en opleiding
SYSTEEM IS AANGEPli
IE OPVATTINGEN.
WIJ NIET.
fan een onzer
verslaggevers)
0HAAG Schepen L. Del-
jvan Antwerpen heeft zich
a interview met dit blad (zie
■krant van gisteren) nodeloos
rust gemaakt over het uitblij-
van de eerste contacten van
jeuwe Nederlandse minister
Verkeer en Waterstaat, dr. W.
met de Belgische autori-
t rei ons gisteren een woord-
jf, van het ministerie van Ver-
Waterstaat. „Schepen Del-
en andere ongeduldige Belgen
er natuurlijk rekening mee
dat minister Drees en de
e'(nieuwe) bewindslieden het
„ig ontzettend druk hebben
werken en het opstellen van de
iten", aldus de woordvoerder,
is de bedoeling, dat de voor het
het jaar op de agenda staan-
ieeiikomst in het kader van het
ith-Nederlandse havenoverleg
initiatief van de in België
oud-minister drs. Bakker
zal doorgaan. Deze bij-
worden ongeveer drie
twee jaar gehouden. Daar-
waren er in de tijd van minis-
vrij veelvuldig contacten
ion weer over allerlei haven-,
waterstaatszaken, die
beide landen van belang zijn.
niet de bedoeling, dat minis-
die lijn zal afwijken,
de Belgen moeten nog even ge-
«fenen. En bovendien lopen
el niet zoveel zaken, die
.besproken moeten worden",
tagsman van het ministerie.
is ons ter ore gekomen,
Delwaide gisteren zijn
ntiaring (zie De Stem van
ig) aan het gemeentebestuur
Ust leeft gestuurd.
(Zie ook pagina 3).
ÏERDAM Wie aan de Am-
Universiteit Geneeskunde
in studeren, waagt zich aan
1 Lelijk gokje. Die univer-
namelijk de vloed eerste-
'denten in dit vak niet meer
«heeft geen ruimte om meer
jonge piensen, toekomstige
praktisch te laten werken. De
™j» zijn daarvoor te klein,
toni gaat het lot beslis-
eerstejaars geneeskunde-
wel en welke niet tot het
"umwerk kunnen toegelaten.
''1 wordt keurig netjes door
«is geregeld. Dat wel. De
™s die een „niet" trekken,
il> ?ï-het Praktische gedeelte
L s™e op een wachtlijst ge-
colleges mogen ze wel
»«t vee' '-nieten" er getrok-
ra worden is nog niet he-
siL zich namelijk nog
oenten inschrijven. Ze vre-
'?ar dot gokje met de toe-
loncar
'68
uwe motor
HIA 1300 '66
oranje met
elen
zwad da1
niet.
ïwT' ,Sadat he«ft giste-
t M j Parlement, de
i "6 a;lende volksraad, ont-
Solast.
verkiezingen op
HTS 1 a
JAAR JOSC'
electi-icien heeft be-
tn deelgenomen aan
te in juli vain dit jaar
een', "ftwee paartjes, die
in m schietbaan bij
^^rdrijn-Westfalen,
len moorden
ma ®eP^eeSd door een
F lepleegd
|0P
niend
enkele
van deze verdachte.
weken geleden is
(Van
vers).
een onzer verslagge-
NIEUW-VOSSEMEER Acht
bewoners van de Pelsendijk in de
gemeente Nieuw-Vossemeer heb
ben zelf een gleuf van 900 meter
gegraven voor de aanleg van een
aardgasleiding. Zij verrichtten de
ze prestatie in één dag.
De Pelsendijk is voor de helft
bezit van de gemeente Steenber
gen en voor de andere helft eigen
dom van Nieuw-Vossemeer. Verle
den jaar heeft de gemeente Steen
bergen een aardgasleiding aan la
ten leggen voor de bewoners van
de dijk op haar gebied. Dit was
voor de overige bewoners aanlei
ding het gemeentebestuur van
Nieuw-Vossemeer te verzoeken
ook hen te voorzien van aardgas.
Burgemeester mi. H. Hennekens
moest de bewoners echter teleur
stellen wegens gebrek aan geld en
zei, dat de aanleg van aardgas naar
de Pelsdijk zeker nog vijf jaar
zou kunnen duren. Wel gaf hij de
acht bewoners de raad zich in
verbinding te stellen met het gas
bedrijf in Roosendaal, waarbij hij
als bemiddelaar zou optreden.
Het gevolg was, dat het gasbe
drijf voorstelde, dat de bewoners
zelf de gleuf zouden begraven en
dichten. De kosten voor hen zou
den dan 200 gulden bedragen. Dit
was de bewoners toch wel wat
te veel en er werd een nieuwe of
ferte gemaakt. Deze viel heel wat
gunstiger uit, namelijk 65 gulden
per deelnemer. Deze week was het
zover en 's morgens om zeven uur
werd met een ploeg de eerste voor
gemaakt. De rest van het graaf
werk ging met de oude, vertrouw
de spade. Het werk ging zo snel,
dat de mensen van het gasbedrijf,
die' op de eerste dag gerekend
hadden op ongeveer 350 meter,
middags met spoed nieuwe buizen
moesten aanvragen, 's Avonds om
rond acht uur was de sleuf weer
gedicht. Wat voor de mannen van
het gasbedrijf een reden was om
te spreken van een prestatie, om
dat zij gewend waren aan 20 tot 30
meter per dag per man. Een pres
tatie, die des te opmerkelijker
wordt als men bedenkt, dat aan
het karwei vier 65-plussers deelna
men.
Bijna 300 jongens en meisjes, in
leeftijd van 7 tot 35 jaar, hebben
zich gistermiddag in Bergen op
Zoom laten inschrijven als lid van
de stadsbrigade. Ze gaan de strijd
aanbinden tegen straat, en plant
soenvervuiling, door onder meer
mensen, die papiertjes e.d. op straat
wegwerpen, netjes op de vingers te
tikken.
Aan enthousiasme ontbrak het
gistermiddag niet. Nadat het mouw-
embleem was omgebonden en ze
ieder een notitieboekje en een bal-
pere' hadden gekregen, verlieten de
kinderen geestdriftig de hal van het
stadhuis om meteen aan hun op
dracht te beginnen. Nauwelijks een
half uur later kwamen twee jon
gens hun ervaringen al vertellen.
Het bleek al direct hoe moeilijk de
taak van de brigadiertjes is. De da
me, die was betrapt op het wegzet
ten van vuil op de stoeprand, was
bepaald niet vriendelijk geweest.
Het damescomité, daf de originele
actie lanceerde, heeft inmiddels al
positieve reacties gekregen uit ver
schillende delen van het land.
(Zie ook pag. 7)
DEN HAAG (ANP) Een reële inkomensverbetering van drie
procent in de periode van 1 april 1971 tot 1 april 1972.
Dat is het uitgangspunt van dc
werknemersorganisaties die partij
zijn bij de collectieve arbeidsover
eenkomst voor in ons land bij het
Philips-concern in dienst zijnde
werknemers. Gisteren zijn de voor
stellen voor een cao die van kracht
zou moeten zijn van 1 april jl. lot 1
april van het volgend jaar bij de
directie van het concern inge
diend.
De organisaties stellen in concrete
vorm de salarissen met ingang van 1
oktober a.s. te verhogen met dertig
gulden per maand en met drie pro
cent van het salaris op 30 septem
ber. In de basisafspraak tussen par
tijen bij de cao zou, volgens de
werknemers organisaties, ook moe
ten worden vastgelegd in hoeverre
tot 1 april a.s. afhankelijk van de
prijsontwikkeling nader zal moeten
worden bijgestuurd.
Onderhandelingen over een nieu
we, nu eenjarige cao zijn nodig ge
worden nadat de besprekingen over
een driejarige cao op 24 juni ]1. dnor
de werknemersvertegenwoordigers
waren afgebroken. Zij kwamen toen
nl. tot de conclusie dat de elf toi
dan toe gevoerde besprekingen met
de directie sociale zaken van Philips
geen basis konden zijn voor onder
handelingen over een driejarige cao
die moest aansluiten op het contra»-1
dat op 31 maart jl. afliep.
Breekpunten in de voorstellen
voor en driejarig contract die op 26
januari jl. waren ingediend, waren
voor de werknemersorganisaties fa
ciliteiten voor het bedrijvenwerk en
een bijdrage (van een half procent
van de loonsom) voor georganiseer
de werknemers. Er is in de elf
besprekingen tussen 4 februari en
24 juni voornamelijk over die twee
punten gepraat.
In de voorstellen die de werkne
mersorganisaties nu hebben inge
diend zijn opgenomen de faciliteiten
voor het bedrijvenwerk waartoe de
directie sociale zaken zich in princi
pe bereid heeft verklaard, nl. om de
mogelijkheid voor de bedrijfscon-
tactman van de werknemersorgani
saties buiten werktijd binnen de
onderneming contact te hebben met
leden van die organisaties.
De bedrijfscontactman mag in de
werktijd contact hebben met bezol
digde werknemersfunetionai issen.
Hij mag ook contact hebben met
leden van de ondernemingsraad als
die daarom vragen.
Wat de bijdrage van Philips voor
georganiseerde werknemers aangaat
stellen de werknemersorganisaties
voor dat Philips over de eerste ne
gen maanden van de looptijd van
het contract eeneneenkwart miljoen
gulden geeft en in het eerste kwar
taal van 1972 een kwart van die
som, maar dan geïndexeerd.
De voorstellen van de organisaties
bevatten verder o.m. de volgende
punten; de zgn. eindejaars-uitkermg
dit jaar te brengen op tweehonderd
dertig gulden per werknemer; de
minimumvakantie per 1 januari a.s.
voor alle werknemers te brengen op
twintig dagen; het aantal vakantie'
dagen voor werknemers tot en met
18 jaar uit te breiden tot tweeën
twintig dagen m.i.v. 1 januari 1972
de vakantietoeslag te verhogen tot
zeven procent, met een minimum
van achthonderdvijftig gulden bij
net bereiken van de leeftijd van 23
jaar, ook voor gehuwden en kost
winners, en voor het eerst uit te
betalen bij de vakantie in 1972.
Verder wordt voorgesteld de we
kelijkse werktijd met ingang van 1
januari a.s. terug te brengen van
tweeënveertigen een half uur tot
eenenveertigeneenkwart. De werk
tijden en-of ploegentoeslagen van
werknemers in ploegendiensten naar
evenredigheid van die werktijdver
korting aanpassen.
(ADVERTENTIE)
trouwe^
K VAN VER
zondag ges'
voor gratis nieuwe Najaarskatalogus van
Wehkamp.
Stuur mij gratis, zonder enige verplichting tot *7
kopen, de nieuwe najaarskatalogus.
In blokletters s.v.p. g
B dp meest fcomfortabcfe manier
postorders van winkelen.
In open envelop zonder postzegel verzenden aan:
Wehkamp Postorders, Antwoordnr. S55, Zwolle.
RINI WAGTMANS
(Van onze sportredactie)
BREDA. Rini Wagtmans
gaat het volgend jaar definitief
voor de Goudsmit-Hoffploeg van
Kees Pellenaars rijden. De Wil-
lebrorder zal volgende week
dinsdag bij De Pel thuis het
contract tekenen. Aanvankelijk
zou dat vandaag gebeuren ten
kantore v. dhr. Heere, maar door
het overlijden van de directeur
van de Rijense behangselpapier
fabriek is het aangaan van de
verbintenis uitgesteld en de
plaats van handeling gewijzigd.
Rini Wagtmans heeft van Kees
Pellenaars de toezegging gekre
gen dat hij als kopman van de
Goudsmit-Hoff-formatie zal fun
geren bij het rondewerk.
(Zie ook sportpagina)
(ADVERTENTIE)
Malta heeft gemeld, dat dc financië
le onderhandelingen met Groot-Brit-
tannië op dood spoor zijn geraakt en
dat geen belastingvrije brandstof
meer zal worden geleverd aan de
buite: Jandse troepen die op het ei
land zijn gelegerd.
Bij overstromingen in de Domini
caanse republiek zijn zeker twaalf
personen om het leven gekomen.
De tyfoon Virginia, die de oost-kust
van midden-Japan teisterde, heeft
zeker 55 mensenlevens geëist. Er
zijn twaalf vermisten en tientallen
gewonden.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Hoewel de voorbereidingen op de komende bisschop
pensynode in Rome grondiger zyn geweest dan bij de twee vorige
synoden en met name de inbreng van belanghebbende groepen in de
verschillende landen groter dan ooit tevoren, z(jn de verwachtingen
van de deskundigen niet bijster hoog gespannen.
Op een voorlichtingsbijeenkomst gisteren in Utrecht zijn als voornaamste
oorzaak van deze getemperde verwachtingen aangeduid: het groeiende Ro
meinse centralisme.
Professor Jan Kerkhof, secretaris'
generaal van het documentatiecen
trum „Pro Mundi Vita" in Brussel,
verklaarde dat men van de behande
ling van het priestervraagstuk, dat
als eerste op de agenda prijkt, hoog
uit mag verwachten: de mogelijk'
heid dat gehuwde mannen van rij
pere leeftijd tot priester worden ge
wijd, een versoepeling van het dis-
pensatiebeleid voor priesters die een
huwelijk willen aangaan en een be
perkte toelating van deze gehuwde
priesters in het pastorale werk. Een
gedachtenwisseling over de vrouw
in het ambt is zeker niet te ver
wachten. Professor Kerkhof achtte
een discussdeverbod van de paus over
over de celibaatskwestie niet uitge
sloten.
(Vervolg op pag. 17)
(Van een onzer verslaggevers)
ROOSENnAAL. De vijftienjari
ge Peter van Bracht uit Roosendaal
is dinsdagavond op de Bredaseweg
ter hoogte van de Van Coothlaan zo
ernstig gewond bij een aanrijding,
dat hij even later in het ziekenhuis
overleed. Hij fietste, samen met zijn
vader, over het rijwielpad langs de
Bredaseweg, in de richting van de
stad. Vanuit de stad kwam op dat
moment, zo hebben getuigen bij de
politie verklaard, de 23-jarige A.
van D. uit Roosendaal met grote snel
heid aanstormen in een personen
wagen.
Plotseling stuurde hij naar links,
schoot het rijwielpad op en pakte de
fiets van het slachtoffer. De jongen
werd door de klap een meter of
twintig weggeslingerd, zijn verkreu
kelde fiets een meter of veertig.
De fors remmende auto bleef door.
schuiven (een remspoor mat zestien
meter), kraakte een verkeersbord-
paal, en kwam tot stilstand tegen een
boom. De voorruit was intussen ver
brijzeld. De verbijstering van de
mensen die dit ongeluk zagen gebeu
ren was groot, vooral ook dat van
kinderen die vlak bij de plaats van
het ongeluk aan het spelen waren
en wonder boven wonder de dans
ontsprongen.
De ongelukkige automobilist ver
klaarde tegenover de politie, dat hij
naar links moest uitwijken voor een
optrekkende auto, waarvan de chauf
feur zonder uit te kijken zijn par
keerplaats verliet. Andere getuigen
hebben verklaard dat deze lezing van
de verdachte niet klopt.
STAD EN STREEK
Rookwolken boven „De Zon"
in Goes. Pagina 2
Confessionele Statenfracties
namen kijkje bij Baalhoek.
Pagina 3
LOM-school heeft ruimte
problemen. Pagina 5
Volksfront-brigadiertjes met
hartspeldjes op pad. Pagina 7
FINANCIëN EN ECONOMIE
Rel in tuinbouwwereld.
Pagina 13
BINNEN- EN BUITENLAND
Onrust in Paramaribo.
Pagina 17
Rust in Vondelpark soms wreed
verstoord. Pagina 19
SPORT
Gespannen sfeer bij Ajax.
Pagina 21
DEN HAAG (ANP). Binnenkort
kunen officiële mededelingen tege
moet worden gezien over eventuele
staatsbezoeken van koningin Juliana
en prins Bernhard aan Groot-Brit-
tannië en Frankrijk in de eerste helft
van volgend jaar. Dit heeft woensdag
desgevraagd een woordvoerder van
de Rijksvoorlichtingsdienst gezegd.
Aan het programma van het staats
bezoek, dat het koninklijk paar van
26 tot 29 oktober dit jaar aan Duits
land brengt, wordt de laatste hand
gelegd.
NIJMEGEN Een onderzoek van
drs. R. Diekstra naar het aantal
zelfmoorden in de jaren 1960-'68 in
Nijmegen heeft aangetoond dat het
gebruike"'jke zelfmoordpercentage
van het CJÏ.S. met 40 tot 100 pro
cent moet worden vermeerderd.
Heel wat gevallen van zelfmoord
worden niet als zodanig geregi
streerd. In werkelijkheid zijn er in
ons land meer slachtoffers vat suï
cide dan van verkeersongelukken te
betreuren. Bovendien zijn een aantal
verkeersongelukken duidelijk pogin
gen tot zelfmoord.
De CBS-cijfers spreken over 900 tot
1000 dodelijke slachtoffers van zelf
moordpogingen per jaar, drs Diek
stra heeft het over 1500 tot 2000.
Bovendien doen ongeveer 10.000
mensen in Nederland jaarlijks een
zelfmoordpoging met al dan niet een
ernstig letsel als resultaat.
Drs. Diekstra komt tot dieze getallen
op grond van onderzoek in Nijme
gen en Arnihieim. In Nijmegen wer
den aüle mensen, die tuisssen 1960 en
'68 in het Canisiusziekeohuis be
landden in verband met een poging
tot zelfmoord, vergeleken met dege
nen die in dezelfde periode volgens
politie en GGD een „geslaagde" po
ging tot zelfmoord ondernamen.
Daarbij werden allerlei factoren
nauwkeurig bekeken, zoals de leef
tijd, het al dan niet gehuwd zijn, al
of niet met een psychiater in aanra
king zijn geweest, veelvuldig wisse
len van werkkring, vroegere pogin
gen tot zelfmoord enz. Dat onder
zoek leverde grof gezegd twee re
sultaten -op:
le Degenen die een „geslaagde" po
ging tot zelfmoord hadden onderno
men, verkeerden in sociaa] vee] on
gunstiger omstandigheden dan de
andere groep;
2e Er werd een meetinstrument ont
wikkeld waarmee een voorspelling
gedaan kon worden hoe groot het
risico voor een hernieuwde poging
is.
De Nijmeegse resultaten zijn vervol
gens bij een Arnhems onderzoek
(via gemeentelijk ziekenhuis en po
litie) gecontroleerd en bevestigd,
met name wat de betrouwbaarheid
van het meetinstrument betreft. In
tussen was er overigens in .Amerika
een nagenoeg soortgelijk instrument
ontwikkeld.
Beide onderzoeken toonden aan dat
sociale factoren een grote rol spelen
bij het zelfmoordgedrag. Enkele an
dere mclusies waren;
Nogal wat 64-jarige mannen doen
een poging tot zelfmoord. In het
algemeen kan gezegd worden dat
het werkloos worden of het in een
niet begeerde beroepssituatie terecht
komen, bij mannen een belangrijke
sociale factor is. Het vlak voor het
pensioen, dat wil zeggen vlak voor
de gedwongen onproduktiviteit
staan, schiet er daarbij uit.
Andere opvallende groepen wa
ren jongens van 16 en meisjes van
18 jaar.
Het bleek ook dat kinderen uit
een democratische gezinsstructuur
meer pogingen tot zelfmoord deden
dan kinderen van autoritaire ouders.
De gedetailleerde gegevens van het
onderzoek van drs. Diekstra zullen
worden gepubliceerd tijdens het
symposion over zelfmoordpreventie,
dat de vakgroep klinische psycholo
gie van de Katholieke Universiteit
in Nijmegen op 30 september en 1
oktober belegt. Het hoofd van deze
vakgroep, prof. K. van de Loo, zegt
dat dit voor Nederland unieke sym
posium als eerste doel heeft dat het
wetenschappelijk onderzoek over
zelfmoordgedrag van de grond komt.
Het symposion wil de noodzaak van
preventie benadrukken.
