Commercieel
alternatief
voor crèches
OOF
NAA
ieuwe rol van
utomobiliste
TRIMMEN MET DE KLEUTER
ISJAAD: land van woestijnen
Nederlaa
Middelb
lö Rhodesië bestaat
geen gerechtigheid
TÏRNEUZENSI Bffi
OP SCHOT12.]
Uitslagen
BABY-TIPS
Zoetzuur
varkensvlees
NA BERLIJN:
MINDER
TROEPEN
IN EUROPA
peilingen
mode
bl] ADVERTEREN
REGLEMENTEN
&0CHTER VOORMALIGE PREMIER
(Van een voetbalmecW
TERNEUZEN
de juniorencompetitie p
KNVB afdeling Zeelamj hï
zense Boys Al moment*Vs T
de sterkste. De Boys Ti? 5
week met 3-0 raak £e»
Sport Al en nu was ZuJ
het slachtoffer (12—1)
Ai doet het trouwens 'ook
een 1—4 zege in Vogelwaard?
Goes hield Middelburg
moeite (1—0). Terneuzaf.fi
te zijn fout van vorige *1
met een 1—2 zege te™
Sport Al. HVV Al be£?J
welmg Bruse Boys Al z»?'1
nederlaag (4—5). Axel ai
goed hersteld van de ned»
gen Arnemuiden en stuurd»
singen Al met een 4—i
r.aar huis.
Stand: Tem. Boys Al 2-j
muiden Al 2—4, Goes il
HVV Al 1-2, Axel AlV
singen Al 2—2, Terneuzeil i]
Vogelwaarde Al 2—2 mm
Al 1-0, Bruse Blys Al T
land Sport Al 2—0 7:Z.\
2—0. 'en
17
(Van onze sportredactitii
MIDDELBURG - M
derdeklasser heeft met 2—I J
nen van de eersteklasser <1
burg.
Middelburg ontbrak het
aan de goede mentaliteit Tetr
daarentegen speelde alsof er
een kampioenschap te ver
was. Voor de ploeg van Cai
bregtse scoorden Willy VerJr
Eddy van der Hooft, terwijl'
van Middelburg Terneuzea.'
Jan Roose liet vissen.
wnmedewerker)
e wind maakte zaterdagmidf'
in Breskens wel bijzonder i
moesten de deelnemers afrei'
zicht. Bovendien zorgde de v
h wisten 56 heren en 51 dames
■er dat bij de vrije slag hef i
te kloppen is. Zij hoefde zich
nwedstrijd op haar naam te se
plaats was veel interessanter ff
Meeusen en Carita Sa/omé. En
opzetten maar Vis haalde de
nog net voor Schop. Tien sr
na Vis tikte Weeda als derde a.
Spanning was er ook bij
mes. De spannende strijd tusen
nie van Bodegom en Marleen Ss
ne bleef uit doordat Marleen
ne met ernstige keelontsteki
bed moest blijven. Maar ft»,
Vercruijsse - die de laatste tijd
meer zo op de voorgrond kon tr,
- liet nu zien dat ze bes®
meetelt in Zeeland. Zij nestetóe
naast Lenie van Bodegom en®
zo de gehele wedstrijd blij'®1
vankelijk had Yvonne
OUDEN Een in opdracht van de British Petroleum Maatschap-
BP verricht onderzoekt onder de 4Vz miljoen Britse welijke
imobilisten leert, dat een nieuwe categorie automol Acs, die
onderscheidt van de doorsneerijdster door grotere zelfstandig-
j en onafhankelijkheid, opvallend snel groeit. Het zijn ongehuwde
,,e vrouwen en werkende vrouwen van middelbare leeftijd, die
tend zijn zelf alles voor hun auto te regelen.
He zelfstandigheid ten spijt, blij-
[iij vrouwelijk gevoelig voor (in
■mie van belangrijkheid:
lichte voorsprong, na »»- -■
zwemmen kreeg zij gezelschap,
Marlies Vercruijsse en heme
Bodegom. Op de laatste
bleek dat Lenie van "-J""
300
betere eindsprint had en wist
mooie strijd in haar voordes]
beslissen.
ligging en in- en uitrijmoge-
iiiea van haar lokaal benzine-
Jn;
I prettige, voorkomende service;
pompbedienden die uit eigen be-
oliepeil en banden kontrole-
Sprijskortingen op de benzine;
int eigen merk benzine;
«paratiemogelijkheden;
li bereidheid chèques te accep-
fcimien aan de pomp, weggeef-
Em, snoepjes en hartige hap-
;dte deze groep Engelse auto-
IBs van weinig of geen be
BP-onderzoek wees verder
|dat deze rijdsters jaarlijks onge-
km. afleggen hoofdzake-
haar werk (het landelijk
ligt in Engeland rond de
IOOW).De motor van haar auto
ift miöal een inhoud beneden
11.000 co.
|ij gebra&en haar wagen prak-
ielijks, wat zonder twijfel
scherp kontrast vormt met een
ere groep automobilistes, die van
jonge bezige huisvrouwtje dat
'into van haar man gebruikt als
We niet nodig heeft,
j registreert jaarlijks slechts ge
leld 3200 km. op de teller met
ten van boodschappen, het
school brengen van het dier-
kroost, vriendinnen- en fami-
zoekjes, etc.
'P de vraag of nog iemand anders
auto berijdt welke zij pleegt te
'ruiken antwoordde 97% van de-
Ihisvrouwen-achter-het-stuur be
te- De „zelfstandi-
kwamen tot een totaalcijfer
™ts 55%. Bijna de helft zat
'n achter het stuur van de door
™den wagen.
W' de nieuwe groepering ge-
te 's, zelf je peilstok te hanteren
l'e t,ePa'en> wanneer de wa-
U een serviceheurt toe is, is
1,1. 1,6 'iteresse van de huis-
ju "automobiliste doorgaans ni-
:®[oeP 'n opkomst vertegen-
P uit
een leeftijdsklasse van 35
jaar. Ongeveer 70% maakt
van een gezin, waarvan de
kinderen volwassen zijn geworden
of het huis uit zijn. Meestal is haar
auto de tweede wagen in het gezin.
Hij is vaak tweedehands, maar
waarschijnlijk niet ouder dan drie
jaar.
Deze automobilistes zijn niet bang
voor het rijden in druk verkeer en
zij vinden het autorijden op snel
wegen het plezierigst. Zij staan po
sitief tegenover zelfbediening aan de
pomp. Geen van haar was tijdens de
opniniepeiling de mening toegedaan,
dat oliemaatschappijen buiten hun
terrein gingen, indien deze aan haar
speciale verlangens tegemoet kwa
men.
Geoffrey Sheppard, chef afdeling
Wegverkeer van BP Engeland stelt:
„Zonder twijfel is het aantal geëm
ancipeerde vrouwelijke automobilis
ten thans groot. De tijd is voorbij,
dat deze vrouwen de adviezen en
meningen van haar echtgenoten als
alleenzaligmakend beschouwden. Zij
beslissen zelf over hun rijden. Het
duurt wellicht niet eens zo lang
meer, of zij bieden ons advies en
leiding aan..."
Als een rechtstreeks gevolg van
dit onderzoek heeft BP een lande
lijk forum gesticht van zes automo
bilistes, dat de afdeling Wegverkeer
van BP Engeland zal adviseren om
trent de toekomstige marktpolitiek,
uiteraard benaderd vanuit een vrou
welijk standpunt.
Is het u ook opgevallen dat na
een vakantie in „den vreemde"
er een periode aanbreekt waar
de Hollandse pot even plaais
maakt voor wat meer exotische
gerechten? Daarom een recept
voor zoetzuur varkensvlees, een
recept waarbij de welbekende
karbonade een gedaanteverwis
seling ondergaat. Wél iets voor
het weekeinde, want de voorbe
reiding neemt wat tijd in be
slag.
Ingrediënten: 400 gram kar
bonade; 3 eetlepels sojasaus; 1
eetlepel brandewijn; 1 eetlepel
olie; 3 eetlepels citroensap;
zout en aroma (naar smaak) 3 a
4 eetlepels bloem; 75 a 100 gram
boter of olie; 2 uien; 2 paprika's;
3 gemberbolletjes; 3 olijven; 3
eetlepels bruine suiker; manda
rijnen (klein blikje); wat maize-
na om de jus te binden.
Bereidingswijze: Been de
karbonade zelf uit en snijd het
vlees in 1 cm brede repen.
Maak dan een marinade van 1
eetlepel sojasaus, brandewijn,
olie, citroensap en zout en aro
ma naar smaak. Laat in deze
marinade tiet vlees 2 a 3 uur
staan. Bestrooi het vlees met
bioprn en bak het daarna bruin
in 75 a 100 gram olie of boter.
Snipper de paprika's de uien,
de gemberbolletjes en olijfjes,
roer ze door het vlees en draai
de warmtebron laag. We gaan
nu over tot het maken van de
zoetzure saus. Maak de saus af
met 2 eetlepels sojasaus en ci
troensap, voeg daarna de suiker
en de mandarijnen toe en bind
het geheel met 2 eetlepels mai-
zena. Wel even de maizena met
wat water aanlengen.
Gestoofd varkensvlees laat
zich heel goed combineren met
allerlei soorten .groenten. Pro
beer dit eens met paprika's en
champignons. Enkle tips. Ge
bruik lapjes van tenminste 100
gram per stuk. Voor het stoven
van het vlees licht zouten en
bestrooien met wat peper en
nootmuskaat. Als u ze sneller
bruin wilt hebben, de lapjes
even door de koffiemelk halen.
Bind tevens de jus. Na het aan
braden (nooit te heet vet), af-
blussen met water, bouillon of
witte wijn. Speciale smaakef-
fecten zijn te bereiken door het
vlees vooraf te marineren. Wel
het vlees eerst laten uitlekken
voor het braden.
(Van een onzer verslaggevers)
De roep om meer crèches wordt
steeds luider. Vele huisvrouwen
zien bun wens om buitenshuis te
gaan werken getorpedeerd door
een knellend gebrek aan crèches,
waar zjj hun kinderen een hele of
een halve werkdag verantwoord
kunnen onderbrengen. Geruime
tijd studeert het ministerie van
Cultuur. Recreatie en Maatschap
pelijk werk (CRM) al op een mo
gelijke wettelijke basis voor crè
ches.
In ieder geval zitten er geen gratis
crèches in, waarvoor o.a. de Dolle
Mina's zich sterk maken. Momenteel
zoeken steeds meer bedrijven naar
gehuwd vrouwelijk personeel, dat
eventueel „parttime" aan de slag
kan. In enkele gevallen wordt in de
onderneming een crèche opgezet. Dit
blijkt in vele gevallen dan een trek
pleister te zijn. Het grote uitzendbu
reau „Tempo-Team" dat „springt"
om vrouwelijk personeel, hoopt nu
een oplossing gevonden te hebben
via het aanbieden van geselecteerde
gastgezinnen voor de kinderen van
buitenshuis werkende gehuwde
vrouwen. De via Tempo-Team"
uitgezonden moeder heeft nu de mo
gelijkheid om haar kinderen in een
gezin onder te brengen, tegen een
gereduceerd tarief, dat enkele gul
dens minder is dan het normale
crèchetarief, 16,-) De uitleenorga
nisatie legt een derde van de kosten
Gastgezinnen worden per dagblad
advertentie „geworven". „Er volgt
een scherpe selectie en controle",
aldus mevr. Van Huijstee-Haarsman,
die op het hoofdkantoor van de uit
zendorganisatie in Amsterdam de
leiding heeft over de afdeling „gast
gezinnen".
Ruim lVi jaar functioneert naar
Zweeds model het gastgezin. De
gastgezinnen mogen zelf hun voor
keur opgeven voor het aantal kinde
ren (maximaal 4), de leeftijdsgroep
en het geslacht (meisjes en jon
gens). Met deze voorkeuren wordt
sterk rekening gehouden, zo ook
met de wensen van de werkende
moeders. Alleen in .Amsterdam, Rot
terdam, Vlaardingen, Schiedam en
Utrecht (aarzelend) zijn en komen
er gastgezinnen bij.
Mevr. Van Huijstee en haar infor-
matrices in andere steden accepte
ren niet direct ieder gezin, dat zich
aanbiedt om de kinderen van ge
huwde vrouwen voor een hele of
halve dag op te vangen. Nauwkeurig
en uitgebreid worden eerst gegevens
vastgelegd van de „echte" moeder,
haar kinderen en die van het gast
gezin. Leeftijd, godsdienst, soorten
inentingen, eventuele chronische
ziekten, bijzonderheden t.a.v. de voe
ding en adres en telefoonnummer,
waar de moeder te bereiken is, zijn
onmisbare onderdelen van de gast-
gezinnen-kartholeek. Zoveel moge
lijk worden de kinderen in die gast
gezinnen geplaatst, waarin zij qua
aard en milieu het beste passen.
Het is geen uitzondering, dat mevr.
Van Huijstee en haar medewerksters
de „nieuwe" moeders van de gastge
zinnen uitvoerig moeten instrueren
over wat hen te wachten staat bij
de opvang van niet-gezinsleden. Ge
stencilde reglementen moeten er o.a.
borg voor staan, dat babies en kleu
ters niets tekort komen. Babies
moeten m kinderwagens worden ge
bracht samen met schone luiers, „de
fles", poeder en eventueel speel
goed. Het gastgezin moet beschikken
over een rustige kamer met wieg,
kinderledikant en -stoel en box.
Peuters krijgen drie maal daags een
glas melk en twee keer per dag een
ligakoek. Schoolgaande kinderen
kunnen rekenen op een twaalfuurtje
en op toezicht bij het maken van
hun huiswerk.
De leiding van „Tempo-team" moet
toegeven, dat het aanwerven van
gastgezinnen niet uit direct sociale
motieven gebeurt. Het onderdak bie
den aan kinderen van de gehuwde
vrouw, die wil gaan werken, bete
kent vooral in de randstad voor het
uitzendbureau een groter blijvend
aanbod van vrouwelijk personeel.
Vooral de jonge moeders, die met
buitenlandse werknemers zijn ge
trouwd, maken dankbaar gebruik
van de gastgezinnen, zo is gebleken.
HET wil wel eens gebeuren dat de
speen van baby's flesje dichtklapt.
Dit staat gelijk met de kwelling die
koning Tantalus moest ondergaan:
hij werd eens voor een onmenselijke
daad door de goden gestraft mot
eeuwige honger en dorst: hij stond
tot aan zijn kin onder water, maal
ais hij drinken wildé, daalde het
water buiten zijn bereik. Ongeveer
hetzelfde overkomt de baby, als de
speen van zijn flesje dichtklapt Het
resultaat is een krijsende baoy en
een moeder in paniek. Allemaal te
recht, maar voortaan niet meer no
dig want het dichtklappen van de
speen kan niet gebeuren bij de
nieuwe spenen met inwendige spi
raalnerven en zeer nauwkeurig aan
gebrachte gaatjes. De extra Wijde
hals, het gladde oppervlak en de goe
de rubberkwaliteit maken het sterili
seren gemakkelijk.
EEN hoeveelheid van 25 gram
vruchtensap is al een aardige „long
drink" voor flessekindjes. Waarom
zo'n eierdopje vol in een grote zuig
fles toedienen? Speciaal hiervoor
zijn mini-zuigflesjes uitgedacht die
het kleintje veel praktischer
vindt.
BIJ elke zuigfles hoort een afsluit-
kap. Als de fles gevuld is en even
terzijde moet blijven staan, mag
geen vlieg de kans hebben op de
speen plaats te nemen. U kunt er
natuurlijk een luier over heen leg
gen, maar een afsluitkap is wel
interessanter.
BEPAALD van veel nut, speciaal
voor beweeglijke baby's, zijn de
rubber badmatjes die zich met zuig
nap) es in het kinderbad vastzetten.
De mat maakt de bodem stroef en
het is zelfs met de dolste capriolen
niet mogelijk aan moeders hand te
ontglippen en uit te glijden.
Werken met het kind op schoot is niet voor iedere huisvrouw weggelegd.
Er is dan ook een knellend gebrek aan crèches.
De huisvrouw staat niet meer aan
het wasbord. Ze hakt geen houtjes
meer en groentetuintjes om in te
bukken zijn er niet zoveel meer.
Haar keuken is ingericht op het
besparen van beweging, alles is op
reikhoogte. Looprichtingen in mo
derne keukens zijn zelfs in kaart
gebracht, de voetstappen geteld en
tot een minimum gereduceerd. Maar
het aantal rugklachten van huis
vrouwen achter schrijf- en andere
machines, waaronder de auto, stijgt
met de dag. De bewegingsarmoede
kost inspanning en pijn.
Om alle ellende een beetje te
helpen voorkomen, bestaan er nog
steeds eenvoudige lichaamsoefenin
gen. Ze vergen maar enkele minuten
per dag, maar moeten wel ten min
ste viermaal per week gedaan wor
den. Waarom dus niet op het bedde-
matje of wachtend tot het water
kookt? Het blijkt echter nogal moei
lijk te zijn om zonder aanmoediging
op je dooie eentje gymnastiek te
gaan doen. Tegen beter weten in
versloft het goede voornemen. Met
een ander samen of in een clubje
trimmen stimuleert. Waarom zou
moeder het dus niet eens proberen
met kleuter of kind als speelkame
raad. Er zijn mogelijkheden genoeg.
Het kind optillen en in een boog
van links naar recht verplaatsen is
er een van. Een spelletje, dat vooral
de kleuter leuk zal vinden, gaat als
volgt: terwijl moeder met gesloten
ogen in spreidstand staat, moet het
kleintje proberen zonder haar aan te
raken tussen haar benen door te
kruipen. Ze mag het zelfs niet ho
ren! Voelt of hoort ze wel wat, dan
is het spelletje verloren. Samen
huppelend springen is al even ani
merend. Tussen de brochures, die
het Nationaal Trim Comité (p.a. Ne
derlandse Sportfederatie, Brg. Van
Karnebeekiaan 6, Den Haag) uit
geeft, is er ook eentje die heet:
„Gymnastiek voor moeder en kleu
ter". Daar staan een groot aantal
van dit soort „spelletjes" in. Het is
voor één gulden verkrijgbaar.
1800 meter vrije slag her'
Sjaak van der Hooft <k
26.51, 2. Roel Veenstra, ae
27.38, 3. Tonnie Veerman, ae 1
de 28.00, 4 .Wim de Kam, de
vogel 28.45, 5. Bennie Durwq
Bruinvis 29.03, 6. Tonnie van
de Ganze 29.08, 7. Bram W,
Luctor 29.48, 8. Ronnie den n,.
Scheldestroom 30.35, 9- A
Zeelandia 30.44, 10. Karei
Schelde 30.50.
1800 meter vrije slag
Joke de Wilde, de Ganze 4M
Ar ja Klompe, de Ganze,Jej*
Ineke Meeusen, de Stormyog j
4. Carita Salomé, Scl*,
32.52 5. Marietje Marijs,
stroom 33,11, 6. Ineke
Scheldestroom 33.52, 7. Cob
Linde, Schelde 34.28, 8. Ine* j
co, Scheldestroom 35.1',
den Toonder, de Stormv g
10. T. Groosman, Zij 35.54.
1800 meter schoolslag ke
Theo Vis, de Stormvogel
Piet Schop, de Ganze 3J.J».3
drie Weeda, de Braakman
Rudie Bron, Zij 34.28 5. ba
de Neste, de Schelde 35,4*,
Braai, de Bruinvis 36,45, j]
Weeda, de Braakman 3b.
Bass, Zij 36.51, 9- J°£a"in 1
Hooft, de Schelde 36.55,
Noorden, Zeelandia 37,48.
1800 meter schoolslag
Lenie van Bodegom, ^jssgj
36.22, 2. Marlies VercrWgl
1 Braakman 36.27, 3. Nv V,
e de -Schelde 37.02, 4. Catri J
5 de Stormvogel 37.50, 5. j|S
ten, de Braakman 38.2», jj'
2 Tatenhoven, de ®raainn2 8.
2 L. Kole, Zeelandia 3J»", 9i
"i Grims, de Stormvogel 3*- ]a
t Kuijper, Zeelandia 39.»».
beth Bal, de Ganze 40.au-
s'UlSBrRvCOrres,pondent)
te 28.ia-! Judith Todd,
taaljcj Rlfe dochter van de voor-
NAoTTslsühe premier «ar-
Lerimr de Rhodesische
Ijf, jtl| J'v,sr ldi!>,d van chanta-
feid TTT „en wraakgierig-
r'rikaail-c- j behandeling van
,hi and?rsdenkenden en
felUi8lleiderbesUh°deSië gee"
hrenigi?" vergadering van de
PetteldP Lv?°r nationale zaken
Pingen Van ?en aantal leer-
l»ay0 e schooI nabij Bula-
P een salT ^emonstreerd te-
EWe lT^verlaging voor At-
r11 er tien Tri- en arriveer-
Puitrustine a- jase"ten in rel"
jriiiscuici, i' ,e d<' kinderen at-
frehternaot ln de rimboe
l|w, zaten en hen aanvie-
pelf ,,tef2ee?a!!se 'eraren waren
pratig te„„ bevreesd" om doel-
L'ercri,e verlaging te pro-
ran de leerHn Uw Todd- Veel
'eerlingen die demon
streerden, zijn van school gezon
den of hebben een pak ransel
gekregen. „Andere schoolkinde
ren hebben terecht gestaan ln
geheime processen".
„Deze week vernamen we dal
de regering de studiebeurzen in
trekt van sommige studenten aan
onze universiteit. Dit is chantage,
intimidatie en wraakgierig
heid".
„Als dit een beschaafd land
was, dan zouden we ons scha
men','. De Rhodesiërs zouden het
dan ook niet tolereren, dat men
sen jarenlang zonder proces of
beschuldiging worden vastgehou
den. „Zodra de orde en rust in
conflict komt met de gerechtig
heid, zijn we allen in gevaar.
Zodra de orde en rust, censuur,
deportatie en vernietiging van
burgerrechten vereist op bevel
van een politieke figuur, dan is
er geen gerechtigheid". „We heb
ben heden ten dage in Rhodesie
geen gerechtigheid en de wereld
weet dat volkomen".
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON. De overeen
komst van de vier ambassadeurs over
een nieuwe regeling inzake Berlijn
is in Washington als een opmerkelijk
resultaat geboekstaafd. Tegelijkertijd
werd echter in de Amerikaanse
hoofdstad met spijt geconstateerd,
dat het tot nu toe niet mogelijk is
geweest, met de Sovjets een gesprek
of slechts maar een gedachtenwisse-
ling over de troepenvermindering in
Midden-Europa te beginnen. Daarbij
komt, dat de regering van president
Nixon juist op onderhandelingen tus
sen Oost en West over dit thema veel
hoop had gevestigd, omdat zij daarin
een geschikt middel zag de groeiende
parlementaire druk in de richting
van een eenzijdige vermindering van
de Amerikaanse troepen in Europa
op te vangen. Daarom heeft de Ame
rikaanse diplomatie in de afgelopen
maanden getracht, ter voorbereiding
van de betrokken onderhandelingen,
van de Sovjets nader te vernemen,
hoe zij zich de procedure voorstellen
en welke met deze zaak verband hou
dende onderhandelingen onderwerp
van gesprek moeten zijn.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, William Rogers,
heeft al midden-juni aan de Russische
ambassadeur in Washington, Dabri-
nin, vragen daarover gesteld. Enkele
weken later probeerde de Ameri
kaanse diplomatieke vertegenwoordi
ger, Beam, bij de Russische minister
van buitenlandse zaken, Gromiko,
daarachter te komen. Maar beide po
gingen bleven volgens Amerikaanse
regeringsfunctionarissen zonder re
sultaat. Dobrinin had geen instructies
en Gromiko antwoordde zo vaag, dat
de Amerikaanse diplomaat na het ge
sprek niet eens meer precies wist of
de minister van buitenlandse zaken
werkelijk over een troepenverminde
ring sprak of een andere zaak voor
ogen had. Toen Dobrinin woensdag
afscheid van Rogers nam om voor
enkele weken met verlof te gaan,
werd de troepenvermindering geheel
niet meer aangeroerd.
Ook de zonderingspogingen van an
dere NAVO-landen hebben naar de
mening van Washington tot nu toe
geen betere resultaten opgeleverd. Op
de N AVO-conferentie in Lissabon
had men zich de gang van zaken an
ders voorgesteld. Men had gehoopt,
dat men op dit tijdstip enige klaar
heid' over de Russische denkbeelden
zou hebben, opdat men, daarop voort
bouwend, verdere stappen van het
Westen zou kunnen voorbereiden.
Speciaal daartoe weiden onlangs
plannen voor een bijxbndere confe
rentie van de plaatsvervangende mi
nisters van buitenlandse zaken ge
maakt.
Ondanks de negatieve resultaten
van de diplomatieke peilingen zou
deze conferentie volgens plan begin
oktober in Brussel of Kopenhagen
worden gehouden, ook wanneer er
dan nog steeds geen duidelijkheid
over de Russische houding zou be
staan.
In Washington wordt er verder ook
rekening mee gehouden, dat dan, in
overeenstemming met het concept
van Lissabon, een NAVO-missie of
een gezant van de NAVO, misschien
in de persoon van de afgetreden se
cretaris-generaal van de NAVO, Man-
lio Brosio, naar Moskou zal worden
gestuurd om te trachten die inlichtin
gen in te winnen, die tot nu toe niet
te krijgen waren.
De Amerikaanse regering is tot nu
toe niet bereid, uit de Russische ge
dragslijn de conclusie te trekken, dat
Moskou de belangstelling voor onder
handelingen over troepenverminde
ring in Midden-Europa verloren
heeft, die partijleider Brezjnev in mei
in het openbaar kenbaar maakte.
Veel meer hellen Amerikaanse rege
ringsdeskundigen over naar de opvat
ting, dat de Russische regering toen
Brezjnev het veel geciteerde „signaal
van Tiflis" gaf, er nog in het geheel
niet tot in bijzonderheden op voorbe
reid was, daadwerkelijk onderhande
lingen over de troepenvermindering
te voeren.
De Amerikaanse regering hoopt, dat
nu in alle stilte de noodzakelijke
voorbereidingen worden getroffen
voor het inleiden van besprekingen
tussen Oost en West en dat de Sov
jet-regering, als zij daarmee gereed
is, enige van haar kaarten op tafel
zal leggen.
Amerikaanse regeringsfunctionaris
sen geven echter toe, dat zij niet over
„harde" informaties beschikken, die
hen in deze hoop sterken.
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG. De republiek
Tsjaad, waar vrijdag een staats
greep tegen het bewind van presi
dent Tombalbaye is verijdeld, is
een van de armste en minst ont
wikkelde landen van Afrika. Het
bestaat voor een groot deel uit
woestijn en savannen, en kent
enorme droogteplagen.
Het is 35 maal zo groot als Neder
land, maar telt slechts 3,5 min. in
woners, die voornamelijk leven van
de opbrengst van hun veestapel
(circa tien miljoen stuks) en van
landbouw en visserij. Sommige ge
bieden verkeren nagenoeg nog in
dezelfde staat ais bij het begin van
onze jaartelling, toen karavanen
daar op weg naar het noorden halt
hielden om hun kamelen te drenken
alvorens zij de uitputtende tocht
door de Sahara begonnen, Tsjaad
exporteert hoofdzakelijk katoen en
vee. Het inkomen per hoofd van de
bevolking bedraagt ongeveer 250
gulden per jaar.
De economische moeilijkheden
worden nog vergroot door het ont
breken van een spoorwegnet, en van
goede wegen. De belangrijkste eco
nomische centra bevinden zich 1.500
tot 3.000 km van de zee. De land
bouw is geconcentreerd in het zui
den waar het grootste deel van de
christelijke of animistische bevol
kingsgroepen woont. In het noorden
overheersen de Islamieten. Dat ge
bied wordt echter bewoond door
slechts 350.000 mensen, voor het me
rendeel nomaden. Tussen de moham
medaanse en niet-mohammedaanse
groepen heeft het nooit erg gebo
terd, en toen Tsjaad in 1960 (Als
voormalig deel van Frans Equatori
aal Afrika) onder de christen Tom
balbaye onafhankelijk was gewor
den, werden de tegenstellingen nog
verscherpt.
Overheersten onder het Franse
bewind de mohammedanen de ne
gers uit het zuiden, bij de nadering
van de zelfstandigheid werden de
rollen omgedraaid. De protestant
Tombalbaye, van wie wordt gezegd
dat hij vele passages uit de bijbel
uit het hoofd kan citeren, werd in
1959 premier nadat zijn land bin
nenlandse autonomie was verleend,
en in 1960 bij de proclamatie van de
onafhankelijkheid automatisch
staatshoofd. In 1962 werd hij offici
eel tot president gekozen, in 1969
voor zeven jaar herkozen. Het be
stuur kwam praktisch totaal in han
den van de zuiderlingen. Mohamme
danen werden ook uit het leger
geweerd. Door het optreden van cor
rupte belastinginners, die van de
stammen in het noorden vaak een
veelvoud opeisten van wat ze feite
lijk moesten betalen, ontstonden
enorme spanningen, die tot een
„dubbele opstand" leidden: een in
het noorden, en een in het midden
en oosten van het land.
In 1968 was de toestand zodanig
verslechterd dat Tombalbaye de
hulp inroept van Frankrijk, waar
mee Tsjaad o. a. door een bijstands-
verdrag verbonden was gebleven.
Paiït(js stuurde eerst een paar honderd
militairen, maar voerde dat aantal
op tot bijna drieduizend (onder wie
parachutistencompagnies van het
vreemdelingenlegioen) toen de strijd
met het intussen opgerichte over
koepelende „Nationale Bevrijdings
front" (Froiinat) in hevigheid toe
nam. President Tombalbaye's „Partij
Progressiste Tchadien" (PTT), de
enige toegestane partij, kondigde in
september 196,9 een bestuurshervor-
ming af, waarbij de stamhoofden in
het noorden grotere bevoegdheder
kregen. Dit jaar volgden amnestie
maatregelen en de vrijlating van
een honderdtal politieke gevange
nen. De rust keerde geleidelijk aan
weer, maar in het noordelijk Tibe-
sti-gebergte zette een groep van de
Toubou-stam de strijd voort. Frank
rijk trok een deel van zijn troepen
terug, maar liet het verzoek van
Tombalbaye ruim duizend militairen
achter. Tombalbaye, een voormalige
onderwijzer, staat als „gematigd"
bekend. Hij is voorstander van sa
menwerking met Frankrijk en het
westen, en zijn bewind onderhoudt
diplomatieke betrekkingen met zo
wel de Sowjet-Unie als de Chinese
Volksrepubliek.
ROGERS
GROMYKO
