uit
:RS
STERS
ETTES
ERKSTERS I
IS
IG-SNIJDERS
Je kunt beter een Duitser
optillen. Ligt metoon in
de houding. Geen kapsones
Herman
van
Veen
houdt
open
huis i
THERWEAR
iter
•rla^bij lage van 21 augustus 1971
ragen daarom
cing voor deze
igen inhouden-
[cldingsheli's van de
[htmacht aan vooravond
de 300ste opdracht
willen leren is
hand van
Iwijk
KOCK
Bleu
door HENK EGBERS
over de functie
1 Pont.
leeftijd:-
f> zonder postzegel aan:
|s (Nederland) N.V.
ST 19
SS!
FUME
vrn.
e is verkopen bij ons
nen praten, daar wij
ijk of mondeling bij:
■enkort zal een helieopter van de SAR
lriehonderdste reddingsvlucht uitvoeren.
F doodzieke van de Waddeneilanden,
houw die op het punt slaat een baby te
jen, een gestrande vlieger of een
ïeïing; je kunt het van tevoren niet
vliegen relatief veel kraamvrouwen over
jde Waddeneilanden", zegt een van de
jers en er moeten er bij ons wel
■open die het machtig leuk zouden vinden
er eens een flinke baby in de heli zou
den geboren. Misschien zou dat iets
L zijn voor de driehonderdste vlucht.
|wel»? aarzelt hij „het is misschien
I beter van niet, want het gaat altijd
Lerompliceerde bevallingen. Dat is juist
feden dat zo'n vrouw met ons meevliegt".
I staat voor SeaAir Rescue. Met zijn
helicopters Alouettes-IIÏ is SAR
Wiijnlijk de kleinste vliegende eenheid
je Luchtmacht. En laat de driehonderdste
L nog lang op zich wachten, dan is er
Izeker in oktober een feestje in de
hewt'ooin van de vliegbasis Soesterherg,
fdan beslaat de afdeling 12,5 jaar.
is dus koper.
jing van eerste kwaliteit J
komen werken,
gelijkheden voor
e hiervoor
en worden.
deze functies, kom dan eens
uur 35346).
lans1!
et is een stil jaar
het reddingswezen",
Vkgitein-vlieger J. E-
|ikes, de commandant
„we hebben tot
nog maar zeventien
|svluchten uitge-
Zelfs de Duitse bad-
houden zich koest,
jaren wilden zij
pleens vergiftigde
pelen eten en dan
five ze van de last
ofi door ze vliegens-
laar Bonifacius te
pus is het St.-Bonifa-
kenhuis in Leeuwar-
1 enige in Nederland,
nelikopter-landings-
leeft, die 's nachts
kan worden. St.-Bo-
en —in zeer urgente
als tijd leven bete
rt streekziekenhuis
^gen, zijn de vaste
rs van SAR. Blade
de lijst van reddings-
falt het grote aantal
rouwen op, de vluch-
et bloedplasma en
ntatieorganen, en
aantal vaak jon-
insen, dat een onge-
gehad. „Vooral
tsers willen wel eens
het eiland razen,
R zegt kapitein
at —net als trouwens
marine-component
dikwijls in het mid-
van de belangstel-
ja reddende libellen
luchtmacht", schreef
jjalist eens over ze.
h nu nog een beetje
t om gelachen in de
m ,.Dat hoeft nou
!r niet, al is het wel
»ezegd. We maken
heel wat meer her-
Men libel, maar we
pan het wel, als we
horen krijgen, ,dat
J weer aardig op-
|of ,dat mevrouw het
ieft geschonken aan
nde dochter'
ga mensen zijn er
lg bij om ons van de
van het vlieg-avow-
de hoogte te stellen,
a echtgenoot van de
die we op Vlieland
opgehaald, om haar
n ziekenhuis te bren-
ar ze een baby moest
We waren amper te-
onze basis Terschel-
eri de telefoon ging.
as de commandant
et schietterrein op
Hei was ge-
|ons te laten weten,
leen zoon van negen
fas. We vinden 't leuk,
te horen. We zijn
fla vlucht ook echt wel
Tne benieuwd naar".
die hier op visite komen.
„Onze helikopters vlogen de
hele koninklijke familie naai
de begrafenis van prinses
Armgard. Bij een tussenlan
ding, op GüterslO'h, keken de
Engelsen hun ogen uit", ver
telt kapitein Huiskes. „Ze
vroegen: Vliegt jullie ko
ninklijke familie met gewone
militaire standaardkisten?
Bij ons hebben ze daar een
speciale Royal Flight voor,
allemaal vliegtuigen met bij
zondere voorzieningen en ex-
tra-comfort'
Reddingsoefening in volle zee met een mijnenveger van de marine vlak in de buurt.
ptaak van SAR heeft
Ts niets met acute
frmen in Terschellin-
ger buiken te maken. SAR
werd opgericht als reddings
dienst voor op zee of te land
in moeilijkheden verkerende
vliegers. Maar als de heli
vliegers en de boordmon-
teurs-redders op dergelijke
voorvallen moesten wachten,
zouden ze een saai bestaan
hebben. In de afgelopen
twaalf en een half jaar ruk
ten ze... drie keer uit voor
een vlieger. Maar saai is 't
leven bij SAR allerminst.
Op de Wadden-eilanden krij
gen ze langzamerhand ge
noeg van al het geschiet en
gebombardeer. Regelmatig
halen anti-acties van eilan
ders de krantepagina's. Doch
als dat schieten ophoudt,
verdwijnt ook de helikopter
van Terschelling, en dat is
andere koek. Zonder die he
likopter zou elke eilandbewo
ner zich een stuk meer be
wust zijn van zijn isolement,
in het bijzonder, als hem of
zijn familieleden iets zou
overkomen.
De hoofdwerkzaamheden
althans wat de reddings
kant betreftzijn eigenlijk
een bijprodukt van de hoofd
taak. Boven de schietterrei-
nen van de Waddenzee doen
vliegtuigen andere dingen
dan wanneer ze gewoon bo
ven land of rond de basis
vliegen. Dat betekent ver
hoogd risico, en daarom
staat elke dag van de werk
week, van 's morgens 7 tot
's avonds 5 uur, een SAR-
Alouette op ,vijf minuten-pa
raatheid'. Op een goede dag
hij stond daar tochwerd
die heli gevraagd een ernstig
zieke naar de vaste wal te
brengen. Zo is het begonnen
en het is er op uitgelopen,
dat de SAR-bemanningen,
die de Terschelling-week'
hebben, vrijwillig, ook des
avonds na vijven, en des
nachts, doorlopend bereik
baar zijn, èn fit, om te vlie
gen. Kapitein Huiskes: „Stel
je voor. Je kunt mensen in
nood, die je om hulp komen
vragen, toch niet zeggen:
Sorry, ik heb bier gedron
ken, ik kan niet vliegen'
In de weekends is de heli
kopter er niet, dan neemt 'n
Beaver van de vliegbasis
Leeuwarden de spoedzaken
op de eilanden waar. Dat is
weliswaar een vleugelvlieg
tuig, maar Beaver-vliegers
zijn ervaren in het maken
van strandlandingen, en de
Wadden-eilanden hebben
mooie, harde stranden.
Verreweg de meeste op
drachten voor SAR komen
van andere departementen.
Vooral Rijkswaterstaat
maakt veel gebruik van de
SAR-helikopters. Soms zijn
ze ook betrokken bij experi
menteel werk, zoals kort ge
leden, toen de pier van Hoek
van Holland, die niet geheel
in orde bleek te zijn, gefoto
grafeerd moest worden met
stereo-camera's. Dat was
nog nooit door een helikop
ter gedaan. SAR, TNO en
Rijkswaterstaat pluisden sa
men uit, hoe dat moest, en
de proef slaagde. Een be
langrijk resultaat, want met
stereo-camera's kan men als
het ware de beweging van 't
water fotograferen, omdat
men de hoogte van de golven
vanaf een stereo-foto kan be
palen.
Foto-werk is een van de be
langrijkste neventaken van
SAR. Een heel bijzondere
taak is het vliegen van leden
van het koninklijk huis of
van vreemde staatshoofden,
De coryfee' (de aanhalings
tekens zijn van de coryfee
zelf) van SAR is de ser
geant-majoor A. J. Manche.
Hij moet één van de zeer
weinige Nederlandse militai
ren zijn, die met een Rus
sisch lintje rondlopen. Zijn
collega's noemen hem trei
terend de ,held van de Sov
jet-Unie'. Het blauwe lintje
kreeg hij, omdat hij met zijn
heli een weerbarstige Rus
van een omgeslagen roei-
sloep haalde.
„Dat was een man van de
OKA-18, een Rus, die door
de kapitein aan de grond ge
zet was, omdat het schip wa
ter maakte. Een Duitse
sleepboot had de bemanning
overgenomen, maar één man
moest achterblijven voor
wachtdienst. Die werd elke
dag afgelost. Op de bewuste
dag roeiden twee Duitsers de
nieuwe Russische wachts-
man naar de OKA-18, toen
hun boot in de branding, on
geveer 500 meter uit de kust,
omsloeg. Ik was in de bum-t
en ik haalde ze d'r af. Het
was helemaal niks bijzon
ders. Gewoon volgens het
boekje. Alleen die Rus, die
kreeg ik zowat in mijn nek
omdat hij niet mee naar de
wal wilde. Hij zou- en moest
naar het schip waarop al
zijn collega's zaten. Wij kon
den weinig anders doen dan:
,Njet, njet' i epen". Een
van de vliegers onderbreekt
de door de Russen gelau
werde vlieger: „Je kuijt be
ter een Duitser optillen, die
zit gewoon in de houding en
maakt geen kapsones".
Op het ogenblik kent SAR 'n
hausse in zeehondjes. „Dat
is zo sinds Jan Wolkers op
Rottum zat, en dat trieste
verhaal over zijn zeehondje
in de wereld bracht. We heb
ben in de afgelopen weken al
diverse, door hun moeders
verlaten, zeehondenbaby's
naar het opvangcentrum op
Texel gebracht", zegt kapi
tein Huiskes.
SAR kun je overal voor ge
bruiken, en de mannen vin
den het nog leuk ook.
De deur van het gemeentehuis van Westbroek staat weer
wijd open. Maar er zit geen ambtenaar van de Burger
lijke Stand meer. „De vreze des Heren is het begin van
alle wijsheid", staat er nog hoven die deur. Maar naast
de deur hangt een uitdagend rood bord met het woord
.Harlekijn'.
Dat kondigt aan, dat de caba
retier Herman van Veen de
huidige „burgemeester" is.
En zoals het een goed bur
gervader betaamt in deze
democratische tijd houdt
hij nu „open huis" voor ie
dereen, die maar wil komen.
In de praktijk betekent dit,
dat zijn studio gevestigd
in dit voormalige raadhuis
open staat voor iedere
Van Veen-fan, die hem met
zijn combo wil zien werken
aan zijn show. Om alles nog
aantrekkelijker te maken
heeft hij dit ruime huis te
vens ingericht als expositie
ruimte. Een 40-tal doeken
van de kunstenaar Gérard
Grassère n een aantal plas
tieken van Len Pyperkamp
fleuren niet alleen het hele
gebouw op, maar zijn er te
gelijkertijd te bewonderen en
te koop.
WERKVAKANTIE
Natuurlijk kan het gebeuren,
wat mij overkwam: Herman
was weg. Op dat moment
zat hij op werk-vakamtie in
Zwitserland. Maar inmiddels
terug met een koker vol idee-
en rent hij, met zijn combo,
in-en-uit om shows te draai
en en te sleutelen aan zijn
nieuwe, die „Herman en da
contra-band" zal gaan he
ten. Er is altijd wel wat te
doen en te zien. En dan is er
altijd nog zijn vader „pa
Van Veen" in de wandeling
die zijn drukkersvak ver
ruilde voor „de zaak" en als
gastheer optreedt.
De weg van Utrecht naar
Hilversum. Voorbij Groene-
kan, links af gaat er een
smal, maar oer - Hollands
weggetje langs een vaart
met bruggen, via Tienhoven
naar Westbroek. Tegenover
een fraai kerkje, waar de
vreze des Heren allesbehalve
afstraalt, werd het gemeen
tehuis met aangebouwde
dorpskroeg en het jaartal
1880 in de gevel, anderhalf
jaar geleden studio Van
Veen. We zitten al gauw on
der de blauw en oker geverf
de hanebalken. „Ik zat hier
eens met Herman" vertelt
Van Veen senior", en zei:
„Waarom doen we niets met
deze ruimte?" Hij vertelt
van zijn dromen: een soort
centrum voor beeldende kun
sten". Nee, asjeblief geen
bedevaartsoord. Maar on
langs kwamen er een paar
meisjes helemaal van Amers
foort gefietst om te vragen of
ze hier eens de sfeer moch
ten proeven. Da's toch leuk.
Daarom heeft vanaf heden
iedereen vrij entree (behalve
zondags), terwijl het werk
gewoon doorgaat. Je kunt
hier iedereen tegen het lijf
lopen: Wim Kan, Paul van
Vliet, Lisselore Gerritsen
ze lopen hier allemaal maar
zo binnen. Dat is toch leuk
voor de mensen, dat ze de
kans hebben, behalve Her
man, deze artiesten hier te
ontmoeten."
Aan het „Open-huis" is wel
iets voorafgegaan. Bijna ie
dereen heeft met de verf
kwast rondgelopen. Daarna
werden alle kamers, kamer
tjes, gangen en zolder volge
hangen met de flonkerende
schilderijen van Gérard
Grassère. Het kontakt tussen
Herman van Veen en deze
Utrechtse (van huis uit
Vlaamse) artiest is gegroeid
omdat laatstgenoemde doe
ken maakte geïnspireerd op
zijn liedjes. Zo is er bijvoor
beeld het doek „Susanne"
te zien. Momenteel is Gras
sère bezig met zogenaamde
geluidstransformaties, een
experiment dat in den lande
nogal wat aandacht trekt
en waarmee hij behalve zich
zelf veel op onderwijsinsti
tuten werkt. Storende gelui
den, diie ons dagelijks om
ringen rdem daarbij om
gezet in kleur. Dit proces
blijkt een psychische bevrij
ding op te roepen. Ook Her
man van Veen is aan het
schilderen geslagen. Op het
atelier van Grassère staat
een stad, geschilderd als een
opengesperde muil; signa
tuur Van Veen. Geluid en
verf hebben elKaar gevonden
in stadhuis Harlekijn. Het
blijkt een prettige en zinvolle
combinatie.
PLAATOPNAME
In de studio repeteert de
combo (of in de toekomst de
„contra-band") voor 'n plaat
opname in september; een
lp alleen an het combo. Aan
de muur hangen de schilde
rijen van Grassère tegen de
geluidsabsorberende eier-do-
zen. De kluis, waarin vroe
ger de gemeentegelden wer
den bewaard is omgetoverd
tot donkere kamer voor de
eigen fotoafdeling. De werk-
lijst tegen de wand laat zien
dat men voorlopig nog niet
werkloos is: 14 augustus op
treden in „Zo maar een zo
meravond" - tv; 19 - 25 au
gustus met de show in het
Scheveningse circustheater;
20 augustus: aanbieding van
het life-album platen met de
hele laatste show; half sep
tember: repetities voor de
.musical' Bart Appart, waar
voor Herman de muziek
maakte en die ten bate
van de UNICEF in Ei nd
hoven in première zal gaan....
etc. etc. „Hier begint alles;
hier gebeurt alles. Eén bom
energie", zegt Van Veen se
nior. „Iedereen mag hier
binnenkomen, maar het werk
gaat gewoon door". Dat zul
len de talloze fans van Her
man van Veen zich geen
tweede keer laten zeggen.
Het enige wat voorlopig niet
doorgaat is het plan van
Herman om voor dit nieuwe
„stadhuis op str'ten" in het
Utrechtse polderland het graf
van Olie aan te leggen.
