•OOR ROKEN EN AUTORIJDEN
oederschap in
lassen iflodeme wereld
>etbal
teelandl
Twintig jaar
pijnloze bK
MAKE-UP UIT DE
STOMME FILM"
an Groningse huisarts
oor nascholing artsen
Syrië heeft groter
leger dan Jordanië
Wandeltot
Temeuzen
EEG POPULAIRDER IN
GROOT-BRITTANNIË
VERSTOPT?
i b?ECHT-
oefen we« Istri
ASTRONAUTEN
NOG STEEDS
NIET
HELEMAAL FIT
Bahrein kondigt
onafhankelijk
heid af
Verzetsgroep
in Spanje
bestaat uit
buitenlanders
Methodiek
Read
Schoolvoorbeeld
rj
Steen speelt
Fernand Lamaze van de of met weinig pijn, soms werkelijk
sche faculteit te Parijs, p'Jgy de gezamenlijke Kruisvereni-
in 1951 op een congres voor gingen volgde in 1968 14 procent
lecologen in contact met de der a.s. moeders deze training. Hier-
icche Drofessor Nicolaiev en bij dient bedacht te worden, dat
r - - i—j. Wel in alle provincies op een na,
maar niet in elk dorpje, de moge-
|rOEP BS: Aardenburg BI, I
t BI, Breskens BI, Groedel
Jfdplaat BI, Oostburg BI, Phi
l BI, Schoondijke BI, SluUJ
|ndijke BI.
JOEP B7: Breskens B2,
Hoofdplaat B2, Oostburj
Loondijke B2, Sluis B2.
HtOEP B8: Axel BI, AZVvJ
nge Bi, Corn Boys BI, Honifi
#Bl, HVV BI, Sluiskil BI, StL
Temeuzen BI, Tern. Boys
Igelwaarde BI.
3ROEP B9: AZVV B2, Corn!
I Graauw BI, HVV B2, HontsL
IB2, Hulsterlco BI, Koewacht 1
I BI, SDQ BI, Spui BI, Ten
i B2, Zaamslag Bi.
GROEP BIO: Axel B2, AZWj
Irn Boys B3, Hontenisse B3J
HVV B4, Steen B2, Steen j
fcrneuzen B4, Temeuzen B
Euzen B5, Teern. Boys B2.
GROEP Bil: Bevelanders!
inspl. Boys BI, Cortgene
leer Arendskerke BI, HeinW
[nd BI, Lewed. Boys BI,
Tl, Nieuwdorp BI, Wissenkerkt!|
Volfaartsdijk BI.
GROEP B12: Apollo BI. GosJ
loedekenskerke BI, Kloetrage I
Iwadendamme BI, Patrijzen f
lobur BI, SSV BI, SVD BI, Volhj
ing BI.
GROEP B13: Cortgene 11,1
52, Kloetinge B2, HeinkMJK
atrijzen B2, Robur B2,
Volfaartsdijk B2.
GROEP B14: Hansw.
ï.apelle BI, Krabbendrjke
ringen BI, Rillandia BI,
dijke B2, Kruiningen B2,
31, Wemeldinge BI,
32, Yerseke BI.
gelegenheid de methode tot
jloze bevalling die de Kus Pro
feerde, te bestuderen. Hij be-
ht Moskou en keerde als een
tg voorvechter voor de (thans
'ten) psycho-profylactische
Jhodein Frankrijk terug, waar
Izich sindsdien inzette voor
zo groot mogelijke verbrei-
ilangs, 20 jaar na de eerste
rimenten van dr. Lamaze,
op een verloskundig con-
^te Parijs de psycho-profylac-
he bevalling ter sprake, die
(volgens sommigen al te
.deurig) in Frankrijk pijnlo-
levalling blijft noemen. The-
van het congres was: Het
derschap in de moderne we-
Hoe
BW
Wei
GROEP B15: Brouwershaf
Bruse Boys BI, DFS BI
BI, Mevo BI, Renesse Bi,»
BI WIK BI, Zierikzee BI,."
zee B2.
GROEP B16: Bruse Boyi'J
vo B2, Mevo B3, Zierikzee B;
gaat de hedendaagse Jonge
haar aanstaande bevalling te-
it? Twintig jaar geleden zagen
artsen met verbazing dat
en die zich aan de nieuwe
ide hadden onderworpen, hun
ter wereld brachten met open
zonder verdoving en toch zon
de pijnen die onvermijdelijk
Velen beschouwden dit ver-
jel met argwaan. In Amerika
inderde men zich te meer als
istaande moeder zich met de-
leuwigheid inliet, want daar
evenals in alle Angelsaksi-
ianden bij elke bevalling de
klaar met een narcose die
jn oploste!
idien is men juist in Ameri-
enthousiast over de nieuwe
Ie terwijl in Frankrijk, het
■aar Lamaze als eerste in de
wereld startte, noch slechts
:ent van de aanstaande moe
deze bevalling kiezen.
In ons land is men in deskundige
kringen wat voorzichtiger met de
'"'zing „pijnloos". Men spreekt
wangerschapsgymnastiek" ook
idt daarmee meer dan zo-
nastiek bedoeld. De speci-
sfeningen trainen de vrouw
ichaam en geest om haar be-
zo gunstig mogelijk te laten
fen, zonder angst, met minder
lijkheid tot het volgen van een cur
sus bestaat, zodat het voor sommi
gen bezwaarlijk kan zijn die te
volgen. Nochtans neemt de belang
stelling gestadig toe. Hoeveel vrou
wen in particuliere besloten clubjes
deze zwangerschapsgymnastiek vol
gen, is niet te zeggen. Maar de
Kruisverenigingen hebben ongetwij
feld de voornaamste toeloop.
Een Franse enquête wees uit dat
75 procent van de vrouwen van het
bestaan dezer methoden iets afwe
ten, een percentage dat voor Neder
land vrijwel gelijk is.
Door vele vrouwenartsen over "3e
gehele wereld worden diverse me
thoden tot „pijnloos bevallen" toege
past. Niet allen kunnen een weten
schappelijk verantwoorde verklaring
geven van wat zich bij de toepas
sing van die methode afspeelt. Of
schoon de vrouwenarts uiteraard de
meeste ervaring heeft op dit gebied,
menen sommige psychiaters dat de
ze methodiek meer op het terrein
van de psychiatrie dan van de ver
loskunde ligt. In de praktijk komt
het er maar op neer of degene die
leverden buitengewone resultaten
op.
Na de tweede wereldoorlog heeft
de methode van Read veel navolgers
gekregen in Europa, Amerika en
Canada, ofschoon niemand het met
zijn theorie eens was. Ook Lamaze
kreeg talrijke volgelingen, en hem
is evenmin kritiek bespaard. Maar
een onnoemelijk aantal vrouwenart
sen hebben eigen methoden samen
gesteld, waarin elementen van beide
fervente voorgangers zijn terug te
vinden.
De voorbereiding is tweeledig:
geestelijk door het leren begrij
pen van het verloop der bevalling
en het zich eigen maken van de
geestelijke concentratie die nodig is
om zichzelf in de hand te houden;
en lichamelijk door het samen
spel der spierkrachten die nodig zijn
om het kind uit te drijven, te leren
leiden. Oefeningen, spierbeheersing,
massages, ademhaling, zekere hou
dingen bepalen o.a. mede het wel
slagen van de bevalling. Er moet
maandenlang geoefend worden,
meestal vanaf het begin van de
vijfde maand, met volharding en
concentratie.
Medeleven en belangstelling van
alle betrokkenen (arts, vroedvrouw,
cursusleidster, echtgenoot!) zijn van
de methode hanteert, capabel is en
of de vrouw die op deze wijze
geholpen wordt, «en verantwoorde
voorlichting krijgt.
(Van onze wandelsport»»
ker).
TERNEUZEN Op
augustus worden er te
wandeltochten gehouden
wandelsportvcreniging «e
Zwervers, onder auspiciën
Zeeuwse Wandelsport Bon»
standen zijn 5, 10»
kilometer. De deelnemer
40 kilometer meedoen
morgens om 10 uur va J
wijl alle overige wandelaar
dags om twee uur van
vanuit Terneuzen-Zuid.
Voor iedere wandelaar
tocht volbrengt ligt een
wachten en een jury van
se Wandelsport Bond zal
beoordelen om de pi«
stellen. De routes °P
wijde polders rondom
Vanuit wandelkringen
reeds een grote belangs
deelname. Individuele
kunnen natuurlijk ook
kunnen inlichtingen j |i
het adres Tamarindestraa
neuzen.
In 1912 overkwam het een jonge
Engelse arts voor de eerste keer in
zijn korte praktijk, dat een vrouw
uit een Londense achterbuurt het
chloroformroesje weigerde toen zij
haar kind ter wereld ging brengen.
Naderhand gaf de vrouw deze ver
klaring: „Het deed geen pijn. Dat is
toch ook niet de bedoeling, dok
ter?"
Deze dokter Read maakte nog ve
le bevallingen mee waarbij de
meeste vrouwen leden, maar het
viel hem op dat kalmte bij de be
trekkelijk pijnloze bevalling het
grote verschil uitmaakte. Read h«eft
een eigen verklaring: het baren is
van nature weinig pijnlijk maar
angst en emotie roepen de pijn op.
Hij begon vrouwen uitvoerige en
geruststellende voorlichting over
zwangerschap en geboorte te ge
ven.
Tot zijn teleurstelling moest hij
ondervinden dat de kraamvrouwen
desondanks nog pijn voelden bij de
bevalling, waardoor zij weer in een
gespannen toestand kwamen, want
spierspanning is een normale reactie
op pijn. Dit bracht hem op het Idee
relax-oefeningen in te voeren tij
dens de latere fase van de zwanger
schap. Deze ontspanningsoefeningen
groot belang tijdens zwangerschap
en bij de bevalling; in zekere zin is
die belangstelling een vorm van
psychotherapie. De voorlichtingscur
sussen worden dan ook vaak aan
beide echtgenoten gegeven. (Wat
Nederland betreft: praktisch alle
cursussen worden gegeven in sa
menwerking met de Kruisverenigin
gen die ook gewenste inlichtingen
verstrekken).
Op het Parijse congres gingen
psychologen nader in op de rol, die
de vader bij deze methode wordt
toebedeeld in de kraamkamer tij
dens de verlossing. Zijn tegenwoor
digheid (die overigens door sommi
ge, óók moderne artsen weinig op
prijs gesteld wordt kan in enkele
gevallen opwinding veroorzaken of
afkeer, zo werd gesteld.
Wat de aanstaande moeder aan
gaat, haar zwangerschap is niet al
leen een etappe in haar leven, maar
ook een crisis die haar noopt zich
een nieuw beeld te vormen van
zichzelf, haar lichaam en haar rela
tie tot anderen.
Het congres hield zich niet liêzig
met pijnloze bevalling alleen. Welke
plaats nemt vandaag de jonge vrouw
die een baby verwacht, in? Hoe
wordt zij door de maatschappij ge
zien? Hoe ziet zij zichzelf?
Sociologen antwoorden. „De op
vattingen over jonge moeders staan
op de helling", zeggen zij. „Vroeger
waren zij achtereenvolgens, echtge
note, moeder, kameraad, opvoedster;
vandaag verwacht men dat zij alles
tegelijk zijn, maar daar is de vrouw
nog niet aan toe en bovendien zijn
haar taken dikwijls met elkaar in
strijd".
Een enquête, gehouden in een
Franse kraamkliniek, bracht aan het
licht, dat de jonge moeders wensen
betere werkgelegenheid te krijgen
in half-time jobs en dat zij liever
studiebeurzen dan premies (kinder
bijslag) hebben. Wat de kindersterf
te bij bevallingen aangaat, beschikte
het congres over stapels statistieken,
waaruit Zweden het gunstigst naar
voren kwam en Frankrijk pas op de
zesde plaats. Zweden en Nederland
strijden steeds om voorrang: in '68
was de zuigelingensterfte (waarvan
ruim de helft In de eerste week, de
2e helft binnen een jaar plaatsvindt)
in Zweden 13 per duizend, in Ne
derland 13,6; na de Scandinavische
landen volgt Frankrijk met 20,4 per
duizend, Amerika met 21,07. Het
hoogste sterftecijfer vinden wij in
Portugal met 61,1! (In Zweden is de
zwangere vrouw verplicht 11 maal
voor de bevalling een arts te bezoe
ken, in Frankrijk slechts viermaal.
In Nederland maandelijks en in de
laatste maanden om de twee weken,
hetgeen overeenkomt met Zwe
den).
Twee moderne volksziekten wer
den verantwoordelijk gesteld voor te
vroege geboorten: het roken en het
autorijden. Hoe gemakkelijker de au
to is, des te gevaarlijker blijkt het
rijden, want men rijdt dan meer en
langer. Dit jaar werd in een gedeel
te van Frankrijk begonnen met
meisjes van 13 jaar te vaccineren
tegen rode hond, en men zal het
land systematisch afwerken zodat
zij, in de toekomst een baby ver
wachtend, althans gevrijwaard blij
ven voor deze ziekte die het onge
boren kind handicapt. Deze voor
zorgsmaatregel kennen wij hier nog
niet. Wel wordt de zwangere vrouw,
die in contact is gekomen met een
rode-hond-geval, ingeënt.
Ook al maken lang niet alle vrou
wen gebruik van de nieuwe metho
den, dan nog is het een winstpunt
dat zij zelf kiezen voor de manier
„waarop mijn moeder er doorheen is
gekomen".
Die manier heeft naar de mening
van onze Nederlandse professor
Buytendijk, waarde: volgens hem
heeft de barenspijn voor veel vrou
wen een positieve betekenis doordat
zij zich hierdoor ten volle bewust
worden van de zelfovergave, die no
dig is terwille van het kind.
Ten slotte het woord aan een Ne
derlandse moeder die twee kinderen
waarlijk pijnloos ter wereld bracht.
Ofschoon haar zwangerschappen
door een nierafwijking en een vroe
gere operatie niet ongecompliceerd
waren, mocht zij een cursus volgen.
Het eerste kind bracht zij in een
ziekenhuis op ideale manier ter we
reld, ondanks het feit dat de dokter,
overtuigd dat het nog uren zou du
ren, heenging en bij de bevalling
die daarentegen snel verliep, niet
aanwezig was.
Bij het tweede kind viel wegens
vakantie een andere arts in en het
zelfde herhaalde zich. De verpleeg
ster, die bij haar in de buurt bleef,
geloofde de jonge vrouw niet toen
zij te horen kreeg: „Zuster, het kop
je is er al". Een blik ter plaatse
deed de zuster naar de deur rennen
om de co-assistent die in de gang
zat, haastig te halen. Hij kwam juist
op tijd om de baby „aan te nemen".
(De arts weigerde later een reke
ning in te dienen en de co werd
verrast met een boekenbon!). Tij
dens de tweede bevalling heeft deze
kraamvrouw één wee niet met haar
ademhaling kunnen „opvangen" en
op dat moment pijn gevoeld waar
door zij zich enige voorstelling kan
maken van wat barenswee is, en
met des te meer overtuiging weet
dat zij pijnloos beviel. Bij een later
begonnen cursus yoga bleek dat zij
over een groot vermogen tot concen
tratie en beheersing beschikt. Der
gelijke schoolvoorbeelden schijnen
echter tot de uitzonderingen te be
horen.
A. Mac Gillabry
IL
I j-U)
f!3
I 'Li-; P^-TlCi-rH 'Üllll -ü-
(Van onze mode-redactie)
De eerste berichten over de spiksplinternieuwe wintermake-up be
reikten ons van Orlane, die daarvoor stiekem achter de schermen van
de stomme film heeft gekeken: een vuurrode mond, zuurtjesroze wan
gen, dunne ronde wenkbrauwen en kastanjebruine, glanzende oog
leden. Een uitmonstering, die vraagt om de overdreven gebaren en
mimiek van onze oude filmdiva's. Een onverwachte toets in dit beeld
wordt door de eyeliner make-up aangebracht met verticale streepjes
naast het oog verdacht veel gelijkend op kraaiepootjes hetgeen de niet
zo jonge vrouw met plezier zal begroeten en de wel nog jonge best zal
staan, want haar staat alles. (Foto boven.)
Het volgende bericht Het geen dag op zich wachten, want u weet hoe
het gaat in deze wereld vol schone schijn: tegelijk met de lancering van
nieuwe modelijnen door grote couturiers harsten de cosmeticahuizen
los in geuren en kleuren. Nu was het Jeanne Gatineau, die de winter
wil gaan opvrolijken met de maquillage „Azuréenne" waarin het blauw
ste azuurblauw van de hemel te zien is in een royale cirkel op en om de
ogen, die staan in een goudverbrand gezicht (natuurgetrouw nagemaakt
door een amberkleurige matte fond de teint). De blos hierbij hoort
perzikkleurig te zijn en de mond „onschuldig en snoepachtig" in teder
rozerood, en dat is dan wel minder hevig dan scharlaken, maar het
is toch rood. (Foto onder.)
n
J.
iw
n-
A.
ar,
nt
en
3.
7
de
ég
.40
en
el-
de
4.
i. 6
iran
D.
1 4
nk.
130
eid
de
J
9.
Ou
wel
(Van onze sportmedev
ST. JANSTEEN - °P V,
enkele oud-spelers van te[0
vereniging STEEN "J,
eerste elftal van V lid.
fenwedstrijd spelen tg J(j
pioenselftal van sT ,e®e
petitie 1967-1968, op het t
sportterrein te St.
In het huidige elf»1 dat]
speelt nog één speler ^pe,
namelijk George Pa) n veV
spelers zijn gestopt, an(je
elftal, of zijn voor oei
eniging gaan sPeJf";onci uit'
elftal van toen best
Rattingen en A. va
elftal van STEE^''pten (g»stf
de Kindt, G. Verstraeten
voetballen), Fr. Auden
ne) (B), E. Saman
(B), R. de Smet (St. iaaS)l|
M. Verschueren (ot. ,en vC
E. Bauwens (ëaanj=tviid w'
Koevacht). De wedstro"
17.30 uur.
(Van onze redactie buitenland) da« kwijt. Men moet zich weliswaar
moreel verplicht voelen om aan na-
tact" een D.De ^oningse huisarts dr, M. Saan heeft in „Medisch ^oHn^ meeje doen,maar^ zegt
ark u" ontvouwd voor de nascholing van de Nederlandse ting op de achtergrond zal de more-
ll>' «ij meent dat er vijf centra voor voortgezet medisch onder- ie bewustwording zeker stimule-
'oeten komen die jaarlijks elk aan 1000 huisartsen (Nederland ren.
B c* ogenblik ongeveer 4500 huisartsen) en 1000 andere artsen
en van een week kunnen geven. De kosten raamt hij op 600
s per week volledig pension plus cursus hetgeen voor de
sen zou betekenen dat zij per patiënt per jaar ongeveer 20 cent
moeten reserveren voor hun nascholing.
aan was in 1968 een van de
znemers van de zogenaamde
iburgcurussen in Warffum
Taschohngscursussen trekken
pangstelling. Ze zijn ook el-
I Wederland nagevolgd, maar
prat volgens dr. Saan onvol-
Ir met voldaan aan het prin
ts i.cursisten eerst zelf de
°pfossen™waEmaTspecfahsten Moreel Verplicht
vertellen wat zij zouden heb-
moeten hebben, uitgerust met alle
benodigde audiovisuele onderwijs-
techmeken, een ontmoetingsruimte,
een bibliotheek, een archief, restau
rant, bar en motelaccommodatie met
ministens 60 kamers en verschillen
de „buitenmogelijkheden" voor sport
en recreatie.
Hij hoopt verder ,dat er voor de
huisartsen één vereniging zal komen
ter behartinging van hun maatschap
pelijke en wetenschappelijke belan
gen, door samensmelting van de lan
delijke huisartsenverenging en het
Nederlands huisartsengenootschap.
;a?n ,a's ze op de stoel van de
i hadden gezeten. „Hoe inten
se zelfwerkzaamheid en de
rï,eid' hoe sterker het na-
feffectmeent dr. Saan.
„Oi0vfr land verspreide
„j_s dr Saan die zich voor-
minimaal twee zalen
Dr. Saan vindt het de overweging
waard, een verplichte nascholings
pot in te stellen waarin de artsen
per jaar via hun contributie aan de
Koninklijke Nederlandse Maatschap
pij tot Bevordering der Geneeskunst
f 600 storten. Artsen die de nascho
lingscursus niet volgen zijn dit geld
Dr. Baan gelooft dat zijn plan in
vijf jaar kan worden verwezenlijkt
als iedereen er de schouders onder
zet en als men niet eerst probeert,
allerlei details en nevenproblemen
op te lossen voordat daadwerkelijk
met de nascholing van start wordt
gegaan. Vijf identieke nascholings
centra zullen er volgens hem sneller
in slagen de nascholingsactiviteiten
te coördineren dan „de huidige
grabbelton van groeperingen die
dingen naar de gunst van de toe
hoorder of kijker" Veel program
ma's zouden dan kunnen worden
„ingeblikt" en uitgewisseld
Het plan van dr. Saan is in Me
disch Contact gepubliceerd als dis
cussiestuk.
LONDEN (RXR) Syrië geeft
meer uit voor zijn defensie dan
Jordanië en schijnt ook over meer
militairen en wapens te beschikken
dan het land van koning Hoessein,
aldus het jongste rapport van het in
Londen gevestigde „Institute for
Strategie Studies".
Blijkens zijn overzicht over de
periode 1970-1971 beschikte Jorda
nië in september j.I. over 60.250
miUtairen, tegen Syrië over 86.750
man. Jordanië gaf in 1970
117.600.000 dollar uit voor zijn de
fensie, terwijl de Syrische defensie
uitgaven werden begroot op 221 mil
joen dollar.
LONDEN (ANP), Volgens de resultaten van een nieuw opinie-onderzoek,
dat in de Financial Times is gepubliceerd, neemt het aantal voorstanders van
Britse toetreding tot de EEG in Groot-Brittannië toe. Volgens de juli/augus
tus verrichte opinie-peiling van het „Britse Market Research Bureau" waren
34 pet. van de ondervraagden vóór toetreding, tegen 22 pet in juni. 85 pet
van hen zijn ervan overtuigd dat Groot-Brittannië het verdrag van Rome
zal tekenen, tegen 76 pet. twee maanden geleden.
Dit de resultaten blijkt voorts dat 46 pet. van de bevolking van mening is
dat de nationale identiteit van Groot-Brittannië slechts gering zal worden
aangetast door de toetreding tot de EEG; 40 pet. gelooft dat dit in grote
mate het geval zal zijn. In juni waren de percentages daarvan resp. 52 en 34.
44 pet. van de ondervraagden meent dat de economische groei zal worden
versneld en 23 pet. denkt dat deze door toetreding tot de EEG zal worden
vertraagd. Bij het vorige opinie-ondenoek waren de percentages 33 en 36.
Volgens heAt genoemde instituut
telde het Jordaanse leger drie tank
divisies, negen infanteriebrigades en
een luchtdoelregiment - totaal 58.000
man sterk. De sterkte van het Syri
sche leger was 75.000 man, te weten
vier pantserdivisies en vier gemoto
riseerde brigades, zes infanteriebri
gades, een valschermbataljon, drie
commandobataljons en zeven artille
rieregimenten.
Jordanië had 160 tanks van het
type Patton en 150 middelzware
Centurion-tanks, terwijl Syrië be
schikte over ongeveer dertig zware
en 850 middelzware tanks Ook in
de lucht had Syrië een overwicht
mzt zijn 210 gevexhtstoestellen,
waaronder tachtig jachtbommenwer
pers van de typen Mig-15 en Mig-
17, veertig jachtbommenwerpers van
het type Soe-7 en negentig onder
scheppingsjagers van het type Mig-
21. Jordanië bezat 38 gevechtsvlieg
tuigen. Volgens het rapport werd
toen echter gewerkt aan de vorming
van een tweede eskader onderschep
pingstoestellen van het type F-
104a.
Het „Instituut voor Strategische
Studies" schatte de sterkte van de
Jordaanse paramilitaire troepen op
37.500 man - 30.000 man nationale
garde en een gendarmerie van 7.500
man. Syrië kon hier 5.000 man gen
darmerie en een kamelencorps van
1.500 man tegenover stellen. Er
werd evenwel gewerkt aan de uit
rusting van een volksmilitie van
een kwart miljoen man.
(Van onze redactie buitenland
HOUSTON. De astronauten van
de Apollo-15 zijn de gevolgen van
hun twaalfdaagse vlucht naar de
maan nog steeds niet volledig te bo
ven, zo heeft Nasa-arts Charles Berry
meegedeeld. Hun reacties op fysieke
proeven waren slechter dan vóór hun
reis, wat erop wees dat de moeilijk
heden met hart en bloedcirculatie,
verbonden aan langdurige ruimte-
vluchten, aanhielden.
Dr. Berry onthulde voorts dat
James Irwin op weg naar de maan
en na zijn terugkeer naar de aarde
last heeft gehad van aanvallen van
duizeligheid. Zowel Irwin als Scott
hadden tijdens de omcirkeling van de
maan na hun verkenning van het
maanoppervlak tekenen vertoond van
een onregelmatige werking van het
hart, maar de artsen schreven dat
aan vermoeidheid toe.
De Nasa-arts zei dat over het ge
heel genomen echter de astronauten
het goed maken, en dat „hier geen
medisch gevaar bestaat". Men was
erachter gekomen dat de ruimtevaar
ders veel vermoeider waren geweest
dan ze zelf ooit hadden beseft,
en men dacht erover de activiteit van
de bemanning van de Apollo-16, die
volgend jaar maart de ruimte in gaat,
wat in omvang te verminderen. Het
ruimtevaartbureau had nog geen be
sluit genomen over verlichting van
het inspannende onderzoeks- en rap
porteringsprogram van deze weken
voor Scott, Irwin en Worden. Ze zijn
in de komende dagen geen dag vrij.
(Van onze redactie buitenland)
BAHREIN. Het emiraat Bahrein
aan de Perzische Golf heeft zijn on
afhankelijkheid afgekondigd, waar
door een einde is gekomen aan de
speciale betrekkingen met Groot-
Brittannië.
In een proclamatie die door sjeik
Issa Ben Salman al Chalifa, gouver
neur van het emiraat, werd voorge
lezen, wordt gezegd dat Bahrein
voortaan een onafhankelijke en soe
vereine Arabische staat is, die al om
toelating tot de Arabische liga en de
Verenigde Naties heeft verzocht. De
Britse troepen, aldus de proclamatie,
zijn al begonnen zich uit het land te
rug te trekken.
In januari 1988 kondigde de Britse
regering aan, van plan te zijn, haar
verdragen met Bahrein, Gatar en de
zeven staten van de z.g. verdrags-
kust eind 1971 te beëindigen en de
Britse troepen dan uit dat gebied te
rug te trekken. Zij bood aan, na de
terugtrekking, met de emiraten een
vriendschapsverdrag te sluiten, dat
een verplichting inhoudt elkaar in
tijd van nood te raadplegen. De Brit
se militaire aanwezigheid in de Per
zische Golf omvat 7000 militairen,
twee luchtmachtsquadrons en enkele
opleidings- en transportvliegtuigen,
een fregat en zes mijnenvegers. Het
in februari 1968 door de heersers van
de negen golfstaten genomen besluit
een unie van Arabische staten te vor
men heeft nog niet tot een concreet
akkoord over definitieve regelingen
geleid.
(Van onze redactie buitenland)
MADRID. De actiegroep Pepe,
waarvan in het weekend weer drie
leden in Madrid zijn gearresteerd, is
geen vastomlijnde organisatie, maar
wordt gevormd door Nederlandse en
buitenlandse sympathisanten met en
deelnemers aan de voettocht van de
monstranten tegen de Spaanse dienst
weigeringswetgeving, die enkele
maanden geleden van Genève uit
werd gehouden met als hoofddoel Va
lencia. De betogers bereikten Valen
cia niet maar werden bij het grens-
plaatsje Bourgmadame in de Pyre
neeën tegengehouden.
Het actiecentrum bevindt zich mo
menteel in Perpignan.
De bezwaren van de actiegroep
richten zich tegen de geldende wet
geving in Spanje met betrekking tot
dienstweigeraars. „De oude wet staat
alleen dienstweigeraars toe op grond
van iemands religie," aldus Rob de
Graaff van de wereldwinkel in Zeist,
en lid van de actiegroep. „Andere ge
wetensbezwaren worden niet erkend.
Wie dienst weigert op niet-godsdien-
stige gronden belandt voor drie jaar
in de gevangenis."
In november willen enkele hon
derden Nederlandse dienstweigeraars
naar Rome trekken en daar tijdens
de bisschoppenconferentie een petitie
aan de paus aanbieden met her ver
zoek druk uit te oefenen op de Spaan
se kerk, die in strijd handelt met de
besluiten van de pauselijke commis
sie „Justitia et pax", die een reso
lutie aannam over de dienstweige
ring, zo deelde Rob de Graaff mee.
