n „Ik kan gaan, want met Kien blijft Be Sclielleboom" erzitwat vast aan Eva Misschien worden we beschaafder in Amerika Route I Gotiek als kunst van het late uur Route II 'remièrc 'ilm uit in nieuw De Kennedy Vrouwen door PEARL S. BUCK kunst cultuur 1 Afscheid Cia van Boort: Zai wel leuke griet zijn Udink hoogst ongelegen doorMWfti Johan winkler L-jdag 6 augustus 1971 JAN DE Curios Agatha Chris Vrijdag 6 augustus 1971 ist ANTIEK is volop aanwezig op de antiekbeurs van Brugge, die van 7 tot en met 15 augustus, dagelijks van 15 tot 22 uur, geopend is. In het Boudewijnpark vindt u eiken Vlaam se meubels, folklore, porselein, beel den en alles wat maar oud is FORUM, het Twentse operage zelschap, vecht voor zijn voortbe staan. Dreigende bezuinigingen kun nen aanleiding zijn tot algehele stop zetting van de activiteiten. Forum concludeert daarbij o.a. dat, „de Randstad relatief niet meer bezoek heeft en de gemeenten en provincies er aanmerkelijk minder bijdragen, dat het Rijk er aanzienlijk mee» bijdraagt en dat aldus het Noorden en het Oosten die nog een aan merkelijke achterstand hebben reeds thans minder goed worden bedeeld. HERMAN VAN VEEN geef» van 5 tot 15 augustus „gedwon gen" door succes een serie van 10 extra voorstellingen in het Amster damse Carré. MEEST VERKOCHTE boeken in de afgelopen maand: 1) E. Hazel- hoff Roelfzema: Soldaat van Oranje: 2) J. Foudraine: Wie is van hout— 3) H. Freezer: Houd je nog een beetje van me. 4) M. v. d. Plas: De mens leeft niet van bloot alleen: 5) J. Fast: De taal van het lichaam. PAUL KLEE krijgt, van 26 au gustus tot 12 oktober, een tentoon stelling in het Utrechtse Centraal Museum. De Kunstsammlung Nord- rhein-Westphalen te Düsseldorf staat daarvoor 35 schilderijen, aquarellen en 27 tekeningen af. PAUMGARTNER, die vele ja ren voorzitter was van de Salzbur- ger Festspiele is op 83-jairige leef tijd overleden. IN PREMIERE gaan de volgen de films deze week in ons land: Doctor's wives en Robin Hood of Sherwood Forest. LEO PAPPENHEIM, wiens naam jarenlang als dirigent was verbonden met Het Gelders Orkest en daarbij nu al 10 jaar als „inval ler" te boek staat, wordt 13 augus tus 75 jaar. Op 26 augustus wordt dat gevierd met een feestconcert door HGO m.m.v. de Japanse violis te Suna Kan. Wie Oisterwijk zegt, zegt Cia van Boort. De naam van een vrouw, wier leven onafscheidelijk met het poppenspel verbonden is geweest. Haar theatertje „De Schelleboom" was er 20 jaar een graag bezocht huis door tallozen uit het hele land. Ze kwamen kijken, jong en oud, naar de typische Cia van Boort- poppen, waarmee zij fijnzinnige stukken bracht, die het poppenspel weer verder verlost hebben van „het Jan-Klaassen-spul", wat het nog steeds voor velen is. „Gelukkig is dat in de loop der jaren stukken verbeterd", zegt Cia van Boort. En „Ik ben blij, dat ik nu een goede opvolgster heb gekregen met Kien Timmermans. Mijn vertrek uit De Schelleboom kan nu doorgaan. Zij heeft hier een basis, die zij op haar eigen manier verder moet uitbou wen. Daar moet ik tegen kunnen". Kien zit vol plannen, maar zegt ook „Ik zal uw spelen altijd blijven vertonen". Cia van Boort verhuist dezer da gen naar een flat in Oisterwijk. Ze vindt, dat ze met haar 67 jaren en 35 jaren poppenspel achter de rug deze beslissing moet nemen. Niet van harte, maar heel reëel. Nu kan ze dingen gaan doen, die door de voorstellingen in Oisterwijk en trek kend door het gehele land, onmoge lijk waren. „Het boek afmaken met herinneringen en ervaringen, waar anderen oo>k nog iets aan kunnen hebben: de pedagoge Greet Konings schrijft erin over de pedagogische waarde van het poppenspel. Verder eens gaan kijken naar andere pop penspelers; kreeg geen kans om naar de meesten te gaan kijken. En af en toe Kien nog eens bijspringen, als het nodig is; maar ze moet het wel zelf allemaal opknappen. Ik kan hier weggaan nu, omdat ik weet dat het doorgaat" Echte poppenspelers hebben een „tick"; bezield als ze zijn door dat eigen wereldje van de meest uiteen lopende materialen, waarmee ze een stuk fantasiewereld van jong en oud tot leven weten te brengen. Belast en beladen als het poppenspel is door het Jan Klaassenspul („Oh, ik heb niets tegen Jan Klaassen, maar ze zitten meestal op verkeerde han den") staan nog veel volwassenen argwanend tegenover deze expres sievorm. Daraom - is het ook niet zo verwonderlijk als je Cia van Boort hoort vertellen over „hele moeilijke jaren". Jaren waarin ze honger en armoede moest lijden. De meeste burgerlijke families kwamen immers nog niet zo heel lang geleden in opstand als een van hun kinderen het artiestenvak in wilde. „Mijn vader dacht: ze komt wel met han gende pootjes terug". Maar onlangs kwam ze erachter, dat diezelfde va der stiekum haar lessen op de aca- Cia van Boort (links): Kien heeft hier een basis, die ze op haar eigen manier moet uitbouwen". demie voor haar betaalde. Met genoegen vertelt ze ook, hoe ze haar vader, langs haar neus weg, kon vertellen dat de professoren van Leiden (ieder jaar) een voorstelling kwamen bijwonen in haar theater te Voorschoten. De waardering voor wat ze deed groeide. Daar hebben de jaren, dat ze in Loosdrecht speel de aan meegewerkt. Hetgeen nog niet betekende, dat - toen ze haar verlangen naar Brabant in Oister wijk vorm zag krijgen - daar de erebogen voor haar werden opge richt. Ze heeft intens moeten pionie ren in haar oude boerderij aan de Burgemeester Canterslaan, waar nu zo „vanzelfsprekend" een leuk thea ter staat aangebouwd tegen een knus en gezellig huis. Een poppenspeler is eigenlijk een duizendpoot. Tekenen, schilderen, dansen, muziek maken, schrijven, boetseren, naaien, timmeren, elektri cien zijn, organisator, etc. het is alle maal nodig. Cia v. Boort bekwaamde zich in al die onderdelen via acade- mielessen en het zelf experimente ren. Voor volwassenen, die zich een maal over de drempel van het pop pentheater „gewaagd" hadden, was het steeds een verrassing en een openbaring, wat zij uit al deze ele menten kristalliseerde. Tot de Belgi sche en Nederlandse koningshuizen drong haar faam door, waar men genoot van haar optreden. Een Bra bantse cultuurprijs en een „lintje", onderstreepten nog eens de gegroei de waardering. Op een rijdende stoel, kijkend door de decors, brengt ze haar pop jes tot leven. „Ze zijn zo klein", vertelt ze, „omdat ik dan met mijn vingertoppen kan spelen- en de meest minutieuze gebaren kan ma ken. Ik laat bijvoorbeeld een paar begijnen een potje schaak spelen. Het is één methode, niet dé metho de, die ik ontwikkeld heb". Maar het is w,el haar karakteristiek. En het is fijn wanneer een poppenspe ler die heeft en niet vervalt in een clichématig spel, waarop dan dik wijls terecht de naam „poppen kast" wordt gezet. Zoals Cia van Boort het poppen spel al kreeg ingegeven door haar grootmoeder en op de kostschool in Zaltbommel, zo kwam Kien Tim mermans, vanuit Waalwijk, al als kind in De Schelleboom. „Ik herin ner me nog de tijd, dat je hier als klein kind op het podium een liedje stond te zingen, waar geen eind aan kwam", lacht Cia. Later assisteerde ze in de kast, volgde een tijdlang de keramiek-afdeling van de Bossche academie. Nu heeft ze een kostbare erfenis gekregen, waarmee ze zorg vuldig, en met de beste plannen wil omgaan. Terwijl we zitten te praten moet ze doorlopend naar de telefoon en deur, waar mensen kaartjes ko men bestellen voor de middagvoor stelling. Maar die is al uitver kocht. „Ik heb het meegemaakt" vertelt Cia van Boort verder (boordevol ver halen), „dat een zaal met meisjes demonstratief met de rug naar de kast ging zitten. Toch vind ik jullie van voren veel leuker dan van ach teren zei ik. Toen had ik het pleit gewonnen. Een andqre keer zaten een stel jongens op mij te wachten. Ze dachten, dat zal wel een leuke griet zijn. En daar kwam ik binnen: een oude tante. Maar even een toe spraakje en ze hebben geboeid ge keken". Op deze manier heeft zij in de poppenwereld veel vooroordelen opgeruimd. Ze is ook nu nog alles behalve „een oude tante". Als Kien Timmermans met hetzelfde élan de ze Oisterwijkse kleine wereld zal blijven dirigeren, is De Schelleboom weer een generatie gered. Als zesde deel in de serie Kunst van Europa verscheen LATE GO TIEK (u-itg. Elsevier- f. 39), waarin de bouwkunst wordt behandeld door dr. F. Fischer en de beeldende kunst door prof. dr. J. Timmers. Het is niet het minst interessante deel: inte gendeel. Over het algemeen geschre ven met een helderheid, verwant aan gotisohe lijnen, vertelt het over een tijdperk, dat definitief de mid deleeuwen afsluit. Juist omdat in deze serie telkens de kunst van Europa geplaatst wordt tegen de ge schiedkundige, maatschappelijke en godsdienstige achtergronden geeft ze een vrij breed oriëntatieveld. De ook nu weer talrijke kleurpla ten, zwart-wit tekeningen -en platte gronden maken het boek tevens tot een fijn kijkboek. Dat de eerste au teur het Duitstalige en de tweede auteur het Nederlandse aandeel in de laat-gotiek enigszins overaccentueren is begrijpelijk. De oorzaak daarvan is overigens, geen puur chauvinisme. Dat de eigen vaderlandse omgeving en het nabije Duitse gebied in dit deel historisch een zeer grote rol spelen, kan echter wel voor velen aanleiding zijn om via d'it deel zich wat nader te verdiepen in de wor- tels van ons huidige leefmilieu. UOGQG giOÏ Het groeiend nationaliteitsbewust- kijn in de 14e en 15e eeuw door- VOOI" brak in de bouwkunst het universe le kathedraalprincipe. Hallenkerk- ifnifnntioc principe, bedelordegotiek en kathe- draalarchitectuur werden door el- n muin Laat-gotische raadhuis van Mid delburg (fragment). kaar gebruikt en dat levert soms ver rassende resultaten op. Fischer heeft daarom een indeling' near hatiönali- teiten gevolgd en geeft van ieder land de meest karakteristieke bouw werken en -meesters aan: Engeland (decorated style, Perpendicular sty le); Italië (trecento-architèctuur, Florence, Venetië, Milaan); Spanje (Catalonië, Aragon invloed uit Ne derland en Duitsland); Portugal (kloosters, die leidende rol spelen. De Manuelstijt, invloeden tot over de oceaan); Frankrijk (grote bouw werken en hoofse bouwkunst, style flamboyant, Bourgondische staat); Nederlanden (conservatieve kerk bouw, eigen raadhuizencultuur, Mid delburg, Breda); Duitsland en Oos telijk Midden-Europa (hallenkerk, Praag, verschillende delen van Duitsland, Polen en Hongarije, Ne derlandse invloeden). Een staalkaart van ontwikkelingen, bepaald door plaatsgebonden omstandigheden en vaak een stuiptrekkende schoonheid van een aflopende periode demon strerend. De naam van Timmers hoeft nau welijks te worden geïntroduceerd als een uitstekend kenner der kunst geschiedenis. Met een grote overda digheid, die toch volgzaam blijft, vertelt hij over de emancipatie van de beeldende kunsten, die los van de architectuur eigen wegen zoekt. Ontmythologisering, deolerAcalisedng en infantilisme zijn enkele kenmer ken die de beeldende kunst in dit tijdperk nader bepalen. Deze bepalin gen roepen bij je, als lezer, onge twijfeld raakpunten op met het tijd perk, waarin we nu zelf verzeild zijn geraakt. Timmers vertelt over de bronnen van de beeldende kunst der laat- gotiek om daarna via de schilder kunst der Duitse landen, de Franse schilder- en tapijtkunst en de Spaanse schilderkunst te toesluiten met de grafische kunsten, houtsne den en kopergravure (blokboeken, metaalsnede e.d.). Hij past daarbij een nogal uitvoerige iconografie toc- op de talloze werken, die hij aan de orde stelt. „De kunst der late gotiek is kleurig, feestelijk en humaan, maar zij is die kunst van het late uur. Zij heeft al datgene gezegd wat zij te zeggen had, haar lied is uitge zongen en tegen het einde herhaalt zij veel dat al verklonken scheen. Een nieuwe melodie hangt in de ludht, een nieuwe wereld, waarin de mens zichzelf herboren vindt. Maar dan zijn de middeleeuwen definitief ten einde", zo besluit hij. Een aardige „bijkomstigheid": Het boek geeft veel informatie over nog bestaande bouw- en kunstwerken, zodat het tevens een welkome gids kan zijn op vakantie-speurtochten naar een rijk verleden. eindredactie henk egbers „Udink is het tegendeel van een vakminister. Anders gezegd, hij heeft tot dusver nooit iets zinnigs over volkshuisvesting en ruimtelijke ordening gezegd. Het is daarom ook niet verwonderlijk dat het rege ringsprogramma over dit terrein niets dan holle frasen ten beste geeft. De benoeming van Udink. van wie we vastgesteld hebben dat hij een fantasieloze carrièrejager is, bo vendien een spitzburger, die op ge bied van volkshuisvesting en ruim telijke ordening niet door enige kennis gehinderd wordt en tenslotte ook nog een bezuinigingskampioen is, komt hoogst ongelegen. Hij is een met geldingsdrang geladen produkt van een onwezenlijk politiek be drijf. De afbrokkeling van de grote steden is in volle gang, de aanval op de laatste groene ruimten woedt in alle hevigheid. Er moet met harts tocht en talent gewerkt worden. Het ziet er niet naar uit dat Udink daarvoor de aangewezen figuur is. Hopelijk zal ik de komende tijd het onder Schut opgebloeide ambte narenkorps het hoofd boven water weten te houden", aldus het Tijd schrift voor Architectuur en Beel dende Kunsten. Vorige week heb ik weer eens een van die ANWB-routes gereden. De man die indertijd op het idee gekomen is van die keurig uitgestip pelde autoroutes langs de kostelijk ste binnenwegen heeft meer recht op een standbeeld dan al onze staatssecretarissen bij elkaar! Onbekend Nederland gaat voor je open. Je rijdt door strekenzo mooi en onbedorven, dat het wel lijkt of althans daar de negentiende eeuw is blijven stilstaan. Als je, vanwege de begrijpelijke bochtigheid van al die binnenwegen, je, stuur niet heel ste vig zou moeten vasthouden, zou je wel doorlopend in je handen willen klappen, zo van: hoera! en: leve de ANWB, die brave wielrijders- bond voor automobilisten! Wie zich ook wel eens aan dusda nig handgeklap te buiten zouden mogen gaan, zijn de horecabedrij- vers: in menige gelagkamer zal het na ontsluiting van zo'n route onge twijfeld drukker zijn geworden. Ergens langs de Hameland-route, die behalve door de Achterhoek door een stukje Duitsland voert, heb ik een jaar geleden dan ook een zeer dankbare „Gastwirt" ontmoet, die notabene op de tapkast een keu rig gastenboek had liggen, waarin de routerijders, die zijn „Wirt- schaft" met hun bezoek hadden ver eerd, wel zo goed wilden zijn hun naam te zetten; wie uit Gelderland kwam onder het hoofd Gelderland, wie van Overijselsen bloede was onder het desbetreffende hoofd en zo meer Duitsers zijn nu eenmaal medechristenen die de dingen graag stelselmatig aanpakken en overzich telijk rubriceren. En de „Gastwirte" daarginds zijn zowaar ook lieden, die het op prijs stellen als je hun deur binnenkomt. Heel anders de landgenoot van me, die ergens terzijde van die al leen maar binnenlandse ANWB-rou- te zijn herberg exploiteerde. Bij hem geen gastenboek voor welkome routerijders. Bij hem alleen maar heel even een lui en verveeld opkij ken uit het blaadje dat hij achter zijn tapkast bijna letterlijk „hing" te lezen. Een groet kon er niet af, eerst diende de lektuur beëindigd, die kennelijk al zijn geestkracht opeiste pas daarna liep hij door de lege gelagzaal mijn tafeltje halverwege tegemoet om zuchtend de koffiebe- stelling in ontvangst te nemen. Zuchtend, want praten was er niet bij. Trouwens, elk woord, ook het mijne, zou toch maar overstemd, ja overtoeterd zijn geweest door het (ADVERTENTIE) Nog 2 weken zit er aan Eva een Eva+ vast. Een gratis boekje met pagina's vol vakantievertier. Deze week het zomerpuzzelboek extra. In Eva zelf staat deze week weer een heleboel dat u als vrouw van deze tijd bezighoudt en interesseert. Is afslanken gevaarlijk? Een onthullende reportage over de risico's van té snel vermageren. Zijn de tieners gelukkig met hun*grotere vrijheid? Lang niet allemaal, zo blijkt uit Eva's gesprekken met de 'vrouwen van morgen'. In Eva Praktisch maak zelf een ontzéttend luie stoel. Een jongensbroek zit zo in elkaar. In 'nu nog mooier'20 pond lichter en 10 jaar jonger gebttlk uit een keihard aanstati radio: een of andere uitzending VARA-achtige vrouwen en ton eerst iemand het uitschreeuwde,, t-ie in India een dieper mens l worden was en waarin vervoH Pim Jacobs zelf zich u>e!iuil| enige vrijblijvende uitspraken vrolijke en minder vrolijke jazz j ontlokken. En och, zo langzamerhand hel| wel geleerd, dat het in dergeljl gevallen (waar zelfs de Hinder niets aan kan doen) volmaakt loos is om te vragen of zo'n baU de lawaaiketel alstjeblieft op iets zachter pitje kan worden g Zo iemand als die waard, die, I gauw zijn lome lijf het gedooj achter de tapkast zijn lektuur hervat, zou je alleen maar dtoaail verdwaasd hebben aangekeken: heb ik nou voor een idioot in zaak waarna hij de knop alti maar, per ongeluk uiteraard, in luidere richting zou hebben draaid. Dulden dus maar en ook niet afwachten tot de waard afrekenen. Wenken kun je hem niet, want hij hangt maar te le en je kunt het hem ook echt aandoen, dat-ie die hele tocht halverwege je tafeltje nog eens ondernemen. En dus ga je dan naar hem toe, om hem beleefdI vragen wat het kost en ja dat betreft is-ie toch wel bij de !i| tachtig cent voor een slok koffie, warempel, als-ie mij van mijn den twee dubbeltjes toescü snauwt hij iets dat misschien een menselijk woord is bedt maar het gaat onder de luide beJ ring van Pim Jacobs onder, dat j pas jazz is als jazz wat pref zal ik nooit weten, want ik goddank, van de Hollandse gaste heid verlost, weer buiten en binnen zal hij wel verder lezenI lui achter zijn tapkast hangen eiil radio laten knallen, waarmee jel klanten zo heerlijk weg kunt ja| Schande, maar geef mij dan t| maar die „rotmof" met z'n boek en met die Doornkaat, waar\ uit louter blijdschap dat die AMI route zijn zaak deed floreren, z'n Hollandse gast schielijk een dt 'bele van maakte, „nein, nein, mijn rekening", zei hij. het onze een open blad, overal te koop Als Kennedy in leven was geble ven kan aangenomen worden dat bj) minstens twee ambtsperioden in het Witte Huis zou hebben doorge bracht, zo lang hij de eisen van het populaire begrip van wat een held moet zijn maar geen geweld had aangedaan. Dat zou hem waarschijn lijk gelukt zijn. Dat hij een briljan te en genereuze held zou zijn staat vast. Het gevaar zou in zijn succes sen gelegen hebben. Bij Robert Kennedy zouden de brille en de generositeit eveneens aanwezig zijn geweest, maar we weten niet of die met dezelfde wijsheid gepaard zou den zijn gegaan. Eén ding staat vast. Amerikanen hebben genoeg van het extravagan te, het lawaaierige, het overdrevene, de agressieve verkoopmethoden. Ze zijn het politieke apparaat, de par tijorganisatie beu. De koele, vrien delijke benadering, overgebracht met wrange humor, is nu het meest in trek. Misschien worden we beschaafder - of misschien verstedelijken we alleen maar. We zijn niet langer een plattelandsvolk. Slechts vijf proeent van ons volk bestaat uit boeren en dat is meer dan voldoende om de natie te voeden. Dit alles is in éen generatie gebeurd. Het is geen won der dat er een kloof tussen de generaties bestaat. Ouders en onderwijzers hebben geen tijd en geen gelegenheid gehad de jongeren, zelfs degenen die nog maar tien of twaalf jaar geleden geboren zijn, de baas te blijven Onderwijzers zijn hopeloos ten ach ter met hun kennis, en hun leerlin gen weten dat hun onderwijzers maar al te vaak niet in staat zijn hen te onderwijzen, en dat hun ou ders meer dan een sentimentele, on geduldige genegenheid niet waard zijn. Ze hebben andere mensen no dig waarvan ze iets kunnen leren en van wie ze kunnen houden. Robert en zijn broer Ted kwamen hier vaak skiën. Als je aan een inwoner van Vermont vraagt „hoe waren ze" zal hij volslagen onver schilligheid voorwenden. Maar van daag heeft een Vermonter, zonder dat ik hem er naar vroeg, me volko men paf doen staan door me te vertellen dat op een dag dat een fotograaf onverwacht een foto van Robert Kennedy maakte, Robert hem de camera afnam en die stuk sloeg. Dat vertelde hij me omdat er op dat moment een onverwachte en ik moet zeggen onwelkome fotograaf verscheen en een foto van me maak te. „U zou dat apparaat kapot moeten slaan, net als Bobby deed", raadde mijn buurman aan. Helaas, zoveel moed bezat ik niet. Bezitten Robert's zoons zijn moed? Want opnieuw moeten de Kennedy's hun blik op de kinderen vestigen, zoals Joseph Patrick Kennedy ge daan heeft toen hij in ongenade viel. Alle kinderen hebben de potentiële kracht, want ze bezitten allemaal de erfelijke factoren van de Kennedy's. Wat zullen ze van hun toekomst maken? Er hangt veel af van Ed ward Kennedy's besluit aangaande zijn edigen toekomst. Er is nog geen besluit genomen, maar als hij zich voor het presidentschap verkiesbaar stelt, zal dat niet voor 1976 zijn. Er zijn nog veel twijfels over die da tum, of eigenlijk over élke datum. Hij voelt de zware druk van de verantwoordelijkheid voor de ko mende generatie. Hij heeft zijn ei gen, bekende problemen. Is Joan aan hem en de familie Kennedy gebonden? Er zijn maar weinig vrienden die onder dergelijke om standigheden loyaal blijven. Die weinigen zijn de grootste schat die het leven te bieden heeft. De echte Kennedy's zullen Edward trouw blijven, daar ben ik zeker van. Zij die het geheim van de Kennedy's niet kennen zullen afvallen. Of Edward Kennedy zich al of niet te zijner tijd verkiesbaar zal stellen voor het presidentschap, zijn positie ten opzichte van de jongste generatie van de familie blijft moei lijk. Ze zullen moeten opgroeien met de lasterpraatjes, met de schan dalen. De ouderen van hen zullen de kranten en tijdschriften al gelezen hebben. Ze zijn zich al bewust van de schaduw die over de familie is gevallen. Wat zal Edward Kennedy doen om hen te helpen, hoe kan hij ten eerste hun respect en daarna hun liefde en loyaliteit winnen? Als ik een advies zou mogen ge ven: hij kan alleen resultaat boeken als hij volslagen eerlijk tegen ze is. Tegen hen die oud genoeg zijn om te begrijpen moet hij onmiddellijk open kaart spelen en elke vraag volledig en openhartig beantwoor den. Daarna kunnen de ouderen hem met de jongeren helpen. Als de jongeren zien dat hun oudere broers en zusters Edward Kennedy respec teren en bereid zijn zijn raad en leiding aan te nemen, zullen ze vol gen. Natuurlijk moet hun te zijner tijd alles verteld worden. Ik geloof er niet in dat feiiten voor kinderen verborgen moeten worden gehouden. Voordat anderen hatelijke/ toespelin gen maken, en dat zal zeker gebeu ren, moeten ze de waarheid kennen. Ieder kind moet het zelf horen, van Edward Kennedy persoonlijk, niet alleen zijn eigen tragedie, maar alle tragedies waardoor de grote familie getroffen is. Boven alles moeten ze weten dat ook zij door het noodlot achtervolgd zullen worden, door de tragedie van jaloezie en haat. Als ik mijn eigen geliefde ouders iets kwalijk neem, is het dat ze een hoogstaande moraal en een liefheb bend hart bezaten en me daarom in onschuld hebben opgevoed in het geloof dat mensen gewoonlijk recht vaardig en vriendelijk, onzelfzuchtig en goed zijn. Maar ik heb door schade en schande moeten leren geen rechtvaardigheid of vriende lijkheid, onzelfzuchtigheid of goed heid te kunnen verwachten. Ik verwacht geen loyaliteit, want de meeste mensen zijn niet in staat tot loyaliteit, en dat des te minder wanneer ze door loyaal te zijn zelf in gevaar lopen. Ik heb geleerd aan Eva's zijde te staan, niet aan die van Adam. Eva heeft er goed aan gedaan Adam over te halen van de appel van de boom van kennis van goed en kwaad te eten. Eva was de wijze. Alleen zij onderscheidde het kwaad in de slang en alleen zij leerde Adam de waarheid '- dat het kwaad bestaat, weerzinwekkend, in de harten van mannen en vrouwen die als slangen zijn. Niefnand weet dat beter dan die genen onder ons die van nature het voortreffelijke liefhebben en daarom zichzelf en de eigen talenten niet ontzien. Daarom hoop en bid ik dal Edward Kennedy die kinderen, zijn eigen kinderen, zijn neven en nich ten, de waarheid zal vertellen. Natuurlijk moet hij ze ook vertel len dat er mannen en vrouwen be staan die te vertrouwen zijn, maai dat ze zeldzaam zijn. Slechts zeei weinigen kunnen veilig en zonde terughouding bemind en vertrouwc worden. Toch behoeven de anderen niet gehaat te worden. De hoogstaande mens haat nie mand. Haat is op zichzelf een verte rende emotie en een hoogstaand mens vernedert zich daartoe niet. Ik heb gemerkt dat het heel goed mo gelijk is mensen aardig te vinden en zelfs graag te mogen die men niet vertrouwen kan. Ik heb vrienden - ja, ik noeim ze vrienden - waarmee is een plezierige avond kan door brengen, maar die ik geen enkele vertrouwelijke mededeling zou doen, want ik heb gegeten van de vrucht van de boom van de kennis van goed en kwaad. Mijn ouders hebben me dat niet geleerd. Ik heb uit bittere ervaring moeten leren niets van mensen te verwachten - maar hoe dankbaar (Van [ILVERSUM Onder he Ie KRO-televisie op zes a» ,p 17 augustus aanstaande, roor stuk zijn gebaseerd oi [an de Hartog. De auteur z ,ouden. De zes films zijn [ederland, Frankrijk, Enge imensteller en initiatiefneme sze serie is Fred Bredschn jofd van KRO's afdeling f en. Hij vertelt: „Het vertone >n speelfilm is altijd een pJ iak. Het wordt echter nog aa: elijker als je er. een bepaald an. kunt geven. Het volledig surig programmeren zoals de pet irriteert de kijkers. De ir [aarderen het als je de films i Lpaald kader plaatst. Dat h L vorig seizoen gemerkt toe ize serie Graham Greene-filx ét scherm brachten en larvoor nog sterker met - jioscoopsuccessen van weleer' Stgaande van het succes d. raham Greene-serie had, is .•edsehneijder gaan zoeken nar hdere auteur wiens boeken oo Erfilmd. Hij zegt: „Ik kwam ai j het idee van Jan de Harto el om twee redenen. Er zijn lillende romans en toneelsti prfilmd en deze films zijn nog Is te krijgen. Maar bovendien |m de Hartog 'vlak voor de t\ sreldoorlog aan een Nederl i meegewerkt die vrijwel no bioscopen te zien is gei k zij het Filmmuseum hebbe .1 vrij gave kopie van deze |ten te bemachtigen". serie zal op 17 augustus me curiositeit worden geopend n heet „Ergens in Nederland -n, de laatste die voor de o aar kwam, ging nooit in off jemière. Vlak nadat de film ^itooid werd Nederland doo uiteers bezet en die hadden hoefte ana een film waarin de rlandse marine een belangrijk eelt. Jan de Hartog speelt eer hoofdrollen. Bovendien sc samen met de Duitse regi .dwig Berger het draaiboek Ige originele filmscript van film is ook na de oorlog er aan bod gekomen. Xedi Keerde in de verondenstellin; kopieën waren vernietigd, seuni wist echter jaren eif copie te bemachtigen. V< twee besloten voorstellinge museum, onder meer voo: -marinemensen die er aan meegewerkt, is het nooit n. De KRO-vertoning zou da| [■Nederlandse première van kunnen worden aangem andere première kan niet n. De Amerikaan James B. C feft onlangs, grotendeels in id, Jan de Hartogs „De K JE" verfilmd. Deze film kom' |in volgend jaar in de Neder mioscopen, zodat een tv-yertc I niet tot de mogelij kihèden rt. Wel zullen er in de eerst ng van Jan de Hartog fragi I uit deze film worden vertoonc is nog een film die niet in d werd opgenomen. Dat is de ^ijkse verfilming van „Het Ibed". De film werd niet voor Khng gekozen omdat te veel I originele toneelstuk werd ken. Wel werd de Amerikc (nelbed-verfilming in de serit [omen. <?e Hartog werd op 22 l Haarlem geboren. Hij >cmiiende romans, detective •eistukken geschreven v i^„d^-^6rste. Maanden van u. mgstijd nationale roem ven Misschien worden ze beschaafd in Amerika. Misschien komt er een Wl dat we geen vermoorde presidenten, senatoren of negerleiders meer IwetilJ te begraven.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1971 | | pagina 14