Hier hebben goedhartige mensen nog tijd voor een praatje!
Verhc
koster
progr
DEh
binnenland
buitenland
Oorsprong
Trotse kathedraal
Zowel radii
overal verkrijgbt
V
Petergate, een vaH de straatjes uit Yorks Deense tijd, in de schaduw van
de kathedraal.
(Van onze correspondent, Roger Simons)
LONDEN King's Cross is een van de meest gore eind
stations van de Britse hoofdstad. Wie er toevallig binnenloop'
en geen erg heeft in de treinen, zou zich in een oude gasfa
briek of op een bergruimte voor oud ijzer kunnen wanen. D
zwartberookte muren van deze tochtige instelling vorme
een deprimerend decor, dat je reislust averechts beinvloedt.
Mocht u echter toch de moed opbrengen om de ongemakke.
van King's Cross te trotseren, dan kan u op bijna ieder ogen
blik van de dag een pijlsnelle „Intercity"-exp as nemen naa
het noorden. Dat hebben we dezer dagen een keertje gedaai
om de Britse spoorwegen, die een zeer slechte faam genieten
op de proef te stellen. Ons einddoel was York, een 1900-jarigc
Noordengelse stad, waar je met je auto in de weg loopt.
Misschien waren de Britse spoorwegen van tevoren inge
licht, want onze „intercity"-dieseltrein repte zich als de ge
smeerde bliksem en kwam zowaar precies op tijd aan.
Onderweg was er niet veel te zien. We raasden door groene,
glooiende velden, waarin hier en daar wilde konijnen en pa
trijzen rondscharrelden. Onze enige opzienbarende ontmoe
ting stond ergens op een berm en keerde de dieseltrein, die
vrolijk toeterde, preuts de rug toe. Het was een spiernaakte
man. Onze medereizigers spraken het vermoeden uit, dat wij
hem in zijn zonnebad verrast hadden. Wij zullen er nooit het
fijne van weten.
Drie uur en 300 km na ons vertrek uit Londen hield de „In-
tercity"-expres stil in York. Na de vermoeiende drukte en
haast van „The Capital" is een net stadje met slechts hon
derdduizend inwoners een ideaal oord om even tot rust te
komen. In York hebben de mensen nog tijd voor een praatje
en zeggen ze in de winkels zelfs vriendelijk „goede middag"
of „dank u wel...."
De lie eeuwse stadsmuur (links) van York is bijne 5 km lang. Op de achtergrond de drie torens van de domkerk
YORK, DE MOEITE WAARD
York is de hoofdstad van Yorkshi
re, Engelands grootste graafschap
De bewoners van deze provincie
ataan bekend ais goedhartige en
minizaime lui, die recht door zee
gaan en weinig diplomatie gebrul
ken. Ze zeggen wat hun op het harl
ligt. De Engelsen uiit het zuiden
worden in Yorkshire vaak op de
pretentieuze tenen getrapt.
York kreeg vorig jaar ruim 1
miljoen bezoekers. In 1971 worden
er 2 tot 3 mdljoem vreemdelingen
verwacht. Wie eens wat anders wil
beleven, moet die steven naar York
wenden. Hij zal er beslist aan zijn
trekken komen.
Negentienhonderd jaar is een hele
poos. York heeft dan ook een spec
taculaire viering op touw gezet. Als
York feest viert, kijkt het op geen
honderdduizend pond.
York is altijd een belangrijke stad
geweest. Geschiedkundigen vermoe
den, dat ze een prehistorische' oor
sprong heeft, maar pas sinds het
jaar 71 bestaat absolute zekerheid
omtrent haar stichting. In diie tijd
bereikte een Romeiins legioen, onder
bevel van Quintals Petilius Cerealis,
militair gouverneur van Engeland en
bloedverwant van keizer Vespasia-
nus, een plaats aan de Ouse waar
Yorlk zich nu bevindt. Op de noord
oostelijke oever van deze stroom
bouwden de Romeinen een vesting,
die 300 jaar lang het hoofdkwartier
was van het zesde legioen Deze
vesting werd Eboracum gedoopt. Bij
het begin van de vierde eeuw ont
wikkelde Eboracum zich tot een in
vloedrijke Romeinse stad, die in
aanzien wedijverde met Rome.
De keizers Hadrianus, Severus en
Oonstantiius kwamen er op bezoek,
fn 306 werd Constan-tijn de Grote in
Eboracum tot keiizer uitgeroepen. De
Romeinse bezetting van het toekom
stige Yohk duurde ongeveer 340
jaar. Nadien sloegen de Angelsaksen
er hun tenten op. Zij doopten de
nederzetting Eoforwic. Het werd een
belangrijk godsdienstig en cultureel
centrum.
Ongeveer twee eeuwen later, ln
876, was het de beurt aan de Denen
om deze stad te veroveren en haar
een nieuwe naam Jorvik te
geven. De oudste straatjes van York
dateren uit de Deense periode. Zij
dragen nog vaak hun Deense namen.
In York noemt men een straat „ga-
te", naar het Deense (maar anders
uitgesproken) „gate". In de rest van
Engeland wordt met „gate" een
poort bedoeld.
Jorvik brandde in 1096 volledig
af. Daarna begon de Normandische
periode. De Normandiërs bouwden
een veel grotere stad op de Ouse en
op de Foss. Ook wat haar bevolking
betrof werd York spoedig de tweede
grootste stad van Engeland, Ze was
volledig ommuurd en de meeste
straatjes waren niet breder dan de
huidige „shambles", een van Yorks
beroemde oude steegjes. Koning Ed
ward II zei, dat York slechter rook
dan om het even welke andere
plaats in Engeland. York had noch-
thians talrijke prachtige kerken en
handelshuizen De handel bloeide er
welig.
Net zoals nu werd York ln die
tijd gedomineerd door zijn dom. De
ze kathedraal is een van de be
roemdste ter wereld. Hij wordt mo
menteel grondig schoongemaakt er
gerestaureerd, een driejarige opera
tie, die twee miljoen pond kost. De
bouw van Yorks domkerk vergde
zowat 250 jaar, van 1220 tot 1480
Haar ranke dubbele westelijke to
rens dateren van 1432 en 1474, ter
wijl de brede en nogal plompe cen
trale toren voltooid werd in 1480. In
de zuidwestelijke toren hangen
twaalf klokken. De noordwestelijke
is het onderdak van „Big Peter",
een klok van bijna 11 ton. Volgens
de nederige Britten heeft hij de
diepste klank van heel Europa.
Uit Londen kan men de hoofdstad
van Yorkshire ook vrij gemakkelijk
per auto hereiken. In de smalle
straten van Yorks centrum worden
echter weinig wagens toegelaten.
Automobilisten die van heit vaste
land naar York willen reizen, komen
er heit vlugste via Rotterdam.
Carferry's verzekeren daar een re
gelmatige dienst op de Engelse ha
venstad Hull, die zelf slechts 50 km
van York verwijderd ligt. De stem
mige hoofdplaats heeft talrijke goe
de hotels en pensions.
Het is er gezellig wandelen in de
nauwe, schilderachtige wantoeüstraat-
jes uit de Deense tijd en de middel
eeuwen. De bovenverdiepingen van
de poppenhuisjes leunen schuins
naar elkaar toe en hangen een flink
eind over de weg. Deze steegjes
dragen fascinerende n-ameii: Stome-
gate, Goodramgate, Whip-Ma-Whop,
Ma-Gate en Shambles, de oude sla-
gerswijk. Een wandeling over de
brede Normandische stadsmuur van
zowat drie mijl lengte confronteert
u met de vier grote „bars" of stads
poorten: de Micklegate bar, de
Bootham bar, de Monk bar en de
Walmgate bar, die de hoofdwegen
overschouwen, waarlangs York vroe
ger vaak bestormd werd door zijn
vijanden. Op de kantelen van drie
poorten staan granieten beelden, die
van ver de indruk opwekken, dat
de stadswallen dag en nacht be
waakt worden.
Uit de periode voor de reformatie
blijven iin York nog zeventien ker
ken over. In de middeleeuwen ging
deze sltad echter prat op niet minder
dan vijftig parochiekerken, twee
grote abdijen en verscheidene ande
re kleinere godsdiensthuizen. Hen
drik VIII gaf zijn troepen opdracht
de abdijen en talrijke kerken te
verwoesten. Van de kloosters blij
ven alleen de puinen over.
York is ook verscheidene boeiende
musea rijk. Een daarvan, het
„Yorkshire museum", geniet wereld
faam wegens zijn indrukwekkende
verzameling Romeinse antiek en
middeleeuwse werktuigen. Geweldig
interessant is het „Casitle Folk Mu
seum", waar zowel de jeugd als de
oudere generaties in vervoering ge
raken. In dit museum werden op
bijzonder vaardige wijze woonka
mers, keukens en zelfs hele straten
met goed voorziene oude winkeltjes,
drankhuizen, post en politiekanto
ren, brandweerkazernes en al de
andere dingen die erbij horen, vol
komen authentiek gereproduceerd.
Het „Castle Museum" is wat de
Engelsen een „must" noemen, iets
wat u moet bezoeken. U kan er
gemakkelijk een halve dag kwijt.
Daar het museum ondergebracht
werd in een voormalige gevangenis,
is een van zijn vele bezienswaardig
heden de beruchte cel van de ter
dood veroordeelden, kompleet met
de zware ijzeren bedstede en primi
tieve kachel. Een van de vele boos
wichten, die in deze cel hun terecht
stelling hebben afgewacht, was de
beruchte Engelse struikrover en
paardedief Dick Turpin. Hij werd in
1739 opgeknoopt.
Een andere beruchte Engelsman
zag 169 jaar eerder, in 1570, in York
het levenslicht: Guy Fawkes, een
van de vele samenzweerders van het
katholieke buskruitkomplot dat tot
doel had het parlement van Londen
op 5 november 1605 in de lucht te
doen vliegen. Guy Fawkes werd de
dag tevoren gevangen genomen en
later terechtgesteld. Zijn snood ver
raad wordt ieder jaar in november
door de Engelse jeugd herdacht met
brandstapels en vuurwerk.
In de Pstersgate van York, op de
plaats waar zich een Guy Fawkes'
geboortehuis bevond, staat nu een
oud hotel. Aan de overkant is het
kerkje waarin Fawkes gedoopt
werd. Bij de doopvont hangt een
fotocopiie van zijn inschrijving in
het doopregister.
Als u uitgekeken bent in York, is
het ogenblik gekomen om de fraaie
omgeving van deze stad te verken
nen. Natuurlijk moet men daarvoor
over een wagen beschikken. Er gaat
niets boven een picknick in Yorks
hire's wijdse en ongerepte natuur.
Smalle, maar over het algemeen rus
tige geasfalteerde wegen leiden door
schilderachtige dorpjes en stadjes
(waaronder Helmsiey, een aardig
marktplaatsje met een paar goede
hotelletjes) en voorbij de eeuwenou
de puinen van vele kloosters, ker
ken en kastelen De heuvels, de
rotsen en de bossen zijn er nog niet
platgelopen door toeristen. York en
Yorkshire zijn belsist de moeite
waard.
Dinsdag 13 juli 1971
(Van onze radio- en
HILVERSUM
van het volgend jaar
journaal zijn intrek
het nieuwe t.v.-comple:
roepkwartier te Hil
journaal krijgt daar
over praktisch alle kan
de benedenverdieping
nieuwbouw.
Momenteel huist in
kantoorruimte de diens
faciliteiten en de afdel]
werp. Deze worden vol
het nieuwe decorcentrf
bracht. Het plan om he
een deel van de kelder
te brengen kon niet doe
na de brand in de sti
(Van
HILVERSUM Hei
met een voorstel van di
roeporganisaties is tot
grammakosten.
Daartoe worden in
voor de televisie vermif
toegevoegd aan de reed
televisie voor de NOS ei
Deze uurbedragen w<
14.300 gulden per uur
13.250 tot 14.050 gulden
van 1050 tot 1110 guld
1 en 2, en van 440 tot 46§
sum 3.
De kleurentoeslag voc
2120 gulden.
Voorts zal geen provis'
2 van de nieuwbouw wor
De raad van beheer vai
zal de nieuwbouwcomnüss:
bij voorrang plannen te
werpen en opstellen voor e
tief schakel- en presentat
in fase 4b van de nieuwboi
in 1975 gereed moet koenen.
Tussen de zendgemacht
de NOS zullen bindende
worden gemaakt ten aanzit
thans beschikbare facilitei
gevolge van het feit, dat
en controlekamer van de
en 2 voor de presentatie
avondprogramma's op de v
en van de programma's O]
(ADVERTENTIE)
1
De dom van York bezit 125 fraaie
jebrandschilderde ramen, waarvan
ret rood, blauw, goud en groen von
ken schiet in de zon. Tijdens de
tweede wereldoorlog werden deze
ramen voorzichtig verwijderd en
/eilig opgeborgen. York bleef echte:
bijna volledig gespaard van het oor
logsgeweld. Slechts één Duitse bom
menwerper, die een Noordengelse
industriële stad bestookt had, strooi
de op de terugweg zijn resterende
brandbommen uit over York, dat
sinds de 19de eeuw een belangrijk
spoorwegknooppunt ia. Bootham Bar, een van. de vier middeleeuwse stadspoorten van York.
O Een van de romantische oude straatjes, die onder dak aangelegd waren in Yorks jasinerende Castle Museum.
