Ga je boeken gappen, jochie? Reuma en goud BOEK VAN EEN „PSYCHOPAAT" I O. AUTOBEDRIJF OUDENBOSCH Gewas Trein Roman J.Th.J.M. Willems NIEJJW! NIEUW! NIEUW! Gratis autorijden voor iedereen. Zonder aanbetaling op elke wagen 1 jaar of 30.000 km schriftelijke garantie. (Bij ons veilige auto mobielen garantie). Elke wagen kan gekeurd wor den door de A.N.W.B. (op aanvraag) Keuringsrapport aanwezig. Arbeidsloon en onderdelen vallen ook on der de garantie. Wij ruilen alles in. Gratis taxatie. Lange proefrit toegestaan. Kom gauw en overtuig Uzelf. Keuze uit plm. 70 automobielen. Verlichte showroom. Ook kunt U telefonisch uw fi nanciering doorgeven volgens een nieuw Ameri kaans systeem. Grote test baan aanwezig; blijvende service. Let op reklame op Radio Veronica I I Plymouth Valiant '66 3250 NSU Sport '66 1650 Cortina 1500 '67 1850 Opel Coupé '66 1850 Fiat 850 Spec. '69 3250 Opel Kadett carv. '68 3200 Fiat 600 '70 2850 Opel Kadett '67 3450 Daf 44 '68 2475 V.W. 1200 '64 950 Cadillac '63 4850 V.W. Variant '65 1750 Opel Rekord 1700 '67 3050 Taunus 17 M '68 1950 Taunus 12 M T.S. '65 1750 Taunus 20 M T.S. '66 2050 Fiat 150 Spider '65 2775 Hat 124 '68 3050 Fiat 124 '69 3450 V.W. 1200 '64 650 Fiat 850 '66 1800 Fiat 1800 '68 2450 Fiat 1100 '66 1550 Taunus 12 M Coupé '65 1950 Austin Glider '66 1500 Renault Maj. '67 2150 Fiat 1500 '68 2450 Jaguar 3.4 '63 1950 Jaguar 3.8 aut. spaakwielen '65 3750 Jaguar 4.2 '63 2450 Hat 850 '66 1650 Renault 4 L '65 1650 Hat 600 '67 1950 Fiat 850 '66 2150 V.W. 1300 de luxe '67 2750 Fiat 600 '69 3250 Fiat 124 '68 2750 Opel Kadett '67 2750 Simca 1000 '66 1650 Taunus 17 M '67 1950 Opel 1700 '65 1550 Thunderbird Landau '65 6950 Tel. 01652-2451 Keuze uit plm. 20 inruil auto's v.a. 50,-. Onze verkoopshowroom is ge vestigd op het nieuwe in dustrieterrein van Ouden bosch, dat gelegen is tussen Oudenbosch en Hoeven. Tel. 01652-2451. U kunt v.a. de weg de witte gevel van ons be drijf zien. Wij' zijn zon dags geopend en aan wezig zijn wij maandag Lm. vrijdag van 10.00 tot 22.00 uur. Zaterdags van 10.00 tot 18 00 uur. Zon dags van 12.00 tot 17.00 uur. Tel. 01652-2451 Bel en U wordt door ons afgehaald. Alle wagens zijn gekeurd door gedi- olomeerde vakmensen. ZATERDAGBIJLAGE VAN DE STEM/ZATERDAG 3 JULI 1971 Uit Als ik me op het voetbal len toegelegd zou hebben, was ik ook geslaagd. Ik zou misschien geen Cruyff ge worden zijn, maar toch ook met veel minder. (Eddy Merckx) Eddy Merckx? Wie is dat? Ik ken die man niet, u wel? Grapje dat Joop Zoetemelk aan iedere Franse journa list vertelt. De Tour de France zal al tijd blijven, gewoon omdat het Franse volk dat wil. (Felix, Levitan, organisator van de Tour de France) Mijn eigen volk heeft mij niet fijn gehandeld. Ik ben, ook als Tourwinnaar, in Lu xemburg nooit au serieux ge nomen. (Charley Gaul) Ik heb er vroeger altijd van gedroomd aan de Tour de France deel te mogen nemen. Maar welk klein jongetje doet dat niet? (Eddy Merckx) In mijn tijd had je als ren ner veel meer plezier dan nu. Toen zei je 's morgens aan de start dat je vandaag wilde winnen, omdat je jarig was. Daarmee gingen de anderen akkoord, omdat zij wel wisten dat het morgen hun beurt was. (Gino Bartali) Het doet me wel een beetje pijn er dit keer niet bij te zijn. Ik denk dan ook dat ik volgend jaar weer aan de Tour zal deelnemen. Ik kan er nog niet goed buiten. (Raymond Poulidor (35) Een kopman wordt door zijn knechten geaccepteerd, zolang hij maar zorgt dat er centen verdiend worden. (Joop Zoetemelk) Als ik aan een afdaling be zig ben, moet ik in de bocht mijn broekje over de grond horen schuren, dan weet ik dat ik erg hard ga. (Rini Wagtmans Waar vind ik het stelletje avonturiers, waarmee ik naar de Tour kan gaan, zoals ik dat vroeger deed? De renners van vandaag voélen niets voor het nemen van risico's. (Kees Pellenaars) Ik ben zonder spijt uit de wielersport gestapt, omdat ik wist dat ik met mijn ziek te niets meer kon presteren. Maar ik ging met opgeheven hoofd, in de wetenschap dat ik altijd alles gegeven heb. (Roger Walkowiak, Tourwinnaar 1956) Sta me toe dat ik vind dat ik een betere klimmer was dan Merckx, en dat Anquetil, Gaul en Bartali zeker zo goed als Merckx waren. (Frederico Bahamontes) De Nederlandse renner is ongedisciplineerd. Bij mij zou den ze wel anders leren. (Lomme Driessens, ploegleider) De Van der Hoevenkliniek Het woord psychopaat wordt op minstens drie manieren gebruikt lj Er is een medische betekenis en psychopaat betekent dan letterlijk .zielszieke'. In de psychiatrie bestaan er overigens bijna evenveel definities van psychopaten als er auteurs zijn. Psychiaters hebben ook onder elkaar meer aan een beschrijving van iemand dan aan het etiket psychopaat. 2) Een juridisch.organisatorische betekenis. Iemand die onder de zogenaamde psychopaten-wetgeving valt, omdat hij door de strafrechter ter beschikking van de regering werd gesteld. Hieronder vallen degenen die lijden aan neurose, psychose of psychopathie. 3) Een journalistieke term, zegt prof. G. F. Hoefnagels; een beladen woord, dat in kranten zoveel wordt gebruikt omdat je ,ter beschikking van de regering gestelde' zo moeilijk in een kop kunt verwerken, zeg ik. Het betekent voor de meeste mensen dan zoiets als een gevaarlijk mens, meer in het bijzonder: een seksuele overmeesteraar. Prof. Hoefnagels, hoogleraar in de criminologie en het kinderrecht in Eotterdam, heeft het voonvoord geschreven bij het eerste boek dat in ons land door een ter beschikking van de regering gestelde zelf over het leven in een kliniek werd geschreven. Het boek heet heel toepasselijk: ,Van Harentwege verpleegd', is geschreven door Tjakko Roman en verscheen bij De Arbeiderspers. Er zit een oranje wikkel om heen met de tekst: „Realistisch relaas van een ter beschikking gestelde" en dat woord realistisch' zal in verband met het woord .psychopaat' zeker verkeerd begrepen worden: Roman schildert geen seksuele uitspattingen binnen of buiten de kliniek. Hij is op dit punt terughoudender dan je zelfs mag verwachten. De inleiding van prof. Hoefnagels heeft als titel: .Voorwoord voor de ontoerekenbaren' en hij gebruikt daarbij een citaat van Salvador Dali: „Ik ben tegen de doodstraf omdat ik een voorstander ben van de marteling, een zeer langgerekte marteling". De Rotterdamse hoogleraar wijst erop dat het woord psychopaat in de angst van de mensen verstrikt is geraakt. Hij zegt: „Als dit boek ertoe zou bijdragen dat mensen hun angstige verbeelding van het woord psychopaat zouden verwisselen voor de wetenschap dat het gebruik van de term een vorm van onbevoegd uitoefenen van de geneeskunde is en binnen de geneeskunde ook niet veel zegt, dan is de publikatie van dit boek reeds voldoende geslaagd". De schrijver van het boek was een van de ongeveer 150 mensen die jaarlijks in ons land onvoorwaardelijk ter beschikking van de regering worden gesteld. Hij werd één van de ongeveer 700 mensen die dagelijks in een inrichting of asiel zitten wegens t.b.r. Ze weten niet voor hoe lang, ze zitten ,voor onbepaalde tijd'. Tjakko belandde in één van de best geëquipeerde klinieken, de Van der Hoevenkliniek in Utrecht. Hij zat er vier jaar. En waarom? Verkrachting? Moord? Doodslag? Nee, wegens een reeks boekendiefstallen. De laatste gegevens in het boek zijn al weer een jaar of vijf oud, maar er lijkt sinds Roman in de kliniek zat niet zo heel veel te zijn veranderd. En voor het eerst ervaart de buitenstaander hoe iemand met t.b.r. leeft. Romans schilderingen van de psychotherapie, van de groepstherapie, van de groepsleider en van zijn medepatiënten zijn boeiend. Soms schrijft hij heel wijs, soms is zijn relaas prachtig van taal, soms is hij humoristisch, soms speelt hij de pseudo-psychiater en soms (pag. 88 e.v.) is hij volkomen ongeloofwaardig. Hij is erg zuinig met gegevens over zichzelf, maar ik heb zijn boek wel in één ruk uitgelezen. Hieronder volgen enkele passages, in wezen natuurlijk even oneerlijk als elke samenvatting, maar u proeft er misschien aan wat u wel en niet in ,Van Harentwege verpleegd' mag verwachten. door JOS AHLERS De Van der Hoeven kliniek ligt aan de rand van de Utrecht- ge binnenstad. Binnen tien minuten loopt men naar de Dom en men heeft nau welijks meer tijd nodig om naar de Vreeburg te wandelen, waar het koele hart van deze gereserveer de stad klopt- De kliniek staat in een oude, inmid dels voor een 'groot deel gesaneerde volksbuurt, 't Leven in deze buurt speel de zich grotendeels op straat af. De buurtbewo ners kenden ons allemaal en wisten precies voor welk delict ieder van ons was veroordeeld. Toen ik een keer naar de bioscoop ging en een paar steegjes doorwandelde, riepen de vrouwen mij achterna ,,Ga je boeken gappen jochie Ik besloot ten opzichte van mijn lotgenoten een gereser veerde houding aan te ne men, die net niet arrogant genoeg was om de indruk te wekken dat ik uit de hoogte deed, maar die mijn omge ving te verstaan gaf, dat ik mij niet met de geestelijk gestoorden om mij heen op één lijn wilde stellen. Maar ik ontdekte al spoedig, dat de andere verpleegden Rrecies hetzelfde deden als ik. Iedere verpleegde was ervan overtuigd dat hij omgeven werd door geestelijk gestoor den of in elk geval door mensen aan wie veel mankeerde, maar niemand vond dat van zichzelf. Gedurende de eerste maan den van mijn verblijf in de kliniek sliep in het bed naast het mijne een man, die we gens moord was veroordeeld. Hij had al een jaar of negen in de gevangenis gezeten en eerlijk gezegd de eerste nacht sliep ik niet lekker. Maar al vrij spoedig ging ik hem sympathiek vinden. Hij was. een schuchtere, in zich zelf gekeerde man met artistieke begaafdheden en een onverwoestbaar gevoël voor humor, dat in dit mi lieu helaas zeldzaam was. Hij gedroeg zich correct zon der dat je het gevoel kreeg dat dit een pose van hem was. Toch voelde je dat deze map een verschrikkelijk geheim droeg. Eens per week had den we een zaalbespreking, en soms kwam iemands de lict ter sprake. Dam zag ik de man strak en oplettend kijken, alsof hij bang was dat ze over enkele minuten wel eens over zijn delict konden beginnen. Het is begrijpelijk dat men bij moord meer mededogen voelt met het slachtoffer dan met de moordenaar. Maar ik heb me, iedere keer wanneer ik met deze man sprak, af gevraagd wat het voor een mens moet betekenen voort aan door het leven te gaan met de gedachte een mede mens te hebben gedood. Ik moet u bekennen dat ik dergelijke gedachten vroe ger nooit heb gekoesterd en alleen het woord „moorde naar" mij deed griezelen. Maar als je maandenlang slaapt op enkele decimeters afstand van iemand die een moord heeft gepleegd, met hem samenwoont alsof hij 'n broer van je is, dan ga je de onhoudbaarheid van je vooroordelen beseffen. Ik be trapte me er meermalen op, dat ik afgunstig was op som mige van zijn karaktereigen schappen, in velerlei opzicht voelde ik me zijn mindere, feitelijk was ik veel sluwer, berekender, gemener dan hij. N de groepstherapie spraken de mensen ook over hun misdrijven en vooral over de achtergronden hier van. Maar dat geldt vrijwel alleen voor de vermogensde linquenten. In mijn groep za ten twee mannen, die wegens zedenmisdrijven waren ver oordeeld. Ze namen intensief aan de gesprekken deel maar zodra een van ons over zijn diefstallen en oplichtin gen begon, zag je dat zij zich angstig terugtrokken. Zij had den niet de moed om iets over onze delicten te zeggen, want wij zouden op onze beurt wel eens over hun de licten kunnen vragen. Daar om zaten deze twee mannen er vaak heel gespannen bij. Overigens was hun vrees on gegrond. Want het mocht zo zijn dat deze mensen zelf niet over hun delict durfden te beginnen, wij dorsten hen er niet naar te vragen. Zij waren zó bang hierover te spreken, dat deze angst ons intimideerde. Op een gegeven moment be gint één van mijn groepsge noten, die wegens oplichtin gen was veroordeeld, te pra ten over zijn huwelijksleven. Ook de seksuele omgang tus sen zijn vrouw en hem komt ter sprake. Wij komen nu ook los en er ontstaat een ge sprek over seksualiteit. Ie dereen blijkt op dit terrein met moeilijkheden te zitten, alleen de twee zedendelin quenten zwegen. Maar de uitdrukking die er op dat moment op hun gezicht lag, zal ik nooit vergeten. Met in tense verwondering luis terden ze naar ons. Het was alsof er een nieuwe wereld voor hen openging. Dat een dief, een oplichter seksuele problemen kon hebben, dat ging hun verstand te boven. De seksuele delinquent is de meest gediscrimineerde mens in onze samenleving, ledereen distantieert- zich van hem. En de vraag, waar om iedereen zich zo van hem afkeert, hebben de zedende linquenten gauw beantwoord. Hun abnormaliteit is kenne lijk iets bijzonders. „Norma le mensen hebben geen sek suele moeilijkheden en kun nen ons dus niet begrijpen." VER het algemeen waren de verpleegden bang dat zij niet door de maat schappij geaccepteerd zou den worden wanneer zij uit de kliniek met ontslag gin gen. „De jood draagt zijn ster en wij dragen ons straf register," was een uitdruk king, die het in de kliniek goed deed. In de ogen van vele misdadi gers nemen de vooroordelen die de maatschappij jegens hen koestert, soms zulke ko lossale afmetingen aan, dat hun reclassering alleen hier op reeds dreigt stuk te lo pen. lik herinner mij een man, die van 'de staf toe stemming kreeg om zater dagmiddag de stad in te gaan om boodschappen te doen. Hij vertelde me: „Ik had het gevoel dat alle mensen me nakeken, iets bijzonders aan me opmerkten. Als ik een po- litie-agent zag aankomen, ging ik aan de andere kant van de straat lopen. Toen ik op het Vreeburg wandelde, leek het alsof alle auto's hun vaart minderden opdat de in zittenden de gelegenheid kre gen om mij n-auwkeurig op te nemen. Ik zag mensen naar mij wijzen. Toen ik krentenbollen in een winkel kocht, verbeeldde ik me dat de verkoopsters begonnen te giechelen, en ik hoorde het woord „psychopaat" vallen. Ik ben tenslotte maar naar een park gevlucht." Op grond van mijn eigen er varingen kan ik zeggen, dat het ondenkbaar is, dat ie mand die enkele jaren in een dergelijke kliniek verblijft, dezelfde is als degene vóór deze behandeling. U moet zich niet voorstellen, dat ik als een geestelijk uit gebalanceerd mens in de maatschappij ben terugge keerd. Ik heb mijn neuroti sche dromen niet in de kliniek achtergelaten, ik draag ze nog steeds bij me, maar ik weet nu tenminste dat ik ze heb en hoe ik ze moet bestrijden. Ik zou liegen wanneer ik be weerde, dat ik na mijn ver blijf in de kliniek nooit meer het verlangen heb ge koesterd te stelen. Stelen is een lastige kwaal, waar je niet zo gemakkelijk van af komt. Wanneer ik in een gedepri meerde stemming verkeer, bekruipt me soms nog wel eens de lust een boekwinkel binnen te lopen. Wanneer ik in zo'n stemming de deur uitga om wat te wan delen, kom ik alsmaar boek winkels tegen, alsof het aan tal boekhandels in de stad plotseling is vertienvoudigd. In dezelfde kliniek leefde ik met nog tachtig mensen, die in het verleden door officiële instanties waren opgegeven, die niet meer in zichzelf ge loofden en geen toekomst meer zagen. Maar het ver wonderlijke was dat in de loop der maanden bij al de ze mensen weer lang verge ten snaren gingen trillen; iets van hoop, moed, ver trouwen, de mogelijkheid om tegen veler opinie in hun lot te veranderen." Goud is volgens dr. E. Vo- I, renkamp een van de weini ge middelen die een gunsti ge werking heeft op het ont stekingsproces bij chroni sche gewrichtsreuma. In een proefschrift waarop ze on langs in Groningen promo veerde tot doctor in de ge neeskunde heeft zij statis tisch aangetoond dat dit goud bij voorkeur in lage 'do seringen moet worden ge bruikt omdat hogere doses op den duur geen beter re sultaat opleveren, maar wel de ernst van de bijverschijn selen vergroten. Deze bij verschijnselen (o.a. in de huid en de slijmvliezen) zijn weliswaar niet van ernstige aard en kunnen afdoende worden behandeld, maar moeten gezien het geringe verschil en effect toch wor den voorkomen. Het groeien van planten is sterk afhankelijk van water en warmte. Dat is op zich geen opzienbarende conclu sie, maar ir. Feddes uit Wa- geningen heeft bovendien be rekend in welke mate vocht en warmte op de groei van planten in casu cultuurge wassen inwerken. Uit zijn onderzoekingen is o.a. geble ken, dat de hoeveelheid warmte in zo nauwe relatie staat met de groei dat men door die warmte te meten het tijdstip van opkomst ex act kan bepalen. Bovendien blijkt dat een goede ontwa tering van de grond in het voorjaar de bodemtempera- tuur zo snel kan doen stij gen dat de planten wel 10 da gen eerder boven de grond kunnen komen. Vergeleken met ongunstige temperatuur en vochtigheidsomstandighe den blijkt een goed planten- milieu de oogst 30 tot 60 te verhogen. Treinvervoer neemt in veel landen reeds de hoofdmoot van het personenvervoer voor haar rekening en men verwacht (en hoopt) dat dit aandeel de komende jaren nog verder zal stijgen. Ge zien deze verwachting wordt (ook) in de VS gewerkt aan z.g. L.I.M.-treinen liniaire inductie motor treinen. Deze razendsnelle treinen zweven op electrische krachtvelden langs een magnesiumbalk. Men zou het kunnen verge lijken met een op 'n rail zwe vende hovercraft. De,treinen zullen 400 km per uür kun nen rijden en zullen lawaai noch vuil produceren. Voor het behoud van de leefbaarheid van .ons land is een snelle beperking van de bevolkingsuitbreiding een geleidelijke afschaffing van de kinderbijslagregeling en zonodig vervanging door een "kinderbelasting" kan het thans op gang zijnde proces bespoedigen, aldus dr. Kluyt- mans van de Rijksuniversi teit te Utrecht. Het is op zich een goed idee om een probleem als de af keer van de wetenschap voor de pers in een roman i.p.v. in een wetenschappelijke verhandeling te gieten, maar goede ideeën zijn niet altijd geschikt om zo breed uitge- De trein van de toekomst sponnen te worden als een roman vereist. De eerste hoofdstukken van het boek De Mensenmaker (van C. Rayner) beloven meer dan de rest van het boek waar maakt. Een wereldvreemde onderzoeker die probeert om via genetische selectie het mensenras te verbeteren wordt geconfronteerd met de niet-deskundige pers die in zijn werk een aantasting ziet van de menselijke vrij heid en waardigheid. Eén we tenschapsjournalist illus treert dat het ook anders kan en via hem wordt een wan kele brug tussen de onderzoe ker Briant en de emotionele massa geslagen. Na de boei ende beschrijving van deze communicatiemoeilijkheden en het zoeken van een weg naar de maatschappij zakt het boek echter af naar het niveau van een middelmati ge roman. Afgezien van en kele goede karakterschetsen (van de „moeder" en van de verzorgster van de baby) blijft Rayner in een beschrij ving van de belevenissen der verschillende figuren die op zich wel aardig is, maar die door clichématigheid (slech te gezinsomstandigheden van de onderzoeker, verhouding met assistente e.d.) vrij snel gaat vervelen. Min of meer verrassend is het einde dat na de sleur van middelma tigheid weer even boven het boek uitsteekt. (De mensenmakers - C. Ray ner - Uitgeverij Spectrum) De oorzaak van het feit dat motorrijden in het alge meen als een gevaarlijke sport wordt beschouwd moet voor een belangrijk deel ge zocht worden in het onver antwoordelijk weggedrag van automobilisten ten op zichte van motorrijders, (stelling bij proefschrift van J. Goudswaart, Utrecht). Een gedeelte van de op brengsten van de STER-re- clame dient besteed te wor den aan subsidiëring van de consumentenbonden. (stelling bij proefschrift van H. Fijnaut, Utrecht). Men gaat helaas te weinig waarde hechten aan „nutte loze" kennis. (stelling bij proefschrift van P. Singelberg, Utrecht). In het Academisch Zie kenhuis in Leiden is onlangs weer een beenmergtrans plantatie uitgevoerd, de 17e ter wereld en de derde in Leiden. Door deze transplan tatie is het afweermechanis me tegen infecties hersteld. De woningbouw bestaat te veel uit het variëren van alcademisch geworden gege vens en te weinig uit het scheppen van betere levens mogelijkheden. (stelling bij bovengenoemd proefschrift). Bij zijn dikwijls te enthou siaste aanschaffingsbeleid etaleert de wetenschappelij ke onderzoeker vaak de ma nieren van een spilzieke huis houdster, daarbij menigmaal geholpen door overheid en handel. (stelling bij proefschrift van J. Siegenbeek, Utrecht) De akademische raad heeft een commissie ad hoe ingesteld om de doelstellin gen van milieubeheer en na tuurbehoud te formuleren en na te gaan op welke wijze het wetenschappelijk onder wijs op deze begrippen in kan spelen. Voorzitter van de commissie is prof. dr. D. J. Kuenen. Door de betekenisverschui ving die het woord discrimi natie op het ogenblik onder gaat, geeft het veelvuldig aanleiding tot een heilloze spraakverwarring. (stelling bij proefschrift van M. Couperus, Utrecht).

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1971 | | pagina 15