Moeder en
dochter Mulders
geven jonge
kunstenaars
de ruimte
Krecht
MEUR
RGSTER
iDijkverhogingl
|Woterweg
ROTTERDAM
Afdamming
Brielsche Maas
[Bouwput Haring,
[vliet sluizen
VOORNE
Stormvloedkering
Hollandsche IJssel
-HA
Werkhoven
Hellevoetsluis
GRÉvcLiNaem
[Afdamming
[Dijk water
[Dam bijl
Onrust
[Werkhoven
IWlllemstadl
[Bouwput
[6revelingendom|
NOORD
S. BEVELANO
THOLEN
R/Verkhaven i
Vrouwenpolder
[Afsluitingl
Pluim pot
Bouwput
Katse Veer
Dijkverhoging
Zoutelande
Dijkverhoging
Kruiningen
Dijkverhoging
[Ellewoutsdijk
[Afsluiting1
Braakman i
Hoofdafsluitingen L
>op*oo Secundaire dammen
f£.'
- j5B5Q3|V.PELT
door
FRITS STOMMELS
foto
BART KRAAL jr.
seren. De galeries, waar zij
mogelijk hun werk kunnen
hangen, kosten geld, veel
geld vaak. Zij zijn niet zo
bij kas dat ze dit geld even
snel neer kunnen tellen. Er
blijft hen vaak niets anders
over dan hun werk binnens
kamers te houden en het
thuis op te hangen. Bij deze
jonge kunstenaars zijn er
en het zijn lang niet altijd
de slechtsten die niet kun
nen bogen op een afgemaak
te academie-opleiding. En
dan zijn de kansen om hun
werk tentoon te stellen al
bijzonder klein. Het is juist
voor deze groep dat moeder
en dochter Mulders zich heb
ben ingezet. Beide vrouwen
geven alle beschikbare tijd
voor dit werk. En zo hebben
sinds een maand reeds vier
kunstenaars geëxposeerd in
de ruimten aan de dijk.
Riet Mulders: „In een gale
rie exposeren is onbetaal
baar. Voor je met je werk
bijvoorbeeld in Galerie Mo-
kum te Amsterdam binnen
bent, heb je al 1500 gld. be
taald. Waar moet ik die van
daan halen. Hier in de om
trek kreeg ik geen kans om
te exposeren. Er wordt steeds
een academie-opleiding ge
vraagd en die heb ik niet.
Een anderhalf jaar geleden
heb ik deze behuizing ge
huurd. Tegen vijf gulden per
week. Het ig haast niet te
geloven. De eigenaar wilde
er een wijnkelder van ma
ken. Maar de gemeente geeft
haar fiat niet. Nu staat het
zo'n beetje op de nominatie
om afgebroken te worden.
Maar ik hoop dat te voor
komen. Ik wil het pand wel
kopen voor negenduizend
gulden, had ik zo gedacht.
Het is te hopen dat we in
een paar jaar tijd grote be
kendheid aan ons streven
kunnen geven. Misschien
hoeft het huis dan niet afge
broken. Ik vind het zo god
vergeten mooi hier en er is
zo weinig tentoonstellings
ruimte in de omtrek. Het
leuke en aantrekkelijke is
trouwens dat niemand hier
hoeft te vrezen. De kinderen
lopen gewoon binnen. Er is
geen drempelvrees. En dat
is het mooie: we brengen de
kunst gewoon aan de dijk".
Guus 2 oftewel Rie* Mulders
is bezigheidstherapeute van
haar vak. Deze functie ver
vult zij in een Osse instel
ling. Maar liever is haar ei
genlijk de olieverf en de
kwast en de maasklei van
de steenfabriek. Zij heeft
kritiek op haar werk. Maar
ook: „Een aantal schilderijen
van mezelf vind ik goed. Ik
heb geëxposeerd in Dreumel.
Zestien schilderijen verkocht.
Dat is toch niet niks".
En over de anderen die bij
haar werk hebben gehangen:
„Ik vind het gewoon fijn con
tacten te hebben met kunste
naars. Dat kwam er hier
eigenlijk nooit van. De men
sen die in Kerkdriel zitten,
daar hoor je niet van. Ze
houden zich schuil. Ik ben nu
bezig hen uit hun isolement
te halen. Ze kunnen bij mij
exposeren, hoe meer hoe
liever. En ze hoeven daar
voor geen cent neer te tel
len".
Zij vraagt geen percentage
van 't verkochte werk. „Het
is niet om het geld te doen.
Helemaal niet. Ik vind het
gewoon fijn mensen hier te
hebben, met hen te kunnen
praten en van gedachten te
kunnen wisselen. Het mag
mij best iets kosten, als ik
de bezoekers maar fijne wer
ken kan laten zien, of die nu
van mij zijn of van anderen".
Er is een flinke toeloop naar
Tableau, dat eerst „Galerie
Tableau" zou worden ge
doopt. Maar dat vond Riet
Mulders 'n te beladen naam.
Toen werd het „Boutique
Tableau", maar uiteindelijk
bleef het bij dat ene woord.
Op het ogenblik exposeren er
drie jonge kunstenaars. Elle-
ke Phoelich ui t Nijmegen
(wandkleden), Jos Harzing
uit Megen (beeldjes) en
Joop Falke uit Oss (siera
den). Bij een eerdere ten
toonstelling, de eerste die er
gehouden werd, met het werk
van Frits van der Horst
kwamen in veertien dagen
tijd zo'n 500 mensen binnen
lopen. Dit terwijl de exposi
tie-uren toch zeer betrekke
lijk zijn: 's middags van
twee tot vier en 's avonds
van zeven tot negen, (ook in
de weekenden). Guus 1 doet
de middaguren en Guus 2
en 1 de avonduren.
Guus 1: „Hoe minder poeha
je om zo'n tentoonstelling
heenweeft hoe meer mensen
er komen. Anders krijg je
alleen het geijkte groepje
dat alle exposities afloopt.
De mensen die ook weieens
iets willen kopen. Maar wij
vinden het nou eenmaal het
leukste dat iedereen binnen
loopt".
Guus 2 (zittend op het dijk-
muurtje en in eerbied op
ziend naar de eenvoudige be
huizing): „Wat zou ik wil
len dat ik het kon kopen. Ik
kan het kopen, daar ben ik
van overtuigd. En dan een
rieten dak erop en een woon-
kelder erin. Dat is het toch
helemaal. Ik hoef hier dan
nooit meer weg. Verder is
mijn liefste wens dat de VVV
ons opneemt in een zoge
naamde kunstroute. Ze zijn
bezig met een lijst van ex
positieruimten in dit gebied.
Ik zou er zo graag bijhoren,
weet je".
De dooie maasarm ligt al
donkerder in de avond. Een
speedboat splijt het water.
In „Tableau" gaan de lam
pen aan. De deur blijft ge
woon open. De drempel hoeft
niemand vrees in te boeze
men.
ychiatrie
>MES, die bereid
dagen per twee
n de honorering,
erpleegdienst van
01600-5 93 10.
heekbank N.V.
Breda een
tedienen.
met een
die de
teerst en vlot
salaris 13e
i tantième),
l bij verdere
kdagen vakantie.
uitgenodigd
iij ons kantoor
nstraat 38 of
ïemen met
tel. 01600-43950
ATRIE
>ee jaar duurt,
sptember 1971
e jaar voortgezet
het bezit zijn van het
n wettelijk erkend
iden biedt,
van de opleiding
jsalaris van 585,84
wee maanden boven-
oor de onregelmatige
aand wordt een reis-
iven 2,50 per reis
verzorging wordt
n.
pleiding of verzoeken
iet Hoofd van de Ver-
veg 81, Breda.
ERGEN OP ZOOM
een
'het vermogen, dat „de-
signaleert overschrijdin-
ijnen en beslist, met een
3, gerichte maatregelen
ide daarvoor)
happen, zowel monde-
nktie strekt tot aanbeve-
ing voor deze verant-
den binnen het Bruyn-
itatiebrief te richten aan:
Afd. Sociale Zaken
OOM.
ZATERDAGBIJLAGE
'JUNI 197 r
D
e Maas is er
zo dood als een pier. Zij
is een lamgelegde arm
waar het sportminnend
vaarvolk mag spelevaren
op golfjes zo gering als
in een wastobbe. De dijk
is de flitsende boule
vard bij avond, van
waaraf de blik valt op
het glasachtige lichaam
van een wateroppervlak
dat over de einder ver
der loopt in het groen
van boom en plant. Het
adres waarvoor ik sta,
ligt godvergeten mooi
tegen Kerkdriel aange
leund. Het stuk hout
aan de deurpost duidt
naar kunst. TABLEAU
staat er en dat is vol
doende; en nergens el
ders langs de lange dijk
hangt een bord van een
voudiger opsmuk. De
kunst gaat in eenvoud
gehuld.
Inde binnenste diepte van
de behuizing zijn twee vrou
wen. Zij spreken elkaar aan
met Guus. De moeder heet
Guus en de dochter heet
Guus. Maar ze heten na
tuurlijk niet zo. Zij, de jong
ste, de dochter dus, luistert
naar de naam Riet Mulders
en zij is het die de aanzet
heeft gegeven de kunst aan
de dijk te zetten. Eerst heeft
er haar eigen werk gehan
gen en nu dan sinds een
maand exposeren anderen
aan de wanden die als het
ware alleen maar overeind
blijven door haar liefdevolle
blik; haar moeder (Guusl)
is van het begin af aan in
het complot betrokken en zo
brengen de beide Guusen
kunst aan de man. De be
zoeker behoeft de vrees van
de drempel niet in deze
ruimten. Er zijn geen offi
ciële openingen De entree
is gratis en de deuren staan
altijd open.
"Wat is er dat de Maasband-
dijk 10 in Kerkdriel zo bij
zonder maakt
Vele jonge kunstenaars
zij die het zwaarste van de
ondervonden willen expo-
Oosterschelde
door PIET DE BONT
ZIERIKZEE Een bloed
hete middag in mei-
In een rokerig zaaltje in
Zierikzee's eetpaleisje
„Mondragon", genoemd
naar de Spaanse krijgsman
die in de winter van
1575/1576 de radeloze be
woners van het Ooster-
scheldestadje uithongerde,
vergadert Zevibel Ver
eniging tot bevordering
der Zeeuwse Visserijbelan-
langen onder leiding
van de zeer strijdbare Al-
bert Lockefeer, oud-gede
puteerde, oud-burgemees-
ter van Hulst.
De oren van de demissionai
re minister Bakker (Verkeer
en Waterstaat) moeten wel
tuiten, want boze Bruimisser
vissers gaan te keer tegen de
bewindsman en zijn diensten
die er niet over piekeren om
de Oosterschelde levens
ader voor heel wat Zeeuwse
vissers open te houden.
Zevibel ageert al jaren tegen
deze afsluiting, een onder
deel van de Deltawerken,
waartoe werd besloten na de
watersnoodramp van 1953,
die aan meer dan tweedui
zend mensen het leven heeft
gekost.
Lockefeer en zijn vissers zijn
niet de enigen, die zich fel
kanten tegen afdamming
van de Oosterschelde. Ook
een studiegroep uit Veere
voorzitter een ingenieur (ir.
J. Loeff), secretaris een eco
noom (dr. H. A. H. Boel
mans Kranenburg, secreta
ris-penningmeester van de
Redersvereniging voor de
Nederlandse Zeevisserij) en
een aktiegroep uit Yerseke
bewegen hemel en aarde om
te bereiken dat de Ooster
schelde niet dichtgaat.
De studiegroep van Loeff
vraagt in rapporten en pam
fletten om een alternatieve
oplossing. Minister Bakker
staat op het standpunt dat
het uit veiligheidsoverwegin
gen absoluut noodzakelijk is
het laatste grote onderdeel
van de Deltawerken want
dat is de afsluiting van de
Oosterschelde uit te voe
ren, een mening die door 't
provinciaal bestuur van Zee
land wordt gedeeld. En niet
alleen in het parlement,
maar ook in het „hol van de
leeuw" Zeeland heeft
de minister onomwonden
verklaard niet met nieuwe
voorstellen te zullen komen.
Dit in tegenstelling tot ande
re politici die op verkiezings
tournee in de Zeeuwse ge
westen duidelijk lieten blij
ken toch wel wat te voelen
voor een nieuwe studie. Uit
die verklaringen hebben de
voor een open Oosterschelde
ijverende aktiegroepen uiter
aard veel munt geslagen.
Loeff en zijn medestanders
willen het argument „veilig
heid", zoals dat door de
minister aangevoerd is niet
kleineren, maar als de Oos
terschelde (na de afsluiting
Zeeuwse Meer) in 1978 defi
nitief dichtgaat en dat is
nog steeds de bedoeling
„leven wij," zo zeggen zij,
„al een kwart eeuw zonder
die veiligheid." „Waterstaat
wil ons laten geloven in de
begrippen „veiligheid" en
„maximale veiligheid" maar
dit is een onaanvaardbaar
onderscheid. Demensen van
Zeeuws-Vlaamderen, Zuid-
Beveland en Walcheren die
hun veiligheid zonder afslui
ting moeten hebben achter
de versterkte en op delta
hoogte gebrachte waterkerin
gen van de Westerschelde,
hebben toch dezelfde rechten
als zij, die achter de Ooster-
scheldedijken leven."
Daar voeren de deskundigen
die iedere dag vechten tegen
het opdringende water tegen
aan dat je wel degelijk on
derscheid moet maken, tus
sen de steeds dieper worden
de Oosterschelde en de ver
zandende Westerschelde.
Sinds 1800 zijn ejc in Zeeland
1000 dijkvallen en oeveraf-
schuivingen geweest, waar
van 650 aan de Oosterschel
de. Jaarlijks verliest deze
zeetak zo'n slordige vier mil
joen kubieke meter zand.
Het staat allemaal zwart op
wit in rapporten van de Del
tacommissie.
Volgens Dijkgraaf Geluk
van het waterschap Schou
wen - Duiveland doet men
een grpte concessie aan de
veiligheid als men de Ooster
schelde niet zou afsluiten,
maar dp dijken zou verho
gen, wat de aktiegroepen
beogen. De besturen van een
half dozijn Zeeuwse water
schappen hebben onlangs in
een brief aan de Eerste en
Tweede Kamer laten weten
geen enkele behoefte te heb
ben aan een nader onderzoek
naar het al of niet leggen van
ceen dam in de monding van
de Oosterschelde. Zij achten
Pertinente excellentie Bakker: Dicht I
Militante A. L. S. Lockefeer: Open laten I
elke twijfel hierover onaan
vaardbaar.
Dijkgraaf Geluk: „Verho
ging van de dijken is ook
om technische redenen (on
dergrond van veen) absoluut
uitgesloten."
Nietes - welles, pro's - con
tra's houden Zeeland bezig.
Ecologen, biologen en vis
sers zeggen: houdt die Oos
terschelde asjeblieft open,
want nu de Volkerakdam het
vuile water van Rijn en
Maas een halt toegeroepen
heeft, wordt de Oosterschel
de haast met de dag scho
ner.
Nee, betoogt een ingenieur
van de Deltadienstsluitaf
die Oosterschelde, dam zélfs
zo veel mogelijk zeetakken
af, want over een aantal ja
ren zijn we in staat om de
binnenwateren te zuiveren
en de al maar drukker en
smeriger wordende zee
vormt dan onze grootste be
dreiging.
Studie- en aktiegroepen den
ken er niet aan om de strijd
op te geven. De bezwaren
die zij naar voren brengen,
richten zich niet alleen op de
milieu-hygiënische gevolgen
van de afsluiting van de Oos
terschelde, maar ook op de
economische. Voor de oes
ter- en mosselkwekers, de
vissers is de afdamming zon
der meer een ramp. Zij vor
men een opgejaagde groep
landgenotenoveral worden
zij verdreven. De Deltascha-
dewet komt hen tegemoet,
maar zij prefereren hun ou
de stiel boven een handvol
geld of een palingvergun
ning, waarmee zij gepaaid
worden.
Fel van toon zijn de protes
ten van de Yersekese aktie
groep en van Zevibel, wat
gematigder die van de stu
diegroep uit Veere die de za
ken genuanceerder en weten
schappelijker presenteert.
Maar Zeeland blijft ver
deeld: de voor- en tegenstan
ders vain de afsluiting
men vindt ze in alle geledin
gen van het Zeeuwse wereld
je blijven bij hun mening.
Hun discussies gaan vaak
even hoog als de klotsende
golven van de Oosterschel
de.
Van al dat rumoer om zich
heen trekken de mannen die
de karwei moeten uitvoeren
zich niets aan. Vier jaar ge
leden zijn zij «al begonnen
met de voorbereidende werk
zaamheden. Twee werkeilan-
den zijn klaar, het derde na
dert zijn voltooiing. Al hon
derd miljoen gulden is er ge
ïnvesteerd in de omstreden
afsluiting, die Zeeland een
groot recreatiegebied *en wel
licht spaarbekkens voor de
drinkwatervoorziening zal
opleveren.
Tot het hoofdkwartier van
de Deltadienst aan de Haag
se Van Alkemadelaan mag
dan wel enig Zeeuws rumoer
zijn doorgedrongen, op de
verdere uitwerking van de
afdammingsplannen hebben
de luide protesten geen en
kele invloed. Binnenkort valt
er de beslissing of óók voor
het dichten van de Ooster
schelde caissons gebruikt
zullen worden, want caissons
moeten zeer tijdig besteld
worden. Ze zijn niet van de
ene dag op de andere lever
baar.
De grote baas heeft „nee"
gezegd tegen degenen die de
Oosterschelde om welke
reden dan ook open willen
houden. Voor de plannenma
kers betekent dit dat de bel
voor de laatste ronde in de
uitvoering van de Deltawer
ken heeft geluid.
