„Maak" je
eigen huis
BOEKEN VOOR DE VUILNISBAK...
WELVAART ZONDER WELZIJN IS UITVAART
De krant op de tocht I
REINHOLD NIEBUHR:
verantwoording
christelijk realisme
kunst
cultuur
WIEKWONINGEN: CREATIEF WONEN
Schakel
eigen
I vorm 1
milieu
Probleem
van
huisvuil
Betrokkenheid
Onmenselijk
SARTRE LEIDER WERKGEVER
VAN NIEUW
LINKS BLAD
VOORZITTER
VERGADERING
ARBEIDS
ORGANISATIE
VRIJDAG 4 JUNI 1971
0 INTERNATIONAAL KOORFES
TIVAL 1971 begint op 7 juni te Den
Haag. Tot en meit 12 juni wordt door
circa 30 Nederlandse en 40 buiten
landse koren gezongen, dat het een
lieve lust is. Veertien originele lie
deren werden speciaal voor dit fes
tival gecomponeerd. Onder de deel
nemende koren uit Brabant treffen
we: Lambardi uit Helmond, Box-
meer's Vocaal Ensemble, Fortissimo
uit Bergen op Zoom, Zanglust uit
Made en het Oirschots Gemengd
Koor. Nee, geen Zeeuwen. Inlichtin
gen 070-609271.
0 PAUWKES JAZZ CORNER te
Beek en Donk (tussen Veghel en
Helmond) organiseert een jazzfesti
val, dat morgenavond geopend
wordt met het trio George Maycock
(USA) en de Skiffle-group Second
Hand Home Made jug- en blues-
band. Op zaterdag 12 juni optreden
van de Old Metropolitan Band uit
Krakau (Polen), kwintet Jacq van
Pol (Roosendaal) en Paul Bley met
zijn Moog Synthesizer. Aan het con
cours op 13 june nemen Poolse,
Duitse en Nederlandse groepen (ou
de en nieuwe stijl) deel.
PIET VAN DE HEUVEL (Den
Haag, Psyohopolis) opent zondag 6
juni in De Trapkes te Breda een
expositie van collages en objecten.
Wat er gaat gebeuren is onzeker,
maar er gebeurt zeker waf, zo wordt
verwacht.
GLOBE, de toneelgroep voor
Zuid-Nederland u weet wel
heeft de definitieve première-lijst
voor het komende seizoen gereed.
„Een vij and van het volk" van Ibsen
gaat op 12 september in Den Bosch
in première. Het melodrama van
Dennery en Cornon: „De twee we
zen" is op 2 oktober voor het eerst
in Eindhoven te zien. „De filan
troop" v-an Hampton krijgt Breda
als première op 12 november. Con
stanten Huygens schreef „Trijntje
Cornelis", dat op 14 januari (dus
geen nieuwjaarspremière meer; Glo
be was de laatste) voor Tilburg
bestemd is en tenslotte de derde
Tsjeehow bij Globe, namelijk „Pla-
tonow", op 10 maart, eveneens in
Tilburg.
Zou Ton Lutz met Globe het
komende seizoen meer succes heb
ben? Dat is wel te wensen, anders
komt er zeker een hearing van.
HBO bijt woensdag de spits af met
een openbare zitting over de situatie
van het orkest.
HET HOLLAND FESTIVAL is
in het grote gezin der Europese
festivals een heel bijzonder kind. De
programma's, die het aanbiedt, zijn
namelijk gevarieerder en, vooral,
gedurfder dan de gemiddelde festi
vals zoals Salzburg, Bayreuth e.d.",
aldus de directeur van het festival,
mr. J. den Daas. Zegt u dat wel.
HILVARENBEEK heeft morgen
en overmorgen zijn laatste Groot
Kempisehe Kultuurdagen.'Misschien
aardig voor u: zaterdag- en zondaga
vond (20.30 uur) het nieuwe open
luchtspel van Jan Naaykens: Ons
Dorp; of zondagmiddag in de kerk
aan het Vrijthof (3 uur) een concert
door HBO, waarbij Herman Kreb-
bers het vioolconcert van L. v. Beet
hoven speelt.
Buurman zegt, dat hij nu begrijpt waarom de gemeente de huizen heeft
laten verkrotten. Opzettelijk, zegt hij. Die huizen waren niet veel waard,
maar wel de grond. Opzettelijke verkrotting om de sloop aannemelijk te
maken. De grond is dan duur te verkopen aan groot-kapitalisten. Buurman
voelt zich niet wel. Met zijn primaire behoefte, een dak boven het hoofd,
wordt geen rekening gehouden. Hij kan op het dak gaan zitten. Hij wacht
maar af. Misschien dat de wijkraad nog wat kan doen. Hij vreest van niet.
WELZIJNSBELEID IS, DAT NIET HET WELZIJN BUITEN HEM OM
WORDT OPGEOFFERD AAN DE WELVAART.
(Alternatief Memorandum Welzijnsbeleid De Horst)
JrsEp74 r7 v?
Hoewel iedereen zo langzamer
hand de buik vol heeft van de
rijtjeswoningen, rechttoe-rechtaan-
straten, worden ze nog steeds ge
bouwd. De woningnood; u weet wel.
Dat het met dezelfde middelen, kos
ten en produktiestromen etcetera
ook anders kan worden steeds meer
architecten zich gelukkig bewust. En
zolang architecten nog een vinger in
de pap hebben en niet ondergespit
zijn door ontwikkelingsmaatschap
pijen, is het goed om op zinnige
plannen uit deze hoek te wijzen.
Zo'n plan is ontwikkeld, na enkele
jaar van wikken, wegen en organi
seren, door ontwerper P. van
Riemsdijk, die samen met R. v.d.
Brandt, financieel deskundige uit
Dubbeldam, nu zijn zogenaamde
„wiekwoningen" probeert te verko
pen. Daarvoor hebben zij een bu
reau Bouw-Wonen-Breda voor plan-
ontwikkeling opgericht.
„Het lijkt zo simpel", zegt Van
Riemsdijk, „dat je je afvraagt:
waarom ben je daar niet eerder op
gekomen?".
Zonder in al te veel technische
details te vervallen: Van Riemsdijk
heeft twee woningtypen ontworpen,
die op alle mogelijke manderen ge
schakeld kunnen worden in grotere
verbanden. Maar zo, dat iedere wo
ning vrijstaand is. Keuze-patronen
zijn mogelijk. Je kunt bijvoorbeeld
aan een hof wonen; of niiet. De
garage is daarbij een belangrijke
'■Z', -v'
Beeld van mogelijkheid om met twee woningtypes gevarieerde woon
omgeving te schakelen (deel van maquette).
onderdeel: als terras; vormgevend
en als isolerend element. Er is een
keuze-mogelijkheid, van 1-2-3 lagen;
met mogelijke uitbreiding in de toe
komst. Binnen één woonmiHeu zijn
er zo met de vier zijden, die het
huis heeft vier keuzes te maken.
De theoretisahe maquette-foto
laat iets van dit spel zien.
De wiekwoningen maken dus een
totaal ander „straat"-beeld moge
lijk en bepalen uiterlijk het woon-
mdlieu anders dan doorgaans het
val is. In huiis is niet zoveel opzien
barends aan de hand. Er zijn enkele
keu'ze-mogelijikheden van open ver
bindingen tussen kaoner-keuken en
kamer-hal. Verder beperkt het 3
slaapkamer-huk zich tot meer
„chroom", passend bij deze wel
vaartsstaat. „Het grappig» is", ver
telt Van Riemsdijk, „dat deze wo
ningen een hogere bebouwingsdicht
heid hebben dan flats en rijtjeswo
ningen per bruto vlakoppervlak; dat
bovendien de richtprijs van deze
ongeveer 400 kubieke meter woon
ruimte ligt bij de 65.000 tot
70.000 (bij 10.000 als grondprijs)
en dat het in acht mogelijke klauren
gedrenkte hout vrijwel onderhoud-
Ioos is
Eenmaal het principe- van de wiek
woning op tafel kun je verder
borduren- En zo kwam een gelijk
soortig idee van de „wisselwoning"
tot stand, waarbij ook plastisch met
de raaimpartijen gegoocheld kan
worden. „Tevens betekent dit plan
een economiisahe herverkaveling van
de grand, want er is weinig grond
nodig, terwijl er sprake is van een
flinke voor- en achtertuin; de ver-
keersbenadering is andetsvia
woonpaden komt men binnen".
Wat Is de filosofie achter deze
plannen? Van Riemsdijk: ,3e men
sen de mogelijkheid geven om eigen
woonvormen te hebben binnen een
vooraf gebakend kader en meer ei
gen identiteit geven aan hun wo
ning. De meeste experimenten met
nieuwe woonvormen stranden op on
betaalbaarheid of op niet reële opge
drongen woonsituaties. In onze plan
nen kan met het nog volgen; men
herkent het nog als huis. Mijn visie
loopt verder dan deze dingen, maar
daar is de tijd nog niet rijp voor. Ik
kies voor een geleidelijke evaluatie,
voor duidelijke structuren. Architec
tuur behoort tijdloos te zijn. Ik
neem bij deze plannen geen vecht-
positie in; dat is niet interessant.
Maar er is al grote response osder
anderen vanuit Oosterhout, Breda,
Nuenen, Hilvarenbeek en vanuit
Zeeland".
Vroeger mocht je ten bate van het
een of ander voor 2, 5, 10 of 25 cent
een onbenulligheid uit een ton vis
sen. Die spannende kinderpret ben
ik ontgroeid. Maar de onbenullighe
den (van anderen) zijn gebleven en
godbetert honderdenprocenten
duurder geworden. Daar komt nog
bij dat zij die deze onbenulligheden
presenteren niet eens kinderlijk
maar (negatief) kinderachtig zijn:
onvolwassenheid wordt schaamteloos
als een volwaardig produkt aangebo
den.
Ik heb het niet over opvoeding,
maar over zogenaamde literatuur,
over zogenaamde literatoren, over
zogenaamde uitgeverijen.
Uitgeversassociatie OPWENTE-
L1NG blijkt, ondanks mijn kritiek
en ondanks m/ijn advies aan de ge
meente Eindhoven deze literaire mis
kraam geen subsidie te verlenen,
hardleers: ze stuurt boekjes die ik
op mijn beurt in de vuilnisbak moet
gooien. Heren, alstublieft: de ver
werking van het huisvuil is een
immens probleem, dat door uw bij
dragen alleen maar groter wordt. 1
Hetzelfde geldt voor uitgeverij De
twee hoeden uit Zeeland, Ze stuurde
me van JACE VAN DE VEN „BES
SEN DIE MIJN LIEFDE WAS",
drie onbenullige verhaaltjes. Mis
schien wordt die jongen nog eens
een groot schrijver, maar absoluut
niet dankzij „Bessen die mijn liefde
was"-
Neem me maar kwalijk, maar ik
ga rustig verder met deze opbou
wende kritiek: uitgeverij „De Koe
pel" uit Roosendaal gaf een bloem
lezing gedichies uit, samengesteld
door de beroemde Ton Luiting, geti
teld „IN MANTELS VAN TAND
VLEES". Vijf dichters en een heuse
dichteres staan voor de inhoud van
deze bundel garant. Er staan een
paar aardige regels in.
In deze literaire grabbelton tref
fen we ook een paar „grotere" na
men aan. Nijgh en Van Ditniar pu
bliceerde een verhaaltje van MAR-
NIX GIJSEN, „MI CHIAMAMO MI
MI", groot 33 bladzijden min 5 blad
zijden, waarop kitschtekeningetjes
van Frans Diille. De omtrek van elke
bladzijde is ongeveer 15 bij 10 cen
timeter: het formaat van een zaka
genda. De tekst van het verhaaltje
is op oorlogspapier gedrukt. Het
vodje kost 7,50. De inhoud is ook
zo verschrikkelijk. Kortom: inhoud
en vonm van „Mi chiamamo Mimi" -
de prijs inbegrepen - wil super-
kitsch zijn, maar het is doodgewoon
een kitschverhaaltje geworden. Su-
perkitseh kan nog lollig zijn; dit
niet. Superzwijmelmeester Marnix
Gijsen (dit moet maar eens gezegd)
mag gerust een aristocratische, arro
gante lachbui krijgen, mocht hij de
ze woorden ooit eens lezen. Hij mag
ook denkerï dat ik de inmense
diepte achter de tekst niet heb be
grepen. FEIT is echter dat ik de
diepgang van Marnix Gijsen hart
grondig beu ben. Het is een zoge
naamde diepgang. Of de gestorven
vriendin Miirnii, de Muze, een man of
een vrouw, de auteur of zijn vriend
je is, interesseert me geen bliksem,
Laat Marnix Gijsen eindelijk eens -
op de valreep van zijn leven -
zeggen wie hij is, zonder gezeur,
zonder quasi-diepzinnig gezwijmel.
Hij lijkt dit te hebben gedaan in dit
verhaal. Hij lijkt. Juist dit is zo
ergerniswekkend. Ben ik nu op een
irrationele manier boos, doodgewoon
boos, of drijft met deze boosheid
iets fundaanentelers naar boven?
Bijvoorbeeld dit: het wezenlijke van
een mens (Gijsen, U, Huyskens) is
de som van een aantal rolletjes?
Wie naar meer zoekt, stuit op leeg
te?
Een ander kitsohverhaal is de ro-
man „HET VERLOF" VAN J-
BERNLEF (Querido 1971, ƒ13,90).
Bernlef houdt van mystificaties. Bij
hem ligt bet er vaak zo duimendik
bovenop dat je wéét dat het flauwe
kul is, wat je van Marnix Gijsen
zeker niet kunt zeggen. Tot zover
deze algemene opmerking. Terug
naar „Het Verlof". Deze roman is een
subliem derderangsverhaal, dat als
vervolgverhaal in Libelle thuishoort.
„Het verlof" is een schitterend op
stel, waar toch een luchtje aan zit. Of
- alle goeie dingen in drieën zullen
we maar zeggen - „Het verlof' is
boeiende namaak, hogere nep dan
bijvoorbeeld „Bessen die mijn liefde
was". Subliem, schitterend, boeiend.
Maar je wordt bedonderd waar je
bij zit.
Maar ik ben er nog niet: tussen de
houtkrullen zit nog een ander pakje
van 390 bladzijden„Avonden op
Drienerwolde" van W. L. M. E. van
Leeuwen (Meulenhoff 8,50). Hoe
wel dit boek het jaartal 1066 draagt,
is het toch kortgeleden in de handel
gebracht. Toeval? De criticus Van
Leeuwen werd bekend door zijn
boek over Marsman, Ter Braak en
Du Perron: „Drie vrienden". In zijn
dagboek noteerde Van Leeuwen (in
1950): „.-.te gaan schrijven „Avon
den op Drienerwolde" waarin alle
herinneringen, ontmoetingen en .cor
respondentie worden verwerkt in een
persoonlijke vrije vorm". Die „per
soonlijke vrije vorm" is één groot
cliché. Van Van Leeuwens herinne
ringen en ontmoetingen val je
hoofdzakelijk in slaap. Nieuwe ge
zichtspunten over schrijvers: ner
gens te bekennen. Dit boek is uit
ijdeibeid geboren: zie hoe belangrijk
ik was, zie hoe belangrijke schrijvers
het met mijn kritieken eens waren,
zie welk een wereld ik om mij heen
verzamelde.God, wat een opgebla
zen leeghoofd. Wat een verschrikke
lijk lieverdje is deze W. L. M. E.
van Leeuwen. Bidt voor zijn ziele-
rust. Geen wonder dat Meulenhoff
dit onecht kind zo lang verborgen
heeft gehouden.
W1M HUYSKENS
eindredactie
henk egberi
(Van onze kunstredactie)
Wat er ook van gezegd mag worden, duidelijk is, dat het „Memo
randum Voorbereiding Wetgeving Maatschappelijk en Cultureel
Welzijn" (ik geloof „het gele boekje van Marga", je raakt zo lang
zamerhand in de war door al die gekleurde boekjes) een intense
discussie op gang gezet heeft. De behoefte aan meer welzijn in deze
tijd van welvaart blijkt duidelijk; verheugend en tegelijk een teken
aan de wand. Bij de talrijke kritische nota's op het Memorandum
heeft zich nu gevoegid een „Nieuw Memorandum". Dit alternatief is
afkomstig van de projectgroep „Welzijnsbeleid" van de academie
„De Horst" in Driebergen.
Er staan een aantal behartens-
waardige opmerkingen in, die zeker
een bijdrage tot de discussie beteke
nen, zodat wij ieder, die zich op een
of andere wijze bij het welzijnsbe
leid voelt betrokken, aanraden dit
boekje bij genoemd adres aan te
vragen. Waarschijnlijk komt er dan
over een jaar of tien wel een aange
past departement, met een duidelij
ke wetgeving, dat het huidige, nogal
willekeurig zwevende, departement
van erm kan vervangen.
Ter voorkoming van misverstan-
oen wordt gesteld, dat dit memoran
dum is bedoeld als een theoretische
benadering van de welzijnsproble-
matiek en een praktische vertaling
daarvan. Een visie op het gebied
van de toekomst; geen pasklare op
lossing voor alle huidige moeilijkhe-
uwi. „Het zal deze waarschijnlijk
nog groter maken". In principe ac
cepteren de 9 samenstellers zelfs
«een opmerkingen over praktische
oozwaren of onmogelijkheden in de
huidige situatie; zij willen juist die
situaties wijzigen. De enige juiste
structuur daarbij zien zij in het
voortdurend zoeken daarnaar, waar
bij persoonlijke belangen onderge
schikt worden gemaakt aan algeme
ne. „Daarbij moet het duidelijk zijn,
dat het uiteindelijk met om de
maatschappelijke en culturele secto
ren alleen gaat", zo stellen zij. „De
ze vormen slechts een operationele
basis van waaruit veranderingen in
de gehele maatschappij, met name
in de economische sector en het
onderwijs gestart kunnen worden.
Wij achten veel van deze verande
ringen bijzonder urgent. Het wel
zijnsbeleid heeft haast. Want wel
vaart zonder welzijn wordt UIT
VAART".
betrokkenen zelf te geschieden.
Over welzijn praten en denken, zo
staat te lezen, impliceert dat wij ons
onwel voelen. De bestaande geor
dende samenleving voldoet daarom
niet omdat zij wordt ervaren als
verstard en dus onmenselijk. Wel
zijn is een fictie, indien daarmee
iets anders wordt bedoeld dan deel
genoot zijn bij de bepaling en ver
deling van de welvaart door middel
van een proces van participerende
democratie. Dit betekent dat een
mentaliteit geschapen moet worden
waarin ruimte ontstaat voor weder
zijdse betrokkenheid, waarbij men
elkaar zoveel mogelijk vrijheid laat
en zich voor de ander inzet. Wel
zijnsbeleid is dan ook geen zaak
van één ministerie (CRM), maar
moet doel zijn van een regeringsbe
leid. In werkelijkheid is dit niet het
geval, want op dit moment bepalen
de financiën (harde sector) wat er
wel en wat er niet kan. Men is uit
op winst en privé-bezit. De collec
tieve voorzieningen komen op de 2e
plaats; de industriële economische
sector beheerst alles.
De indeling van het werkstuk is
dezelfde als die van „het" „Memo
randum, met dien verstande, dat dit
stuk geen gedetailleerde uitwerking
van welke structuur dan ook is
neergelegd De uitwerking in de
vorm van structuren dient door de
Een integraal welzijnsbeleid
vraagt een ander staatsbestel; een
andere departementale indeling,
waarbij de culturele en maatschap
pelijke sector een even belangrijke
plaats zal hebben in het totale rege
ringsbeleid. Op dit moment zo
wordt gesteld kan het waar- 061IOCI tC
sohijnlijk moeilijk anders dan te
beginnen met een wetgeving (die
ontbreekt) voor culturele en maat
schappelijke sector als deelgebied.
Misschien wordt dat dan een invals
poort om te komen tot een werke
lijk welzijnsbeleid voor de hele sa
menleving.
Uitgangspunt dient daarbij te zijn,
dat welzijnsbeleid op de eerste
plaats bepaald dient te worden doen
de inwoners van de straat, buurt,
wijk, gemeente of regio. Niet de
decentralisatie, maar de democrati
sering is daarbij de norm. Een dui
delijke uitspraak er bij is de volgen
de: „Inspraak van de bevolking zon
der medebeslissingsrecht is een far
ce; dit is zelfs gevaarlijk omdat
door het functioneren van deze in
spraak, die geen inspraak is, de
overheid grotere manipulatie-moge
lijkheden verkrijgt door zich op het
gebrek aan betroldcenheid te beroe
pen".
regeling, met het karakter' van, teen
raamwet. Het berust op het beginsel
van de participerende democratie,
waarbij de betrokkenheid van de
bevolking wordt gestimuleerd door
het principieel open karakter van de
welzijnsplatforms en door openbaar
heid van vergaderingen. De finan
ciering geschiedt in principe uit de
algemene middelen, Het rapport
noemt een aantal voorwaarden, die
daarbij aan de orde moeten komen
en geeft daarbij een 3-tal adequate
wijzen van financiering aan.
„De landelijke structuur zal van
onderop moeten ontstaan en reële
bevoegdheden moeten hebben, wat
dus meer is dan slechts advies mo
gen geven". Een ontmanteling van
de centrale bureaucratie (departe
ment) zal het gevolg zijn. „De rijks
overheid als geheel heeft een ruim
tescheppende functie en zal stimule
ren en controleren, dat het funda
mentele recht van de burger op, zijn
welzijnsbehartiging gestalte krijgt:
een welzijnsbehartiging die op de
behoefte van die burger aansluit".
HENK EGBERS.
(ADVERTENTIE)
Consequentie: het particulier initi
atief dient te worden ingeschakeld,
echter niet uitsluitend via de gevea-
tigde instellingen. Het Nieuwe Me
morandum kiest voor een wettelijke
.Vanaf 1 juli wordt de krant twee
dubbeltjes per week duurder. Niet
alleen uw STEM. Alle kranten in
Nederland.
Prijsverhogingen wekken ergernis.
Van de andere kant echter staan
prijsverhogingen bijna nooit los van
loonsverhogingen en de abonne-
mentsprijsverhoging van de kran
ten heeft juist zeer veel met lonen
te maken.
De kranten maken een moeilijke
tijd door. Daarover leest u de laatste
weken geregeld. De krant is zelf in
het nieuws gekomen. Dat komt niet
omdat de mensen de krant niet
meer willen: integendeel. Het abon
nementenbestand van De Stem stijgt
gestaag. Ook de totale oplage van de
Nederlandse dagbladen meer dan
vier miljoen loopt nog jaarlijks
op en steede meer mensen gaan
twee kranten lezen.
Dat klinkt goed. Waarom dan toch
zorgen
Er zijn twee zaken die de kranten
parten spelen. Algemeen bekend is
dat door invoering van de reclame op
radio en televisie de kranten gerin
gere advertentieomzetten halen. Uit
keringen uit de STER-pot, waarover
u vaak leest, zijn niet meer dan
doekjes voor het bloeden en verhul
len niet dat in feite de overheid
(radio en tv staan tenslotte onder
haar controle) concurreert vanuit
een voordeelspositie met vrije on
dernemingen die zich vanouds heb
ben gespecialiseerd in het massaal
verspreiden van reclameboodschap
pen. In tegenstelling tot de situatie
in andere landen, is de Nederlandse
dagbladpers uitgesloten van zakelij
ke deelname in radio- en televisie
reclame.
Een tweede zaak noemt men een
structureel probleem. Dat heeft te
maken met hoe kranten (moeten)
werkenhoe hun inkomsten, en on
kosten zijn verdeeld.
Wat de inkomsten betreft: drie
kwart van de inkomsten van een
krant komt uit advertenties en maar
een kwart uit abonnementsgelden.
Dit leidt er toe dat al3 het econo
misch wat moeilijker gaat met het
land, de advertenties teruglopen en
de kranten in moeilijkheden komen.
Vooral ook omdat de kostenverho
gingen gewoon dóórgaan,
Wat betreft die kosten: ongeveer
de helft van de totale kosten die een
krant heeft, zijn LOONKOSTEN. Een
kwart komt op rekening van het
papier. Dat betekent dus dat kran
ten uiterst gevoelig zijn voor de
loonkostenontwikkeling (die nóg al
tijd zeer snel is) en voor de con
junctuur (die thans „aarzelt", het
geen minder advertentieinkomsten
betekent, notebene terwijl juist de
advertenties de belangrijkste bron
van inkomsten voor de krant vor
men).
Een gevolg van deze situatie is
onder meer dat het bedrijfsleven (de
adverteerder), zonder dat overigens
te willen, in beginsel, kan beslissen
over het al of niet voortbestaan van
een goede, veelgelezen, krant. En u
lezer, voor wie de krant tenslotte
wordt gemaakt, compleet mét adver
tenties, heeft daarin niets te zeg
gen.
Is de Nederlandse krant duur of is
hij te goedkoopIn de ons omrin
gende landen zijn de kranten aan
zienlijk duurder. Waarbij nog komt
dat men er ook nog voor naar een
kiosk, sigarenwinkel of supermarkt
moet lopen. In Nederland wordt él
ke koper desgewenst thuis bediend.
Hij is aan abonnee.
Is de Nederlandse krant dus te
goedkoop? Abonnementen vormen
maar éénderde van de inkomsten
van een krant en ongeveer de helft
van het abonnementsgeld dat de
abonnee betaalt, gaat op aan kran
tenpapier.
De abonnementsprijsverhoging van
juli a.s. is overigens niet eens be
doeld om wijziging te brengen in de
op den duur (ook voor gezonde kran
ten waartoe DE STEM zich gelukkig
nog mag rekenen) funeste inkom
stenverhouding. Die dubbeltjes zijn
gewoon nodig om de algemene kos
tenstijgingen een beetje op te van
gen.
U HEBT het deme week in DE
STEM kunnen lezen: een groot aan
tal kinderbeschermingskinderen gaan
hun vakantie doorbrengen bij gewo
ne gezinnen in West-Brabant. Dit is
het resultaat van een artikel in DE
STEM in maart van dit jaar.
Een pracht resultaat, schrijft ons
de centrale voor pleeggezinnen in
Noord-Brabant en Limburg. De cen
trale vindt dat wij een pluim op de
hoed hebben verdiend. Wel, wij ge
ven die pluim graag door aan onze
lezers. Zij hebben tenslotte een daad
gesteld door wat geluk te geven
aan kinderen, die zoveel menselijke
warmte tekort komen. Wij hebben
niet meer gedaan dan onze plicht:
een brug te slaan tussen mensen.
Dit keer weer met een fijn resul
taat. Bedankt, gastvrije lezer.
DE REDACTIE
Met het heengaan van Reinhold
Niebuhr verdwijnt een van de
meest opmerkelijke figuren uit
het kerkelijk leven van Amerika.
Men kan hem een theoloog noe
men, maar dan niet in de zin van
een geleerde, die systematische
verhandelingen schrijft. Veeleer
is hij een strijdbaar publicist ge
weest, die naar aanleiding van
concrete toestanden en ontwikke
lingen naar de sociale en politie
ke consequenties van het evange
lie zocht.
Hij werd geboren op 21 juni
1892 in Wright City in Missouri
als zoon van een Duitse emigrant
diie zich tot predikant van de
Lutherse gemeente had opge
werkt. Het gezin Niebuhr was
vrijzinnig protestant. De theologi
sche studie aan de Yale-univerei-
teit bevredigd» hem niet wegens
het theoretische karakter van het
onderwijs-
Onmiddellijk na het behalen
van zijn graad werd hij op 23-
jarige leeftijd predikant in een
arbeiderswijk in Detroit. De in
volle ontwikkeling zijnde autoin
dustrie confronteerde hem met
het feitelijke maatschappelijk be
stel. En hij ontdekte de sociale
onrechtvaardigheid waaronder de
arbeiders te lijden hadden.
Dat deed zijn hele theologische
overtuiging wankelen. Het begon
hem te bevreemden, dat de vrij
zinnige theologie kritiekloos de
bijtende beginselen van dé mo
derne cultuur had overgenomen.
Daarom was zij niet in staat de
bestaande misverstanden te zien
en te bestreden. De klassieke
theologie vooral Augustinus
bood hem meer stimulans voor
zijn sociaal en politiek engage
ment.
En daar zou hij met een zekere
soepelheid aansluiting zoeken.
Door de vele opzienbarende initi
atieven in zijn gemeente ver
wierf hij bekendheid. In 1928
werd hij tot hoogleraar benoemd
in de sociale ethiek aan het theo
logisch college te New York. Hij
bleef dit tot 1960.
Zoals bij zelf eens zei, had hij
tien jaar nodig om tot een samen
hangende visie te komen over de
verhouding tussen het evangelie
en de maatschappelijke werke
lijkheid. Christelijk realisme
noemde hij zijn opvatting: realis
me op grond van de erkenning
van alle factoren, die een maat
schappelijk spel bepalen, christe
lijk op grond van het inzicht, dat
het evangelie moet bijdragen tot
een menswaardige samenle
ving.
De sociale ethiek werd verbon
den met het thema zonde en
verlossing. Dit christelijk realis
me inspireerde tot een christelijk
pragmatisme.
Telken weer verhief Niebuhr
zijn stem in allerlei vraagstuk
ken: het isolationisme, de rassen
kwestie, buitenlandse politiek,
enz. Zijn spreekbuis was zijn
tijdschrift „Christianity and Cri
sis", waarvan hij vanaf 1941 tot
1966 hoofdredacteur was. Rein
hold Niebuhr mag gelden als een
voorloper van de huidige politie
ke theologie.
DOM VAN DE HEUVEL
PARUS (ANP) De Franse
schrijver en filosoof Jean-Paul Sar
tre heeft de redactionele leiding van
nog een links blad op zich geno
men.
Naast het hoofdredacteurschap
van „Tout" en La cause dn penple
J'Accuse peuple" gaal hij nu ook
het blad „Revolution" leiden, dat dit
jara werd opgericht door dissidenten
van de communistische liga Sartre
verklaarde dat zijn besluit niet bete
kent dat hij het met alle denkbeel
den van „Revolution" eens zou zijn,
noch dat genoemde dissidenten al
zijn opvattingen zouden delen.
GENEVE (RTR) De internatio
nale argeidsorganisatie (ILO) heeft
voor het eerst in haar geschiedenis
een werkgeversafgevaardigde geko
zen tot voorzitter van haar algemene
vergadering. Het is de Fransman
Pierre Wal ine, die werd aangewezen
op de eerste dag van een conferentie
in Genève die drie weken zal du
ren.
Tot dusver is de algemene verga
dering van de ILO steeds geleid
door een regeringsafgevaardigde,
met uitzondering van de bijeen
komst in 1969 toen die organisatie 50
jaar bestond. Toen werd de Zwitser
se vakbondsafgevaardigde Jaap
Moeri als voorzitter aangewezen.