„Maak" je eigen huis BOEKEN VOOR DE VUILNISBAK... WELVAART ZONDER WELZIJN IS UITVAART De krant op de tocht I REINHOLD NIEBUHR: verantwoording christelijk realisme kunst cultuur WIEKWONINGEN: CREATIEF WONEN Schakel eigen I vorm 1 milieu Probleem van huisvuil Betrokkenheid Onmenselijk SARTRE LEIDER WERKGEVER VAN NIEUW LINKS BLAD VOORZITTER VERGADERING ARBEIDS ORGANISATIE VRIJDAG 4 JUNI 1971 0 INTERNATIONAAL KOORFES TIVAL 1971 begint op 7 juni te Den Haag. Tot en meit 12 juni wordt door circa 30 Nederlandse en 40 buiten landse koren gezongen, dat het een lieve lust is. Veertien originele lie deren werden speciaal voor dit fes tival gecomponeerd. Onder de deel nemende koren uit Brabant treffen we: Lambardi uit Helmond, Box- meer's Vocaal Ensemble, Fortissimo uit Bergen op Zoom, Zanglust uit Made en het Oirschots Gemengd Koor. Nee, geen Zeeuwen. Inlichtin gen 070-609271. 0 PAUWKES JAZZ CORNER te Beek en Donk (tussen Veghel en Helmond) organiseert een jazzfesti val, dat morgenavond geopend wordt met het trio George Maycock (USA) en de Skiffle-group Second Hand Home Made jug- en blues- band. Op zaterdag 12 juni optreden van de Old Metropolitan Band uit Krakau (Polen), kwintet Jacq van Pol (Roosendaal) en Paul Bley met zijn Moog Synthesizer. Aan het con cours op 13 june nemen Poolse, Duitse en Nederlandse groepen (ou de en nieuwe stijl) deel. PIET VAN DE HEUVEL (Den Haag, Psyohopolis) opent zondag 6 juni in De Trapkes te Breda een expositie van collages en objecten. Wat er gaat gebeuren is onzeker, maar er gebeurt zeker waf, zo wordt verwacht. GLOBE, de toneelgroep voor Zuid-Nederland u weet wel heeft de definitieve première-lijst voor het komende seizoen gereed. „Een vij and van het volk" van Ibsen gaat op 12 september in Den Bosch in première. Het melodrama van Dennery en Cornon: „De twee we zen" is op 2 oktober voor het eerst in Eindhoven te zien. „De filan troop" v-an Hampton krijgt Breda als première op 12 november. Con stanten Huygens schreef „Trijntje Cornelis", dat op 14 januari (dus geen nieuwjaarspremière meer; Glo be was de laatste) voor Tilburg bestemd is en tenslotte de derde Tsjeehow bij Globe, namelijk „Pla- tonow", op 10 maart, eveneens in Tilburg. Zou Ton Lutz met Globe het komende seizoen meer succes heb ben? Dat is wel te wensen, anders komt er zeker een hearing van. HBO bijt woensdag de spits af met een openbare zitting over de situatie van het orkest. HET HOLLAND FESTIVAL is in het grote gezin der Europese festivals een heel bijzonder kind. De programma's, die het aanbiedt, zijn namelijk gevarieerder en, vooral, gedurfder dan de gemiddelde festi vals zoals Salzburg, Bayreuth e.d.", aldus de directeur van het festival, mr. J. den Daas. Zegt u dat wel. HILVARENBEEK heeft morgen en overmorgen zijn laatste Groot Kempisehe Kultuurdagen.'Misschien aardig voor u: zaterdag- en zondaga vond (20.30 uur) het nieuwe open luchtspel van Jan Naaykens: Ons Dorp; of zondagmiddag in de kerk aan het Vrijthof (3 uur) een concert door HBO, waarbij Herman Kreb- bers het vioolconcert van L. v. Beet hoven speelt. Buurman zegt, dat hij nu begrijpt waarom de gemeente de huizen heeft laten verkrotten. Opzettelijk, zegt hij. Die huizen waren niet veel waard, maar wel de grond. Opzettelijke verkrotting om de sloop aannemelijk te maken. De grond is dan duur te verkopen aan groot-kapitalisten. Buurman voelt zich niet wel. Met zijn primaire behoefte, een dak boven het hoofd, wordt geen rekening gehouden. Hij kan op het dak gaan zitten. Hij wacht maar af. Misschien dat de wijkraad nog wat kan doen. Hij vreest van niet. WELZIJNSBELEID IS, DAT NIET HET WELZIJN BUITEN HEM OM WORDT OPGEOFFERD AAN DE WELVAART. (Alternatief Memorandum Welzijnsbeleid De Horst) JrsEp74 r7 v? Hoewel iedereen zo langzamer hand de buik vol heeft van de rijtjeswoningen, rechttoe-rechtaan- straten, worden ze nog steeds ge bouwd. De woningnood; u weet wel. Dat het met dezelfde middelen, kos ten en produktiestromen etcetera ook anders kan worden steeds meer architecten zich gelukkig bewust. En zolang architecten nog een vinger in de pap hebben en niet ondergespit zijn door ontwikkelingsmaatschap pijen, is het goed om op zinnige plannen uit deze hoek te wijzen. Zo'n plan is ontwikkeld, na enkele jaar van wikken, wegen en organi seren, door ontwerper P. van Riemsdijk, die samen met R. v.d. Brandt, financieel deskundige uit Dubbeldam, nu zijn zogenaamde „wiekwoningen" probeert te verko pen. Daarvoor hebben zij een bu reau Bouw-Wonen-Breda voor plan- ontwikkeling opgericht. „Het lijkt zo simpel", zegt Van Riemsdijk, „dat je je afvraagt: waarom ben je daar niet eerder op gekomen?". Zonder in al te veel technische details te vervallen: Van Riemsdijk heeft twee woningtypen ontworpen, die op alle mogelijke manderen ge schakeld kunnen worden in grotere verbanden. Maar zo, dat iedere wo ning vrijstaand is. Keuze-patronen zijn mogelijk. Je kunt bijvoorbeeld aan een hof wonen; of niiet. De garage is daarbij een belangrijke '■Z', -v' Beeld van mogelijkheid om met twee woningtypes gevarieerde woon omgeving te schakelen (deel van maquette). onderdeel: als terras; vormgevend en als isolerend element. Er is een keuze-mogelijkheid, van 1-2-3 lagen; met mogelijke uitbreiding in de toe komst. Binnen één woonmiHeu zijn er zo met de vier zijden, die het huis heeft vier keuzes te maken. De theoretisahe maquette-foto laat iets van dit spel zien. De wiekwoningen maken dus een totaal ander „straat"-beeld moge lijk en bepalen uiterlijk het woon- mdlieu anders dan doorgaans het val is. In huiis is niet zoveel opzien barends aan de hand. Er zijn enkele keu'ze-mogelijikheden van open ver bindingen tussen kaoner-keuken en kamer-hal. Verder beperkt het 3 slaapkamer-huk zich tot meer „chroom", passend bij deze wel vaartsstaat. „Het grappig» is", ver telt Van Riemsdijk, „dat deze wo ningen een hogere bebouwingsdicht heid hebben dan flats en rijtjeswo ningen per bruto vlakoppervlak; dat bovendien de richtprijs van deze ongeveer 400 kubieke meter woon ruimte ligt bij de 65.000 tot 70.000 (bij 10.000 als grondprijs) en dat het in acht mogelijke klauren gedrenkte hout vrijwel onderhoud- Ioos is Eenmaal het principe- van de wiek woning op tafel kun je verder borduren- En zo kwam een gelijk soortig idee van de „wisselwoning" tot stand, waarbij ook plastisch met de raaimpartijen gegoocheld kan worden. „Tevens betekent dit plan een economiisahe herverkaveling van de grand, want er is weinig grond nodig, terwijl er sprake is van een flinke voor- en achtertuin; de ver- keersbenadering is andetsvia woonpaden komt men binnen". Wat Is de filosofie achter deze plannen? Van Riemsdijk: ,3e men sen de mogelijkheid geven om eigen woonvormen te hebben binnen een vooraf gebakend kader en meer ei gen identiteit geven aan hun wo ning. De meeste experimenten met nieuwe woonvormen stranden op on betaalbaarheid of op niet reële opge drongen woonsituaties. In onze plan nen kan met het nog volgen; men herkent het nog als huis. Mijn visie loopt verder dan deze dingen, maar daar is de tijd nog niet rijp voor. Ik kies voor een geleidelijke evaluatie, voor duidelijke structuren. Architec tuur behoort tijdloos te zijn. Ik neem bij deze plannen geen vecht- positie in; dat is niet interessant. Maar er is al grote response osder anderen vanuit Oosterhout, Breda, Nuenen, Hilvarenbeek en vanuit Zeeland". Vroeger mocht je ten bate van het een of ander voor 2, 5, 10 of 25 cent een onbenulligheid uit een ton vis sen. Die spannende kinderpret ben ik ontgroeid. Maar de onbenullighe den (van anderen) zijn gebleven en godbetert honderdenprocenten duurder geworden. Daar komt nog bij dat zij die deze onbenulligheden presenteren niet eens kinderlijk maar (negatief) kinderachtig zijn: onvolwassenheid wordt schaamteloos als een volwaardig produkt aangebo den. Ik heb het niet over opvoeding, maar over zogenaamde literatuur, over zogenaamde literatoren, over zogenaamde uitgeverijen. Uitgeversassociatie OPWENTE- L1NG blijkt, ondanks mijn kritiek en ondanks m/ijn advies aan de ge meente Eindhoven deze literaire mis kraam geen subsidie te verlenen, hardleers: ze stuurt boekjes die ik op mijn beurt in de vuilnisbak moet gooien. Heren, alstublieft: de ver werking van het huisvuil is een immens probleem, dat door uw bij dragen alleen maar groter wordt. 1 Hetzelfde geldt voor uitgeverij De twee hoeden uit Zeeland, Ze stuurde me van JACE VAN DE VEN „BES SEN DIE MIJN LIEFDE WAS", drie onbenullige verhaaltjes. Mis schien wordt die jongen nog eens een groot schrijver, maar absoluut niet dankzij „Bessen die mijn liefde was"- Neem me maar kwalijk, maar ik ga rustig verder met deze opbou wende kritiek: uitgeverij „De Koe pel" uit Roosendaal gaf een bloem lezing gedichies uit, samengesteld door de beroemde Ton Luiting, geti teld „IN MANTELS VAN TAND VLEES". Vijf dichters en een heuse dichteres staan voor de inhoud van deze bundel garant. Er staan een paar aardige regels in. In deze literaire grabbelton tref fen we ook een paar „grotere" na men aan. Nijgh en Van Ditniar pu bliceerde een verhaaltje van MAR- NIX GIJSEN, „MI CHIAMAMO MI MI", groot 33 bladzijden min 5 blad zijden, waarop kitschtekeningetjes van Frans Diille. De omtrek van elke bladzijde is ongeveer 15 bij 10 cen timeter: het formaat van een zaka genda. De tekst van het verhaaltje is op oorlogspapier gedrukt. Het vodje kost 7,50. De inhoud is ook zo verschrikkelijk. Kortom: inhoud en vonm van „Mi chiamamo Mimi" - de prijs inbegrepen - wil super- kitsch zijn, maar het is doodgewoon een kitschverhaaltje geworden. Su- perkitseh kan nog lollig zijn; dit niet. Superzwijmelmeester Marnix Gijsen (dit moet maar eens gezegd) mag gerust een aristocratische, arro gante lachbui krijgen, mocht hij de ze woorden ooit eens lezen. Hij mag ook denkerï dat ik de inmense diepte achter de tekst niet heb be grepen. FEIT is echter dat ik de diepgang van Marnix Gijsen hart grondig beu ben. Het is een zoge naamde diepgang. Of de gestorven vriendin Miirnii, de Muze, een man of een vrouw, de auteur of zijn vriend je is, interesseert me geen bliksem, Laat Marnix Gijsen eindelijk eens - op de valreep van zijn leven - zeggen wie hij is, zonder gezeur, zonder quasi-diepzinnig gezwijmel. Hij lijkt dit te hebben gedaan in dit verhaal. Hij lijkt. Juist dit is zo ergerniswekkend. Ben ik nu op een irrationele manier boos, doodgewoon boos, of drijft met deze boosheid iets fundaanentelers naar boven? Bijvoorbeeld dit: het wezenlijke van een mens (Gijsen, U, Huyskens) is de som van een aantal rolletjes? Wie naar meer zoekt, stuit op leeg te? Een ander kitsohverhaal is de ro- man „HET VERLOF" VAN J- BERNLEF (Querido 1971, ƒ13,90). Bernlef houdt van mystificaties. Bij hem ligt bet er vaak zo duimendik bovenop dat je wéét dat het flauwe kul is, wat je van Marnix Gijsen zeker niet kunt zeggen. Tot zover deze algemene opmerking. Terug naar „Het Verlof". Deze roman is een subliem derderangsverhaal, dat als vervolgverhaal in Libelle thuishoort. „Het verlof" is een schitterend op stel, waar toch een luchtje aan zit. Of - alle goeie dingen in drieën zullen we maar zeggen - „Het verlof' is boeiende namaak, hogere nep dan bijvoorbeeld „Bessen die mijn liefde was". Subliem, schitterend, boeiend. Maar je wordt bedonderd waar je bij zit. Maar ik ben er nog niet: tussen de houtkrullen zit nog een ander pakje van 390 bladzijden„Avonden op Drienerwolde" van W. L. M. E. van Leeuwen (Meulenhoff 8,50). Hoe wel dit boek het jaartal 1066 draagt, is het toch kortgeleden in de handel gebracht. Toeval? De criticus Van Leeuwen werd bekend door zijn boek over Marsman, Ter Braak en Du Perron: „Drie vrienden". In zijn dagboek noteerde Van Leeuwen (in 1950): „.-.te gaan schrijven „Avon den op Drienerwolde" waarin alle herinneringen, ontmoetingen en .cor respondentie worden verwerkt in een persoonlijke vrije vorm". Die „per soonlijke vrije vorm" is één groot cliché. Van Van Leeuwens herinne ringen en ontmoetingen val je hoofdzakelijk in slaap. Nieuwe ge zichtspunten over schrijvers: ner gens te bekennen. Dit boek is uit ijdeibeid geboren: zie hoe belangrijk ik was, zie hoe belangrijke schrijvers het met mijn kritieken eens waren, zie welk een wereld ik om mij heen verzamelde.God, wat een opgebla zen leeghoofd. Wat een verschrikke lijk lieverdje is deze W. L. M. E. van Leeuwen. Bidt voor zijn ziele- rust. Geen wonder dat Meulenhoff dit onecht kind zo lang verborgen heeft gehouden. W1M HUYSKENS eindredactie henk egberi (Van onze kunstredactie) Wat er ook van gezegd mag worden, duidelijk is, dat het „Memo randum Voorbereiding Wetgeving Maatschappelijk en Cultureel Welzijn" (ik geloof „het gele boekje van Marga", je raakt zo lang zamerhand in de war door al die gekleurde boekjes) een intense discussie op gang gezet heeft. De behoefte aan meer welzijn in deze tijd van welvaart blijkt duidelijk; verheugend en tegelijk een teken aan de wand. Bij de talrijke kritische nota's op het Memorandum heeft zich nu gevoegid een „Nieuw Memorandum". Dit alternatief is afkomstig van de projectgroep „Welzijnsbeleid" van de academie „De Horst" in Driebergen. Er staan een aantal behartens- waardige opmerkingen in, die zeker een bijdrage tot de discussie beteke nen, zodat wij ieder, die zich op een of andere wijze bij het welzijnsbe leid voelt betrokken, aanraden dit boekje bij genoemd adres aan te vragen. Waarschijnlijk komt er dan over een jaar of tien wel een aange past departement, met een duidelij ke wetgeving, dat het huidige, nogal willekeurig zwevende, departement van erm kan vervangen. Ter voorkoming van misverstan- oen wordt gesteld, dat dit memoran dum is bedoeld als een theoretische benadering van de welzijnsproble- matiek en een praktische vertaling daarvan. Een visie op het gebied van de toekomst; geen pasklare op lossing voor alle huidige moeilijkhe- uwi. „Het zal deze waarschijnlijk nog groter maken". In principe ac cepteren de 9 samenstellers zelfs «een opmerkingen over praktische oozwaren of onmogelijkheden in de huidige situatie; zij willen juist die situaties wijzigen. De enige juiste structuur daarbij zien zij in het voortdurend zoeken daarnaar, waar bij persoonlijke belangen onderge schikt worden gemaakt aan algeme ne. „Daarbij moet het duidelijk zijn, dat het uiteindelijk met om de maatschappelijke en culturele secto ren alleen gaat", zo stellen zij. „De ze vormen slechts een operationele basis van waaruit veranderingen in de gehele maatschappij, met name in de economische sector en het onderwijs gestart kunnen worden. Wij achten veel van deze verande ringen bijzonder urgent. Het wel zijnsbeleid heeft haast. Want wel vaart zonder welzijn wordt UIT VAART". betrokkenen zelf te geschieden. Over welzijn praten en denken, zo staat te lezen, impliceert dat wij ons onwel voelen. De bestaande geor dende samenleving voldoet daarom niet omdat zij wordt ervaren als verstard en dus onmenselijk. Wel zijn is een fictie, indien daarmee iets anders wordt bedoeld dan deel genoot zijn bij de bepaling en ver deling van de welvaart door middel van een proces van participerende democratie. Dit betekent dat een mentaliteit geschapen moet worden waarin ruimte ontstaat voor weder zijdse betrokkenheid, waarbij men elkaar zoveel mogelijk vrijheid laat en zich voor de ander inzet. Wel zijnsbeleid is dan ook geen zaak van één ministerie (CRM), maar moet doel zijn van een regeringsbe leid. In werkelijkheid is dit niet het geval, want op dit moment bepalen de financiën (harde sector) wat er wel en wat er niet kan. Men is uit op winst en privé-bezit. De collec tieve voorzieningen komen op de 2e plaats; de industriële economische sector beheerst alles. De indeling van het werkstuk is dezelfde als die van „het" „Memo randum, met dien verstande, dat dit stuk geen gedetailleerde uitwerking van welke structuur dan ook is neergelegd De uitwerking in de vorm van structuren dient door de Een integraal welzijnsbeleid vraagt een ander staatsbestel; een andere departementale indeling, waarbij de culturele en maatschap pelijke sector een even belangrijke plaats zal hebben in het totale rege ringsbeleid. Op dit moment zo wordt gesteld kan het waar- 061IOCI tC sohijnlijk moeilijk anders dan te beginnen met een wetgeving (die ontbreekt) voor culturele en maat schappelijke sector als deelgebied. Misschien wordt dat dan een invals poort om te komen tot een werke lijk welzijnsbeleid voor de hele sa menleving. Uitgangspunt dient daarbij te zijn, dat welzijnsbeleid op de eerste plaats bepaald dient te worden doen de inwoners van de straat, buurt, wijk, gemeente of regio. Niet de decentralisatie, maar de democrati sering is daarbij de norm. Een dui delijke uitspraak er bij is de volgen de: „Inspraak van de bevolking zon der medebeslissingsrecht is een far ce; dit is zelfs gevaarlijk omdat door het functioneren van deze in spraak, die geen inspraak is, de overheid grotere manipulatie-moge lijkheden verkrijgt door zich op het gebrek aan betroldcenheid te beroe pen". regeling, met het karakter' van, teen raamwet. Het berust op het beginsel van de participerende democratie, waarbij de betrokkenheid van de bevolking wordt gestimuleerd door het principieel open karakter van de welzijnsplatforms en door openbaar heid van vergaderingen. De finan ciering geschiedt in principe uit de algemene middelen, Het rapport noemt een aantal voorwaarden, die daarbij aan de orde moeten komen en geeft daarbij een 3-tal adequate wijzen van financiering aan. „De landelijke structuur zal van onderop moeten ontstaan en reële bevoegdheden moeten hebben, wat dus meer is dan slechts advies mo gen geven". Een ontmanteling van de centrale bureaucratie (departe ment) zal het gevolg zijn. „De rijks overheid als geheel heeft een ruim tescheppende functie en zal stimule ren en controleren, dat het funda mentele recht van de burger op, zijn welzijnsbehartiging gestalte krijgt: een welzijnsbehartiging die op de behoefte van die burger aansluit". HENK EGBERS. (ADVERTENTIE) Consequentie: het particulier initi atief dient te worden ingeschakeld, echter niet uitsluitend via de gevea- tigde instellingen. Het Nieuwe Me morandum kiest voor een wettelijke .Vanaf 1 juli wordt de krant twee dubbeltjes per week duurder. Niet alleen uw STEM. Alle kranten in Nederland. Prijsverhogingen wekken ergernis. Van de andere kant echter staan prijsverhogingen bijna nooit los van loonsverhogingen en de abonne- mentsprijsverhoging van de kran ten heeft juist zeer veel met lonen te maken. De kranten maken een moeilijke tijd door. Daarover leest u de laatste weken geregeld. De krant is zelf in het nieuws gekomen. Dat komt niet omdat de mensen de krant niet meer willen: integendeel. Het abon nementenbestand van De Stem stijgt gestaag. Ook de totale oplage van de Nederlandse dagbladen meer dan vier miljoen loopt nog jaarlijks op en steede meer mensen gaan twee kranten lezen. Dat klinkt goed. Waarom dan toch zorgen Er zijn twee zaken die de kranten parten spelen. Algemeen bekend is dat door invoering van de reclame op radio en televisie de kranten gerin gere advertentieomzetten halen. Uit keringen uit de STER-pot, waarover u vaak leest, zijn niet meer dan doekjes voor het bloeden en verhul len niet dat in feite de overheid (radio en tv staan tenslotte onder haar controle) concurreert vanuit een voordeelspositie met vrije on dernemingen die zich vanouds heb ben gespecialiseerd in het massaal verspreiden van reclameboodschap pen. In tegenstelling tot de situatie in andere landen, is de Nederlandse dagbladpers uitgesloten van zakelij ke deelname in radio- en televisie reclame. Een tweede zaak noemt men een structureel probleem. Dat heeft te maken met hoe kranten (moeten) werkenhoe hun inkomsten, en on kosten zijn verdeeld. Wat de inkomsten betreft: drie kwart van de inkomsten van een krant komt uit advertenties en maar een kwart uit abonnementsgelden. Dit leidt er toe dat al3 het econo misch wat moeilijker gaat met het land, de advertenties teruglopen en de kranten in moeilijkheden komen. Vooral ook omdat de kostenverho gingen gewoon dóórgaan, Wat betreft die kosten: ongeveer de helft van de totale kosten die een krant heeft, zijn LOONKOSTEN. Een kwart komt op rekening van het papier. Dat betekent dus dat kran ten uiterst gevoelig zijn voor de loonkostenontwikkeling (die nóg al tijd zeer snel is) en voor de con junctuur (die thans „aarzelt", het geen minder advertentieinkomsten betekent, notebene terwijl juist de advertenties de belangrijkste bron van inkomsten voor de krant vor men). Een gevolg van deze situatie is onder meer dat het bedrijfsleven (de adverteerder), zonder dat overigens te willen, in beginsel, kan beslissen over het al of niet voortbestaan van een goede, veelgelezen, krant. En u lezer, voor wie de krant tenslotte wordt gemaakt, compleet mét adver tenties, heeft daarin niets te zeg gen. Is de Nederlandse krant duur of is hij te goedkoopIn de ons omrin gende landen zijn de kranten aan zienlijk duurder. Waarbij nog komt dat men er ook nog voor naar een kiosk, sigarenwinkel of supermarkt moet lopen. In Nederland wordt él ke koper desgewenst thuis bediend. Hij is aan abonnee. Is de Nederlandse krant dus te goedkoop? Abonnementen vormen maar éénderde van de inkomsten van een krant en ongeveer de helft van het abonnementsgeld dat de abonnee betaalt, gaat op aan kran tenpapier. De abonnementsprijsverhoging van juli a.s. is overigens niet eens be doeld om wijziging te brengen in de op den duur (ook voor gezonde kran ten waartoe DE STEM zich gelukkig nog mag rekenen) funeste inkom stenverhouding. Die dubbeltjes zijn gewoon nodig om de algemene kos tenstijgingen een beetje op te van gen. U HEBT het deme week in DE STEM kunnen lezen: een groot aan tal kinderbeschermingskinderen gaan hun vakantie doorbrengen bij gewo ne gezinnen in West-Brabant. Dit is het resultaat van een artikel in DE STEM in maart van dit jaar. Een pracht resultaat, schrijft ons de centrale voor pleeggezinnen in Noord-Brabant en Limburg. De cen trale vindt dat wij een pluim op de hoed hebben verdiend. Wel, wij ge ven die pluim graag door aan onze lezers. Zij hebben tenslotte een daad gesteld door wat geluk te geven aan kinderen, die zoveel menselijke warmte tekort komen. Wij hebben niet meer gedaan dan onze plicht: een brug te slaan tussen mensen. Dit keer weer met een fijn resul taat. Bedankt, gastvrije lezer. DE REDACTIE Met het heengaan van Reinhold Niebuhr verdwijnt een van de meest opmerkelijke figuren uit het kerkelijk leven van Amerika. Men kan hem een theoloog noe men, maar dan niet in de zin van een geleerde, die systematische verhandelingen schrijft. Veeleer is hij een strijdbaar publicist ge weest, die naar aanleiding van concrete toestanden en ontwikke lingen naar de sociale en politie ke consequenties van het evange lie zocht. Hij werd geboren op 21 juni 1892 in Wright City in Missouri als zoon van een Duitse emigrant diie zich tot predikant van de Lutherse gemeente had opge werkt. Het gezin Niebuhr was vrijzinnig protestant. De theologi sche studie aan de Yale-univerei- teit bevredigd» hem niet wegens het theoretische karakter van het onderwijs- Onmiddellijk na het behalen van zijn graad werd hij op 23- jarige leeftijd predikant in een arbeiderswijk in Detroit. De in volle ontwikkeling zijnde autoin dustrie confronteerde hem met het feitelijke maatschappelijk be stel. En hij ontdekte de sociale onrechtvaardigheid waaronder de arbeiders te lijden hadden. Dat deed zijn hele theologische overtuiging wankelen. Het begon hem te bevreemden, dat de vrij zinnige theologie kritiekloos de bijtende beginselen van dé mo derne cultuur had overgenomen. Daarom was zij niet in staat de bestaande misverstanden te zien en te bestreden. De klassieke theologie vooral Augustinus bood hem meer stimulans voor zijn sociaal en politiek engage ment. En daar zou hij met een zekere soepelheid aansluiting zoeken. Door de vele opzienbarende initi atieven in zijn gemeente ver wierf hij bekendheid. In 1928 werd hij tot hoogleraar benoemd in de sociale ethiek aan het theo logisch college te New York. Hij bleef dit tot 1960. Zoals bij zelf eens zei, had hij tien jaar nodig om tot een samen hangende visie te komen over de verhouding tussen het evangelie en de maatschappelijke werke lijkheid. Christelijk realisme noemde hij zijn opvatting: realis me op grond van de erkenning van alle factoren, die een maat schappelijk spel bepalen, christe lijk op grond van het inzicht, dat het evangelie moet bijdragen tot een menswaardige samenle ving. De sociale ethiek werd verbon den met het thema zonde en verlossing. Dit christelijk realis me inspireerde tot een christelijk pragmatisme. Telken weer verhief Niebuhr zijn stem in allerlei vraagstuk ken: het isolationisme, de rassen kwestie, buitenlandse politiek, enz. Zijn spreekbuis was zijn tijdschrift „Christianity and Cri sis", waarvan hij vanaf 1941 tot 1966 hoofdredacteur was. Rein hold Niebuhr mag gelden als een voorloper van de huidige politie ke theologie. DOM VAN DE HEUVEL PARUS (ANP) De Franse schrijver en filosoof Jean-Paul Sar tre heeft de redactionele leiding van nog een links blad op zich geno men. Naast het hoofdredacteurschap van „Tout" en La cause dn penple J'Accuse peuple" gaal hij nu ook het blad „Revolution" leiden, dat dit jara werd opgericht door dissidenten van de communistische liga Sartre verklaarde dat zijn besluit niet bete kent dat hij het met alle denkbeel den van „Revolution" eens zou zijn, noch dat genoemde dissidenten al zijn opvattingen zouden delen. GENEVE (RTR) De internatio nale argeidsorganisatie (ILO) heeft voor het eerst in haar geschiedenis een werkgeversafgevaardigde geko zen tot voorzitter van haar algemene vergadering. Het is de Fransman Pierre Wal ine, die werd aangewezen op de eerste dag van een conferentie in Genève die drie weken zal du ren. Tot dusver is de algemene verga dering van de ILO steeds geleid door een regeringsafgevaardigde, met uitzondering van de bijeen komst in 1969 toen die organisatie 50 jaar bestond. Toen werd de Zwitser se vakbondsafgevaardigde Jaap Moeri als voorzitter aangewezen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1971 | | pagina 9