19,"
Zweepslag
voor de
lauwheid
van het
christelijk
geweten
ONZE VADER
Zaterdagbijlage van 22 mei 1971
Eeris per maand vullen zo'n
duizend mensen de Keulse
Antoniterkirche om er deel te
nemen aan een opmerkelijke
kerkdienst: het Politiek Avond
gebed. Er zijn mensen die het
hoofdschuddend de „Ho Tsji
Minh-mis" noemen, maar een
boeiende belevenis is het in
ieder geval stellig.
POllTISCHESjf NACHTGEBETIi.AMf RHEIN
Etiket
Onze vader fy
Nationalisme
Discussies
iven - Marktstraat
ht ruitjesshirt. Merk Trend.
atoen.'Korte
;roen, bleu en
it denim jeans. Goed strak
trompen. Kleuren: bruin,
ige.
■k Protestborden in de kerk, dat kan allemaal tijdens
het „Politisches Nachtgebet" in de Keulse Antoniter-
"ïircne. De teksten nemen ingeheide, valse axioma's op
ie korrel, zoals de voorstelling van zaken dat Duitsland
een land van dichters en denkers zou zijn. Het woord
„Denker" is hier vervangen door „Henker", oftewel
beul. Ook wordt de spot gedreven met de benaming
„Deutsche Wertarbeit", die zelfs als ze door gast
arbeiders wordt bedreven van betere kwaliteit zou
zijn dan die van enig ander land.
4 ÉMf jê* U ir -r* -•*& r
K I n 01 4.5.71, 20.30 Uhr MiJs.SM? 19.00 Uhr AntonltarkltcTei
A r n h i m Mi. 5.5.71, 20.00 Uhr Wolburgisicerfe
e "housen Ft 7.5.71, 20.00 Uhr Gemeindehoui Bergheim
■k Gastarbeiders zijn goed voor het opknappen van
werkjes (straatvegen b.v.), waarvoor de eigen mensen
passen. Een gelijke behandeling krijgen ze lang niet
altijd foto boven. Hiernaast; Het Nationalisme was
thema van de laatste gebedsdienst. Daartoe werd in
de kerk het hiernaast afgebeelde „symbolische ge
denkteken" opgericht.
Ons kapitaal
dat in het Westen zijt,
Belastingvrij worde Uw investering,
Uw winst kome,
Uw koersen stijgen gelijk in Wallstreel
alzo ook in Europa.
Geef ons heden onze dagelijkse omzeï
En verleng onze kredieten,
Zoals ook wij uitstel geven aan onze
schuldeisers,
En leidt ons niet in het bankroet
Maar verlos ons van de vakbonden.
Want van U is de halve wereld en
de macht en de rijkdom sedert
tweehonderd jaar. Mammon!
'door PIET TUMMERS
KEULEN Weggedoken
tussen de hoge winkel
paleizen aan wat al te
bescheiden de Schildergasse
heet, ligt in het hart van
Keulen de Antoniterkirche.
Onder haar fundamenten
door raast zestien uren per
etmaal het grote stadsverkeer
door de vierbaans verkeers-
tunnel. Links, rechts en
tegenover haar biedt de
consumptiemaatschappij haar
overdaad te koop aan. Tussen
de cosmopolitische pantoffel-
paradeerders schuifelt een
oorlogsinvalide met zijn
orgeltje, dat aldoor hetzelfde
deuntje piept. Hippe jongens
en meisjes spreiden in 'n
dozijn portieken een fluwelen
lap op de grond en stallen de
smaakvolle sieraden uit, die
ze met een tangetje uit een
rol zilverdraad buigen.
Tegen dit decor anno 1911
staat de Antoniterkirche.
Konden haar stenen sp-eken,
dan zouden ze zich na zes
eeuwen wel nergens meer
over verbazen. Ook niet over
hetgeen zich de laatste 2,5
jaar eens per maand in haar
sombere binnenste afspee't,
als zo'n duizend mensen de
kerk vullen voor het deelnemen
aan wat hoofdschuddend wel
eens de „Ho Tsji Minh-rnis"
wordt genoemd: het Politisches
Nachtgebed oftewel het
Politiek Avondgebed.
Het is een kerkdienst, geleid
door een groep geëngageerde
christenen met verschillend
etiket, die eigen gebedsteksten
prefereren boven het opdreunen
van teksten, waarvan de
wezenlijke inhoud velen
ontgaat. Hun „litanie van alle
heiligen" is geen opsomming
van namen van kerkvaders,
die nooit een aktuele aanvulling
krijgt. Op de gedragen
liturgische melodieën der
oorspronkelijke „litanie van
alle heiligen" worden teksten
gezongen als deze:
VOORZANGER: Denk aan
St.-Paulus.
ALLENGod is met de
nederigen.
VDenk aan St.-Franciscus.
ALLENGod is met de armen.
VDenk aan Las Casus.
ALLENGod is met de
Indianen.
V: Rosa Luxemburg.
ALLENGod is met de
rechtelozen.
VFriedricli Engels.
ALLENGod is met de
werkenden.
VDenk aan Martin Luther
King.
ALLENGod is met de
zwarten. ï|g,
VDenk aan Che Guevara.
ALLENGod is met de
ellendigen.
V: Denk aan Tucholskl.
ALLENGod Is met de
blijmoedigen.
Het Politisches Nachtgehet
heeft mede door enkele
televisie-uitzendingen een
enorme publiciteit gekregen.
In Rheinhausen en Arnhem
wordt het Keulse voorbeeld
thans gevolgd. Wat Arnhem
betreft, daar is het de
studentenpastor Wim Overdiep,
die met een groep aan Sjaloom
verwante medestanders
eveneens het Politiek
Avondgebed bidt, op precies
hetzelfde tijdstip waarop dit
in de beide Duitse steden
gebeurt. Zij gebruiken
nagenoeg dezelfde teksten,
zij het met een kleine
aanpassing aan de plaatselijke
omstandigheden.
In Duitsland bestaat grote
vraag naar de teksten van
het Politischer Nachtgebet.
Ze worden door 1500 priesters
en predikanten gebruikt als
basis voor de zondagspreek,
maar bij behoudende
christenen vallen ze niet altijd
even goed. Zoals dit bijtende
„Onze Vader", dat nogal wat
beroering wekte
„Ons kapitaal
dat in het Westen zijt.
Belastingvrij worde Uw
investering,
Uw winst kome,
Uw koersen stijgen, gelijk in
Wallstreet alzo ook in Europa.
Geef ons heden onze dagelijkse
omzet
En verleng onze kredieten,
Zoals ook wij uitstel geven aan
onze schuldeisers,
En leid ons niet in het bankroet
Maar verlos ons van de
vakbonden.
Want van U is de halve wereld
en de macht
en de rijkdom sedert twee
honderd jaar. Mammon!"
Thema van het laatstgehouden
Politieke Avondgebed was
„Het nationalisme". Daarin
werd het Duitse nationalisme,
-en alleen maar 't Duitse- dat
tot twee wereldoorlogen met
respectievelijk 2,4 miljoen en
5,7 miljoen doden leidde, op
scherpe wijze gehekeld. Voor
het altaar in de absis van de
Antoniterkirche werd een
symbolisch gedenkteken
opgericht, versierd met
nationale vlaggen, ter
herdenking der gesneuvelden.
De obligate en soms hypocriete
toespraken die op gedenkdagen
soms aan de voet van zulke
gedenktekens door zwart
gerokte heren onder neigende
nationale vlaggen worden
uitgesproken, werden scherp
op de korrel genomen.
Voorgerekend werd, hoeveel
bekende industrieën tijdens ch
tweede wereldoorlog hebben
verdiend: Carl Zeiss 40,56
miljoen Mark, Krupp 800
miljoen Mark enz. Protest
werd aangetekend tegen elke
vorm van nationalisme, in de
kiem beginnend bij het
onschuldige „Deutschiand vor,
noch ein Tor" („Duitsland
naar voren, nog een goal") op
het voetbalveld en eindigend
bij de voorstelling, alsof het
eigen land altijd en in elk
opzicht superieur is aan andere
landen zoals de toenmalige
erfvijand Frankrijk of het
vermaledijde Engeland.
De felle, af en toe indrukwek
kende protesten, dragen ook
het merk van de eenzijdigheid
en daar komt men bij de
denkende mensen, die deze
bijzondere kerkdiensten plegen
te bezoeken, toch niet ver mee.
Dat bleek de laatste keer
duidelijk tijdens de discussies,
die na afloop anderhalf uur
lang in de Antoniterkirche
werden gehouden.
Er werd gevraagd om de
lcwestie-Vietnam niet van één
maar van alle kanten te
belichten. Er weerklonk ook
een tegenprotest tegen de
intolerantie van het linkse
establishment, dat
verkondigers van een andere
mening nauwelijks aan het
woord liet komen. Er
weerklonk twijfel aan het
effect van een eenzijdig uit de
NATO treden. Er werd geklaagd
over de Pruisische manier van
optreden van een bestuurslid
van de bond van
dienstweigeraars.
Als fenomeen is het Politiek
Avondgebed met al zijn
tekortkomingen niettemin een
boeiende belevenis, een
zweepslag voor de alles
accepterende lauwheid, een
prikkel voor het zich
christelijk noemende geweten.
Om het met de woorden van
een der organisatoren te zeggen
„We zijn al geslaagd ais we
überhaupt een discussie en een
gewetensonderzoek op gang
konden brengen".
