fe* $5
Spel van artiest
met metaal, weer.
licht en cellen
Over keuze tussen dwepen en flirten
[§)©Q[]Q[l£lCl](g[y)
TORREZ MAAKT ZICH STERK
Verpleging
zaak van
leerlingen"
Vaticaan vraagt
kier op kunst
schatten te passen
WONDERLIJKE PLASTIEK VAN GLADDINES
Situatie in
Bolivia
verward
kunst
cultuur
Schoon
is
je ware
ACTIEGROEP:
Paul
tegen
Paul
I
VRUBAS 21 MEI 1971
INFORMATIEF JAZZCON
CERT, vanmiddag om 14,30 uur in
het Bredase Turfschip. De voortzet
ting van vier dagen jazz-oude stijl.
U wist het al? Misschien nog niet
dat van het grote nachtconcert mor
gen, met Jabbo Smith en Benny
Waters een lp gemaakt zal wor
den.
HAMMERVELD FESTIVAL, het
cussesrjjke jazzfzstival te Roer
mond gaat ook dit jaar weer door, al
krijgt de vorm een nog speelser
karakter. Op 6. 7, 8, augustus kunt u
er terecht.
HET BRABANTS PROJECT,
voor de tentoonsteling „Sosbeek
buiten de perken" blijft binnen de
perken. Er was wel wat subsidie
losgekomen, maar niet voldoende.
Jammer. In ieder geval kunnen nu
de acht kunstenaars gehonoreerd
worden voor hun bijdragen van dit
geld. Bovendien worden acht pagi-
ma's van de catalogus voor hun idee-
en ingeruimd. De Brabantse bijdra
ge blijft dus een papieren.
INTERNATIONAAL CONGRES
voor evangelische kerkmuziek in
Den Haag van 1 tot en met 7 juni.
Sprekers uit acht Europese landen
en Amerika, maar vooral veel mu
ziek; o. a. premières van het oratori
um „Ezzolid" van Joh. Nep David
en en dialogische uitvoering op 2
orgels van de zogenaamde Orgelmis
van Bach door 2 Finse organisten.
HET NEDERLANDS BELEID
inzake internationale culturele be
trekkingen stelt nog weinig voor, al
dus een studierapport van de KVP.
„De zwakte van het tot nu toe
gevoerde beleid is", naar het oordeel
van de door dr. S. Couwenberg
voorgezeten commissie, te wijten
aan een groot aantal factoren, zoals
het betrekkelijk zwakke culturele
besef van het Nederlandse volk, dat
gepaard gaat met een sterke com
merciële inslag". De commissie be
pleit o. a. het -instellen van een
vaste 2e kamercommissie voor dit
beleidsonderdeel en het oprichten
van enige Nederlandse culturele in
stituten in het buitenland
OWEN WINGRAVE is een nieu
we tv-opera van Benjamin Britten,
die tegelijk voor de Britse en Ame
rikaanse tv in première ging. Zeer
lovende critieken. Britten gaat er nu
een theaterversie van vervaardi
gen.
De Bredase beeldend kunstenaar J.
Gladdines legt de laatste hand aan
een wonderlijke metaalplastiek. Tien
meter hoog is het gevaarte, dat
hij sedert februari gemonteerd heeft
in een grote hal van de Chassé-
kazeme; de enige geschikte ruimte,
die hij daarvoor na 2 maanden zoe
ken vond. Het grote roestvrij stalen
teken wacht echter nog op twee
elementen, die eraan toegevoegd
moeten worden: het buitenlicht en
het weer. Deze zullen namelijk gaan
spelen met deze cybernetische (be
weegbare) plastiek, omdat Gladdines
er een massa elektronica ingebouwd
heeft. „Er zit een halve „computer"
in". Een dezer dagen wordt het ge
vaarte vervoerd naar Rotterdam,
waar het - in opdracht van die
gemeente - geplaatst wordt in een
vijver bij de lts (2000 leerlingen) in
Groot IJsselmonde.
„Vooralhet onvoorspelbare inte
resseert me" verteld Gladines, die
tussen zijn werkzaamheden als do
cent aan de St.-Joostacademie door,
actief blijft zoeken naar nieuwe
beeldende mogelijkheden. „Van huis
uit ben ik conventioneel beeldhou
wer opgeleid door Esser maar
langzamerhand kom je er ach
ter, dat dit het niet meer is. Ik
interesseer me nogal voor de elek
tronica en zo ben ik thuis dingetjes
gaan maken, die hij voorbeeld door
storings- en ontstoringselementen
speelse patronen opleveren. Met de
ze plastiek kreeg ik natuurlijk een
geweldige kans om het grootser aan
te pakken. Ondanks de prijs van
38.000 blijft dit niet meer dan een
betaald experiment. Maar de moeite
waard".
De plastiek bestaat uit een tien
meter hoge buis, waarvan twee me
ter in een kelder onder het water
verdwijnt. Daar zit de motor, die de
hele constructie laat wentelen tot er
fixatie-punten optreden. Deze wor
den veroorzaakt door een drietal
puntige elementen, die aan de kop
zijn gemonteerd. Deze elementen
bewegen op weer en licht en roepen
zo een onvoorspelbaar, zich veran
derd, lijnenspel op.
Het middelste element werkt op
de luchtdruk, omdat er een soort ba
rometer zit ingebouwd. Deze „weer-
bepaler" kan een op- en neergaande
beweging maken, zodat „toeschou
wers" aan dit monument tevens
kunnen zien (als toegift) welk weer
er op komst is.
Het rechtse element bevat vier
fotocellen (LDR), lichtgevoelige
weerstanden, die op zoek gaan naar
punten met gelijke Rehtwaarde (in
de lucht, water, zon etc.). Het kan
horizontaal en verticaal bewegen.
Het linkse element bevat twee
cellen en kan volgens hetzelfde
principe alleen verticaal bewe
gend.
Gladdines heeft massa's werkte
keningen gemaakt, voor hij eraan be
gon. De hele structuur moet het niet
alleen technisch - maar ook esthetisch
doen. Wie de bedradingen, de kop
pelingen, het fijnmechanische frase-
werk etc. van nabij bekijkt begrijpt
hem wanneer hij zegt„Het is zó
iets geks, omdat fijn en grof mecha
nische werk bijeen te zien". Hij zet
de motor aan. Langzaam bewegen
de elementen zich op en^ neer en
ff
Een onvolledige indruk van de 10 meter hoge plastiek van Gladdines,
zoals het nog ten dele in de steigers staat opgesteld in de Seeligkazerne.
je krijgt het vermoeden, dat dit, acht
meter boven het water, wel eens
een wonderlijk schouwspel zal kun
nen opleveren. En dat hier een artiest
aan het werk is kun je bovendien
nog concluderen uit zijn opmerking:
„Ik heb er niets aan berekend; het is
allemaal geschat; er zit een groot
gok-element in". Een gok, die het
slagen meer dan waard lijkt. Maar
dat zullen we binnenkort in het
Rotterdamse water moeten zien.
9 BRABANTS CENTRUM voor
het Amateurtoneel houdt maandag
24 mei om 20 uur een algemene leden
vergadering in de Tilburgse schouw
burg. Van iedere vereniging worden
twee leden verwacht. Zal het een
open doekje worden voor het ama
teurtoneel?
JEUGD EN TONEEL organiseert
van 28 juni tot 1 augustus in het
Europahuis te Bemelen een 5-
weeks-theaterproject voor jongeren
van 16 tot 23 jaar. O. 1. v. Anton
van Geffen wordt gewerkt aan een
experimentele produktie, die zal
worden gespeeld. Deelname 70.
Inlichtingen 0 3465 - 25 43
Het is al weer een tijd geleden
dat PAUL DE WISPELAERE in de
ridderzaal van het Muiderslot de
prijs voor de Literaire Kritiek ont
ving. Menig criticus herinnerde zich
'toen dat hij het laatste boek van
deze criticus, „PAUL TEGEN-
PAUL", Nijgh en Van Ditmar 1970,
prijs 1.11, nog bespreken moest.
Zo gaat dat vaak met gebundelde
essays: ze blijven liggen. Een bij
zondere reden als een literaire prijs
gunt hen dan het licht van de publi
citeit.
Geen gewone nalatigheid, doch
eerder een soort schaamte, weer
houdt de criticus ervan het werk
van een vakbroeder (mag ik zo vrij
zijn?) te recenseren: maak je het
niet al te bont, indien je een boek,
dat zelf al een grootscheepse bespre
king is, nog eens dunnetjes over
doet? Zo kun je wel aan de gang
blijven: eindeloze kettingreactie....
Laat men het boek zelf maar lezen,
laat men zijn eigen intelligentie en
emoties maar botvieren op dit boek,
de bespreking over een bespreking
heeft men daar niet voor nodig.
Het is waar, maar één ding moet
ik rechtzetten: met „Paul tegenpaul"
is méér dan een handvol boekbe
sprekingen gebundeld. Het is een
boek over de Wispelaere zelf. Zijn
eigen leven staat er in, voor zover
zoiets op papier is te zetten. Boek
besprekingen maken er een onder
deel van uit. Ze zijn geassimileerd
in een leven, dat over dat leven
haast dwangmatig, als een ziekte,
schrijven wilmoet. Alles wat in
dat leven gebeurt (het lezen van
een boek, een liefdeshistorie, de
dood van de vader of van een
vriend, de liefde voor de moeder,
het huis, een hoogzwangere poes)
wordt bijeengeschreven en uit el
kaar gerafeld. Een gewone essay
bundel is „Paul tegenpaulj' dus ze
ker niet, eerder een dagboek. Niet
voor niets is de ondertitel van dit
boek: 1969-1970.
Wie ós Paul de Wispelaere? Een
tipje van de sluier opgetild in de
vorm van een paar citaten. "Ener
zijds, anderzijds: aan deze dialek-
tiek van denken, voelen en oordelen
ontkom ik niet omdat ik niet aan
mezelf ontkom. Wie mij daarin wil
aanvallen, mag en moet dat doen,
hij heeft zelfs de plicht mij op deze
plek te kwetsen omdat hij precies
daar mijn wezenheid kan raken. En
mijn wezenheid raken, is het betaam
ervan bevestigen." (69). "De criticus
is tegelijk op het boek gericht en op
zijn eigen schriftuur, hij verlangt
misschien meer naar zijn eigen
schriftuur dan naar de lektuur, hij
is een janus met dubbel voorhoofd,
hij voert het boek dat hij leest terug
naar de bron waaraan het ontsproten
is: het verlangen en de behoefte om
te schrijven." (95). 'voor de boeien
de, niet zelden geniepige, soms be
klemmende, alReht wel decadente
ervaring van ambivalente situaties
heb ik ook in het leven zelf een
voorkeur. De dialektische beweging
van binden en 'losmaken vormt er
meestal het patroon van. Het hyper-
bewuste samengaan van echte ver
liefdheid en het zich laten ontwik
kelen van anti-gevoelens. Op reis
gaan en tot het laaitste moment ar
gumenten zoeken om thuis te blij
ven. Veel van mijn moeder houden
en de karaktertrekken haten die ik
van haar in mezelf terugvind."
(124).
Naar aanleiding van de schrijver
Amiel: "de allesoverheersende, tege
lijk verlammende en bevrijdende
indruk dat het ik niet bestaat, dat
het vervluchtigt in de talloze ver
schijnselen waartoe men zich aange
trokken voelt, waarmee men dweept
of flirt en waartussen men niet kan
kiezen." (149). Is dit de reden
waarom de Wispelaere (omdat hij
niet voor een van beide kiezen kan)
dat opvallende mengsel van dag-
boekproza en kritiek schrijft? Waar
op berust dit niet kunnen kiezen?
Op onmacht? Deze gedachte houdt
mij al geruime tijd bezig: in hoever
re bepaalt onmacht nieuwe stromin
gen in de literatuur?
WIM HUYSKENS
„WAT aan ons onderwijs mankeert
wordt het duidelijkst aan de school
die tot voor kort door het leven ging
als kweekschool en nu als pedagogi
sche academie zich probeert waar te
maiken. Een nieuwe naam als een
vlag op een modderschuit. Wat zij
altijd gedaan heeft is het in stand
houden van het bestaande, zeker ook
van de bestaande tegenstellingen in
de maatschappij, van de ingebouwde
discriminatie tussen de klassen. On
behoorlijk en onbegrijpelijk is, dat
van het zicht op deze tegenstellin
gen geen beginpunt wordt gemaakt
voor het ontwikkelen van een on
derwijsstrategie, die erop gericht is
deze tegenstellingen fundamenteel
op te heffen", aldus de redactie van
PROCES-5 (Prof. van Vlotenweg la,
Bloemendaal) in een nummer dat ge
heel gewijd is aan Strategie-Pedago
gische adademie. Dat gebeurt met
o.a. bijdragen van Loek Zonneveld:
De verloedering en de afbraak van
de fundamentele onderwijsvernieu
wing; Ruud Jacobs: Methodisch wer
ken in onderwijs; Wim Sprenger:
Vernieuwingsstrategie etc.
„HET flucturerende beschavingsni
veau van wedstrijdspelen zal steeds
onverklaarbaar blijven als het niet
in verband wordt gebracht met het
algemene niveau van sociaal aan
vaardbare gewelddadigheid, van
organisatie van de beheersing van
gewelddadigheid en van de daarmee
samenhangede gewetensvorming in
de betrokken samenlevingen". Citaat
uit de interessante studie van Nor-
bert Elias over „Sport en geweld" in
DE GIDS-2 (Beulingstr. 2 Amster
dam). G. van Benthem v.d. Bergh
schrijft vervolgens over „De beteke
nis van de sociologie van Norbert
Elias. waarbij zich verwonderd af
vraagt waarom deze nog niet we
reldberoemd is. „Het stellen van de
juiste vragen, misschien is dat in de
huidige fase van de 9ociale weten
schappen wel het meest belangrijk".
Verder o.a. A. de Froe: Simon Vest-
dijks onthullende verhullingen; Ru-
dolf Geel over de beeldliteratuur
van Bruintje Beer („waarom ik be
grijp, dat vdn de technische aller
belabberdste heruitgave zoveel
exemplaren verkocht worden"; en F.
Frenkel over de Rechtswetenschap
als „vrolijke wetenschap".
„SCHOON is hier mooi en goed.
Schoon is overzichtelijk betrouw
baar braaf. Schoon is in den hoge en
hier. Vuil is lelijk en elders.Schoon
is je ware, vuil is de onderwereld
en slecht, vuil is nergens goed voor.
Vuil is daarentegen, schoon is ten
minste nog, vuil is wat moet je
ervan zeggen, vuil is ergens ondui
delijk, vuil is de grote hoop, schoon
is in elk geval toch, maar vuil is
toch werkelijk". Zinsnede uit een
fragement van het boek Chr. En-
zensberger „Grösserer Versuch über
den Sehmutz", dat binnenkort als
„Tractaat van enige omvang over de
vuiligheid" in het Nederlands ver
schijnt (Bruna). Dit fragment staat
afgedrukt in RAAM-73 (Brigit-
tenstr. 7, Utrecht) Corn. Verhoeven
in dit nummer: „Horatius, een mid
delmatig intellect uit de eerste eeuw
voor Chr., op zoek naar een even-
wichting leven en gevoelig voor elk
tegenwicht, is alleen te redden voor
latinisten, d.w.z. voor mensen die er
geen behoefte aan hebben van ie
dereen een tijdgenoot te maken"
(artikel: De Bekering van Horatius)
Tenslotte gewezen op Raymund
Bruning: Jaspers-Nietzsche: een
misverstand.
„Voor zover het zich laat
waarnemen is geen van de be
staande politieke partijen al tot
het inzicht gekomen dat het
culturele beleid, naast het socia
le en economische beleid, één
van de drie pijlers moet zijn
waarop het totale en gecoördi
neerde beleid in de toekomst
zal moeten steunen".
J. van Riemsdijk
(Raad v.d. Kunst)
(Van onze correspondent)
LA PAZ De Boliviaanse regering heeft vorige week een revolu
tionair volksverbond gevormd, teneinde meer politieke steun te ver
krijgen tegenover de uitdaging van links. Het nieuwe verbond brengt
het politieke commando van de werkende klasse, de volksvergade
ring, de nationale revolutionaire beweging, de socialistische partij en
het nationale bevrijdingsleger bij elkaar in de machtstrijd, die zich
in de bergachtige Zuidamerikaanse republiek onwikkelt.
JUAN JOSé TORREZ
Het is duidelijk, dat je revolutio
nair, nationalistisch of socialistisch
moet zijn en het liefst alles tege
lijk om in het moderne Bolivia
ergens te komen. Typerend voor de
hele verwarde situatie is, dat de
rechtse hoop zich tegenwoordig
richt op de nationale revolutionaire
beweging, die na de uitermate radi
cale revolutie van 1952 in Bolivia
aan de macht kwam.
Het revolutionaire volksverbond
schijnt door president Juan José Tor-
rez te zijn gesticht in het bolwerk
van de conservatieven, Santa Gruz
in Oost-Bolivia, als tegengewicht
voor de volksvergadering. De verga
dering, die bestaat uit afgevaardig
den van arbeiders en studenten en
enkele vertegenwoordigers van linkse
politieke partijen, zegt de enige
echte volksbeweging in Bolivia te
zijn en daarmee ook de aangewezene
om te regeren.
Ze werd gevormd door het poli
tieke commando van de werkende
klasse, dat de volksopstand van ok
tober van vorig jaar leidde. Deze op
stand bracht Torrez in het presi
dentiële paleis. Het politieke comman
do heeft de afgelopen zeven maanden
een opmerkelijke eenheid vertoond.
Constant heeft het zich verzet tegen
pogingen van Torrez om tot compro
missen te komen met de rechter
vleugel van het leger en heeft het
Torrez naar een links beleid gestuwd,
zoals de nationalisering eind april
van de enige Bolivia overgebleven
Amerikwaanse investering: de Matil-
de zinkmijn.
Torrez heeft getracht de macht van
het politieke commando te beper
ken maar als hij zich geplaatst zag
tegenover opposotie van uit het le
ger, heeft hij zich steeds tot de vak
bonden moeten wenden om zijn po
sitie te verdedigen.
De eerste keer dat hij wilde voor
komen, dat de volksbeweging het
Congresgebouw zou gebruiken, zei
hij, dat het gebouw herstel behoef
de. Om er zeker van te zijn, dat er
werkelijk gaten in het dak zaten,
stuurde hij werklieden, die de gaten
even maakten. Dit spelletje kwam
uit. Toen zei Torrez, dat de verga
dering er wel bijeen kon komen.
Aangezien ze niet volgens de grond
wet was gekozen, kon ze echter geen
echte macht uitoefenen.
De volksvergadering antwoordde,
dat Torrez evenmin enig grondwette
lijk recht op zijn positie bezat. Als
het politieke commando van de wer
kende klasse de bevoegdheid heeft
otn een president te installeren, dan
heeft het ook de bevoegdheid om het
congres te vervangen door een volks
vergadering.
Torrez heeft dit niet geaccepteerd
en probeert nu druk voor juni of
juli verkiezingen te organiseren, die
hem, naar «hij hoopt, een werkbare
politieke basis zullen bezorgen. De
volksvergadering zal echter voor de
verkiezingen, die waarschijnlijk op
22 juni zullen plaatsvinden, haar eer
ste bijeenkomst houden en er beslist
een aantal revolutionaire resoluties
aannemen. En daarmee zal dan druk
uitgeoefend worden op Torrez.
Met de verkiezingen in gedachten
heeft Torrez zijn revolutionair volks
verbond opgericht. Waarschijnlijk
hoopt hij zo het voorbeeld van zijn
voorganger te volgen en steun te ver
krijgen van de boeren, wier leiders
aanzienlijk minder revolutionair zijn
dan die van de mijnwerkers.
Niemand echter neemt deze po
gingen langer serieus, daar het leger
en de mijnwerkers de twee werke
lijke bronnen van politieke macht
zijn in Bolivia. De nationale revo
lutionaire beweging heeft tussen 1952
en 1964 geregeerd met de steun van
de mijnwerkers. Toen zij die steun
verloor, werd ze snel omvergewor-
penpen door het leger, dat vlug en
meedogenloos de mijnen bezette.
Met het politieke commando van
de werkende klasse en de volksver
gadering komen de mijnwerkers nu
weer aan de macht. Waht het leger
is al sinds de dood van Che Quevara
drieëneenhalf jaar geleden verdeeld
in kibbelende partijtjes.
Torrez regeert op het ogenblik in
Bolivia omdat hij er op voorbereid
was, gebruik te maken van het ver
deelde leger en contact te zoeken
met de mijnwerkers. Maar de laatste
tijd ziet het er naar uit, dat zij het
voor het zeggen hebben.
Volgens waarnemers is er maar
een manier, waarop de huidige ont
wikkeling kan worden omgedraaid.
Het leger zou een eenheid moeten
worden en met geweld de volksver
gadering moeten ontbinden. Het is
echter gemakkelijker om te praten
over de eenmaking van het leger dan
het te bewerkstelligen.
De gebeurtenissen in Bolivia in de
komende maanden zouden wel eens
tot ver over haar grenzen van be
lang kunnen zijn. Als Torrez niet
besluit, de autoriteit van de volks
vergadering te aanvaarden, zal hij
praktisch gedwongen zijn die met
geweld te onderdrukken.
COPYRIGHT
THE GUARDIAN/DE STEM.
VATICAAN (AP) Het Va
ticaan heeft de bisschoppen over
al ter wereld gewaarschuwd de
kunstschatten te beschermen en
op passen voor priesters „die mo
dernisering en veranderingen in
de liturgie gebruiken als een
voorwendsel om kostbare mees
terwerken te verkopen".
In de brief staat dat het Va
ticaan klachten heeft ontvangen
van gelovigen jegens „niet-ge-
rechtvaardigd opruimen, diefstal
len, wederrechtelijke toeëigening
en vernietiging van het histo
risch kunsterfdeel van de kerk".
De bisschoppen moeten, zo
luidt de brief, de inventaris gaan
opmaken van het bezit van de
kerk op het gebied van kunst
werken, en dit moet zeer gede
tailleerd gebeuren. De waarde
moet erbij worden vermeld, en
een afschrift van 't geheel moet
naar het Vaticaan worden ge
stuurd.
Als er als gevolg van de nieu
we liturgie meesterwerken niet
meer nodig mochten zijn, dan
moeten deze elders in de kerk
een onderkomen vinden, en als
deze „absoluut onnodig" mochten
worden voor gebruik in de kerk,
,,dan moeten zij in een bisschop
pelijk museum worden geplaatst,
en nooit worden gebruikt voor
profane doeleinden".
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. De Amsterdamse
hoogleraar dr. H. J. Leenen, die so
ciale geneeskunde doceert aan de ge
meentelijke universiteit, heeft een
ziekenhuis eens een samenstel van
ruimten genoemd, door een centraal
verwarmingssysteem met elkaar ver
bonden. Hij gebruikte het beeld in
zijn kruistocht voor een vernieuwing
van de structuren binnen de zieken
huizen. Naar zijn mening moet de in
terne ziekenhuisorganisatie worden
gezien als een gekoppeld systeem van
verantwoordelijkheden. Niet slechts'
van bestuurders en directie, maar'
van alle groepen van medewerkers,,
welke hun arbeidsveld binnen een
ziekenhuis vinden.
De verpleegsters, die elkaar gevon
den hebben in de actiegroep „Verple-,
gingskollektief' zullen zijn opvattin
gen stellig in een lijstje plaatsen. De
Amsterdamse hoogleraar verwoordt
in congrestaai wat er aan vinnige
kritiek onder de verpleegkundigen
leeft. De verpleegsters kwamen on-"
langs in de openbaarheid met een
manifest, waarin zij hun beroeps
broeders en -zusters in soms nogal
gespierde taal uitnodigen binnen de
eigen werkgemeenschap pal te staan,
voor meer democratische structuren
in de ziekenhuizen. Aan de voorbe
reiding van het manifest is lang ge
werkt. Het is louter toevalligheid, dat
het tenslotte in druk kwam nagenoeg
gelijk met het ogenblik, waarop prof.
Leenen zijn gedachten voor een con-'j
gres van artsen en juristen in Nij
megen ontvouwde. De initiatiefneem
sters omhelzen deze toevalligheid uan_
ganser harte. Ze hadden zich geen
onverwachter pleitbezorger kunnen,
wensen, voor wat zij willen. n
Het manifest laat zich wat moeilijk
lezen, mede omdat er bij de techniekj
het een en ander is fout gegaan. Bo
vendien heeft men in het eerste ge
drukte stuk van „Verplegingskollek-
tief' teveel onderwerpen in een keer
in kritische beschouwing willen ne
men. Praten met twee van de initio-„
tiefneemsters, de Amsterdamse ver-y
pleegsters Hetty Pronk en Mariëtte
Bes levert een veel duidelijker beeld
op van wat er in het wereldje van de i
verpleegkundigen bloeit. „Ik zal mijn
vak nooit afvallen," bespiegelt Hetty
Pronk. „Ik ben al meer dan tien jaar
gediplomeerd en ik blijf het werk«
met veel liefde doen. Alleen de werk-1
omstandigheden inspireerden me totjj
meedoen aan de actie. Het verpleeg-
sïersberoep kan alleen maar populo-
riteit winnen wanneer er binnen de
ziekenhuizen aan de werksfeer ste- ji
vig wordt gedokterd."
Met haar collega Mariëtte Bos is i
ze bezorgd ovër het grote verloop,
dat er in de verpleging is. Vroeger is
de enorme mutatie onder het verple-
gend personeel wel eens verklaard uit
een hang naar een zeker avontuur. 2
Het heette, dat meisjes zich in de om-
geving waar ze geboren waren en de
school doorlopen hadden, de ver- s
pleegstersopleiding volgden en daar- 's
na elders in het land in een zieken-
huis als gediplomeerde aan de slag j
gingen. Hetty Pronk gelooft er niet J
in. Ze meent eerder dat de verouder-
de structuren, welke binnen zieken-
huizen heersen, schuldig zijn aan het j
enorme verloop. Als positief gevolg u
van wat „Verplegingskollektief" met
de actie voor democratische verhou- 1
dingen verwacht zij, dat vrouwen met jj
een opleiding als verpleegkundigen
zich langer en trouwer voor de ver-
pleging beschikbaar zullen stellen.
„Op de keeper beschouwd worden J
de patiënten in de ziekenhuizen op
het moment in hoofdzaak verpleegd 4
door ondeskundigen, namelijk door t
leerlingen. Een gediplomeerde komt j
„de ladder" op. Ze wordt eerste ver- a
pleegster, subhoofd, hoofd en is daar-
mee voor de werkelijke verpleging t
verloren. Ze wordt volledig in beslag j
genomen door de organisatie." Hetty
Pronk ontkent het belang van de or- 1
ganisatie niet, maar ze vindt tegelij- 5
kertijd dat de deskundigheid daar het jj
eerst moet worden ingezet, waar ze j|
nodig is: de verzorging van de pa-
tiënt. Ze vindt ook dat de afstand
tussen de behandelende medici en
verpleegkundigen te groot is. Het f
contact beperkt zich veelal tussen de j
medicus en het hoofd van de afdeling. J
De verpleegster die de hele dag de
patiënt observeert, komt er niet aan
te pas. In vele gevallen weet ze zelfs
niet waarom de patiënt in het zieken-
huist moest worden opgenomen. Ze v
let er slechts op dat hij netjes in zijn 'f
bed ligt, dat hij op tijd zijn medicij- jj
nen krijgt (zonder te weten welke) 3
en dat ze zijn belletjes beantwoordt, jj
Heeft de patiënt behoefte aan enige j(
aanspraak, bij de zuster kan hij nau- 5
welijks terecht. Ze heeft geen tijd.
Bovendien beheerst ze de gespreks- j;
techniek niet. „Onze opleiding blijft f:
beperkt tot het bijbrengen van tech- j
nisch-verpleegkundige handelingen. 5
Op het gebied van de intermenselijke
relaties wordt ons niets geleerd. Over t
personeelsbeleid bijvoorbeeld horen
we helemaal niets. Toch wordt van
een verpleegkundige verwacht dat ze J
leiding kan geven, nadat ze ha ar i
„kruis heeft gehaald".
„Verplegingskollektief' wil, zo ti
staat er in het manifest, naar een jj
nieuwe verpleging streven. Een ver- t
pleging waar in de eerste plaats de
intermenselijke relatie het belang- i
rijkste is. En als waarschuwing laat f
men erop volgen: gebeurt dit niet dan 8
loopt men het gevaar dat de huidige J
tendens naar efficiënter, technischer j.
werken in de ziekenhuizen zich in l
versneld tempo gaat afspelen met als C
gevolg dat de verpleegkundige van de t
mens vervreemdt. De zusters Pronk
en Bos vinden dat er in „jas" aan de e
Keizersgracht in Amsterdam over de-
ze facetten als aanloop voldoende is
gediscussieerd en dat men daarom nu jj
in een stadium van actie is gekomen, t
En daarom gingen er 6000 krantjes
het land in, bestemd overigens voor
23.000 vrouwen en mannen die werk-
zaam zijn in de verpleging in N«d«r-
land.