Middelburg bindt
MUZIEK OP STRAAT
Holland Festival
de bel aan...
TOON (Korteweg) UIT ZEVENBERGEN
ACTIEVE INZET NODIG OM MAATSCHAPPIJ TE VERANDEREN
Paus Paulus in apostolisch schrijven aan kardinaal Roy:
Muzikale slag in juni
peilingen
(&®Q00GdS)(9[!9
Rode Kruis bezint
zich op hulp bij
guerrilla-oorlog
kunst
cultuur
25 jaar
stofzuiger
akkoord
Voor
iedereen muziek
wat
Van u
hoeft
f boek j
't niet?
Vakbeweging
Gastarbeiders
Inspraak
Nieuwe problemen
„KOSYGIN GEBRUIKTE
„HOT LINE" VOOR
HET EERST IN 1967"
VRIJDAG 14 MEI 1971
0 POETRY INTERNATIONAL
wordt van 1 tot en met 5 juni in de
Rotterdamse Doelen voor de tweede
keer georganiseerd. Dertig dichters
uit twintig landen hebben laten we
ten dait ze zullen deelnemen aan dit
internationaal poëziefestival. Enkele
namen: uit Oostenrijk: Ernst Jandl
en Pr. Mayrooker, de Fransman
Gui'ltevic, Tchicaya U Tam komt uit
de Con-go, Moreno uit Argentinië,
Taray uit Japan, Adrian Henry uit
Engeland etc. Alles in het kader van
het Knaakfestival.
HET INTERNATIONALE BEI-
AARDCONCOURS wordt op 26 juni
voor de dertiende keer gehouden in
Hilversum. Dirk Donker uit Sneek
verdedigt de wisselbeker. Onder de
deelnemers bevindt zich o.a. Piet
Broerae uit Vlfesimgan.
0 EI heet een grote culturele ma
nifestatie te Olst, waarvoor u met
de pinksterdagen (29, 30 en 31 mei)
kunt tekenen. Mevrouw A. v. Pa-
gée-Selis, Lange Pustraat 16, Den
Boscfh, weet er meer van; zij is de
voorzitster van de stichting. Gezocht
wordt tijdens deze dagen naar de
relatie „straat en museum". Dat gaat
in zes fases: amusement, humor en
varvreemdieg, beklemming, manipu
latie en verzet, bevrijding en creati
viteit, bezinning en relativiteit- We
tenschappelijk opgezet, maar alles
behalve een dorre zaak.
ANS WORTEL, ze kam er wat
van, exposeert tot 6 juni in 't Mey-
hiuis in Hetotond.
0 PREMIèRES van de balletten La
Venta (BourmomvUle), Nachtedland
(Rudi van Damtzig), Variamaitic
(Hans van Manen) en Divertimento
(Ledair) doop het Ballet van Vlaan
deren kunt u zien op zaterdag 22
mei in de KVO te Antwerpen.
0 SATER, een nieuw opgerichte
toneelgroep in Amsterdam en het
literaire magazine Soma schreven
een éénakterprijsvraag uit. Jury Nic
Brink, Gerben Hellimga, D. Kooiman
en Bram v. d. Vugt. Inzenden tot 1
augustus (Postbus 7229, Amster
dam). Er ligt f 2000,- klaar voor
mogelijke prijzen.
TOPHITS in de boekenwereld
de afgelopen maand: 1. E. Hazelhoff
Koelszema: Soldaat van Oranje; 2.
M. Toonder: 'k Wist niet dat ik het
in mij had; 3. E. Sagal: Love Story;
4. Jan Mens: De Kleine Waarheid; 5.
Amnie Romein-Verschoor: Omzien in
CUBAANSE AFFICHES (300
stuks) hangen tot 6 juni in het
Amsterdamse Stedelijk Museum.
Een tentoonstelling, die vorig jaar in
Havanna is' samengesteld; sociaal
maatschappelijk van strekking is en
waarvan verreweg het grootste deel
nog noodt in Europa te zien is ge
weest.
HET POOLS PANTOMIME The
ater uit Wroclaw zal in het kader
van het Holland Festival het Gilga-
mes Epos hier brengen. Te zien o.a.
op 24 juni in Eindhoven en op 29
juni in Middelburg. Een danstheater,
dat zich speciaal toelegt op moderne
verhalende balletten. Het schijnt
ademloze spanning op te roepen.
THEO VAN GEMERT (32),
voetballer bij Rapid JC, Limburgia,
Nederlands jeugdelftol, nationaal
militair elftal etc. etc. is nu als bari
ton gecontracteerd door het Stadthe-
atar van Wuppertal. Op 16 augustus
begint hij daar zijn cpera-oarriène in
Veïdi's Macbeth. Zo zie je maar
weer hoe de bal kaïn raUen.
WAGNER-FESTSPIELE te Bay-
teuth zijn dit jaar van 24 juli tot 27
augustus. Misschien voor u de moei
te waard om in uw vakantieplannen
op te nemen. Tensltte Festspiele
met een wereldfaam,
DAAN MANNEKE
De tijd, dat in Middelburg een
concert in het kader van het Hol
land Festival, wegens gebrek aan
belangstelling moest worden afge
last, lijkt voorbij. In het kader van
dit festival gaat er op 23, 24, 25 en
26 juni iets gebeuren, dat alle hoge-
hoeden cultuur waarschijnlijk zal
weg-spelen; iets „dat je in Breda of
Utrecht niet hoeft te proberen", iets
waarvan het hoog-gezetelde festival
bestuur minzaam heeft kennis geno
men; iets dat ongetwijfeld
meer belangstelling zal trekken dan
alleen bij de Walcherese bevolking.
Het motto is simpel: „Muziek op
straat". Waarom? „Het voorziet in
een behoefte en het terrein is daar
door de afdeling van „Jeugd en
Muziek" de laatste jaren door
experimenten die landelijk aandacht
trokken bouwrijp gemaakt" De
musicus-componist, de muzikale op
pepper van dit experiment. Daan
Manneke stroomt over van enthousi
asme, wanneer hij over de plannen
vertelt. Ab Van 't Veer, de stille
muzikale stuwer achter Jeugd en
Muziek in Middelburg straalt met
heel zijn gezicht.
Alle rustieke pleinen en markten
van de stad, kerken, winkels, biblio
theek en wandelgangen van het
magnifieke Abddjcomplex worden
voor 4 dagen één grote „concert
zaal". Er wordt een variabel ensem
ble van 20 man samengesteld (stu
denten conservatoria Den Haag, Rot
terdam, Nederlands Jeugdorkest,
Zeeuws Jeugdorkest en Tilburgs
conservatorium) die met strijk- en
blaasinstrumenten, slagwerk, piano
orgel, beiaard een workshop gaan
vormen. Ze komen geen „concert"
geven in het „kader van" voor idem
„zoveel gulden", ze leggen zelfs f.
25,- toe en logeren bij de bewoners
Verdèr klimt Jaques Maasse uit
Utrecht achter de beiaard-speeltafel;
de KMA-musious Klaas Hoeke ach
ter de orgels, die de stad rijk is;
komt Willem Beuker met zijn Dam-
experiment van het Festival en
wandelt de Antwerpse straatzanger
Wannes van der Velde met zijn
ensemble er rond. Het „instrument"
van Daan Manneke is een bromfiets.
Daarmee kart hij van het ene punt
van de stad naar het andere om
AB VAN 'T VEER
alles te coördineren. Want overal
zullen déze musici openbaar zitten
te musiceren, studeren, improvise
ren, zodat iedereen, die dat wil er
desnoods met 'n eigen meegebracht
instrument of al discussiërend -
aan mee kan doen.
Er zijn enkele vaste uitgangspun
ten: Spatial music IV van Ton de
Leeuw en Musica per 17 instrument:
van Misha Mengelberg. Wat gaan ze
daarmee doen? Ze moeten en willen
het allemaal zelf ontdekken. „Het
zal overal gonzen van muziek". De
deuren van de kerken staan open
(in-uit-situatie), zodat Hoeke, die
graag experimenteert met componis
ten als Kagel en Ligetti, maar ook
Bach opgenomen zal worden in het
totaal-gebeuren. Het kan zijn dat
een gedeelte van het ensemble zich
spontaan bij een0 orgel opstelt en
mee gaat improviseren etc. etc. Dat
geldt ook voor de beiaard, waaruit
nu wel iets meer zal opklinken zijn
dan een „Blauw geruite kiel' of
kleuterliedjes. Voor het stadsdraal-
orgel van stad gaat Manneke een
boek prikken, waarbij hij zich laat
inspireren door de muzikale draaior
gel-vondsten van Beuker. Behalve
Wannes van der Velde komt ook
nog „Koperen Ko" uit Almelo om de
totaal-mixer vol te maken, zodat zo
veel mogelijk mensen zich overal
muzikaal aangesproken voelen.
„Het is de bedoeling, dat de viet
dagen van muzikale openbare
workshops uitmonden in één groot
muzikaal nachtelijk gebeuren op za
terdagavond", vertelt Ab Van 't
Veer. Getracht wordt ook nog ande
re expressiemedia in het project te
integreren, zoals lichtprojeeties,
speakers, films etc. „Het vergt veel
studie om alles kloppend rond te
krijgen", zegt Daan Manneke, „we
werken in tijdsblokken. Het zal een
hele kluif worden om alle variaties
van lopend, zittend, en weet ik veel
welke vorm, van musiceren door de
hele stad heen te coördineren en
telkens af te ronden. Maar we krij
gen enorm veel medewerking van
de besturen tot het lenen van de
„babyfoons" van de politie toe" Het
wordt geen intellectueel-, maar een
smeuïg volksgebeuren, waarbij „het
geweldig zou zijn" als het publiek
op de meest onverwachte wijzen
zich erbij betrokken gaat voelen op
alle hoeken straten. Dat de VPRO
daar tussendoor wiandelt om er op
namen van te maken is een tweede,
het belangrijkste is dat m Middel
burg op deze wijze geprobeerd
wordt op een geheel eigen wijze het
Holland Festival tot een gebeurtenis
voor iedereen te maken. Noteer het
maar vast in uw agenda deze „muzi
kale slag" in Middelburg.
Het Belgisch Nederlands Cultureel
Akkoord bestaat 25 jaar- Gisteren
ingezet met een prijsuitreiking in
Brussel. Het programma vermeldt
verder onder anderen tentoonstellin
gen in Laren, Utrecht, Antwerpen,
Bussum en Amsterdam; concerten in
Tongeren, Brussel en Amsterdam;
wetenschappelijke films in het
Eindhovense Evoluon en Nederland
se films in Brussel; literaire bijeen
komsten te Maastricht en Gent; wat
heen en weer geschuif tussen Ne
derlandse en Belgische jeugdtehui
zen en universitaire weken te Gent,
Bergen en Leiden. Het wordt alle
maal heerlijk officieel en ambtelijk
gehouden. Als dat culturele integra
tie moet heten! Bovendien komen de
naaste buren van België: de provin
cies Zeeland, Brabant en Limburg
aan dit officiële gedoe niet te pas.
Alles speelt zich af „boven de Moer
dijk", waar het Belgische volk toch
nog steede een „pretjes-volk" is ge
bleven. Enfin we zullen wel een
paar maanden officieel aardig tegen
elkaar doen in de hoogste kringen.
Als troost een uitspraak van de
Vlaamse schilder Landuit: „Er be
staat een groot verschil tussen de
Noord-Nederlandse en Vlaamse
zienswijze met betrekking tot de
kunst. Ik geloof, dat die situatie ook
wel zc zal blijven. Jullie zullen
jezelf altijd wel blijven krabben op
een andere manier dan wij dat doen.
De situatie is duidelijker geworden.
Ik geloof, dat wij de Nederlander
nu minder bekijken als verkoper
van stofzuigers zoals wij hem vroe
ger zagen".
Anton Korteweg komt uit Zeven
bergen. Hij werd er in 1944 gebo
ren, Er komen méér mensen uit
Zevenbergen en er zijn méér men
sen in 1944 in Zevenbergen geboren.
Die in 1944 geboren Zevenbergena
ren zijn nu 26 of 27 jaar. Anton
Korteweg is één van hen. Niks bij
zonders. Waarom zijn naam dan tocli
in de krant komt? Tja, dat is een
lange geschiedenis, in de achttiende
eeuw begonnen.
Toen is de krant, zoals wij diie nu
kennen, ontstaan. Ze is voortgeko
men uit periodieken, vaak Spectator
geheten, waarin aan het culturele
leven ruime aandacht werd besteed.
De mensen die zich op de een of
andere Spectator hadden geabon
neerd, wilden nu eenmaal graag le
zen dat meneer A. of juffrouw Z.
eene vertooning in zoveel bedrijven
of eene poëzybundel had afgeschei
den, Hoeddredakteuren zoals al
tijd voldeden graag aan deze
behoefte. In de loop der eeuwen is
er met de krant heel wat gebeurt:
ze werd dagblad en kwam van lie
verlee toen iedereen zo'n beetje
lezen en schrijven kon bij ieder
een in de brievenbus terecht. Deze
democratisering van de krant wij
zigde haar inhoud op ingrijpende
wijze: niet alleen die Schoone Kun
sten minnende Mynheer of Joffer,
maar ook vele anderen wilden graag
in hun krantje lezen wiat ze wilde
lezen. Wat er is gebeurd, zal duide
lijk zijn: de Schoone Kunsten kwa
men steeds meer in het verdom
hoekje. Kunst is immers geen volks
vermaak, maar een aangenaam spel
w
voor een kleine groep. Traditie en
status (of is dat in dit geval hetzelf
de?) zijn er de oorzaak van dat de
dagbladen van vandaag nog altijd
geen rigoureuze streep onder de
kunstbespreking durven te zetten,
hoewel menig hoofdredakteur het
graag zou willen doen...
Dankzij de achttiende-eeuwse
Spectator staat vandaag de naam
ANTON KORTEWEG in de krant.
Van hem verscheen bij Meulenhoff,
in de oederreeks, een dichtbundel
onder de titel: „NIKS GEEN RO
MANTIC AGONY" (1971). Dertig
gedichten voor acht gulden en vijf
tig cent. Teveel? Maar mensen toch,
lees in deze bundel wat u altijd al
wilde lezen: uw jeugd, uw opa
(„zeg maar Toon"), uw tante aan
wie je de pest had, uw vreeze des
Heeren in de vorm van een vader,
die je over de knie legde, omdat je
TIET had gebruikt, uw zuster („En
je speelde vadertje en moedertje,
dat wil zeggen doktertje en zuster
tje en ging dan met ongewassen
handen aan tafel"), uw schoolkame
raad, die z'n pik liet zien („neuken
lekker naaien mmm".), uw moeder
wordt beschreven in deze bundel.
Anton Korteweg heeft het voor u
gedaan, terwijl u zelf met iets an
ders bezig was. Wat zegt u? Van u
hoeft het niet, u heeft geen bood
schap aan uw jeugd? Maar er staat
ook een anderssoortige reeks poëzie
in deze bundel, terecht opgedragen
aan Riekus Waskoiwsky, omdat deze
reeks enige inspiratie uit „Tant pis
pour le clown" (1966) heeft opge
daan. Wat nu weer? Die Riekus
Waskowsky is u niet bekend? Geeft
niet, ook zonder hem kunt u bij
Korteweg lezen dat Johann Martin
Dühring op 27 oktober 1783 door de
wagen van zijn vader werd overre
den en „door de vader-met gebed en
vertroosting-op het zalig uiteinde
(werd) voorbereid". Nog niet ge
noeg? Lees dan dit en beslis zelf:
TOEN EN NU
Vroeger in d'Efteling verdwaald
kwam je
al snel terecht tenminste na
gebed
en vonden pa en ma je wachten
huilend bij
Lange Nek die alles overzag. En
nu,
verdwaald op groter schaal, droom
je
amorfe stukjes dag maar aan el
kaar, je wacht,
handen in haar en mouwen, in de
hoop
dat er in godsnaam niemand is die
naar je zoekt.
WIM HUYSKENS.
Van 29 mei tot en met 1 juni is er
in Beverwijk een internationaal gi
taarconcours, waar gestreden wordt
om de Ida Presti wisselbeker. Op 30
mei laat een 40 man tellend mando
line-orkest uit Molenschot en een
gitaarensemble van 15 mensen uit
Breda daar horen wat ze er van
kunnen. Ook een Breda's duo alt
blokfluit en gitaar dingt mee naar
de prijzen. De grote man achter al
deze muzikanten is de Bred an aar
Benny Ludemann (29); geen onbe
kende voor iedere liefhebber van
een snaarinstrument. Behalve als di
rigent van het mandoline-orkest is
hij bekend als leraar klassiek gi
taarspel aan de Bredase muziek
school, is fluitist bij onder anderen
de platen van Dimitri van Toren,
Marie-Cecile Moerdijk, Coby Schei-
er (radio), André v.d. Heuvel (plaat),
vaste gitarist van Het Brabants Or-
kest.-..kortom: te verwachten is dat
Beverwijk resultaten te horen zal
krijgen. „Hilversum-Bussum" trek
ken hard aan hem, maar Benny
blijft Bredanaar, tot genoegen van
velen.
eindredactie
henk egbers
(Van onze redactie buitenland)
ROME Ter gelegenheid van
de tachtigste verjaardag van het
verschijnen der encycliek „Re
turn Novarum" heeft paus Pau
lus een apostolisch schrijven ge
richt aan kardinaal Roy als pre
sident van de lekenraad en van
de pauselijke commissie Justitia
et Pax, zoals wjj gisteren al aan
kondigden. Het pauselijke docu
ment is een soort nieuwe 'ency
cliek, waarin de paus de sociale
leer van de kerk uiteenzet en
stelling neemt tegenover de drin
gendste sociaal-politieke prohle
men van deze tijd.
In het eerste hoofdstuk behandell
de paus nieuwe maatschappelijke
problemen zoals de urbanisatie, de
jongeren en de positie der vrouw
de werknemers, de slachtoffers var
de omwentelingen, de discriminatie
het emigratierecht, de werkgelegen
heid, de massa-communicatiemidde
len, de mens en zijn milieu. Uitvoe
rig staat de paus stil bij de trek van
het platteland naar de stad, een
Probleem, dat zich vooral in de
zuidelijke Landen en in Zuid-Ameri-
ka voordoet. Hij werpt hierbij de'
vraag op of men wel genoeg aan
dacht besteedt aan de verbetering
van-de leefsituatie op het platteland.
In dit kader hekelt hij de consump-
tiehraaftschappij,^ die veel onnodige
goederen op de markt brengt, ter
wijl veel mensen zelfs niet het
noodzakelijke hebben.
Het stadsleven heeft - zo zegt de
paus - veel negatieve kanten. Daar
ontbreekt het elkaar kennen van de
kleinere gemeenschappen, daar ont
breekt ook de burenhulp en daar
ervaart de mens een nieuwe een
zaamheid in de anonieme massa.
Men ziet er hoe de menselijke waar
digheid schipbreuk lijdt in crimina
liteit, druggebruik en erotiek. Het is
noodzakelijk, zo beklemtoont de
paus, dat in de steden leefvormen
ontwikkeld worden, waarin de mens
zijn isolement weer kan opheffen en
in relatie kan treden met zijn mede
mens. In het kader hiervan gaat de
paus ook in op het probleem der
jongeren en op de veranderingen in
de positie van de vrouw. De paus
waarschuwt vervolgens de vakbewe
ging om van een machtspositie te
willen profiteren. De vakbeweging
heeft een stakingsrecht, maar zou
dit slechts in uiterste noodzaak mo
gen gebruiken. Niet om puur poli
tieke doeleinden te verwezenlijken,
evenmin wanneer de staking een te
zware last op de economie of de
menselijke samenleving zou leggen
Dit geldt iin het bijzonder voor de
openbare diensten, welke noodzake
lijk zijn voor het dagelijks leven,
Een bijzonder woord richt de paus
ook tot de slachtoffers van de mo-
men, de gehandicapten, de oude
deme samenleving, de nieuwe ar-
mensen. AI die mensen wil de kerk
helpen, aldus de paus. In het bijzon
der vermeldt de paus vervolgens de
rassendiscriminatie, welke hij van
bijzondere actualiteit noemt, .omdat
ze tot nationale en internationale
spanningen voert.
De paus eist vervolgens gelijke
rechten voor alle burgers en veroor
deelt een bekrompen chauvinistische
houding tegenover de gastarbeiders.
Hij bepleit een rechtvaardige behan
deling van deze groep in de maat
schappij. Bijzondere aandacht wijdt
de paus aan de bevolkingsaanwas.
Hij constateert hier een fatalisme,
ook bij de autoriteiten. Dit leidt tot
actieve propaganda voor anti-con
ceptie en abortus. In deze kritieke
situatie is het integendeel noodzake
lijk erop te wijzen, dat de maat
schappij niet zonder het gezin kan
bestaan. Het is noodzakelijk, aldus
de paus, dat men voor het gezin
minstens evenveel wilskracht en in
vesteringen over heeft als voor de
bewapening of de technische voor
uitgang. De paus vermeldt de belang
rijke rol der communicatiemidde
len in de huidige maatschappij en
stelt daarbij de vraag of het niet
wenselijk zou zijn te onderzoeken,
wie dn die communicatiemiddelen
eigenlijk de macht in handen
heeft.
Het tweede hoofdstuk wijdt de
paus aan de eisen v®n gelijkheid en
inspraak. Aan deze moderne vormen
van menselijke waardigheid wordt
nog te weinig aandacht besteed, zo
zegt hiij. De politieke realisering er
van vereist een nieuw type demo
cratie. Geen van de bestaande mo
dellen zijn echter nog bevredigend
De christenen zijn verplicht naai
betere modellen te zoeken. De paus
wijst er echter op, dat de christen
zich nooit kan binden aan ideologi
sche systemen, die zijn geloof of
christelijk mensbeeld radioaal of op
wezenlijke punten ontkennen. Dit
sluit - aldus de paus - de marxisti
sche ideologie en het liberalisme uit.
Het ene systeem heeft te weinig oog
voor de individu, het andere teveeL
Het christelijk geloof - zo zegt de
paus - staat boven de ideologieën en
is er vaak mee in strijd. Hij consta
teert trouwens in de maatschappij-
ideologieën de neiging om puur in
strument te worden voor actie, mid
del tot strategie. In beide gevallen
loopt de mens het gevaar te worden
uitgeschakeld. De paus wijdt zeer
veel aandacht aan de verhouding van
de christen tot het marxisme en het
liberalisme, een probleem dat zeer
actueel is in Oost-Europa en ook in
Zuid-Amerika. Hij waarschuwt voor
het gevaar van idealisering van die
ideologieën, maar evenzeer voor het
gevaar van het utopisch denken. Het
is een gemakkelijk alibi, zegt de
paus, om in een droomwereld te
vluchten. Een nog wezenlijker pro
bleem ziet de paus in de opgang van
de geesteswetenschappen. Naarmate
de natuur ondergeschikt wordt aar
het menselijke verstand, wordt df
mens gevangene van zijn intellect
aldus de paius. Hij vraagt ook df
aandacht voor de pogingen der gees
teswetenschappen maatschappelijk!
modellen uit te werken, welke dar
als wetenschappelijk beproefde reis
tievormen aan de mens zouden kun
nen worden opgedrongen. De men-
loopt gevaar te worden gemanipu
leerd, zo zegt de paus. Hierin zie
hij een groot gevaar voor de samen
leving van morgen.
In het derde hoofdstuk gaat dt
paus dan uitvoerig in op de vraag
hoe de christen zich ten aanzien van
deze nieuwe problemen moet opstel
len. De kerk wil aan de verwachtin
gen van de mens beantwoorden
maar ziet er van af om zelf nieuwe
relatiemodellen of structuren voor te
stellen. Zij wil slechts de algemene
beginselen aangeven, zoals gerech
tigheid, rechtvaardigheid, afwijzing
van het machtsbeginsel enz. Hij ver
oordeelt hier de machtspolitiek in
de relaities tussen landen. De rijke
landen moeten hun economische
vooruitgang toetsen aan de internati
onale solidariteit. In dit kader ver
meldt hij ook de gevaren verbonden
aan de groei van de internationale
concerns, namelijk dat deze komen
tot nieuwe vormen van machtsmis
bruik. Dit geldt mutatis mutandis
ook voor landen, die omwille van
Mgen grootheid streven naar techno
logische, eoonomische en militaire
macht. Hij vervolgt dan ook met een
duidelijke aansporing aan het adres
van de politici, dat zij het algemeen
welzijn moeten dienen. Hij besluit
dan met de opmerking, dat het niet
ïemoeg is om kreten te uiten, maar
men moet zich ook actief inzetten
>m de kwalen van deze maatschap-
oij te genezen. De onderlinge ver
deeldheid onder de christenen mag
liervoor geen belemmering zdjn.
PAUS PAULUS
NEW YORK (AP). Oud-presi
dent Lyndon B. Johnson heeft dins
dag verklaard, dat de Russische pre
mier Alexei N. Kosygin de „hot line
gebruikte om hem te waarschuwen,
dat Moskou bereid was zo nodig van
zijn strijdkrachten gebruik te maken
tijdens de Arabisch-lsraëlische oorlog
van 196 7.
Johnson zei te hebben gereageerd
niet het bevel om de Amerikaanse
zesde vloot dichter bij de Syrische
kust te brengen om aan te tonen dat
de Verenigde Staten en hun regering
klaar staan.
„Het was een bijzonder spannend
ogenblik," zei de oud-president in ten
interview, dat te Austin in Texas
werd opgenomen voor het CBS-tv-
programma „60 minutes".
Kosygin maakte op 5 juni, de eer
ste dag van de oorlog voor het eerst
gebruik van de hot line. ,J3evoegde
Amerikaanse functionarissen" deel
den toen mede, dat de telex-bood
schap van Kosygin „een voorstel be
vatte voor een Russisch-Amerikaanse
samenwerking ter waarborging van
de vrede. Zij verklaarden, dat Kosy
gin Johnson had doen weten dat At
Sovjet-Unie geen oorlog wilde.
In ter televisie-interview ter ge
legenheid van de opening van de
Lyndon Baines Johnson bibliotheek
van de universiteit van Texas op 22
mei zei Johnson, dat hij vijf dagen
later opnieuw een boodschap via de
„hot line" kreeg.
Hij zei: „Op 10 juni, 's morgens om
08.00 uur, kreeg ik een mededeling,
dat premier Kosygin wilde, dat de
president naar het telex-apparaat
kwam.
Kosygin zei, dat hij een zeer ge
wichtig besluit had genomen om te
doen wat nodig was met inbegrip van
een gebruik van de strijdkrachten."
Johnson zei, dat Kosygin gewaar
schuwd had voor het risico van zeer
ernstige gevolgen tenzij Israël de ope
raties binnen enkele uren onvoor
waardelijk staakte.
Johnson zei zich vérvolgens tot de
Amerikaanse minister van defensie
Robert McNamara gewend te hebben
met de vraag waar de zesde vloot
was.
McNamara antwoordde dat die
vloot ongeveer 100 mijl buiten de
Syrische kust lag. Johnson verklaar
de: „Ik zei toen dat wij de orders voor
die vloot moesten laten wijzigen tot
50 mijl buiten de Syrische kust."
„Iedereen wist, dat elke beweging
van de vloot naar de Sovjet-Unie
werd doorgeseind. Het was een téken
dat de Verenigde Staten van Amerika
en hun regering klaar stonden."
Johnson zei: „Wat later op de dag
nam de spanning aanzienlijk af en
werd besloten het vuren te staken."
(Van onze corresponent)
GENèVE. Het Internationale Ro
de Kruis gaat zich bezinnen op de
vraag hoe het het best hulp kan ver
lenen in geval van guerrillaoorlog en
burgeroorlog. De laatste keer dat het
Rode Kruis zijn taken herzag, was
in 1949. Sindsdien is de betekenis van
de ouderwetse oorlog afgenomen en
die van de guerrilla-tactiek toegeno
men. Op een speciale vergadering van
24 mei tot 12 juni in Genève zullen
Rode-Kruisvertegenwoordigers van
overal op de wereld hun voorstellen
met betrekking tot dit punt bespre
ken. Drie landen hebben de uitnodi
ging van het Rode Kruis om aan de
vergadering deel te nemen afgewe
zen: Cuba, China en Pakistan. Alge
rije, Argentinië, Birma en Nigerië
hebben niet geantwoord.
Het nieuws van de vergadering
werd door de nieuwe vice-voortitter
van het Rode Kruis, Jean Picket, be
kendgemaakt.
Picket vestigde er de aandacht op,
dat er de laatste 20 jaar meer men
sen in binnenlandse moeilijkheden,
burgeroorlog of guerrilla, zijn geval
len dan in conventionele oorlogen.
„Zij zijn doordrenkt met bloed en
natuurlijk zijn er regeringen, die niet
toegeven dat zij in'burgeroorlog ver
keren," aldus Picket.
In het bijzonder zou de vergadering
volgens de vice-voorzitter ook op
nieuw moeten vaststellen wat een mi
litair doel is en wat niet. Dit in ver
band met luchtbombardementen.
COPYRIGHT
THE GUARDIAN—DE STEM
