DAM BHOLWERSHAVENSE GAT BIJNA DICHT
Wat doen zij
woensdagavond
politiek
In de komende weken
en maanden wordf
weer een stukje van
wat al eens „één van
de moderne wereld
wonderen" is ge
noemd verricht. Dan
wordt de in het kader
van het Deltaplan in
de monding van het
Brouwershavense Gat
aangelegde dam ge
sloten. Dat wil zeg
gen, dat de bouw van
deze 6,2 kilometer
lange dam tussen
Schouwen-Duiveiand
en Goeree, die (na
2 jaar voorbereidend
werk) in 1965 begon,
in een beslissend en
tevens spectaculair
stadium is gekomen.
HS3
Simultaan
Bombardement
Waterdicht
Zaterdagbijlage van 24 april 1971
Op het ogenblik is men
druk doende met het dichten
van de twee sluisgaten. Over
eén week precies op za
terdag 1 mei moet het
eerste deel van dat karwei
geklaard zijn. De Brouwers
havense Gat-dam zal dan
nog niet helemaal waterdicht
maar in ieder geval gesloten
zi]n.
In september moet de
bouw van de dam zover ge
vorderd zijn, dat de 200 me
ter brede dijk de najaars
stormen met glans zal kun
nen doorstaan. De Delta
dienst van Rijkswaterstaat
hoopt op Goede Vrijdag van
io^oVolgend ^aar 31 maart
•iT de meest oostelijke-
njbaan op de dam te kunnen
openstellen, speciaal ten ge
rieve van het toeristische
verkeer. En in oktober van
het volgend jaar denken de
Deltadienst en de N.V. Dijks-
bouw (een combinatie van
aannemingsbedrijven) aan
een volgend deel van het we
reldwonder te kunnen gaan
„timmeren". Tegen die tijd
zal weer een belangrijk deel
van het Deltagebied bevei
ligd zijn tegen de desastreus-
ze gevolgen van zelfs een
superstorm.
Een deel van de dam ligt
er al, met praktisch alles
erop en eraan: een 3,5 kilo
meter lang stuk, dat over de
Middelplaat en de Kabbe-
laarsbank is gebouwd. Aan
weerszijden daarvan liggen
de sluisgaten; het noordelij
ke met een breedte van 800
en het zuidelijke met een
breedte van 900 meter, die
samen per half getij (zes
uur) niet minder dan 350 mil
joen kubieke meter water
moeten verstouwen. De si
multane dichting van deze
twee brede en vrij diepe
sluitgaten is een uiterst
moeilijk én indrukwekkend
(Delta)werk.
Men hanteert er verschil
lende methodes voor, waar
mee overigens al ervaring
was opgedaan tijdens voor
gaande „sluitingen" in het
kader van het Deltaplan. In
het noordelijk sluitgat wor
den veertien caissons ge
plaatst: 2 landhoofd- en 12
doorlaatcaissons.
Aan het afzinken van elk
caisson (68 meter lang, 18
meter breed 16,5 meter
hoog, bijna 7000 ton zwaar en
2,5 miljoen gulden duur)
moeten behalve veel man
kracht niet minder dan 8600
paardekrachten van zes
sleepboten te pas komen.
Evenals trouwens een aantal
scheepjes, dat zorgt voor de
meting van de stroomsnel
heid en voor het doen van
andere waarnemingen. Die
bootjes seinen hun gegevens
via een centrum in Den
Haag door naar het water
loopkundig laboratorium in
De Voorst, Daar worden in
een natuurgetrouw model
van de monding van het
Brouwershavense Gat uitge
breide proeven met een mi
niatuur-caisson gedaan, voor
het echte caisson wordt afge
zonken.
Op 1 mei zal, onder het
nodige feestvertoon uiter
aard en in aanwezigheid van
o.a. prins Berahard, het laat
ste caisson op d'e bodem wor
den gezet.
Op die dag zal ook de dich
ting van het zuidelijke sluit
gat in een belangrijke fase
zijn gekomen. De betonblok-
kendam, die er wordt „opge
worpen" moet dan op N.A.P.
zijn. De blokkendam wordt
aangelegd met behulp van
een imposante kabelbaan.
De vijftien gondels daarvan
automoteurs, die worden
aangedreven door turbine-
motoren bombarderen het
sluitgat met ongeveer 200.000 lijk van da kruin die op 11
'door WILLEM WOLTERS
foto's DICK DE BOER
De betonblokken, waarmee het zuidelijk sluitgat in de
dam wordt gedicht, liggen opgeslagen in enorme depots.
Op deze foto ook een van de gondels, die met zijn
zware lading op weg is naar het sluitgat.
Het zuidelijk sluitgat wordt door vijftien gondels van
een kabelbaan dichtgebombardeerd met ongeveer
200.000 betonblokken van elk 2,5 ton.
betonblokken van elk een ku
bieke meter. Voor dit sluit
gat werd deze vorm van
geleidelijke dichting geko
zen in verband met de grote
diepte (tot 27 meter) en de
toestand van de Scliouwense
oever, die gevoelig is voor
dijkval.
Na 1 mei zullen alle zeilen
worden bijgezet om de dam
„waterdicht" te krijgen. Op
3 mei gaan de schuiven in
de doorlaatcaissons dicht.
Daarna zullen dé caissons zo
snel mogelijk worden begra
ven onder enorme hoeveelhe
den zand. De kabelbaan bo
ven het zuidelijk sluitgat zal
na 1 mei nog een paar we
ken of daaromtrent in ge
bruik blijven om de hoogte
van de blokkendam op enke
le meters plus N.A.P. te krij
gen. Medio mei wil men be
ginnen aan de „tweede slui
ting". Dat wil zeggen, dat de
holle ruimte in de ongeveer
500.000 zware blokkendam
zal worden gevuld. Daarna
zal ook deze damkern onder
het zand worden gestopt. On
der zoveel zand zelfs, dat de
pylonen van de kabelbaan er
compleet in zullen verdwij
nen.
Op de dam zullen, ooste
meter plus N.A.P-. komt, een
autoweg van tweemaal drie
rijstroken en een parallel
weg voor het toeristische
verkeer worden aangelegd.
De wegen komen op verschil
lende niveaus, zodat het uit
zicht op het binnenmeer niet
zal worden belemmerd door
tegenliggers. Uit nog een an
dere zaak blijkt, dat men de
toeristische waarde van de
ze Deltadam wel heeft zien
zitten. Bij de aansluiting op
Goeree zal de dam over een
langte van 700 meter worden
uitgevoerd als een duin om
de overgang naar de duinen
van Goeree niet te groot te
maken.
Maar de dam ligt er straks
natuurlijk in de eerste plaats
als een waterkering, die zelfs
een superstorm kan weer
staan. Zo'n superstorm heb
ben de geleerden berekend,
jakkert maar één keer in de
tienduizend jaar over de
aardkloot. Dat wil niet zeg
gen, dat alle in de dam ge
stoken geld (280 miljoen)
weggegooid geld zal zijn. De
watersnoodramp, die in fe
bruari 1953 grote delen van
het Deltagebied teisterde,
werd door heel wat minder
dan een superstorm veroor
zaakt. De schade bedroeg
toen anderhalf miljard.
En dat Was alleen de ma
teriële.
Het noordelijk
sluitgat in de
dam wordt
gedicht
met 14 caissons.
Op de foto
hiernaast
het afzinken
van één
van deze
gevaartes.
Weer een stuk
wereldwonder
uit
X oetbal
of
Net zoals de meeste Nederlanders moeten ook de groten
van ons land woensdagavond ernstig bij zichzelf te rade
gaan. Wat zullen zij doen: Zich lekker onderuitgezakt
voor het blauwe beeldbuisoog laten vermeien door 22
hard achter een bal aan hollende voetbalsterren of op
nieuw de zware, dagelijkse bestuurslast op de vaak
tengere schouders nemen? In het laatste geval kunnen ze
wel de alom aanwezige tv-camera's verklaren dat zij op
nieuw „met grote bezorgdheid de teruglopende belang
stelling van de Nederlandse kiezer hebben gadegeslagen"
en dan overgaan tot de wat wazige orde van de formatie
dag. Zes bekende Nederlanders vertelden wat ze woens
dagavond doen. Misschien hebt u er een kijkadvies aan-
MGR. SIMONIS, de laatst
benoemde bisschop van Rot
terdam: liet via de telefonis
te weten dat: Mgr. Simonis
die dag een vergadering
heeft. Hij kijkt dus niet naar
het voetballen en ook luistert
hij niet naar de uitslag van
de verkiezingen
WILLEKE ALBERTI is
niet thuis, maar haar echtge
noot Joop Oonk kan wel eni
ge waarheden over Willeke
vertellen: „Wat Willeke aan
zal zetten? Dat is vast en
zeker voetballen. We vinden
natuurlijk dat Ajax moet
winnen, we denken zelfs met
3—0.
PvdA-Kamerlid C. EGAS,
die veel sport en recreatie in
zijn voorstellen doet:
„Woensdagavond hoop ik
beide le zien. Ik heb pas be
lang bij de laatste uitslagen,
dus zal ik het voetballen wel
aanzetten. Tussendoor wip ik
wel over naar de verkiezin
gen. Als ik wat meer tijd had
ging ik vaker naar het voet
ballen kijken. Door Abe Len
stra is mijn favoriete club
Enschede geworden. Ajax
bekert verder, PSV verliest,
de progressieve combinatie
maakt winst en de KVP ver
liest.
C. VEROLME, de Rotter
damse scheepsbouwer:
heeft z-ioh verschanst in zijn
als een bunker bewaakte wo
ning ergens ten plattelande.
Zijn persvoorlichter Van der
Hoest: „Oh, hij kijkt niet
naar het voetballen. Hij
heeft wel eens een balletje
afgetrapt, maar dat was in
Brazilië. Daar speelt dan een
team van Nederlands werf-
personeel tegen een Brazi
liaans. Dan kijkt hij ook wel
hoe het verder afloopt, maar
dat is dan ook voor zover ik
weet de enige wedstrijd
waar hij naar kijkt. Vraagt
u het hem zelf maar. De se
cretaresse van Verolme:
„Mijnheer Verolme praat
niet meer met de pers. Zelfs
deze vraag zal door de men
sen wel betrokken worden op
eh wat hier zo
gaande is."
A. KLOOS, de oud-vak
bondsleider en nu als voor
zitter van de Vara met een
beroepsbelangstelling voor
t.v.-programma„Voor mij
is de verkiezingsstrijd toch
net iets belangrijker. Na de
eerste uitslagen, als de tvend
bekend is, zal ik heus wel
even omswitchen naar het
voetballen, want als Oost-
Amsterdammer, waar het
bolwerk van Ajax iskan
ik me nog de tijd herinne
ren, dat ik voor een dubbel
tje ging kijken. Soms voor
niets, want ik kende alle ga
ten in het hek. Ajax haalt
het wel, ik denk met 20.
Ook PSV blijft. Dat wint met
10. Mijn wens voor de ver
kiezingen is tevens de uit
slag: „Ik hoop dat de con
fessionele werknemers nu
eindelijk de schellen van de
ogen vallen".
IR. H.B.J. WITTE, burge
meester van Eindhoven, de
bakermat van PSV: „Ik kijk
in ieder geval naar de ver
kiezingen. Daar leef ik eer
lijk gezegd harder mee mee,
dan met een wedstrijd van
Philips. Dat is natuurlijk wel
slecht voor m'n image, maar
dat moeten ze me maar ver
geven. Overigens ben ik
woensdagavond hier in het
stadhuis. Daar staan overal
t.v.-toestellen, zodat ik wel
van twee walletjes zal kun
nen eten. Volgens mij wordt
DS'70 de grote winnaar.
«S
