ERATORS Gagarin hielp Amerikanen op weg naar de maan Bij AKZO dreigt loonconflict Remta TIEN JAAR WERD EERSTE MENS IN RUIMTE GEBRACHT j „Verontruste" ouders richten informatiecentrum op ST.-WILLIBRORDUS: jong geluk De vrouw van een ter dood veroordeelde binnenland AATSCHAPPIJ JCK" BREDA EHEERDER (UNDIGE RESSE ISTRATIEVE Organisatie Naar de maan Experiment Brandstichter kustvaarder aangehouden PHILIPS LEIDSTER TREKT KLEUTER HAREN UIT HOOFD Hoover heeft vertrouwen Witte Huis een open blad Overal te koop1. Sterke stijging koolzuurgelialte in de dampkring Reactie op volksdans RAAD VAN KERKEN VERWERPT STEMADVIES Trosmeer dan 250.000 leden Britse regering doet beroep op Tupamaros FRITES-SAUS VRIJDAG 9 APRIL 1971 n. ende capaci- utomatisering •is tegenover, arbeidsvoor directie van ste dienst n moderne .installatie ijke funktie gaan onze ftijd van ca. 35 jaar, met :d teamgevoel. een goed salaris, prima ze premievrije pensioen bij het zoeken naar ieid ize afdeling 9, Breda. MIJ N.V. - TERNEUZEN ingen wegens uitbreiding ies vacant i stuurman met kennis van inzicht, een nauwkeurig en wij zoeken. boekhouden en bezig met r, als assistent op de boek- Engels Dipl. Schoevers. tijd 18 jaar en ouder. OORWAARDEN WONING us 5, TERNEUZEN. DE DRIE HOEFIJZERS MAANDAG 12 APRIL, tweede paasdag, zal het precies tien jaar geleden zijn, dat voor de eerste maal in de ge schiedenis 'n mens in de ruimte werd gebracht, 't Was de toen 27 jaar oude en al overleden majoor van de Russische luchtmacht, Joeri Gagarin, die op 12 april 1961 in het ruimteschip Wostok-I een omwenteling om de aarde beschreef. (Van onze ruimtevaartmedewerker) Die lancering, nog geen vier jaar na de eerste Spoetnik, was een geweldige stunt van de Russen, zowel technologisch als propagan distisch gezien. En tevens betekende het een enorme klap voor de Amerikanen, die zich, evenals bij de Spoetniklancering in 1957, ge confronteerd zagen met een enorme achterstand op ruimtevaartge- bied. Nu, tien jaar en vele ervaringen later, kan gesteld worden dat Gagarins vlucht, gezien in het licht van een zekere internationale concurrentiestrijd bij de verovering van de ruimte, de directe aan leiding was voor een nog grotere historische gebeurtenis, de lan ding van de mens op de maan. Joeri Gagarin (rechts) helpt collega Jelisejew in diens ruimtepak. Deze foto werd gemaakt in 1967, kort voor beiden gelanceerd hadden moeten worden in de Soyoez-2. Door het verongelukken van Komarow in de Soyoez-1 ging hun vlucht echter niet door. De eerste aardbewoner, die in juli 1969 voet zette op onze heelal- buur, was echter geen Rus. Dit ondanks alle, gedurende de zesti ger jaren uitgesproken verwachtin gen en gedane voorspellingen, zo wel van Russische als van Ameri kaanse zijde. Toen Neil Arm strong, nu al weer bijna twee jaar geleden, de maan betrad, had hij dat te danken aan een Amerika dat acht jaar lang vastberaden had gewerkt en zich grote offers had getroost en dank zij de ettelijke blunders en tegenslagen in het Russische ruimtevaartkamp. Het zou te ver voeren die enorme ke ten van feiten en gebeurtenissen weer op te halen. Laten we slechts volstaan met het opsommen van een paar hoofdpunten. Uit het in mei 1961, ruim een maand na Gagarin's vlucht en 20 dagen nadat ook de Verenigde Sta ten in Alan Shepard een ruimte vaarder was rijk geworden, door wijlen president Kennedy uitge roepen bemande maanprogramma Apollo, groeide een enorme organi satie, waaraan in 1965, het topjaar, meer dan 400.000 specialisten werkzaam waren. De hele zaak was zo goed geolied, werd zo sterk geleid, dat succes praktisch verze kerd leek en dat uiteindelijk ook bleek te zijn. In de Sovjet Unie lag dat duide lijk anders. Op de eerste plaats werd daar pas in 1963 definitief besloten een bemande maanlanding de hoogste prioriteit in de ruimte vaart te geven. Maar er waren ook andere factoren, die een rol speel den bij het feit, dat tot op de dag van vandaag nog geen enkele Rus voet op de maan heeft kunnen zetten. Terwijl het arsenaal beno digde deskundigen in de Sovjet- Unie zeker zo groot is als in de Verenigde Staten en het oplei dingsniveau eerder beter dan slechter is, misten de Russen de sleutel tot het succes. En die beza ten de Amerikanen wel, n.l. het vermogen om te organiseren, om de juiste mensen op de juiste plaatsen samen te brengen. En ter wijl in de Amerikaanse industrie de leuze „niet goed, dan verdwij nen" sterk geldt, is in het Russi sche staatsapparaat het begrip een goed., partijlid te zijn vaak een betere Verzekering om aan het werk te. blijVen dan vakbekwaam^ heid,"zo lang men het niet te gek maakt natuurlijk. Hoe het ook zij, vanaf 1965 ging het in Rusland op ruimtevaartge- bied bergafwaarts, terwijl zich in de Verenigde Staten gelijktijdig een sterke opleving voordeed. Ter wijl vele successen werden ge boekt met de tweepersoons Gemi- nivluchten en bij het onderzoek van de maan d.m.v. onbemande robots, mislukte het Russische be mande Woschod project goeddeels. En in 1967 verongelukte tot over maat van ramp de kosmonaut Ko- marov in de eerste bemande So- yoez-capsule. Hoewel enkele maan den eerder drie van zijn Ameri kaanse collega's waren omgekomen bij een brand op Cape Kennedy, kregen de Russen door Komarov's ongeluk een veel grotere klap te verwerken dan de Amerikanen bij hun eigen ramp. Dit mede omdat in de Verenigde Staten de goed slui tende organisatie dit soort tegen slagen wel, maar het wat ramme lende geheel van de Russen ze niet konden onvangen. Na nog 'n aantal mislukkingen van onbemande Loe- na-maanverkenners volgde voor de Russen de nekslag in 1969, toen de eerste Russische maanraket, die sterker heet te zijn dan de reus achtige Saturnus-5 van de NASA voor een groot gedeelte uitbrand de. De Sovjet-Unie zou thans geen belangstelling meer hebben voor het maanonderzoek, althans niet meer door tussenkomst van kosmo nauten. Daarentegen zouden de Sovjet-geleerden zich nu geheel concentreren op het in een baan om de aarde brengen van een groot, bemand ruimtestation. Hoe wel het inderdaad waar is dat in Rusland, evenals trouwens in Amerika, gewerkt wordt aan zo'n ruimtestation, is het een ordinaire propagandastunt, van de Sovjets dat zij ons trachten te doen gelo ven dat het op de maan brengen van mensen „een zinloze, kostbare en levensgevaarlijke onderneming" is, om de Pravda maar eens te citeren. Op het moment zijn er duidelijk aanwijzingen, eigenlijk zijn die er altijd geweest, dat nog steeds hard gewerkt wordt om een Rus op de maan te brengen. Vol gens het huidige schema zullen de eerste kosmonauten in 1973 of 19T4 over de maan kunnen wandelen. Het grote criterium daarbij is het tijdig gereed zijn van een verbe terde versie van de reusachtige raket, waarvan het prototype in 1969 grotendeels verbrandde. Met die raket immers zal de Russische maanexpeditie van start moeten gaan en alvorens het zover is zul len nog een of meer proeflancerin- gen moeten plaatsvinden. Dat zo'n eerste testvlucht ongetwijfeld niet lang meer op zich zal laten wach ten, moge blijken uit een aantal recente proeven met de laatste trap van deze raket. De eerste maal gebeurde dat met de op 24 november 1970 gelanceerde Kos- mos-379, vervolgens met de acht dagen later in de ruimte gebrachte Kosmos-382, en de derde test vond plaats tussen 22 en 28 februari j.l. met de Kosmos-398. Aangenomen mag worden dat de proeven alle succesvol waren. Op korte termijn (in elk geval dit jaar en waarom al niet ter gelegenheid van het feit dat het maandag tien jaar geleden zal zijn dat Gagarin gelanceerd werd) moet volgens insiders een experi ment verwacht worden, waarbij twee aan elkaar gekoppelde So- yoez-capsules en drie kosmonauten betrokken zullen zijn. Deze twee- lingvlucht moet 3 a 4 weken gaan duren en als voorbereiding gelden op zowel een bemande maanvlucht als de operaties aan boord van een ruimtestation. Maar vooralsnog blijft,-de Sovjet-Unie in de ruimte vaart tegen een ^ekere achterstand opkijken, hoewel *die de laatste tijd wat kleiner is geworden, niet alleen door een aantal successen, zoals de maanretour-vlucht van de Loena-16 en de nu al maanden durende operatie van het maankar- retje Loenochod-1, maar vooral ook door het chronisch gebrek aan geld, waaraan de NASA sedert 1938 lijdt. Hoe groot die Russische achter stand nog is wordt wel het sterkst geaccentueerd indien we de pres taties van de beide ruimtevarende grootmachten vergelijken op het gebied van de bemande vluchten. Zo maakten in de afgelopen tien jaar 22 Russen 16 ruimtevluchten, tegen 28 Amerikanen die 24 vluch ten, waarvan zes naar de maan, volbrachten. Driemaal maakte een Amerikaans astronautenduo een maanlanding. En terwijl de Sovjet- Unie tot nu toe 2550 man-ruimte uren boekte, toont het Amerikaan se logboek er reeds 6913. Eind 1963 was die verhouding nog 382 tegen 54, maar reeds eind 1966 was de schaal naar de andere kant doorgeslagen: 507 man-ruimte-uren voor de Russen tegen 1994 voor de Amerikanen. En eenzelfde verge lijking kan men opstellen voor an dere ruimteprojecten of het nu on bemande maansatellieten, weer- kunstmanen of interplanetaire proeven betreft. Hoe dat ook zij, het doet alle maal niets af aan het feit, dat Gagarin's vlucht een groot histo risch gebeuren was. Het is dan ook volkomen begrijpelijk dat Joeri Gagarin reeds bij zijn vroegtijdige dood (hij verongelukte met een straaljager op 27 maart 1968) een legendarische figuur was. (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG Verontruste ou ders, verenigd in de Algemene Bond van Ouders en Opvoeders, gaan zich I teweer stellen tegen wat zij noemen ongewenste stromingen in de maat schappij. De zenuwarts dr. Esser, als I voorzitter van deze bond sprekend I namens tot nu toe tienduizend leden, zei in Den Haag dat het hier gaat om overlevingskansen voor een hele I generatie thans nog jeugdige men- I sen. Als eerste stap in deze richting I wil de bond op korte termijn komen tot oprichting van een informatie- I centrum met als standplaats Den I Haag. Verder zijn eigen juridische en I-medische centra nodig die zich voor- K lopig o.a. moeten bezig houden met het opvangen van drug-patiënten, I aldus dr. Esser. Inmiddels hebben zich ook in Bel- I gië verontruste ouders in een bond I verenigd, die voorlopig in Vlaande ren actief is. België telt, aldus se cretaris Van Dijk totnutoe enige duizenden leden, die zich op hetzelf de terrein als de Nederlandse ver ontruste ouders bewegen. Volgens voorzitter dr. Esser gaat de bond zich vooral richten tegen ondermijning van de moraal, waar bij volgens hem kinderen als proef konijnen misbruikt worden, onder het mom dat maatschappijvernieu wingen na-gestreefd worden. Deze ondermijning van de moraal ziet de bond onder meer in het propageren van verdovende middelen. van groepssex en van sabotage. „Een in- troctrinatie met een anarchistische en dikwijls ook nihilistische in houd". Aldus de voorzitter. Hij verweet de overheid jeugd werk te subsidiëren dat de jeugd tot het gebruik van verdovende midde len, groepssex en dergelijke brengt, Dr. Esser veroordeelde ook de anti- autoritaire opvoeding van de jeugd door wat hij zei vele onderwijsin stellingen. I ROTTERDAM (ANP). Een 31- jarige kok uit Rotterdam heeft be kend de brand te hebben gesticht aan boord van het in de Merwehaven liggende Nederlandse kustvaartuig (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG Bij de AKZO dreigt een loonconflict te ontstaan. Bij de loononderhandelingen voor de vaststelling van nieuwe cao's zijn moeilijkheden gerezen. Een woordvoerder van St.-Willibrordus, de katholieke bond van werknemers in de industriële bedrijven, heeft dit gistermorgen meegedeeld. In het kaderblad van de bond staat: Binnen het AKZO-concern dreigt een nieuw sociaal conflict te ont staan. De oorzaak is een loonaanbod". Dit loonaanbod werd in het kaderblad van St.-Willibrordus afgedaan met de kwalificatie: „ab surd". Absurd, aldus St.-Willibrordus, om dat de AKZO een gedecentraliseerd beleid voert. Dat brengt met zich mee dat de directies van de bij het AKZO concern aangesloten ondernemingen elk afzonderlijke cao's zouden kun nen afsluiten. Ofschoon de directies van de afzonderlijke ondernemingen dus zelfstandig te werk moeten kun nen gaan in hun sociaal beleid, lijkt het er op dat de raad van bestuur van de AKZO richtlijnen voor de vaststelling der cao's gegeven heeft. De vorige week door de bedrijfsdi recties en de bonden geopende cao onderhandelingen zijn vastgelopen, omdat het bod vam de woordvoerders der werkgevers, dat op tafel gelegd werd na ruggespraak met de raad van bestuur, voor'de vakbonden on aanvaardbaar is genoemd. Volgens de woordvoerder gaat het erom dat de directie van de chemi sche divisie van AKZO geen pakket voorstellen op tafel heeft gelegd die wat salarissen betreft geen enkele reële verbetering voor de werkne mers inhouden. De bonden wensen echter een loonsverhoging die en de prijsstijgingen opvangt én nog een lichte inkomensverbetering geeft. Bij de onderhandelingen tussen de vakbonden en de directie van de eveneens tot het AKZO-concern be- horende ENKA-fabrieken werd al wel over die reële verbetering on derhandeld. De woordvoerder van St.-Wilii brordus zei ook dat er in de secun daire arbeidsvoorwaarden enkele knelpunten liggen. De bonden willen bijvoorbeeld uitbreiding van de va kantie en verhoging van de vakantie toeslag. Ook op dit gebied zou de di rectie van de chemische afdelmgen echter niets willen doen. Ook zijn gistermorgen bij de on derhandelingen tussen Philips en de vakorganisaties over een nieuwe cao (ADVERTENTIE) „Surveyor". Bij deze brand konden de acht op varenden, zes bemanningsleden, een vrouw en e?n vierjarig kind, ternau wernood door havenarbeiders wor den gered. De kok heeft tegenover de recher che verklaard de brand in het com- buis van de coaster te hebben ge sticht uit rancune jegens de kapitein en de bemanningsleden van de „Sur veyor". Een dag voor de brand had de kok afgemonsterd. (Van een onzer verslaggevers) MAASTRICHT In een vlaag van woede heeft een kleuterleidster de 5-jarige Belinda Scharis uit Wol der-Maastricht zo hard aan de haren getrokken dat de peuter nu met een enorme kale plek op het hoofdje rond loopt. Het kindje heeft op de krum een kale plek van maar liefst vele centi meters middellijn. Belinda: „De kin dertjes moesten in de gang de slof jes pakken. Dat moest snel gaan. Toen pakte de zuster mijn haren en dat deed erge pijn". De verbolgen ouders hebben een aanklacht we gens kindermishandeling ingediend bij de politie. „Ik heb me moeten beheersen zegt vader van Belinda, „maar ik heb mijn fatsoen kunnen houden. Ik sleep haar wel voor de rechter. Het enige dat de zuster te zeggen had was: „Ik ben overspannen". De kleuterleidster noch haar overste waren gisteren bereikbaar. WASHINGTON (DPA) Het omstreden hoofd van de Amerikaan se federale recherche (FBI) J. Ed gar Hoover, heeft nog steeds het vertrouwen van president Richard Nixon. Met deze verklaring heeft het Witte Huis gereageerd op de hevige aanvallen op de 76-jarige, die de FBI sinds 1924 leidt. De democratische fractieleider in het Amerikaanse Huis van Afge vaardigden, Hale Boggs, had de FBI „methoden van de Sovjet-Unie en van Hitlers Gestapo" toegeschreven en het ontslag van Hoover geëist. Inmiddels schijnt het zo goed als zeker te zijn, dat de jongste beroe ring rondom de dikwijls aangevallen Hoover tot een onderzoek in het Congres zal leiden. Deze week in Eva: Een diep-menselijk interview met mevr. Soebandrio, die nu al vier jaar wacht op antwoord op het verzoek om gratie voor haar man. Dr. J. Kater over het kweken van mensen in een reageerbuis. In Eva Praktisch o.a.: de mini is terug, nieuwe menu's voor elke dag, kleuren met licht en schaduw en tips over make-up en schoonheidsverzorging. Voor een Kneyppkuur mag je hem best knijpen van Ben Koster. Nou, wat ons betreft liever een zonovergoten cruise, waarover Eva's Reisdienst in de wolken is. geen resultaten bereikt. Opnieuw is gesproken over het voorstel van de vakverenigingen aan Philips om een redelijke bijdrage te betalen voor de vakbondsactiviteiten. Uit deze „pot" moet o.a. de bijdrage aan de georga- niseerden worden betaald. Er werd wederom geen overeenstemming be reikt, daar Philips zich eerst intern wil beraden, alvorens over dit punt verder te kunnen onderhandelen. (Van onze redactie buitenland) WASHINGTON De Ame rikaanse regering is van plan de lucht op een aantal punten ter wereld te laten analyseren om na te gaan of de dampkring zo vervuild wordt dat een cata strofale wijziging in het klimaat kan worden verwacht. Er bestaan plannen om nog vijf internationale meetstations op te richten naast het reeds bestaande op een dode vulkaan op Hawaii. Dit station heeft de laatste jaren geconstateerd dat de hoeveelheid kooloxydc in de dampkring sterk stijgt. Geleer den vrezen dat een scherpe stijging van het koolzuur-gehal- te in de dampkring een broei kas effect kan hebben waardoor de ijskappen aan de polen zou den kunnen smelten. De jaarlijkse groei in het koolzuurgelialte in de damp kring was van 1968 t.m. 1970 drie keer zo groot dan in het midden van de jaren '60. „Het is van het grootste belang er achter te komen of deze stijging op Hawaii kenmerkend voor de hele aardbol is", zo heeft het Amerikaanse oceanische en at mosferische bureau verklaard. Volgend jaar zullen meetsta tions worden gevestigd te Point Barrow (Alaska) en één op de Zuidpool. Andere vestigings plaatsen die overwogen worden zijn Nieuw-Zeeland, een eiland ten zuiden van de evenaar en een bergtop in Zuid-Amerika. Brieven voor deze rubriek moeten met vol ledige naam en adres worden ondertekend. Bij publicatie zullen deze vermeld worden. Slechts bij hoge uitzondering zal van deze regel wor den afgeweken. Naam en adres zijn dan bij de redactie bekend. Publicatie van brieven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het in alle gevallen eens is met houd, c.q. strekking. Wanneer mijn stadsgenoot en col- lega-volksdansleider, de heer Ver- vest, iets schrijft, dan lees ik dat natuurlijk met meer dan gewone belangstelling. Dit geldt in het bij zonder wanneer zijn woorden een reactie zijn op uitspraken over „volksdans" welke mij, in artikelen in deze krant (26 februari en 1 maart), in de mond gelegd zijn. De heer Ver vest meent uit deze stukken (die door de redactie van De Stem van een inleiding en van niet door mij verstrekte of uitgeko zen foto's zijn voorzien) te_ lezen, dat ik het volksdansen op een lijn wil stellep met gymnastiek, met trimmen, of met welke „beweeglij ke" vrijetijdsbesteding ook. Alsof ik geen oog zou hebben voor het ge heel eigen karakter van de volks dans, voor de rijke mogelijkheden die deze kunst biedt tot „collectieve expressie". Alsof ik de karakteris tieke verschillen tussen de dansen van allerlei landen zou willen uitva gen. Ieder die de volksdans liefheeft en daarom bestudeert, kent en be wondert de tradities, het cultuui - goed, die al dansend worden overge dragen van geslacht op geslacht. Maar het moet wel een levende traditie zijn, een traditie die nog kan worden aan- en meegevoeld. Niet een stukje historie dat op ge zette tijden uit het museum van land- en volkenkunde wordt gehaald en den volke vertoond. De mensen vain nu, de jeugd vain nu, moeten in en door de dans zelf iets beleven, zelf iets kunnen uitdrukken. En de jeugd van nu, de mensen van nu, kijken verder dan eigen dorp, eigen streek, eigen provincie, ei-gen land. Ze kijken naar andere landen en volken. Ze leren die steeds meer kennen. Als het goed is, leren ze ook hun wijze van beleven, van zich uitdrukken, kennen. Leren ze ook hun dansen kennen. Dat heb ik willen uitdrukken, en het kan niet anders of de heer Vervest wiens groep Kasporgo toch ook buitenlandse groepen uit nodigt en onvangt zal hierin een heel stuk met mij mee kunnen gaan. Dat overigens de Nederlandse Volksdansvereniging, waarvan mijn groep VODAGO lid is, de Neder landse dansen zeker niet versmaadt, moge blijken uit het feit, dat zij juist dezer dagen een nieuwe uit gaaf van de van ouds bekende bun del Nederlandse dansen in het licht geeft. (Discussie gesloten. Red.) GOES G.H.J. VAN DAMME DEN HAAG (KNP). De secre taris van de Raad van Kerken in Ne derland, dr. H. A. M. Fiolet, heeft in overleg met de voorzitter, dr. P. G. Kunst stelling genomen tegen de gang van zaken rondom het stemadvies van de werkgroep „Kerk en ontwik kelingssamenwerking". Deze werk groep van de Raad van Kerken heeft samen met Sjaloom een „kosmopoli- tieke kiesgids" uitgegeven en daar aan het stemadvies verbonden voor diegenen, die aan het ontwikkelings vraagstuk hoge prioriteit toekennen, om bij de komende verkiezingen op der linkse politieke partijen te stem men. De informatiedienst van de gere formeerde kerken tekent bij deze kwestie nog aan, dat over de uitgave geen enkel overleg is gepleegd met de deputaten voor de algemeen dia- konale arbeid van de gereformeerde kerken. Deze deputaten wensen geen enkele verantwoordelijkheid voor de inhoud van de kiesgids te dragen. (Van onze redactie binnenland) HILVERSUM Minister Klompé (CRM) heeft het bestuur van de Tros laten weten, dat uit het onder zoek door de „dienst omroepbijdrage" (DOB), in samenwerking met het ministerie van CRM ingesteld, is ge- oleken, dat de Tros meer dan 250,000 leden-contribuanten heeft. (ADVERTENTIE) LONDEN (AFP). De Britse re gering heeft gisteren een beroep ge daan op de Crugayaanse guerrilla beweging Tupamaro onmiddellijk de ontvoerde ambassadeur Geoffry Jack son vrij te laten als het waar is dat hij een hartaanval heeft gehad. De geruchten hierover zijn ont staan nadat onbekenden, vermoede lijk Tupamaros, diverse radiostations in Montevideo hebben gebeld met het verzoek via de radio het medisch dos sier van Jackson bekend te maken. Zij legden er wel de nadruk op geen beroep te doen op het medisch perso neel van de ambassadeur. Zeg Friets, hoe vóelt het opgegeten te worden. Is dat leuk? Hangt er van af. Met een beetje geluk wel! Hoe bedoel je? Als ze hier Remia frites-saus in huis hebben dan Ik vóel iets, Friets. 't Voelt heerlijk. Romig, vers en zacht. W© hebben geluk. Ze hébben Remia. Hou je hoofd er onder! tijdelijk 30 cent voordeel

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1971 | | pagina 3