Bach
Parlement nam in 1796 balzaal
van Willem V in gebruik
KOMEN HANGENDE TUINEN
VAN BABYLON TERUG?
EEN I
buitenland
DOODSTEEK
EERSTE KAMER
NIEUWBOUW
AAN HET BINNENHOF
WORDT
AL
175
POLITIEK BEDREVEN
JAAR
BABYLON, IRAK (AP) Dagbladen in Bagdad
hebben er bij de socialistische regering van Irak op
aangedrongen de hangende tuinenvan Baby Ion
opnieuw aan te leggen om een van de zeven wereld
wonderen te herscheppen en toeristen ndar Irak te
lokken. „Door de hangende tuinen van Babylon in
hun oude pracht te herstellen", aldus een hoofdarti
kel, „zal de regering toeristen aanmoedigen Babyion
te bezoeken en in het restaurant aldaar te eten".
Er is geen spoor van de tuinen overgebleven in dit
uitgedroogde opgravingsgebied, 96 km ten zuiden van
Bagdad. Van de stad Babyion zelf, die eens schitterde
in een pracht, ongeëvenaard in de oude wereld, resten
slechts enkele lage muren van rechthoekige stenen,
hopen aarde en de hoofdpoort.
En dan, natuurlijk, de leeuw van Babyion. Deze
leeuw is een stenen figuur, geplaatst nabij de plek
waar de oude tempel van Babyion stond. Het beeld is
kleiner dan de sfinx van Gizeh in Egypte, maar heeft
met deze raadselachtige half mens - half leeuw één
ding gemeen, namelijk dat het geen neus heeft.
Volgens Egyptische geschiedenisboeken heeft Napo
leon de neus van de sfinx eraf geschoten met een van
zijn kanonnen om de Egyptenaren op hun plaats te
zetten. Volgens een Frans stripverhaal is de neus eraf
gevallen toen een dikke metgezel van de stripheld
Asterix erop klauterde om het beeld van meer nabij
te bekijken.
Niemand weet hoe de leeuw van Babyion de zijne
is kwijtgeraakt. En er is in feite ook weinig bekend
over de hangende tuinen. Volgens Iraakse toeristen
folders zijn de hangende tuinen in de zesde eeuw
voor Christus aangelegd door Neboechadnezar om zijn
koningin een genoegen te doen. Zij was afkomstig uit
de hooglanden en snakte naar wat groen, om de droge
plakten van Mesopotamië op te frissen.
Water was gemakkelijk te krijgen uit de nabije
Euphraat en Neboechadnezar die in de geschiede
nis te boek staat als een misdadiger, omdat hij de
joden uit Jeruzalem naar Babyion deporteerdelegde
de tuinen aan om de gril van zijn gemalin te
bevredigen.
Britse schilders uit de Victoriaanse tijd hebben de
tuinen afgebeeld als fabelachtige botanische schatka
mers, vol zeldzame en prachtige planten.
Zij werden voorgesteld als terras boven terras, vol
weelderige koele plantengroei, vol van geur van
welriekende bloemen, struiken en bomen. Deze voor
stelling was in overeenstemming met de enigszins
decadente reputatie van het Babyion uit de tijd, toen
het de hoofdstad was van de Babylonische beschaving
in Mesopotamië.
In later tijd hebben oudheidkundigen en geschied
kundigen de hangende tuinen nuchterder bekeker
Om te beginnen schijnen ze helemaal niet gehangei
te hebben. Het waren uitgestrekte velden, aangeleg
en beplant buiten de muren van de oude stad. Geut
was er wel, maar waarschijnlijk de lucht van uien e
niet het aroma van zeldzame en tere planten.
Wan t de tuinen waren in werkelijkheid grot
groententuinen, waar Babylonische tuinders komkom
mers, uien en andere produkten kweekten. Sommigi
stukken waren ook beplant met wijnstokken om
druiven te kweken voor de wijn, die op al dit
Babylonische zwelgpartijen werd gedronken.
Hoe het ook zij, thans bestaan de tuinen niet meet
Op een houten bord bij een lage muur van rechthoe
kige stenen staat in het Engels en Arabisch: „Hangen
de tuinen - een van de zeven wereldwonderen".
Ezels en schapen knabbelen aan het droge gras
Enkele bezoekers verlaten de weg om een blik op dt
plek te werpen en in het restaurant een hapje te eten
In een klein museum zijn kunstvoorwerpen en in
de omgeving opgegraven overblijfselen ondergebracht
De enige kleurige toets wordt geleverd door de
overblijfselen van de Isjtar-poort, waardoor triomfale
optochten de stad in plachten te trekken.
Het is een bouwwerk van vierhoekige gele stenen,
versierd met leeuwen en stieren van geglazuurde
blauwe tegels. De neusloze leeuw van Babylon is
grijs...
Een zitting van de Tweede Kamer in wat eens de balzaal van Willem V was
Het Binnenhof
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Nu de meer
derheid van onze volksverte
genwoordigers meent dat de
huidige parlementsgebouwen
moeten worden ingeruild te
gen een nieuwe huisvesting,
roepen de statige verschijning
fan de Ridderzaal en de eer
bied afdwingende gebouwen
van de Staten Generaal aan
het Binnenhof om een korte
terugblik op hun kleurrijke
verleden.
Het presidium van de Tweede
Kamer heeft besloten een com
missie in te stellen die moet be
kijken aan welke eisen een nieuw
parlementsgebouw moet voldoen.
Het Binnenhof barst uit zijn voe
gen op het moment dat we juist
de herdenking achter de rug heb
ben van de dag waarop 175 jaar
geleden de halzaal van stadhou
der Willem V in gebruik werd ge
nomen als vergaderplaats voor de
volksvertegenwoordiging.
Op 1 maart 1796 vergaderde daar
voor het eerst de nationale vergade
ring van de Bataafse Republiek, zes
jaar nadat de zaal werd ingewijd ter
gelegenheid van het huwelijk van
Willems dochter prinses Louise en
de erfprins van Brunswijk-Wolfen-
buttel.
Willem V heeft maar 5 jaar ple
zier gehad van zijn balzaal. Op zon
dag 18 januari 1795 vluohtte hij
benauwd als hij was voor de guillo
tine naar Engeland. De Franse
revolutie was niet meer te stuiten.
Franse troepen onider leiding van
Pichegnu en het Bataafs legioen met
Daendels aan het hoofd waren onze
zuidelijke grenzen overgetrokken.
De patriotten vormden in de Repu
bliek der Zeven Provinciën de vijf
de colonne. Prins Willem V riep zijn
hofhouding bijeen en nam in de
balzaal, afscheid.
Voorlopig was het gedaan met de
grandeur in de nieuwe grote dans
zaal, voorlopig geen majestueuze
feesten meer van de fraai uitgedoste
Nederlandse adel. De kroonluchters
werden gedoofd, de champagne
koud gezet. Geheel volgens model
van de Franse revolutie gingen
daarna de bezetters te werk. Neder
land moest een nationale vergade
ring hebben. Voorlopig zouden de
Staten Generaal nog volgens oud
model in functie blijven. Zonder
echter invloed te kunnen uitoefenen
voltrok zich onder de ogen van de
statenleden de fluwelen revolutie.
De verklaring van de rechten van
de mens en burger deden ook in de
republiek opgeld.
Met algemeen kiesrecht de
prinsgezindten mochten natuurlijk
niet meedoen aan de verkiezingen
'werd een nationale vergadering
gekozen. Daaraan hebben we onze
eerste grondwet te danken. Lang
zou de nationale vergadering in Wil
lems balzaal echter niet met veel
invloed vergaderen.
Nederland volgde Frankrijk op de
voet. Lodewijk Napoleon deed zijn
intrede. De democratie ging op de
helling en nog geen jaar nadat de
volksvertegenwoordigers voor het
eerst in vergadering bijeenkwamen,
werd er in de balzaal weer uitbun
dig gevierd. Lodewijk Napoleon, ko
ning van Holland van 1806 tot 1810,
hield hij was tenslotte een broer
van de grote Bonaparte van luis
ter. De trots van prins Willem V
werd in ere hersteld. De dames van
de grand chique bewogen zich weer
statig in ruisende gewaden aan de
arm van hun cavaliers over de dans
vloer.. Van vrijheid, broederschap
en gelijkheid was niet veel meer
over.
Lodewijk veranderde graag van
residentie. In 1808 vertrok hij van
Den Haag naar Amsterdam. Dat be
tekende ook de doodsteek voor de
grote danszaal. Toen Lodewijk Na
poleon zijn intrek had genomen in
het Amsterdams stadhuis, werd de
balzaal omgedoopt tot eetzaal van de
cadetten van het keizerlijk Franse
leger. In 1812 diende het gebouw
van de Tweede Kamer als militair
hospitaal.
Vanaf 1815 tot nu is er in de grote
danszaal geen danspasjes meer ge
zet. Vanaf die datum tot nu wordt
er in de oude balzaal van prins
Willem V over het landsbelang ge-
De Eerste Kamer vergadert sinds
848 het jaar van de grote grond-
vetswijziging in de oude zaal
an de Staten van Holland en West
friesland. De senatoren zitten er
mitengewoon lekker bij. Deze zaal
rrenst direct aan de hofvijver, waar
■en rust van uitstraalt die zeker zijn
litwerking niet mist op de leden
/an de Eerste Kamer zelf. In lang
laam voortkabbelende betogen zon
der al te veel interrupties oefenen
zij de laatste controle op wetsont
werpen uit alvorens ze kracht van
wet krijgen.
Een andere plaats is de Patijnlaan,
waar de oude Alexanderkazerne
staat. Tenslotte wordt de Koekamp
genoemd. Die ligt rechts van de
Bezuidenhoiutseweg achter Staats
spoor.
Al deze plannen voor nieuwbouw
zijn natuurlijk prachtig. Het zal ech-
ter niemand rond het Haagje be
vreemden, als de verwezenlijking
daarvan maar traag vordert. Ten
slotte wordt er niet voor het eerst
over een nieuw parlementsgebouw
gesprokén.
De Trèveszaal, tijdens een bespreking tussen minister
en een Duitse delegatie.
Bakker van Verkeer en Waterstaat (derde van rechts)
praat. Het wufte heeft plaats moeten
maken voor de ernst van het verga
deren. Trots en statig is de zaal
gebleven daMvel.
Met de historie van de Tweede
Kamer is echter de geschiedenis van
het Binnenhof nog niet verteld.
Blikvanger en trots van het complex
regerings- en parlementsgebouwen
is de Ridderzaal. Eèn maal per jaar
speelt dit gebouw een officiële rol.
Op de derde dinsdag van september
straks de laatste dinsdag in au
gustus opent daar de koningin
het nieuwe zittingsjaar van haar par
lement. In grote trekken vertelt ze
door het uitspreken van de troonre
de, wat de regering in het komende
kabinetsjaar van plan is te doen.
De Ridderzaal werd omstreeks
1275 gebouwd. Opdrachtgever was
graaf Floris V, zoon van Willem II
(graaf en rooms koning) die om
streeks 1250 de Rolzaal heeft laten
bouwen. De Rolzaal is het oudste
geboiuw op het Binnenhof. De Rid
derzaal is er tegen aangebouwd. Jo-
han van Oldenbarnevelt hoorde in
de Rolzaal het doodvonnis tegen
zich eisen.
i
De Ridderzaal werd op Kerstmis
1295 met een groot banket ingewijd.
De Hollandse graven oefenden daar
hun regeringstaak uit, spraken er
recht over hun onderdanen en be
raamden plannen voor strooptochten
tegen weerbarstige vazallen. Vanuit
de Ridderzaal toog Floris V ter val
kenjacht. Philips van Bourgondië
hield er schitterende Jjanketten en
drankgelagen met de ridders van
het Gulden Vlies.
De Ridderzaal heeft een houten
bekapping, die niet door dwarsbal
ken wordt gesteund en evenmin
wordt geschraagd door pijlers. In de
Ridderzaal hingen de op de Span
jaarden veroverde vaandels. In de
dagen van de Republiek der Zeven
Provinciën raakte de Ridderzaal
steeds meer in onbruik. Het centrum
van de regering werd verplaatst
naar andere gebouwen rond het bin
nenhof.
In de achttiende eeuw bekommer
de men zich nog maar heel weinig
om de Ridderzaal. Het werd de
waohtkarner van de Staten Generaal
en het hof van Holland. Langs de
muren "sloegen kooplieden winkel
tjes op. De zaal stond voortdurend
open en de regen sijpelde af en toe
in straaltjes door het lekke dak.
Ook de Fransen hadden niet veel
oog voor dit toch op zichzelf prach
tige middeleeuwse gebouw. Gedu
rende de Franse tijd was er een
militaire school in gevestigd en
voerden de jonge leerlingen hun
exercities uit in de zaal.
In 1861 herleefde de liefde voor
nationale monumenten enigszins,
met verve werd de bezem door de
rommel gehaald en op negentrende-
eeuwise wijze werd de Ridderzaal
gerestaureerd. Na de restauratie
werd het 't archief voor binnenland
se zaken. Dat bleef zotot de eeuw
wisseling. In 1904 was de ridderzaal
weer in de oude luister hersteld. Op
de derde dinsdag van dat jaar open
de koningin Wilhelmina voor het
eerst het parlementaire jaar in deze
karakteristieke omgeving.
Wie vanaf het Buitenhof door de
Stadhouderspoort het Binnenhof op
wandelt, ziet aan zijn linkerhand
onmiddellijk de ingang van de Eer
ste Kamer. Rechts ligt de Tweede
Kamer. Tussen de Eerste en Tweede
Kamer heeft de Raad van State haar
intrek genomen. Dit adviescollege
van de regering en tevens hoogste
administratief rechterlijke beroeps
orgaan is gevestigd in de kwartie-
ren waar zich vroeger de stadhou
ders ophielden.
Dit gedeelte van het Binnenhof I
heet dan ook het Stadhouderlijke I
kwartier. Eveneens gelegen aan de I
hofvijver tussen de Eerste Ka-mer en I
het ministerie van Binnenlandse Za-1
ken ligt het gebouw waar tot voor I
kort het ministerie van Verkeer en
Waterstaat was gevestigd.
In dat gebouw bevindt zioh de I
Trèveszaal. Een oppassende bezoe-
ker met sterk ontwikkeld reukor-
gaan kan daar n'og een beetje kruit
damp uit de tachtigjarige oorlog
opsnuiven. Daar werden gedurende
deze oorlog de voorbesprekingen ge-i
hoqden voor het twaalfjarig bestand,1
dat op 9 april 1609 inging. De twee f
onderhandelaars die het toen eens pij
werden om de wapenen voor 12 jaar.
te laten rusten, waren aan Spaanse
zijde Spinola en aan Nederlandse
Johan van Oldenbarnevelt. Zoals be
kend heeft de laatste stank voor
dank gekregen en werd hij na een
twijfelachtig proces in het openbaar
terechtgesteld.
De televisiereportage, van
daag (Goede Vrijdag) vanu
van 10.45 tot 12.15 uur (Ne
derland II) op het scherm
roemde werk van Johann
Ursula Bucket, de alt Her
John Mitchinson, de bassen
voorts door Christiaan Nor
Wim van Beek (continuo er
van de Nederlandse Baeliv
kest, het geheel onder direct
Ruim 240 jaar geleden, op
kirche te Leipzig voor de
zetting van „de bouwmees
(de kwalificatie is van H;
volgden nog vier uitvoerin
leiding. Pas in 1892, dus 1
klonk de Mattheuspassie 1
twintigjarige Felix Mendel
„romantische" interpretatie
sohn gaf met deze uitvoer!
Duitsland; deze sloeg al sp
het muziekleven sterk wer
Het is te danken geweest
het midden der vorige ee
De Trèveszaal werd in 1650 ver
bouwd. In 1697 was hij klaar. De
zaal is geheel in Lodewijk XIV stijl
opgetrokken. Trève is het Franse
woord voor bestand. Tot voor kort
werden de ministerraadsvergaderin
gen elke vrijdag in de Trèveszaal
gehouden. Stads enkele maanden ge
beurt dit in het gebouw van het
ministerie van Justitie aan het
Plein.
In de loop der eeuwen is er heel
wat verbouwd, gesloopt, vertimmerd
en gerestaureerd in het gebouwen-
eompléx aan het Binnenhof. Telkens
opnieuw moesten de gebouwen aan
de eisen van de tijd worden aange
past; Het verzadigingspunt is echter
bereikt. Er valt niet veel meer te
verbouwen of bij te houwen. Van
daar de hartewens van de meerder
heid van de kamerleden om tot een
modern goed geoutilleerd parle
mentsgebouw te komen. Voor fer
vente aanhangers van de traditie is
dit misschien een trieste zaak. Maar
de realiteit is dat men niet meer uit
de voeten kan.
De commissie die moet gaan be-
kijken welke eisein er aan een
nieuw kamergebouw gesteld moeten
worden, zal zich ook over de vesti-
gingsplaats van de nieuwbouw moe
ten buigen. Als meesit serieuze plaats 1
om een nieuw parlement neer te
zetten wordt in Den Haag de Nieu- J
we Hout genoemd. Dat is het sane- 1
ringsgebied tussen het Spui eii I
Staatsspoor. Daar is ook de meeste -
ruimte.
