n
Banvloek 50 iaar pyama
Kommunikaatsie
Arabieren wantrouwen Egypte
PARIS
c'est
Het gaat
over mensen
J van
Hamlo
Huismoeders
als norm
Servaes
en
het kruis
Vogelaar
als
zwetser
TWEE
VREDE
WAARDE
VERKIEZINGEN IN CHILI
Zondag dag van
de waarheid
voor Allende
SSt
0 PROLOOG krijgt respectieve
lijk nog f. 1.305.31 (seizoenen '65-69,
aanvullend), f. 18.046 (trendbetalin
gen op salarissen) en f. 311,905 (sei
zoen '70-71) als subsidie. Dat stellen
GS van Brabant aan de Staten voor.
Proloog Kommer 't Mannetje:
„Fijn, maar wel wat laat, als dit
voorstel nu in de staten gedaan
wordt, terwijl vorig jaar februari
onze begroting al naar Den Bosch
iverd opgezonden. Gevolg: ernstige
likwiditeitsmoeilijkheden".
PROF. J. SMITS VAN WAES-
BERGHE, hoogleraar aan de Am
sterdamse universiteit, wordt 18
april 70 jaar. Hij zal daarna zijn
loopbaan sinds 1947 als hoogleraar
in de middeleeuwse muziekweten
schap beëindigen.
PAUL DE WISPELAERE, de
Belgische criticus anderen zuilen
zeggen: criticaster krijgt vandaag,
in het kader van de Boeken
week in het Muiderslot de prijs
voor de literaire kritiek 1971 uitge
reikt.
LISELOT BEEKMEIJER, die
sedert 1964 als actrice aan Theater
verbonden was, is overleden. Zij
werd in 1939 in Schiedam geboren
en heeft na haar eindexamen toneel
school drie moeilijke jaren als actri
ce gehad in Joegoslavië. In het zui
den is ze ook geen onbekende, omdat
ze enige tijd aan Ensemble verbon
den was. Haar laatste rol bij Thea-
ter was de wasvrouw in Het Proces
van Kafka. De rol moest ze door
ziekte, na enkele voorstellingen,
neerleggen.
9 KEES DE JONGEN krijgt als
toneelstuk op zaterdag 17 april de
100 e voorstelling door Centrum in
Utrecht. Tot maart zagen reeds
60.000 mensen dit stuk.
IN HELMOND vindt op zater
dag 1 mei voor de 6e keer een
culturele manifestatie plaats „Hel
mond van alle markten thuis". Bij
het historische raadhuis is er behal
ve een kunstmarkt dan ook een
oude ambachtenmarkt.
DE GELDERSE KUNSTPRIJS
gaat dit jaar naar de Arnhemse
kunstschilder Kees Gubbels. Voor
zijn gehele oeuvre.
„OOR heet de nieuwe informa
tieve muziekkrant, die vandaag voor
het eerst gaat verschijnen. Dit is
geen geintje, zegt de redactie. We
zullen zien. Voor 50 cent kan ieder
zich op de geijkte verkooppunten
van tijdschriften zioh zo'n oor aan
meten. Interviews met grootmees
ters als Joihn Mayall worden o.a.
toegezegd.
HET NATIONAAL VIOOL
CONCOURS, dat momenteel in Am
sterdam wordt gehouden telt 57
deelnemers. De amateurs van 9 tot
19 jaar komen uit alle delen van het
land. Een unieke gelegenheid om
een beeld te krijgen van het lande-
I lijk niveau van de vioolspelende
jongeren, meent het organiserende
„Jeu-gd en Muziek".
BASIL DEARDEN, de Britse
cineast is verongelukt. Hij werd 59
jaar. Op zijn naam staan films als
The Blue Lamp, Khartoum, Sapphi
re, Victim e.a.
GROOT LIMBURGS TONEEL
brengt deze maand twee premières.
Woyzeck van Büchner en Nora (Het
poppenhuis) van Ibsen. Het eerste
stuk op 8 april, het tweede op 23
april. In Maastricht.
DE BURGERZAAL van het ko-
ninklijk paleis op de Dam wordt
beproefd op geschiktheid als con
certzaal. Op 3 mei zal het Neder
lands Kamerkoor en het Nederlands
Kamer Orkest er een concert geven.
Beatrix en Claus zijn daarbij gast
heer en -vrouw voor die 350 (des
kundige) genodigden.
TOT 18 APRIL kunt u in het
Amsterdamse Stedelijke Museum
werk zien van de Belgische kera
mist Pierre Culot. Ook is Stanley
Brown er met een project, dat in
houdelijk het volgende „doet": door
middel van een handteller worden
voetstappen bepaald!
Willy Corsari en Toon Kortooms blijken twee
auteurs, die tot de meest gelezenen in Nederland
behoren. De verkoopcijfers van hun boeken en
de aantallen uitleningen vanuit onze bibliotheken
bewijzen dit. Zij blijken de leeshonger van 30%
van onze bevolking te stillen.
Toch timmeren zij niet aan de weg met de „grote
jongens" in de literaire wereld.
Hoewel de groeiende groep „fijnproevers" met
de dag gelukkig toeneemt, betekenen deze beide
schrijvers ongetwijfeld veel voor velen. Iets om
in deze Boekenweek bij stil te staan.
De schrijfster Willy Corsari ziet al
50 jaar kans boeken te produceren
die hun weg vinden naar een groot
publiek in eigen land en via vele
vertalingen ook in het buitenland.
Maar in geen enkele literatuurge
schiedenis zal je haar naam tegen
komen.
Werkt die kritiek na zoveel sucej-
werk niet frustrerend? „Als ik me
van kritieken nog iets moest aan
trekken, was ik al dood. Toen ik
begon kreeg ik prachtige recensies,
maar dat veranderde al gauw. Ik
weet dat ik veel gelezen wordt Ook
door jonge mensen. Stapels brieven
krijg ik van scholieren die een
scriptie over m'n werk willen ma
ken. Trouwens, al die kritieken... ze
lezen je boeken vaak nauwelijks.
Willy Corsari is een vrouw die
ondanks haar 73 jaar, midden in de
wereld staat. In haar flat in Amstel
veen, waar je zo'n moderne witleren
„lig"-stoel ziet staan nast een antiek
kastje, gaat ze in op het problemati
sche gebrek aan goede vertellers
onder de Nederlandse auteurs. „Ik
geloof niet dat het typisch Neder
lands is, dat we zulke auteurs mis
sen. Toen ik voor de oorlog in
Berlijn was en korte verhalen
schreef, werd ik ook benaderd door
eein uitgever vain een blad, die
klaagde over het gebrek aan schrij
vers voor een groter publiek. Dus
toen ail".
Het is een feit dat de mensen toch
wel willen worden meegenomen
door een goed schrijver, die zijn
verhaal op een voor „de massa"
begrijpelijke manier kan uitdruk
ken. „Zeker. Kijk maar succes
sen als Peyton Place en De Kleine
Waarheid, 't Is niet allemaal koek
en ei wat ze daarin zien, maar ze
kunnen het begrijpen, 't Gaat over
mensen die voor ze gaan leven. Die
zogenaamde eerlijkheid in de litera
tuur is een mode geweest. Over je
zelf vertellen zoals Jan Wolkers dat
doet. Een heel talentvolle jongen,
dat wel. Maar ik geloof dat die
eerlijkheid vaak helemaal niet zo
eerlijk is.
„Als kind was ik al gek op schrij
ven. Ik schreef ook al gauw voor de
Telegraaf, schotjes onder de titel
„Bobbed and Shingled" (haardracht
en mode uit die tijd-red.) en ik
kreeg verzoeken om meisjesboeken te
schrijven. Toen' ik"''ftïljii éérste"'ro
man schreef kon ik er geen uitgever
voor vinden.
Blijft de vraag bestaan waarom
nu juist haar boeken zulke grote
oplagen bereikten en nog steeds
worden herdrukt. Haar stijl is sim
pel er izt vaak veel dialoog in haar
boeken en behalve detective romans
schreef ze een aantal boeken die
wel tot de gewone romans gerekend
kunnen worden, maar die de struc
tuur van een detective hebben zoals
„De man die niet mocht terugkeren"
(1947).
Moet een acteur, wil hij of zij
succes hebben, nu altijd problemen
in zijn boeken vermijden? „O nee,
een van mijn laatste boeken fitte
re Wijn" gaat over Zuid-Afrika. De
situatie Dakar is heel moeilijk en
vaak ongenuanceerder dan men hier
wil voorstellen.
„Over een paar maanden moet ik
m'n nieuwe boek klaar hebben, 't
Heet „Isabelle" en bestaat uit twee
verhalen in een. Het eerste deel
wordt door een man verteld, het
tweede deel door een vrouw, onaf
hankelijk van elkaar. De verhalen
grijpen natuurlijk wei in elkaar, 't
Zal waarschijnlijk in het najaar uit
komen".
Wie de sappige en bloemrijke, tot
romans verwerkte anecdoten van
auteur Toon Kortooms gelezen heeft,
verwacht waarschijnlijk niet dat
achter die naam een zeer nuchter
mens schuil gaat. Als je hem in zijn
woning in Bloemendaal, vraagt naar
zijn mening over het schrijnende
gebrek aan vertellers, geeft deze
Brabander zijn visie met bijna Hol
landse nuchterheid.
„Ik geloof vast dat het een kwes
tie van de tijd is. Jonge schrijvers
hebben geen zin of geen durf om
zich aan het „vertellen" te wagen.
Er is talent zat. Maar het is een
tijdsverschijnsel dat men eerder ge
neigd is links en rechts moeilijke
pocketboekjes uit te geven. Dat zal
wel veranderen. De vertellers zullen
het op den duur winnen".
Kortooms: „Je merkt dat je het
hart gestolen hebt van een breed
lezerspubliek. Maar dan ook werke
lijk breed. Ik krijg verschrikkelijk
veel reacties vn jongen mensen,
maar ik heb ook veel zogenaamde
„fan-mail" van dokters, professoren,
doodgewone huismoeders,- zeelui
Mensen uit alle lagen.
Kortooms boek „Help, de dokter
verzuipt. is inmiddels bij onze
zuiderburen ook op de lijst van
bestverkochte boeken verschenen.
Kortooms is geboren en getogen in
de Brabantse Peel, waarvan hij zegt
daar een geweldige jeugd te hebben
gehad, waarop hij nu als auteur nog
teert. Talloos zijn de anecdotes die
hij opgeschreven of onthouden heeft,
en af en toe komt zijn broer nieuwe
verhalen van vroeger vertellen. Zijn
eersteling schreef hij in oorlogstijd
zijn grote succes kreeg Kortooms
met „Beekman en Beekman" dat
eerst als feuilleton uitkwam in een
Brabantse krant. Kortooins: „Na de
oorlog gingen mijn boeken geweldig
goed lopen. Met eerste oplagen van
zo'n .40.000. Misschien wel als. een
soort beloning omdat ik gewacht
heb tot na die oorlog met public^'
ren.
De uitgever van Kortooms specia
liseert zich in zogenaamde „streek
romans", een genre waartoe ook
sommige van Kortooms boeken ge
rekend kunnen wroden.
„Zo'n streekroman gaat er vaak in
een oplaag uit die groter is dan van
een Vestdijk. Je zou op het ogenblik
van een renaissance van de streek
roman kunnen spreken". Kortooms
haalt een knipsel voor de dag en
leest voor: „Er verschijnen zes keer
zoveel streekromans als 10 jaar ge
leden. De mensen zijn de rauwe
sex-boeken beu. Onze uitgeverij
heeft een paar huismoeders als vaste
barometers. Zij lezen de manuscrip
ten voor ons en ze hebben het
zelden mis. Als ik op het advies van
onze redactie was afgegaan, was er
nooit een streekroman versche
nen".
Schrijven is voor mij een zinvolle
hoibby. Ik zou 't best willen hoor, in
Zuid-Spanje wonen en rustig m'n
verhalen schrijven. Maar ik bekijk
het op de eerste plaats nuchter. Ik
heb een gezin achter me staan. Wie
zegt dat ze me over 10 jaar nog
lezen? Ik ben redacteur van Panora
ma en dat wil ik niet graag opge
ven"
Na vijftig jaar rust nog steeds een
onwijze en onjuiste kerkelijke ban
vloek op de veertien kruiswegstaties
die Albert Servaes (1883-1966) te
kende voor de - niet meer bestaande
kapel van het Karmelietenkloos
ter in het Belgische Luythagen (bij
Antwerpen). De niet in de officiële
religieuze kraam passende expressi
onistische verbeeldingen van het lij
den van Christus werden op 30
maart 1921 door een decreet van het
H. Officie in Rome getroffen.
In 1967 werd de kruisweg inte
graal geëxposeerd in het Cultureel
Centrum in Venlo. De organisator van
deze expositie herinnert zich nog
hoe hij de kruiswegstaties aantrof in
het Trappistenklooster Koningshoe
ven te Tilburg waar zij ai jaren zijn
ondergebracht: „De twaalfde statie
hing in de kamer van de prior
enkele andere staties hingen weer
op andere plaatsen en de rest stond
op zolder. Het bleek dat er een
herhaald verbod uit Rome was ge
komen om de staties als kruisweg
op te hangen.
Hoe was Albert Servaes nu aan de
opdracht voor de kruisweg van Luyt
hagen gekomen? In 1919 werd hem
verzocht een passieverhaal van de
schrijver Cyriel Verschaeve te illus
treren. Pater Jeroom zag een der
tekeningen, was er danig van onder
de indruk en bewerkstelligde dat
Servaes voor de kapel van het
nieuw te bouwen klooster van zijn
orde een kruisweg mocht maken. De
kruisweg wekte afschuw op en het
geschokte publiek, alsmede een deel
van de geestelijkheid, sprak in ter
men van „een werk van satan" en
„een hoogtepunt in de ontaarding
van de christelijke kunst".
Het kon niet uitblijven dat de
hoogste autoriteiten in Rome zich
over de kruisweg moesten uitspre
ken. Het oordeel, dat de artistieke
waarde van de veertien staties vol
ledig miskent, was vernietigend. In
de internationale kunstwereld ver-
oorzaakte het Romeinse decreet een
heilige strijd waarin voor- en tegen
standers elkaar te lijf gingen.
Kunstverzamelaar Herman van Ee-
renbeemt uit Amsterdam kocht de
kruisweg en schonk hem aan het
Aartsbisschoppelijk Museum in
Utrecht. Van daaruit werden de
kunstwerken doorverkocht aan de
Tilburgse fabrikant Van den Bergh,
die hen tenslotte caideau gaf aan de
abdij van Koningshoeven.
Ik heb de indruk dat het laatste
boek van Jacq Firmin Vogelaar,
„Kaleidiafragmenten", Meulenhoff, f
6,50, weinig aandacht van de vader
landse critici krijgt. Alleen Rein
Bloem besteedde in Vrij Nederland
aandacht aan het werk nog voordat
het was verschenen. Zowel het een
als het ander is niet onbegrijpelijk.
Ik denk dat de critici er geen raad
mee weten, behalve dan Rem
Bloem, die als theoreticus en als
klein schrijvertje onverdeeld achter
de opvattingen staat, die hij en Vo
gelaar op letterkundig terrein ver
kondigen.
Die literaire opvattingen hebben
zij ontleend aan twee Franse stro
mingen: de „nouveau roman" en „tel
quel". In het literaire tijdschrift
Raster (111-4,- winter -69t7.0;) stond
een artikel van de FranStnah Char
les Grivel, docent aan de VU in
Amsterdam, over de moderne letter-
kunde in Frankrijk. Dit artikel
vormde het uitgangspunt voor een
gesprek over literatuur tussen H. C.
ten Berge, J. Bernlef, Rein Bloem,
Gerrit Kouwenaar en Jacq Fiimm
Vogelaar (Raster ÏV-2, zomer 1970).
In dit gesprek bleken Bloem en
Vogelaar de grote verdedigers van
de arrogante Charles Grivel; arro
gant, omdat hij bij voorbaat ieder
een die het niet met hem eens is,
uitmaakt voor een vervloekte bur
ger, die uitgevers opdracht geeft de
Nieuwe Literatuur te boycotten. De
ze komopoüitisebe buitenlander,
die misschien via Amsterdam aast
op een hoogleraarsstoel in Frankrijk,
wil niet begrijpen dat er mensen
zijn die zijn Nieuwe Literatuur heus
wel het levenslicht gunnen, maar
die het met zijn uitgangspunten toch
niiet eens zijn.
Elders ben ik uitgebreid op zijn
standpunten ingegaan. Ik hoop dat
de „burgerlijke uitgevers" die aan
val nog eens in boekvorm zullen
uitgeven. Voor dit artikeltje lijkt
het me voldoende u te zeggen dat
de opvattingen van Bloem, Grivel
en Vogelaar berusten op een nieuwe
opgepoetste metafysica vam de Duit
se filosoof Hegei.
Dwaal ik af, omdat ik nog geen
letter over „Kaleidiafragmenten"
heb geschreven? De uitklapbare flap
van dit boek doet niet anders dan
„afdwalen". Er wordt een korte in
houd gegeven, die absoluut niets
met het boek heeft te maken, omdat
het, boek geen rechtlijnige inhoud
hééft Het boek bestaatuit zoveel
ongenummerde pagina's taialerupties.
Er zit kop nog staart aan. Het wiel
waarschijnlijk een illustratie zijn
van het schizofrenie taalgebruik van
de mens. Het is gezwets. De slimme
lezer (maar voor hem hoeft her
met) ontdekt soms dat de schrijver
gemeenplaatsen belachelijk wil ma
ken. Prachtig, knap werk, een
schouderklop voor hem die zo hard
nekkig vele bladzijden wist te vul
len, maar voor wie is het nou ge
schreven? Voor mij, iemand met een
taaitic en veel belangstelling voor
literaire stromingen. En nog een
paar anderen Jan-met-de-pet
of moeder-de-vrouw laten er hun
libelle-verhaaltjes niet voor in de
steek. „Kaleidiafragmenten" is een
boek voor een handjevol geïnteres
seerden. Of misschien dat niet eens?
Vogelaar zegt zelf: „Ipv schijnbaar
begrip overeenstemming en vandaag
welbehagen dat bestaat bij de gratie
van vrijwillige beperking een
radikale breuk. I.p.v. een schijnbare
kommunikatie helemaal geen".
Geef mij dan maar de „schijnbare
kommunikatie" zoals Vogelaar die
vakkundig heeft beschreven in bij
voorbeeld „Vijand gevraagd" of „A-
natoimie van een glasachtig li
chaam".
Wim Huyskens
In tegenstelling tot allerlei ge
ruchten, dat het tijdschrift KENTE
RING (Badhuisweg 232, Den Haag)
opgeheven zou worden, zegt de re-
daotie dat het blad nog springlevend
is. Met een speciaal JAN HANLO-
nummer wordt de 11e jaargang af
gesloten. Een rijk geschakeerde in
houd met talloze bijdragen uit het
werk van Hanlo zelf en verder o.a.
Van Niessen, Fr. van Leeuwen, Jac.
van Hattum, Frits Haans, Wim Ha-
zeu, Jos Caelen. „Je was ook een
figuur", zegt Caelen, „die 's morgens
vroeg opstond, omdat je naar Am
sterdam moest. Op het moment dat
je je pyjamabroek wil uittrekken,
ontdek je een vlieg die bolder de
bolder door de ruimte vliegt, gaat
zitten op de kast, op het plafond,
daar letters schrijft, dan weer door
vliegt. Vol bewondering ga je zitten
en blijft de vlieg volgen. En des
avonds herinner je je, in pyjama
broek, dat je eigenlijk in Amster
dam had moeten zijn". „Ik geloof
inderdaad dat vele van mijn geënga
geerde collegae-huisartsen „goeie
knullen" zijn. Maar dan toch van
het type waar menselijke goedheid
gepaard gaat met scherp „gedacht"
verweer en met groeiend inzicht in
de steeds intenser wordende' eis van
eigen deskundigheid. Dat wij deze
deskundigheid niet zo maar verwer
ven door onze „inzet als mens", is
duidelijk", aldus Hugo Janssens in
„Vragen en antwoorden van en
huisarts" in STREVEN - 6, (postbus
233, Den Bosch). Mia Bracke-Defe-
ver is in hetzelfde nummer op zoek
naar „De huisarts op zoek naar een
professionele identiteit". Verder o.a.
„De pretentie van een universiteit"
(Antwerpen)„Studentenprotesten";
„Siberië als land van de toe
komst'!.
„Wat wij in de politiek moeten
hebben, zijn onopvallende mensen
met neutrale gezichten, die een fat'
soenldjk beleid voeren. Dat is een
van de dingen die mij zo aantrek
ken in minister Nelissen (Ook een
kwestie van Imago)", aldus J. Pen
in HOLLANDS MAANDBLAD
280. Paul van 't Veer schrijft er
verder in onder de kop: „Het andere
nieuws in Nederland: of I. F. Stone
heeft ongelijk". Leopold Bueh be
toogt verder in „Een pruimemond-
je", dat „Afscheid van de sexuali-
tedt" door dr. J. van Ussel geen
derderangs maar een tweederangs
boekje is en J. van Dijk presenteert
de veelzeggende kop „Kaleis, de
waanzinnige duimzuiger".
Het meest bedreigde vak is zeker
wel de Geschiedenis. De algemene
culturele en; menswetenschappelijke
vorming wordt verdrongen door een
uitgesproken belangstelling voor po
sitieve wetenschappen en techniek.
Er zijn nog andere bedreigingen.
Daarover is uitvoerig te lezen in
KULTUURLEVEN - A (Just. Lipsi-
usstr. 18, Leuven). Behalve dit uit
voerige „Dossier: Geschiedenis be
dreigd vak", bevat dit nummer o.a.
bijdragen over kunstmatig menselijk
leven; de oost-west betrekkingen;
Dali en het medisch beroepsge
heim.
eindredactie
henk egbers
(Van onze redactie buitenland)
CAIRO Zijn de Egyptenaren hun geestdrift kwijt voor het stre
ven naar Arabische eenheid? Dit vroeg een van Beiroets pro-Ara
bische kranten zich onlangs af. Kort geleden nog zou het stellen
van deze vraag alleen ketterij zijn geweest. Het is toonaangevend
voor de sfeer in het Midden-Oosten, dat deze vragen nu door een
van de meest invloedrijke kranten gesteld wordt.
macht kwam ten opzichte van de
Arabische broeders is zichtbaar toe
genomen.
Hoe het antwoord daarop luidt is
niet alleen van belang voor de verre
toekomst van het „pan-Arabisme",
maar ook voor de onmiddellijke ont
wikkeling van het Egyptisch-Israëii-
scbe conflict van dit ogenblik. Presi
dent Nasser stelde altijd de eis:
„Eerst Golan dan de Sinaï". Daar
mee toonde hij aan dat het Egypti
sche belang voor hem, zo niet on
dergeschikt, dan in ieder geval toch
niet meer dan gelijk was aan de
zaak van de hele Arabische we
reld.
In een van zijn laatste toespraken
echter bekeerde Nasser zich tame-
bjk onverwacht tot het vredesplan-
Rogers. Daarmee wierp hij onver
mijdelijk de verdenking op zioh niet
'anger zijn gehele hart verpand te
hebben aan de Arabische eenheid
Wantrouwig verdachten zijn tegen
standers hem ervan een afzonderlijk
Egyptisch-Israëlisch vredesverdrag
te willen bewerkstelligen. In die
zelfde tijd kwam ook de eerste er
gernis jegens de andere Arabische
staten in Egypte aan het licht.
Voor de buitenwereld houdt de
huidige premier Sadat natuurlijk
vast aan de klassieke leer van Nas
ser. Op zijn laatste persconferentie
verklaarde hij aan Palestijnen, dat
er niet zo iets bestond als een Egyp
tische strategie of een Syrische stra
tegie, maar dat er alleen maar ge
sproken kon worden van een Arabi
sche strategie. Met die woorden
koesterde hij zeker de verwachting
de Jordaniërs te kunnen geruststel
len. Jordanië vreest dat een nieuwe
open oorlog aan het Suezkanaal al
leen maar een afzondelijk Egyp-
tisch-Israëlisch vredesverdrag kan
opleveren. Maar de twijfels blijven
bestaan. De verbittering bij de
Egyptenaren sinds Sadat aan de
Het woord „nationalisme" laat
zich in het Arabisch op twee wijzen
vertalen. Eerst is daar het woord
„qaumiyah" waarmee het Pan-Ara-
bische, verenigende nationalisme be
doeld wordt. De vertaling „wataniy
ah" voor nationalisme duidt echter
op het enge streven naar nationalis
me van individuele Arabische sta
ten. Deze tweedeling van een begrip
illustreert de fundamenteel tegen
strijdige krachten in het Arabische
denken in haar eeuwigdurend zoe
ken naar identiteit. In ieder land
verschilt de invloed van de twee
vertalingen. Nergens echter is „wata-
niyah" zo sterk aanwezig als in
Egypte. Egypte kan zijn „wataniy
ah" ook rechtvaardigen op grond
van een veel oudere en rijkere his
torie.
President Nasser echter was onge
twijfeld kampioen van het andere
nationalisme, het „qaumiyah". In het
dagelijks leven van alle andere Ara
bische staten deed zich tijdens Nas
sers leven weinig voor, waarin deze
Egyptische leider geen stem had.
Nassers streven naar Arabische een
heid wordt achteraf evenwel beke
ken als een ontnuchterende reeks
van teleurstellingen en tegensla
gen.
Natuurlijk zal de officieel denken
de Egyptenaar het daarmee niet
eens zijn. Hij zal al zijn klagende
Arabische broeders erop wijzen dat
Egypte zich op dit ogenblik als eni
ge inspant voor een nieuwe oorlog
tegen Israël.
Het Oostelijk front is volkomen
vastgelopen. Jordanië is onderge
dompeld in interne strijd, de Pales
tijnen maken ruzie onder elkaar en
de Syrische baathisten gedragen
zioh schijnheilig met hun afkeer
voor de onderhandelingstafel. Niet
temin staat Egypte alom bloot aan
hevige verwijten dat men alleen aan
eigen huid denkt door een eerzame
vrede na te willen streven.
Het officiële Egyptische standpunt
heeft in de Arabische wereld aan
geloofwaardigheid ingeboet. Zowel
de officiële Egyptenaren als hun
aanklagers zoeken ijverig naar aan
wijzingen die de nieuwe Egyptische
politiek zouden kunnen bewijzen. In
zijn toespraak van 7 maart richtte
premier Sadat zich tot de „mannen,
vrouwen en kinderen van Egypte".
Een andere Egyptische leider zei
naar aanleiding van deze toespraak
dat Egypte zich nu alleen nog maar
met het „Arabische volk van Egyp
te" bezig hield.
Kort geleden viel een Egyptisch
weekblad het toneelspel „Yassin,
mijn zoon" aan omdat het teveel
Egypte als natie verheerlijkte. De
verering voor het Egyptische verle
den van de farao's was volgens het
blad een te onbeschaamd teken van
„wataniyah".
Als het inderdaad waar ls dat de
Egyptenaren hun enthousiasme voor
de Arabische zaak verloren hebben,
ANWAR SADAT
belemmert of bevordert dat dan een
vrede in het Midden-Oosten? Het
zal niet veel uitmaken. Door het
„wataniyah" uit te buiten hoeft Sa
dat zich zeker minder zorgen te
maken voor zijn andere Arabische
collega's.
De winst die hij hiermee boekt,
heeft echter maar tot op zekere
hoogte waarde. Namelijk tot het
punt waarop de groeiende bitterheid
onder eigen mensen over eventuele
toegiften aan Israël zwaarder gaat
wegen dan de bitterheid onder de
andere Arabische staten.
(Van onze redactie buitenland).
SANTIAGO „De weg naar ie
hel is geplaveid met communistische
goede bedoelingen" Dit is een van
de leuzen, waarvan de rechtse par
tijen in Chili zich met de gemeente
raadsverkiezingen van 1 april in het
zicht bedienen.
Deze datum zal voor de linkse
v eremgae-v oiKSjrontregering van
presiuent öawaaor Jiuenae, vorig
jaar novemoer genazen en het eerste
marxistische siaatstloojd in Latijns-
simerina, ue uug van ae waarheid
itwimen zijn. as aan namelijk de
guinjen, van nel v erenigae volks-
j i Uiirv/ u/uui u/tuei' cO/U/HU/ttStCU, T(liLtm
cute/c, aucuLvmien en untcse ctinsten-
aemucraieici meer aan vijjiig pro-
eens van ue tneminen verzumeien zal
uit ae regering zvuenae een ste
vige steun vn ue rug geven Oij haar
piumien meer spoeu te betrachten
mei ae vervanging van ae Kapauiis-
usene economie uoor een van socta-
iisusaie aura.
in Kringen van de liristendemo-
cruiiscnc en reel use nuiiunuie partij
en nuitui men zeijs renening met ae
■mugeiijnneia, uai ztuenae van ae
yemeeiiieruuutiverKieziiiyeii een
reeiiisireens rejerenuum zal maken
en net nuiuige uit twee Kamers van
volksvertegenwoordiging bestaande
congres in een nationale volksverga
dering van één kamer zal verande
ren. Een tot het verenigde volks
front behorende volksvertegenwoor
diger gaf onlangs op een verkie
zingsbijeenkomst een aanwijzing in
die richting door te verklaren dat
stemmen voor het front steun bete
kent voor een grondwetswijziging
ten behoeve van de vorming van een
dergelijke volksvergadering.
Toen president Allende begin deze
maand op een verkiezingsbijeen
komst van zijn eigen socialistische
partij sprak brak hij met de ge
woonte, dat een staatshoofd zich
buiten de verkiezingsstrijd houdt.
De president bracht de kiezers
onder de aandacht, dat sinds hij
eind vorig jaar het roer van staat in
handen nam de inflatie van het
duizelingwekkende percentage van
bijna 35 procent is teruggedrongen
tot het huidige peil van slechts 2.1
procent. De hervorming van het
grondbezit, tot dusver in handen van
enkelingen, is vesneld en de rege
ring diende bij het congres een
grondwetswijziging in om haar in
staat te stellen de zich in Ameri
kaanse handen bevindende koper
mijnen, de belangrijkste nationale
hulpbronnen van het land, te natio
naliseren.
Veel stof deed onlangs de onthul
ling opwaaien, dat buitenlanders
met medewerking van de Ameri
kaanse geheime dienst een komplat
hadden gesmeed om de prijs van
koper op de wereldmarkt omlaag te
brengen. Koper is het belangrijkste
exportartikel van Chili en deze ma
nipulatie zou de economie van het
land grote schade berokkenen en
daarmee vervolgens het linkse be
wind dat bepaalde landen op het
westelijk halfrond maar al te graag
zouden zien verdwijnen aan het
wankelen kunnen brengen.
Bij de presidentsverkiezingen van
vorig jaar september kreeg Salvador
Allende 36.3 procent van de stem
men, de rechtse kandidaat Jorge
Alessandri 34.9 procent en de chris
ten-democraat Radomiro Tomic 27.8
procent.
Voor de gemeenteraadsverkiezin
gen hebben zich 8.189 kandidaten
laten inschrijven Er zijn veel min
der zetels, namelijk 1.6S3 in 280
gemeenteraden.
(Van onze correspondent).
PARIJS Nu koning Pele en
koningin Brigitte Bardot na de voet
balwedstrijd van woensdagavond
ietwat op de achtergrond zijn getre
den, is een nieuwe monarch voor
het Franse voetlicht verschenen in
de persoon van excellentie Joseph
Luns. De Figaro wijdde een be-
schouwing aan de Nederlandse mi
nister, die in Parijs vertoejt zoge
naamd voor een werkbezoek, maar
in werkelijkheid om afscheid te ne
men van zijn Franse collega Maurice
Schumann.
Het is niet overdreven te zeggen,
schrijft de Figaro, dat Luns een
absolute monarch is, zij het een
ongekroonde koning, want sedert
1952 is hij minister van buitenland
se zaken en dat record van 18 jaar
heeft niemand anders op zijn naam
staan. Ministeries in Nederland kon
den komen en gaan, maar Luns
bleef op zijn stoel zitten.
Mevrouw Luns moet wel een heel
bijzonder hoge dunk van haar man
krijgen als zij in de Figaro leest wat
voor excellente eigenschappen haar
excellentie heeft: ironisch, humoris
tisch, optimistisch, onverzettelijk, pa
triottisch, Atlantisch, competent, ef
ficiënt en doortastend.
Laat ons hopendat mevrouw
Luns het met alle opgesomde kwali
teiten van haar man in de Figaro
eens is. Zo niet, dan heeft Luns nog
alle tijd om zijn leven te beteren,
want hij is pas 59 jaar, volgens de
Figaro voor een minister piep
jong
