in
Maximale
inspraak in
beleid bij
Brons Motorenfabriek
RENAULT
HOEDER VLUCHT WEER MET DOCHTER
LEVENSSITUATIE
ONGEHUWDE
VROUWEN
PROBLEMATISCH
rder
sappendijk
r
papier
1
li
li
IK
oor uw pen
liratuur
>r
at
I alle
binnenland
buitenland
1
koploper van democratisering
in nederlands bedrijfsleven
idijk
Verloop
Groei
Kloosterzande. Tel. 413
lein 20. Hulst. Tel. 35241
Limburgs tehuis
Al een proces
FRELIMO DOODDE
„358 PORTUGEZEN"
T ranspor twereld
bezorgd over
schandaal in West-
duitse scheepvaart
In de leeftijd van 40 tot 65 jaar
Inkomen
Vroege prognose
over uitslag
verkiezingen
KVP en Progressief
RAPPORT SENAAT:
VS „te lief" voor
Griekenland
Ik heb een heel
gek idee. Je krijgt
een ring van me.
Met een echte briljant.
Zomaar? Nou
je weet wel waarom."
Hij deed't nog ook.
Wij er op uit.
Gekeken bij de juwelier.
Ring met een echt briljantje f225.-.
Echt goud natuurlijk.
De juweliers van Nederland.
-1
■iiiiiiiiiiii
r
7-
I alleen
Icontroleren
r niet
rr kan
yield
Men in
foten.
fort dus
itito stilstaat
k veel
mg als
7en tt
m, zet
beter
J de
vice
3k.
A 6
A1
A.2
A3
jTfpA4
A5
Esso dealers.
VRIJDAG 5 MAART 1971
Ir. J. H. Kuiper, directeur van Brons Motorenfabriek.
(Van een onzer verslaggevers)
j APPINGEDAM Op tafel staat een glazen sculpture met
(daarin gegrift ,,Ploegprijs 1965". Ir. J. H. Kuiper (51)
Ikijkt er wat gelaten naar, maar zegt dan„Natuurlijk ben ik
I er trots op".
sneller kon starten met de nieuwe
unit. Vorig jaar was de 400,
uitkering een punt van discussie.
Na veel vijven en zessen ging het
ongeveer 400 man tellende perso
neel ermee akkoord dat Brons niet
behoefde te betalen.
Verder gaat hij er niet op in. Wel schuift hij een set papieren
I over de tafel heen, waarin uit de doeken wordt gedaan dat deze
(prijs de Brons Motorenfabrieken te Appingedam is uitgereikt, van-
Iwege de gezonde regelingen en de intermenselijke verhoudingen,
jdie er heersen.
trijder koopt niet alleen een
jaar bestaat. Hij koopt er ook
3 bij. Kundige monteurs, mo-
atuur en onze ervaring. Daar-
wij met vaste reparatietijden
onze ouderwetse opvatting
etoon betekent dat Renault-
illeen klant zijn maar zich ook
zijnreedsopdefabriektegen
ermd met TECTYL-ML.
126
In feite betekent dat stuk fraai
eslepen glas de erkenning van
Iniper's inspanningen op het ge-
lied van bedrijfsdemocratisering.
I hij de laatste zijn om dat
ie te geven. „De democratisering
hier onderweg", zegt hij, „we
:ijn altijd weer bezig om verder te
iomen. Al jaren". En hij stopt een
ieuwe pijp, alsof hij daar de in
spiratie uit wil zuigen die voor dit
[esprek nodig is. Want voor ir.
niper hoeft het allemaal niet
ieer. Openheid, inspraak, demo-
iratisering zijn voor hem begrip-
waarover je niet elke dag
toeft te praten. Ze zijn voor hem
iven vanzelfsprekend als de pijp,
Daaraan hij zijn liefde verpand
ijkt te hebben.
bedrijfsstructuren als in Joegosla
vië zie ik hier nieit zo zitten. Ik
dacht dat je de ups en downs niet
altijd direct per persoon moet ver
halen, maar ze moet onderbrengen
in een gemeenschappelijke rege
ling".
Ir. Kuiper: „Het bedrag is opge
nomen in de begroting van dit
jaar. Maar we zullen het eerst
moeten verdienen. En die zeker
heid dat het lukt heb je natuurlijk
niet. Aan de andere kant had het
personeel kunnen zeggen dat het
beleid niet optimaal was geweest,
wanneer,je die twee ton toch er
gens nog had liggen. Dat is de
Bij Brons Motorenfabriek in Ap-
Ingedam is de ondernemingsraad
lelf mensen verdeeld uit de diver-
t functiegroepen) niet wat ze in
bedrijven helaas nog steeds
een dooddoener. Ir. Kuiper:
.Een ondernemingsraad is een heel
lataurlijke zaak. En het toekennen
tan bevoegdheden is een kwestie
ran groei geweest". Thans wordt
ondernemingsraad zeer nauw
'ij het wel en wee van het bedrijf
letrokken. Investeringsprognoses,
aaromzetten, bedrijfswinsten, over
al deze zaken wordt de onderne-
israad nauwkeurig geïnfor-
neerd en waar nodig is, het overi
jl6 personeel ook. Ir. Kuiper heeft,
daar als directeur geen enkele
nroeite mee. „De aandeelhouders
z'jn hierin ook meegegroeid. Neen,
Is de openheid die bij Brons
aanwezig is merkbaar in bijvoor
beeld een geringer personeelsver
loop?
Kuiper: „Och, er is geen bijzonder
verloop bij Brons. Aan de andere
kant geloof ik wel te kunnen zeg
gen dat de hier heersende open
heid een reden zou kunnen zijn
waarom de mensen hier willen
werken".
Openheid en democratisering be
tekenen echter niet dat Brons in
Appingedam de hemel op aarde is
en Kuiper de mensgeworden engel.
Op een gegeven ogenblik deinst de
directie er niet voor t erug de
werknemers te vragen zich bij de
bedrijfssituatie aan te passen. Dat
gebeurde in 1968. Met de onderne
mingsraad werd de oprichting van
een afdeling hydrauliek besproken.
In feite was het een vervolg op
een gesprek uit 1967 toen de toe
komst van Brons onder de loep
werd genomen. Besloten werd
minder lonende werkzaamheden af
te stoten en daarvoor in de plaats
een hydraulische afdeling in het
leven te roepen. De financiering
bleek de uitbetaling van een over-
kreeg Brons van het ministerie
van Economische Zaken een pre
mie en werd er een grote lening
gesloten. Daarbij kwam dat 90
procent van het personeel bereid
bleek de uitbetalin van een over
eengekomen loonsverhoging uit te
stellen, waardoor het bedrijf
met f 125.000 meer in handen
consequentie van de financiële
verantwoordelijkheid die je tege
nover elkaar hebt. Neen, er zijn
bij ons geen protesten of stakingen
geweest, toen besloten werd dat
we die f 400,- niet zouden uitke
ren". Met die uitspraak koppelt ir.
Kuiper het democratiseringsproces
dat in „zijn" bedrijf zo goed op
gang lijkt te zijn, duidelijk aan
verantwoordelijkheidsgevoel. „Het
vorige jaar is duidelijk bedorven
door die f 400,- kwestie", zegt hij
nog. „Heel wat bedrijven hebben
hierdoor vreemde sprongen ge
maakt die ze niet konden verant
woorden".
De motorenfabriek in het uiter
ste noorden van ons land lijkt in
veel opzichten koploper van het
Nederlandse bedrijfsleven te zijn.
Het systeem van glijdende werk
tijden werd bij Brons al in 1965
geïntroduceerd. Het personeel
heeft thans de keus op drie tijd
stippen te beginnen: om 7.30 uur,
om 7.45 uur of om 8 uur 's mor-
ens en te eindigen op 5 uur, 5.15
uur of 5.30 uur 's middags. De
meesten geven de voorkeur aan
half acht beginnen en om vijf uur
ophouden. En er zijn geen prik
klokken....
Al deze zaken duiden op een
vertrouwen dat moet bestaan tus
sen werknemers en directie. Een
beetje verveeld maar dat is
wellicht schijn zegt ir. Kuiper
dat „het wantrouwen hier wel voor
100 procent weg is". Hij geeft toe
dat dit er tien jaar geleden wel
was. Het verdwijnen daarvan is
eveneens een kwestie van groei.
Schroom van de zijde van de on
dernemingsraad t.o.v. de directie is
er evenmin. „We zijn, die we zijn
en wat we bedoelen, zeggen we",
rondt ir. Kuiper dit punt af.
Bij Brons Motorenfabriek be
staat ook openheid ten aanzien van
de salariëring. Kuiper: „Het salaris
is hier een klein beetje variabel.
De cao is rekbaar en we wijken
daar niet zoveel van af. Het stelsel
wat we hier hebben geldt voor
iedereen en dat doet een cao niet.
Er is een open begroting ten aan
zien van de salarissen. De onder
nemingsraad heeft de complete sa
laristabellen en iedereen heeft de
tabel van de groep waar hij in
valt. De salarissen liggen hier niet
open en bloot. De mannen zijn er
gewoonweg niet voor dat iedereen
weet wat ie verdient. Dat is een
Icwestie van karaktereigenschap en
daar pas je jë dan bij aan".
En als er nieuwe mensen worden
aangenomen, hoe gaat dat?
Kuiper: „We hebben hier geen
specifieke personeelschef. Maar als
iemand hier is aangenomen, dan
krijgt ie een rondleiding. Dat laten
we doen door gepensioneerden, die
op deze manier toch geïnteresseerd
blijven in het bedrijf. En die wil
len dat graag".
Wordt de man bij het sollicita
tiegesprek ook geïnformeerd over
de inspraak, die hier mogelijk is?
Kuiper: „Ja. Overigens gebruiken
we het woord inspraak hier nooit.
Het is een holle kreet geworden.
Wij proberen hier alleen met el
kaar te werken. En daar heb je
niet zoveel kreten bij nodig. Die
samenwerking is gebaseerd op
contact en overleg. Daarom hoor je
hier nooit het woord inspraak ge
bruiken. Het is een generale kreet
geworden".
Vindt u dat de democratisering
in het bedrijf in Nederland in
voldoende mate op gang komt?
Kuiper: „Kijk eens. Waar het niet
lukt of niet op gang komt, is het
beleid er niet op gericht. Je kan
ook geen initiatieven op die ma
nier van de mensen verwachten.
Het resultaat is een combinatie
van samenwerking. Het een wil
niet zonder het ander".
Bent n blij met de publiciteit
over deze zaak in uw bedrijf?
Kuiper: „Neen, ik ben daar niet
blij mee. De indruk kan ontstaan
dat iedereen denkt dat het hier
hemel op aarde is. Dat idee ont
staat soms ook wel bij mensen, die
hier werken. We zijn echter alleen
bezig met een stapje vooruit te
komen. De publiciteit daarover is
van hieruit niet gestart. Maar wan
neer je een mening hebt en daar
naar gevraagd wordt, is het eerlijk
om die te zeggen".
;e
(Van een onzer verslaggevers)
pBVh.M'ER Femmy Piazza-de
)es en haar dochtertje Antonietta
in w»er onrl»-redoken. Nog geen
6eli ging het kind over wie de
"ie ouders nu al tijden ruzie heb-
weer normaal naar school en
het rustig spelen met leeftijd-
hlasgenootjes, of andermaal
"4t het zich te samen met moeder
huil. Waar? Niemand weet het. In
ler geval niet de justitie. Daarom
!e't de officier van justitie, mr. G.
M. Temmink, van het parket in
"Phen de aanhouding van moeder
"ind gelast.
femmy Piazza-De Vries verdween
het moment dat de rechtbank in
men bezig was zich een eindoor-
ïel te voimen over de zorg voor
«kind. Bij de scheiding van tafel
hed tussen Femmy de Vries en
lar Italiaanse man Vincenzo Piaz-
was het kind aanvankelijk toege
ven aan de vader Hij reisde eni-
t;jd daarna voor vakantie naar
achteraf meedeelde met Anto-
etta af naar zijn geboortedorp
ussomeli op Sicilië. Femmy de
voorgevend prijs te stellen op
verzoening met haar man en
hereniging met haar kind, volg-
ha enkele maanden. Haar reis
"f Sicilië vormde echter een on-
pueel van een plan hét kind naar
herland terug te brengen. Zulks
gebeurde op een spectaculaire en
voor de familie Piazza op Sici
lië volkomen onverwachte wijze.
Terwij] haar advocaat een nieuw
proces aanspande over de voogdij
over Antonietta dook Femmy met
haar dochtertje ergens in Nederland
onder.
In de derde week van februari
gaven ze de onderduik op in de
verwachting dat er voor Antonietta
en beide ouders een bevredigende
oplossing uit de bus zou komen. De
raad' van de kinderbescherming
kreeg formeel de zorg over het
meisje. De vader ging mee in de aan
bevelingen het kind te plaatsen in
een Limburgs tehuis.
De .noeder verzette zich toen
evenwel. Zij wenste zich slechts te
voegen naar de uitspraak van een
multidisciplinair team (leden van
het medisch opvoedkundig bureau
bijvoorbeeld) over de beste toe
komstmogelijkheden voor haar doch
tertje.
Op het ogenblik begin deze
week dat Femmy de Vries de
indruk kreeg, dat de kinderrechter
haar wens zou negeren, pakte zij
opnieuw haar koffers en verdween'
met Antonietta naar onbekende be
stemming. De rechter heeft intussen
de plaatsing van het kind in een
tehuis «bevolen.
De raad voor de kinderbescherming
draagt de verdere verantwoordelijk
heid voor Antonietta. Tegen deze
beslissing van de rechter zal beroep
worden aangetekend bij het ge
rechtshof in Arnhem.
Femmy de Vries en haar broer
Henk, die haar behulpzaam was bij
haar vlucht van Sicilië, hebben al
een proces tegen zich lopen wegens
onttrekking van Antonietta aa,n het
door de rechter aangewezen ouder
lijk gezag.
DAR ES SALAAM (RTR). Bij
gevechten in de Mozambikaanse pro
vincies Tete, Niassa en Cabo Delgado
tussen het Portugese leger en strijd
krachten van het bevrijdingsfront
van Mozambique (Frelimo) zijn in
december en januari 358 Portugezen
gedood. Dti is meegedeeld door het
Frelimo.
ROTTERDAM (ANP) Naar
aanleiding van het bericht over het
scheepvaartschandaal in West-Duits-
land, waarbij de rederij Hugo Stin-
nes Transozean Schiffahrt is betrok
ken, is in Nederland enige bezorgd
heid ontstaan over het wel en wee
van een vijftal transportmaatschap'
pijen, waarvan Hugo Stinnes' Han
del- en Transport maatschappij n.v.
te Rotterdam de houdstermaatschap
pij is.
Deze maatschappij deelde mee,
dat de betrokken Westduitse rede
rij het eigendom is van de heer
Hugo Stinnes persoonlijk. Deze
heeft geen enkele relatie met de
Duitse moedermaatschappij van de
transportonderneming in Rotterdam.
Hugo Stinnes Aktiengesellschaft in
Mülheim-Ruhr. De financiële status
van deze groep, die is gelieerd aan
de Vereinigte Elektrizitats- und
Bergwerks A.G. in Bonn en Berlijn,
is uitstekend.
DEN HAAG (ANP). De levenssituatie van een niet onbelangrijk
aantal ongehuwde vrouwen in de leeftijd van 40 tot 65 jaar kan pro
blematisch worden genoemd. Aldus de uitslag van een onderzoek,
dat minister Koolvink van Sociale Zaken en Volksgezondheid naar
de levensomstandigheden van deze vrouwen heeft laten instellen.
arbeidsrpoces opgenomen. 11% heeft
het werken geëindigd terwijl 1%
nooit gewerkt heeft. In het alge
meen is de financiële situatie van de
mannen gunstiger, 41% van de man
nen verdienen minder dan f 600,-
netto per maand en 14% minder dan
400,-.
Het rapport zegit, dat de levenssi
tuatie van een niet onbelangrijk
aantal ongehuwde vrouwen in de
leeftijd van 4065 jaar problema
tisch kan worden genoemd wegens
een combinatie van factoren, de fi
nanciële situatie, de gezondheidstoe
stand, de belasting die voortvloeit
uit een dubbele of drievoudige taak
en de huisvestigimgstoestand.
Van de werkende ongehuwde
vrouwen heeft ruim de helft een
dubbele of zelfs drievoudige taak.
Zij combineren hun beroep met
minstens twee uur huishoudelijk
werk per dag of met de verzorging
van zieke of hulpbehoevende huis
genoten.
Een aanzienlijk aantal van deze
vrouwen moet op de normale werk
dag meer dan vier uur aan het
huishouden besteden. Vele werken
de ongehuwde vrouwen verkeren
niet in een optimale conditie om
deze taken aan te kunnen. De pro
blemen doen zich vooral voor bij de
groep die gekenmerkt wordt door
hogere leeftijd, lagere opleidingen,
lange werktijden, lagere inkomens
en gezondheidsklachten.
Blijkens dit onderzoek, dat is ver
richt door het insituut voor toege
paste sociologe te Nijmegen bij een
representatieve groep van negenhon
derd vrouwen verdiende van de
ongehuwde werkende vrouwen in de
leeftijdsgroep van 40 tot 65 jaar
40% medio 1969 minder dan 600
gulden per maand en 22% zelfs
minder dan 400 gulden.
Van de groep niet meer werkende
vrouwen is de helft vóór het vijftig
ste jaar met werken ongehouden. De
belangrijkste redenen hiervoor wa
ren ziekte of invaliditeit of de ver
zorging van zieke of hulpbehoeven
de huisgenoten. Een derde deel van
deze groep vrouwen ontvangt een
sociale verzekeringsuitkering, ter
wijl 44% minder dan ƒ400,- netto
per maand ontvangt. Bijna 14%
heeft geen eigen inkomen en valt
terug op het inkomen van huiegeno
ten.
De groep vrouwen die nooit in
beroepsarbeid werkzaam zijn ge
weest wordt voornamelijk aange
troffen op het platteland of in klei
ne steden. Zij wonen vaak met fa
milieleden samen. De financiële si
tuatie van deze groep is verre van
rooskleurig. 40% heeft helemaal
geen inkomen en bijna 90% heeft
minder dan ƒ400,- netto per maand.
Van een ter vergelijking onder
zochte groep mannen is 88% in het
DEN HAAG (ANP) Op de
avond van de verkiezingsdag,
woensdag 28 april, hoopt het Alge
meen Nederlands Persbureau
(ANP) twee en een half uur na het
stuiten van de stembussen een
nauwkeurige voorspelling te geven
niet alleen van de einduitslag van
de stemming (welke eerst tegen
middernacht .verwacht wordt) maar
ook van de zetelverdeling in de
nieuwe Tweede Kamer.
Deze prognose wordt gebaseerd op
de uitslag van enkele honderden ge
meenten in het land en krijgt een
verfijning door rekening te houden
met de algemene tendens en de
politieke samenstelling in de overige
gemeenten.
Het ANP, dat zoals gebruikelijk
op de verkiezingsdag een uitslagen-
dienst organiseert voor dagbladen en
omroepen en waarbij ditmaal ge
bruik gemaakt worden van het com
putercentrum van Philips-Eleetrolo-
gica in de Haagse stadswijk Maria-
hoeve, verwacht dat de prognose die
om half tien gemaakt wordt, weinig
zal afwijken van de uiteindelijke
uitslag.
Beeven vooi deze rubriek moeten met vol
ledige naam en adres worden ondertekend. Bij
publicatie zullen deze vermeld worden. Slechts
bij hoge uitzondering zal van deze regel wor
den afgeweken. Naam en adres zijn dan bij
de redactie bekend. Publicatie van brieven
(verkort of onverkorf) betekent niet dat de
redactie het in alle gevallen eens is met f—
houd, c.q. strekking.
Het is een bekend politiek foefje
om verdeeldheid in eigen kring te
maskeren door te wijzen op een
mogelijke verdeeldheid bij de te
genstanders. Dit deed onlangs Nor-
bertus de eerste, toen hij op moge
lijke meningsverschillen wees bin
nen Nieuw Links tussen de van der
Louws en de Nagels. De strijd bin
nen de KVP momenteel gaat veel
dieper omdat het hier gaat tussen de
conservatieve (o.a. Schmelzer en
Luns) en de progressieve krachten
(o.a. Steenkamp en van der Stee).
Veringa houdt zich nog op de ach
tergrond. Hoe velen binnen de KVP
zijn het eens met de KVP-er prof.
Meeuwisse na het D'66 Congres: zo
snel mogelijk zaken doen met dat
progressief akkoord? Desnoods zon
der C.H., als deze maar „vervelend"
blijft doen.
BERGEN OP ZOOM
JAN ENGBERS
WASHINGTON (RTR) —Ameri
ka heeft onvoldoende gebruik ge
maakt van zijn vermogen, het kolo
nelsbewind in Griekenland te bewe
gen tot reële stappen in de richting
van constitutioneel bestuur. Tot deze
conclusie zijn twee Amerikaanse Se
naatsleden, James Lowenstein en
Richard Moose, gekomen, die vorige
maand in opdracht van senator Wil
liam Fulbright een onderzoek in
Griekenland hebben ingesteld.
Washington verkeerde sinds vorig
jaiar september, toen het de wapen-
leveranties aan Griekenland hervat
te diie na de militaire staatsgreep
van 1967 waren gestaakt, in een.
positie om politieke druk op dë
Griekse machthebbers uit te oefe
nen. Deze hechten de allergrootste
waarde aan Amerikaanse steun,
waarmee de VS een belangrijk poli
tiek wapen werd verschaft. Dit was
echter niet voldoende benut. De po
litiek van vriendelijke overreding
had duidelijk gefaald.
(ADVERTENTIE)
