BRIEK
gen:
(ERS
Praalgraf voor Chinees revolutionair
gemaakt van wit marmer
BEWEGING INDE ZEEBODEM
EB1SANK
[EN
PARIS
Mummie verschaft
waardevol nieuws
DR. SUN YAT SEN IS DE GROTE HELD EN KAI SJEK DE DOORTRAPTE SCHURK
c'est
65-her
binnenland
buitenland
5ANKZAKEN
BEWERKSTER
e Gunst
Vergeefse strijd
Principes
in goud
Monnik als leider
bekendmaking
TWERKERS
de Moei nv
Procedure
Tanden spreken
lllHIIUlBllllHIIiinillU
m
W-NAMEN
n 9 uur 21 uur
n 9 uur 17 uur
9 uur 21 uur
n 9 uur 16 uur
Polyester Wol
UlüWllüBIIHiaHBIlIli
ig
ostzaken
kennis en
an de directie van de
ilzaak in Baby- en Kleuter-
ij een
ak graag wil leren.
i afwisselend werk.
0 Goes
(Door Norman Webster)
NANKING De graftombe van dr. Sun Yat Sen is helemaal ge
maakt van wit marmer en blauwe tegels. Indrukwekkend ligt ze
tegen de helling van de heuvel die de Paarse en Gouden Berg wordt
genoemd. Het monument werd gebouwd onder Tsjang Kai Sjek en
onderhouden onder Mao Tse Toeng. Het stoffelijk overschot van
de toegewijde revolutionnair. die zowel door de nationalisten als
door de communisten wordt geëerd. ligt in deze tombe.
Inderdaad kunnen beide regimes 45 jaar na de dood van Sun zich
beroepen op het feit dat ze familiehanden met hem hebben. De
weduwe van Sun, Soong Ching-Ling, is vice-voorzitster van de
Volksrepubliek China, terwijl haar jongere zuster, Mei-Ling, de
vrouw van generalissimo Tsjang is.
Het is volkomen terecht dat het
graf van Sun m Nanking staat, want
hier werd hij in december 1911
toen de corrupte laatste dynastie
van China op het randje van de
totale omverwerping wankelde
president va® de nieuwe Republiek
China. Dit was voor hem het hoogte
punt van jaren van revolutionaire
activiteiten. De meeste van die jaren
had Sun in ballingschap doorge
bracht.
De overwinning was maar een
kort leven beschoren. Een paar
maanden later moest Sun zijn plaats
afstaan aan de listige generaal Yuan
Sih Hai en de hoofdstad werd naar
Peking verplaatst. Meer strijd volg
de, want Sun kwam zonder veel
succes in opstand tegen de regering
in het noorden. Jarenlang kon hij
niet aan de macht komen en tenslot
te vestigde hij zich in Kanton. Hij
was geboren in 1866 en stierf in
1925, toen hij voor een diplomatieke
zending in Peking was om de here
niging te bespreken.
Ondertussen was de macht in Chi
na in handen gevallen van plaatse
lijke krijgsheren. Pas onder de
regering van Suns beschermeling
Tsjang Kai Sjek zouden deze
Sjek. openlijk verraad aan de idea
len van van Sun Yat Sen en de
Burgeroorlog begon. Van toen af aari
leidde de Cummunistische Partij het
Chinese volk m een democratische
revolutie. Door dit grafmonument te
bouwen probeerde Tsjang Kai Sjek
het te doen voorkomen alsof hij Smis
weg volgde, en zo bedroog hij het
volk" Tsjen zei dat het volk zien
grote offer® had getroost om de
bouw van het grafmonument moge
lijk te maken, maar dat veel van dit
geld in de zakken van Tsjang Kai
Sjek en zijn aanhangers was ver
dwenen. „Tsjang Kai Sjek is dus
niet alleen een aartsschurk maar
ook een gewone dief".
krijgsheren onderworpen en zou het
land weer verenigd worden. Vere
nigd, dat wil zeggen, met uitzonde
ring van de communisten, die sa
mengewerkt hadden met de Kwo
Min Tang (Volkspartij) van Sun
maar tegen wie Tsjang optrad in
1927. De communisten werden
streng vervolgd zodat ze zich onder
gronds organiseerden of zich aanslo
ten bij Mao Tse Toeng, die zich in
de heuvels had teruggetrokken. Eens
zouden ze weer te voorschijn komen
Het mausoleum van Sun werd tus
sen 1926 en 1929 gebouwd door de
Kwo Min Tang onder Tsjang Kai
Sjek en in 1929 werd het lichaam
van de stichter van het rijk daar
naar toe gebracht.
Toen we het grafmonument be
zochten was Tsjeng Tsja Yi, van de
Afdeling Buitenlandse Zaken van
het Provinciale Revolutionaire Co
mité van Kiangsu, niet van zins
ook maar iets ten gunste van Tsjang
Kai Sjek te zeggen. Het is 3S2
treden van de voet tot aan de bo
venkant van het monument, maar
Tsjen kwam geen adem te kort
toen hij al klimmend, op chronologi
sche wijze de verdiensten van dr.
Sun en de verraderlijke praktijken
van Tsjang Kai Sjek opsomde.
„In 1927", zei hl], „pleegde de
rechtervleugel van de Kwo Min
Tang, aangevoerd door Tsjang Kai
Hoeveel geld er intussen ook ver
spild mag zijn, er was altijd nog
genoeg over om een opvallend mau
soleum te bouwen. Beneden staan
twee poorten die ieder uit drie bo
gen bestagn, vervolgens een pavil
joen met een granieten grafzuil en
dan in de hoogte de graftombe zelf.
Boven de drie deuren die toegang
geven tot de tombe staan in gouden
lettertekens de drie grondprincipes
van Sun gebeiteld over nationalisme,
democratie en het levensonderhoud
van het volk. Binnen zijn in zwart
marmeren muren aanhalingen gegra
veerd uit de grondwet van de eerste
republiek. In het midden een wit
marmeren beeld van een zittende
Sun. Daarachter een deur die leidt
naar een ronde zaal, waar in het
midden een doodskist staat waarop
zijn gebeeldhouwde lichaam ligt.
Niet ver hier vandaan staat het
grafmonument va® iemand die de
Opdracht van de Hemel beter be
greep dan Sun Yat Sen Tad Tsu,
de boerenmonnik die de Mongolen
verdreef en in 1386 de Ming-dynas
tie vestigde. Hij maakte Nanking tot
zijn hoofdstad en heerste van daar
uit over China tot aan zijn dood in
1398.
De gewijde weg waarlangs de be
grafenisstoet trok, leidt nu naar zijn
grafmonument. Aan" weerszijden van
deze weg staan met steeds een
tussenruimte van vier meter
menselijke en dierlijke figuren. Het
zijn hoogwaardigheidsbekleders
strenge militaire ambtenaren, paar
den. olifanten, kamelen, fantasie
beelden en leeuwen. Ze zijn erg fijn
gebeeldhouwd, sommige iin een
staande, andere in een knielende
houding. De bomen langs de weg
werpen schaduwvlekken op de witte
gestalten.
Tsjen wees in hun richting: „In
het buitenland worden we belasterd
door mensen die zeggen dat deze
eeuwenoude standbeelden bescha
digd werden tijdens de Culturele
Revolutie. U kunt zien dat ze niets
mankeren".
Sereen stonden de mannen en de
dieren in de rustige middag, nog
steeds bereid de keizer te dienen of
hem geluk te brengen in de volgen
de wereld. Ze zagen er uit alsof ze
nog nooit van Rode Gardisten had
den gehoord.
(Copyright De Stern-The Globe and
Mail)
Het is 392 treden van de voet tot
aan de bovenkant van het monu
ment, maar Tsjen kwam geen adem
te kort toen hij, al klimmend, op
chronologische wijze de verdiensten
van dr. Sun Yat Sen en de verrader
lijke praktijken van Tsjang Kai
Sjek opsomde. Hoeveel geld er ook
door Tsjang Kai Sjek verspild mag
zijn, er was altijd nog genoeg over
om een opvallend mausoleum voor
Sun Yat Sen te bouwen.
wethouders van Breda brengen
i, dat zij voornemens zijn bouw
en en aan
ende te Breda, Oude Bogerd 15,
?t uitbreiden van de woning op
ogerd 15, kadastraal bekend ge-
sectie I. no. 7791.
wplan niet in overeenstemming
bestemmingsplan „Blauwe Kei
overeenstemming met de vast-
iet goedgekeurde herziening van
uwvergunning worden verleend
artikel 19 van de Wet op de
ng, juncto artikel 50, lid 8, van
ie daarbij behorende bescheiden
uruari 1971 tot en met 14 maart
ter inzage op de gemeente
volkshuisvesting, Catharina-
rmïjn kan eenieder schriftelijk
ïgen het plan bij het gemeente-
iken.
971.
ïster en wethouders voornoemd,
urgemeester.
Dam, secretaris.
en
cht (België) vragen wij enige
kers
j een 65-|-'er, die diverse
mheden kanverrichten,
administratieve bezigheden.
n aan,
wegenbouw maatschappij
alkmaar, postbus 150
kooimeerlaan 6
telefoon (02200)-17148*
(Van onze Parijse correspondent
Lucas Kleyn)
PARIJS Het is gelukkig nog
lang geen Sinterklaas en Kerstmis.
Eerst krijgen we nog de grote va
kanties en de zon. We hebben dus
nog de tijd. Maar regeren is vooruit
zien, zegt het spreekwoord en daar
om zijn de grote speelgoedfabrikan
ten al druk doende om klaar te zijn,
als het eind 1971 en weer zo ver is.
Zij komen, die Franse speelgoedfa
brikanten, ieder jaar hoe langer hoe
meer in de knoop, want als het zo
doorgaat als nu, dan zijn zij tegen
1980 zo goed als verdwenen van alle
binnen- en buitenlandse markten.
Voor zestig procent heeft nu al, in
1971, de buitenlandse concurrentie
hen uit de Franse markt verdron
gen. De import van buitenlands
speelgoed is de laatste jaren enorm
gestegen: verdubbeld tussen 1964 en
1968 en zal verdrievoudigd zijn tus
sen 1968 en 1980. In de laatste drie
jaar zijn 150 fabrieken van speel
goed gesloten.
Hoe komt dat? De fut zit er niet
in. Eerste kwaal: niet export-minded
en dus geen exportapparaat. Toen
de Franse speelgoedfabrikanten
Hannibal zagen aankomen, sloeg de
schrik hen in de benen en staken zij
noodgedwongen de koppen bij el
kaar. Wij moeten associatie-contrac
ten maken, ons aaneensluiten, riepen
de deskundigen. Dat sloeg in. Geest
driftig begonnen zij, naar wij in de
Figarolezen, aan hun eerste ver
gaderingen, maar dra lieten de he
ren fabrikanten het in de lamp han
gen en eind van 't jaar wisten zij
"iet eens meer, waar zij gebleven
waren en waar het om begonnen
was.
Tweede kwaal: bij de speelgoed
fabrikanten is de grote moeilijkheid
dat de bedrijven meestal klein
tjes ver uit elkaar liggen. Hier en
daar n overal verspreid. De oor
sprong van het Franse speelgoed ligt
ver in het verleden. Tijdens de lan
ge uimterauonden maakten de berg
bewoners in hun isolement speel
goed, dat aan de grote magazijnen
werd verkocht om wat bijverdien
sten te hebben. Dat speelgoed zag er
prachtig uit, het was alles hand
werk. Maar het handwerk, al was
ket nog zo soliede, kon het niet
bolwerken tegen de machine, die
het sneller en goedkoper deed en
van het speelgoed een massaprodukt
'naakte. De buitenlandse grootfabri-
kant had met zijn machines ook nog
een verkoop- en distributie-apparaat
en daar konden al die kleine Franse
bedrijfjes niet tegenop.
En dan komt er, wat Frankrijk
betreft, ook nog de oude kwaal bij.
'tt plaats van zelf de handen uit de
jaouwen te steken, klopt men eerst
Ae s'aat om subsidie aan. De
verifapte vorm van oude en verou
derde protectie.
LA JOLLA (Californië) Elk jaar raken het Noord- en Zuid-
amerikaanse continent en Afrika 2,5 cm verder van elkaar ver
wijderd, terwijl de bodem van het oost-centrale deel van de Grote
Oceaan 2,5 cm noordelijker komt te liggen.
IJzer, mangaan en andeïe ertsen liggen op de bodem van de
oceanen te wachten op het ogenblik, dat de mensen in staat zullen
zijn deze enorme rijkdommen te gaan winnen. Andere gebieden
van de oceaan en wel voornamelijk die bij de kusten zijn enorme
reservoirs van olie en gas.
Dit alles en nog veel meer is het
resultaat van de reizen van de „Glo-
mar Challenger", een boorschip dat
in de afgelopen twee jaar bijna 200
gaten heeft geboord in de sedimen
ten van de Atlantische en Grote
Oceaan, de Golf van Mexico en de
Middellandse Zee.
De boorkernen geven de geleerden
een eerste indruk van datgene, wat
zich onder de tot dusverre ontoegan
kelijke oceaanbodems bevindt. °Het
project dat in totaal 34,8 miljoen
dollar zal kosten, begon in 1968 en
zal in 1973 afgesloten worden.
Andere conclusies van de onder
zoekingen:
1 Het grootste deel van de oceaan
bodems is nog geen 200 miljoen jaar
Oud. De aarde' daarentegen is 4,5
miljard jaar oud.
2 De onderzeese bergketens bewe
gen zich langzaam uiteen, zodat het
voor het gesmolten materiaal uit het
binnenste der aarde mogelijk wordt
door de scheuren naar de oppervlak
te te komen om een nieuwe oceaan
bodem te vormen.
3 Bepaalde gebieden van de oceaan
bodems en wel voornamelijk de ou
dere gebieden bij de kustlijnen, zijn
enorme olie- en gas-reservoirs, die
wachten op het ogenblik, dat zij
door geperfectioneerd materieel van
de aardolie-industrie voor de win
ning klaargemaakt kunnen worden.
4 Sedimenten, die rijk zijn aan ij
zer, mangaan en and-ere ertsen lig
gen over grote delen van de oceaan
bodem verspreid. Het wordt moge
lijk geacht deze rijkdommen te win
nen zodra d-e juiste technologie
daarvoor is ontwikkeld.
CAIRO De oude Egyptenaren hebben in de loop van hun
eeuwenlange geschiedenis hun ongeëvenaarde mummifice-
ringstechniek verloren. Dat is de conclusie van een groep
Amerikaanse en Egyptische geleerden uit het wetenschappelijk
onderzoek dat zij met behulp van x-stralen hebben gedaan
op tientallen faraonische mummies in het nationale museum
te Cairo.
„Wij hebben bevonden dat mummies uit het oude rijk veel
beter bewaard gebleven zijn dan die uit latere perioden," zegt
dr. James Harris, leider van de Amerikaanse afdeling en voor
zitter van de tandheelkundige faculteit ven de universiteit
van Michigan.
H-a-rris licht dit aldus toe: „D-e
mummies van de latere koninkrij
ken het midden rijk en het
nieuwe rijk zijn op andere wijze
gemummificeerd en gebalsemd en
die methoden w-aren niet zo ge
slaagd. Ergens moeten deze ouden
d-e keten van hun proces hebben
verloren".
Dr. Zaki Iskandar, een Egyptische
deskundige van de groep, die veel
wetenschappelijk onderzoek heeft
gedaan op mummies en naar de
mummificering, is het ermede eens,
dait „de methoden varieerden naar
de perioden en dat de latere minder
doeltreffend lijken".
De oude Egyptenaren hadden gro
te eerbied voor d-e lichamen van de
gestorvenen, want het was hun on
wankelbaar geloof, dat de geest
de onsterfelijke „ka" eens naar
het lichaam zou terugkeren en het
ongeschonden moest vinden.
Hun algemene procedure was. het
lijkt te ontvochten, de organen er
uit te halen en deze afzonderlijk te
balsemen en elk apart te plaatsen in
een aardenpot die in de sarcophaag
werd bewaard. In de vroegste perio
den werd deze procedure letterlijk
gevolgd. Later werden de organen
soms weer in het levenloze lichaam
geplaatst, maar uit bijgeloof werder
symbolische potten aarde nog altijd
in de sa-rcophagen geplaatst.
Uit anatomisch oogpunt vindt di
Walter Whitehouse, professor aan en
voorzitter van de radiologische afde
ling van de universiteit van Michi
gan, dit interessant. Hij zegt dat het
zeker de kennis van de oude Egyp
tenaren op biologisch en anatemisch-
terrein onderstreept „Het terug
plaatsen van elk orgaan op zijr
anatomische plaats is zeker eer
prestatie".
De Egyptiseh-Amerikaanse groep
omvat ook archeologen, egyptologen,
anthropologen en orthodontisten. Zij
allen hopen meer kermis te verwer
ven o-p hun respectievelijke terrei
nen.
Prof. Arthur Storey van de uni
versiteit van Toronto stelde het zo
„Meer te weten te komen over men
sen, die duizenden jaren geleden
hebben geleefd, is een schat van
kennis op zichzelf".
Dr. Storey is de enige Canadees in
de groep van Michigan. Zijn univer
siteit heeft d-e laatste zes jaar ver
scheidene missies naar het Nijldal
gezonden met het doel, de voorhan
den kennis van de verschillende we
tenschappen te vergrot-en.
„Het doel van de huidige expedi
tie is veelvoudig", zegt dr. Harris.
„Wij willen de morpholo-gie van de
gehele schedel en het lichaam leren
kennen, de doodsoorzaken en de
destijds heersende beenderziekten,
de sterfteleeftijd en tenslotte, zo
mogelijk het soort lev-en dat deze
ouden leidden".
De dri-e dimensi-e-x-stralen, waar
van gebruik wordt gemaakt door de
groep, die thans de koninklijke rau-
mies bestudeert, heeft tot dusverre
bepaalde merkwaardigheden ont
huld. „In de mummie van koningin
Nodjme van de 21ste dynastie von
den wij een enorme stenen scarabee
inplaats van een hart", vertelde dr.
Harris.
Bij het bestuderen met x-stralen
van de schedel van Ramses II een
van de helden-pharao's, werd ont
dekt dat hij slechte tanden had.
.Zijn tanden warep werkelijk rot en
omgeven door abcessen", zegt Har-
ris.
In 1969 heeft de groep slechts de
schedels van de mummies ge-xt. In
1970 zijn d-e lichamen van tientallen
oude Egyptische koningen aan de
zelfde behandeling onderworpen.
Verwacht wordt, dat de structuur
van de tanden en het skelet van de
mummie uit anthropologisch oogpunt
interessant materiaal zal opleveren
over de herkomst van het bloed van
verscheidene pharao's.
Het is bekend dat de oude Egypti
sche heersers verscheidene concubi
nes van verschillende afkomst
trouwden. Vandaar dat vele van de
heersers Aziatische of negroïde ge
laatstrekken hadden. Deze veeltrou-
werij brachten de pharao's vooral in
praktijk als zij na oorlogen vrede
sloten met hun naburen. Zij namen-
dan vrouwen uit het volk van hun
voormalige vijanden om te bewijzen
dat zij „bloedbroeders" waren ge
worden.
De expeditie is voornemens, meer
dan 40 koninklijke mummies te be
studeren. behorende tot een periode
van 600 jaar pharaonen-maatschap-
pij.
