OOST-ZEEUWSCH-VLAANDEREN KAN IN 1990
MEER DAN 110.000 INWONERS TELLEN
Programma voor
twintig jaar
/-■
Een der moeilijkste streekplannen ooit in Nederland voor een landelijk gebied gemaakt
W'X
4Ji ;fvru: haP
MdÉ Ss
7 -
y n
M
stad
streek
in
zeelend
^1
toornige tjiftjaf
in
de blizzard
STREEKPLAN
OOST ZEEUWSCH-VLAANDEREN
(voorontwerp)
dzvvvv y
'X
-
FA" aj>"
v
Het
voorontwerp-
streekpl
an
IZATERDAG 13 FEBRUARI 1971
:uzen
20 uur: Sexy Suzan®
pk een nicht 18 j.
Bibliotheek, Leeuwen-
Expositie Joop Dam me!
llen en tekeningen (t.m. 21
:ngen
mbra, 20 uur: Satyricon n
jorpe
tz. Troutzaerte, Singel 45.1
ie Reimond Kimpe (t.m. 2ll
Open: Werkd. van 9 - Ui
>nd. van 14 - 18 uur. Ma|
a.
erpen
Vlaamse Opera, 20 uur:
Kon. Ned. Schouwburg,
.Tchao" van Marc Gilbert!
an. Produktie K.V.S. Brus-I
Ned. Schouwburg, 15 en
Chez Antaine of De liefde
van Jean Anouilh.
Bibliotheek, Leeuwen-
Expositie Joop Dam met|
len en tekeningen (it.m.
NGEN
ïbra 15 uur: De verdere I
en van Laurel en Hardy,
lur: Satyricon. 18 j.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Drie grote terreinen
voor basisindustrie, drie grote wooncentra,
met Axel als „super-woongemeente", een
voorlopig onaangetast Land van Saeftinghe,
tracés voor wegen, spoorlijnen en pijpleiding
straten, grote agrarische gebieden als buffer
zonen dat is heel globaal de inventaris van
het voorontwerp-streekplan Oost-Zeeuwsch-
Vlaanderen. Het is één der moeilijkste streek
plannen die in Nederland ooit voor een lan-
I delijk gebied gemaakt zijn en het is voor
Zeeland een complete krachtproef.
De voornaamste reden waarom dit streek
plan gecompliceerd is bestaat hieruit: het
ORPE
Troutzarte, Singel 451
Reimond Kimpe (t.m.
)pen: werkd. van 9-18 uur,
an 14-18 uur. Ma. gesloten,
Opera 14.30 uur: La Travi-
uur: Der Vetter aus
en
AMSTERDAM
ikrijgbaar op 140 ns-stations
weedom MOET /K TOCH
MTVD DE HEETSTE
eun y
f HONDEH D'T.i%,£SN
a/?£0BNLp£Z-
CCkEHOHD.
gehele streekplangebied, dat de huidige ge
meenten Hulst, Hontenisse, Axel, Terneuzen
en Sas van Gent omvat, ligt op het snijpunt
van krachtlijnen. De Westerschelde vormt
de ader waarlangs zich zeehavenactiviteiten
ontplooien, op grond van de tweede nota
inzake de ruimtelijke ordening. Buiten het
bereik van Nederlandse planologen en poli
tici liggen de groeipolen Antwerpen en Genl
er zijn agrarische en recreatieve belangen
die veilig moeten worden gesteld en daar
zijn de steeds zwaarder wegende eisen van
milieubeheer. De Provinciale Planologische
Dienst heeft de „praatprent" voor het streek
plan klaar. De provinciale planologische
commissie gaat met de hoofdlijnen akkoord
Het college van G.S. van Zee
land, zal in samenspraak met de
gemeentebesturen, zijn standpunt
iaten formuleren. Eén van de
hoofdbezwaren (egen dit ontwerp
«al komen van Terneuzen, da'
volgens de planologen tot een
beperkte groei van zijn inwoner
tal moet worden gedoemd. He
grote woongebieden liggen rond
HuLt. dat zich volgens bet-streek
olan waaiervormig ka" liitbrei
4en, bij Axel en rond Philippine
Het Land van Saeftinghe blijft ai:
industriegebied (ondanks de Baal
hoekplannen van Antwerpen) nog
even zij het niet voor eeuwig
buiten beeld Dp schaal is ten gunste
van Ossenisse doorgeslagen, dat kan
worden vergraven tot een zeehaven
industrieterrein van 24 vierkante ki
lometer groot. Daarnaast is een ter
rain voor -/ware 'ndustrip gedacht
lussen Sluiskil en Sas van Gent aan
de oostelijke kanaaloever. Formaat:
ongeveer 18 vierkante kilometer.
Het derde zware industriegebied is
al in wording Dat bevindt zich wes
telijk vam Terneuzen. waar „Dow"
en zijn uitbreidingen zo'n V vierkan
te kilometer van de ruimte in beslag
kunnen nemen
Het streekplan is bedoeld als eer.
richtlijn, waaraan de gemeenten
haar structuurplannen en later haar
bestemmingsplannen kunnen toet
sen. Zij zijn dit niet verplicht. Zij
kunnen een bestemmingsplan vast
stellen dat afwijkt van de streekplan
opvattingen. Het college van G.S.
zal gewoonlijk zo'n inbreuk op de
ruimtelijke ordening niet goedkeu
ren en dan kan een gemeente een
beroep op de Kroon doen. Een tijd
rovende bezigheid. De streekplan
kant is als globale schets interes
sant. Van meer belang zijn echter
de uitvoerige toelichtingen.
In het streekplan Oost-Zeeuwscli-
Vlaanderen wordt het Land van
Saeftinghe b.v. niet als natuurgebied
voor nu en altijd aangemerkt. Als
zich in het kielzog van de ontwikke
ling van de Antwerpse haven onver
wachte kansen voor industrialisatie
in het Land van Saeftinghe voor
doen, dan zullen die kansen benut
kunnen worden. Waarschijnlijk is
dit niet. De grote troefkaart voor de
zware en zeehavenindustrie is Osse
nisse, gevolgd door de oostelijke ka
naaloever tussen Sas van Gent en
Sluiskil, waar geprofiteerd kan wor
den van het groeiproces dat de
Gentse haven doormaakt.
Het streekplan is een daad van
ruimtelijke ordening. Het duidt
daarom ook aan welke gromdstroken
gereserveerd moeten worden voor
wegen en- hoe ver industrie- en
woongebieden van elkaar verwij
derd moeten liggen om elkander
geen hinder te bezorgen. Gekozen is,
wat de basisindustrie betreft, voor
een afstand van 4 km minimaal
tussen de woon- en werkgebieden
Terreinen voor kieindndustrie (een
flink stuk van de koek is aan Ter
neuzen toegedacht) kunnen zich
dichter bij de woonkernen bevinden.
Wat het wonen zelf betreft: Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen (nu ca. 75.000
inwoners) zal in 1990 tot minstens
110.000, maar waarschijnlijk tot
125.000 inwoners uitgroeien. Axel,
Hulst en Philippine zullen de woon
gebieden bij uitstek zijn. Terneuzen
moet, naar het oosten toe, halt ma
ken bij de Otheensekreek. Een vier-
strooksweg, aansluitend op de vaste
oeververbinding die bij Perkpolder
vaste grond bereikt, wordt de voor
naamste noord-zuid-as in het streek-
(ook 4 stroken) verbindt
oost en west en ontsluit door wegen
van tweede orde, de woongebieden,
die recreatiegebieden en de indus
trieterreinen. Raiilvervoer zal in de
toekomst noodzakelijk
net gebrekkige
over te nemen. Pij pleid'ir
zullen
om de grote
elkaar e-n met
magneten in wijde omtrek te ver
binden.
Ned. Schouwburg 15 en 2) I
her Anitoin-e of De liefde
van Jean Anouilh.
Ik;./
II/-N'? /-/"
r Y- riökL J
Ikr --34 jSaB-f y - j'
v X
1 Uh TU* 11
II l/A J'rA AAA AAW
V •WT'" V 4s7 - A/A'A A A A A A
-
(f 1\\. IIm 1^1 V"" j 1 AAVyAAAA 'X\
ifa v-'y^r Tl i \A \1 A.a..a^a y aaaaa aa-A"^
>A -A A fCAA A/AA^AAAAA - *v4 y*
A A A A A A A A
A* A A A A A A A
'V
•-•jj.nt i *j on i
ft'".'*
♦.fcA
ivI - v».^++**++*+
yb ih-m'A. Jii-ii lt/ANU^ •»- 111
s* T W «ij»
IX - y'r •-'■••r.r.r,* 4 •••••-•
7/," - 1 j
I-
vj .,,1 V r f "k r«|
Tl'-rvi.:
aa a a »- v0 -m
v;;AAA - -
-r_'i ^>5 p' m
i j*'
- v.. '.Jj-I 0 mjém •-
4
- y>.uW+f
.v
-NNN J -/C -i» - v J
-/ ""iii-"c'./JV ••••••••••••-• t ~m" - JT
i V - jn m
'A C »x
*7v -■ 4.:"
End xTA -/n-\ - 7 y;„, *7 - V^/A -v, 11\ A
iJPC 1/ui A - ViS/vTi /W\a aa v a A
a zK v—r naA\V .tl -i x tj/»c am A
VrVf "KA A-aV
iL \.l.Z
v, j a
a* a ava A a a a
A A Aaa AAV v»Ns.
-#A Of >,.y V. V-
^CAA (iV-ji '/'.'•"nINL./ w_ -z»
- k. V --7* t Jd'-- '-'"V .'- Jp
v/fv a aa a a - "v
X\ A/NAA K ^4»
11
yr
•w
17 /r":--v
-T -Vy-X-
V-;V"
/- -/! v'"
I L, H;. 'S
/X V'*' T"1""*
„.j,
V i r-
LEGENDA
gim«»ntegren«
gr«nt iiraakplon
555% batitinduitri*
overig* indutlri*
f
Jl
f mS
A A A x£
A A A A A
A A
- A A -joorx
A A A {vRHX
A A A-IX5V<?
7
A i
V
- '-.A - I
X "v- i
/V i
*■- j~
VV.
'V\-<
>v ,v-A'J?-
SPt™ \-pf 'V
«4 ,V •-
VHUIST J
LU
üf -
a a a\.
s-a'a a at
L'-aa AAJ,
\AA\
- -VA-iii-"
a a
r\ a
a a a a
j. ■- -• '""T
AAA A j'-'u-r-■ f A - A
A--... y\Jf>
j>5 X
(S9SS
»ledeli(l<* bebouwing
boogsponningiliintn
1tfroalvarbinding
ograritch gebied
SAS VAN GENT
L.V"-;
CD
3*ord« x wegen
3'ord*
vaarwegen
tpoarwegen
vliegtlrip
leidingilralen
i> L .v"
dagrecreat"
ÉL verblijf jrecr
x
tX, N
G.0'-1 "l
•-1
J Urn* "5?
xl
V"
ev 1 a A-d" a a AJS, pr
ivaaa a a
aaaaaa'/^*
A'AAAJCJ
Het voorontwerp-streekplan
in volle glorie. Het omvat de
gemeenten Hulst, Hontenisse,
Terneuzen, Axel en Sas van
Gent.
natuurbehoud
ipaarbekken
HIOVINCIAIE PLANOLOGISCHE DIENST VOOR ZEELAND
commentaar»
gemeentebesturen in Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen worden
we' op de proef gesteld. Zij zijn de
gemeentelijke herindeling en haar
^volgen nog niet te boven, of daar
'Schijnt het voorontwerp-streek-
ADVERTENTIE)
(ita1®"""'6 aan alle
OUD-LEERLINGEN
-■'-jarig bestaan Bredase Avond-
yceum, Bredase Avond-HBS
,®s. Avondseholengemeenschae
or MAVO/HAVO en Atheneum
'oostelijkheden op' vriidag 5
"aan a.s. in het O L. Vr. Ly-
cebm. Breda.
Receptie 18.15 uur.
Feestavond 20.00 uur.
h. £teiijke aanmeldingen Post-
s 2062, Breda. Tel. inlichtingen
„f weTkdagen tussen 9.00 -17.00
tel. 01600 24321 Hr. Ver-
steegh.
DE lttl MliCO.U.VHSSlE.
plan Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen. Het
brengt, door middel van lijntjes en
gearceerde vakjes, de status van
Terneuzen terug tot die van een be
scheiden woonstad en verheft Axel
(de steen die de bouwlieden van de
herindelingen hebben verworpen)
boven al zijn zustergemeenten. Hel
kiest Ossenisse (in de zogenaamde
„variant-west") als industrie- en zee
havengebied van morgen en iaat
Saeftinghe, althans voorlopig, nog
ongerept. Het doemt dorpen tot be
vriezing en vraagt honderden hec
taren grond voor de aanleg van we
gen, pijpleidingstraten, recreatiege
bieden en niet te vergeten
wooncentra.
Leven dat is waar het bij alle
ruimtelijke ordening om gaat. Dat
belang moet centraal staan. Zonder
al te vroegtijdig het voorontwerp tot
een geslaagd werkstuk te verklaren,
willen wij wel erkennen dat de mens
er goed is afgekomen.
Als Terneuzen zich in een door die
stad gewenste groei geremd ziet,
dan is dat omdat de planologen zich
hebben voorgesteld hoe het moet
zijn om b.v. in 1985 in een dichtbe
volkte stad op een te klein opper
vlak te leven.
Ruimtelijk ordenen doet altijd er
gens pijn en dat is te meer het geval
als die ordening in feite door een
vreemde factor wordt bepaald.
„Vreemd" is in dit geval de basis
industrie, die naar vestigingsplaat
sen in het Westerscheldebekken
moet worden verwezen. De zeeha
venindustrieën zijn de enige plano
logische grootheden waarmee men
niet kan schuiven. Bovendien zijn zij
(daarvoor is overmatig veel studie
materiaal voorhanden), veel meer
dan de „landindustrieën", de moto
ren van de welvaart van morgen.
Het streekplan probeert nu die mo
toren zo te plaatsen, dat zij hun
maximum rendement kunnen afwer
pen, zonder tegelijkertijd de men
sen tot last te zijn. Ze bezien is het
ontwerp-streekplan Oost-Zeeuwsch
Vlaanderen een goed werkstuk.
Vreemd is dan ook het contrast met
de al in gang zijnde en zich nog
verder ontplooiende ontwikkelingen
in ons buurland, waar op al te veel
plaatsen de zaken planologisch de
mist zijn ingegaan, tot schade van
o.a. de bewoners van het land waar
het leven ze ordelijk is
MIDDELBURG-TERNEUZEN
Het voororatwerp-streekplau oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen zal, als heit d-e
voorbereidende fasen doorlopen
heeft, voo-r twintig jaar gelden. Het
gaat uit van de doelstelling om bij
het opvangen van een groei in de
zeehavenindusfirie, een zuiver milieu
te behouden, werkgelegeneheid te
scheppen en wonen en ontspannen
op verantwoorde manier mogelijk te
maken. De samenhang met wat er in
het aangrenzende Belgische gebied
gebeurt, wordt door de opstellers
van het ontwerp zeer groot geacht.
Zij voorzagen zelfs de mogelijkheid
van een soort as-vorming tussen
Gent en Antwerpen een ontwik
keling waaraan het streekplan een
halt kan toeroepen door de twee
„magneten" als het ware i-n een
andere positie ten opzichte van el
kaar te plaatsen.
Men heeft verschillende alterna
tieven gehad voor de plaatsing van
zeehavenindustriegebied in de ruim
te welke verdeeld en geordend
moest worden. Gekozen is voor Os
senisse, omdat daar op korte termijn
gegraven ban worden, in tegenstel
ling tot Saeftinghe. Niet vermeld is
het feit, dat voor Ossenisse al gerui
me tijd stroommodellen door Rijks
waterstaat zijn gemaakt. Men weet
nu al vrij precies hoe die grillige
Westerschelde zich ten opzichte van
een havenmond bij Ossenisse zal
gedragen: uitsilijpend of aanslibbend.
Voor Saeftinghe 'weet men dit niet,
al hebben de Belgen voor dat traject
al diepgaande studies verricht waar
van onder meer wordt geprofiteerd
bij het ontwerp voo-r de vaste oever
verbinding, die in het streekplan het
tracé Perkpoider-Kruininigen volgt.
Voor Ossenisse zelf waren ook nog
varianten denkbaar, waarbij men
gekozen heeft voor de variant
„West". Uitgaande van een bufferzo
ne van minstens 4 km wordt de
oostelijke uitbreiding van Terneuzen
daardoor a-an een denkbeeldige
„luchtverontrednigingsgrens" gebon
den. Dat betekent dat Terneuzen
kan uitgroeien tot 30.000 inwoners
althans wat de „kern" betreft. De
variant Ossenisse-oost zou Terneu
zen de ruimte geven voor een uit
groei tot 60.000 inwoners in 1990,
maar Kloosterzande zou van de
kaart moeten verdwijnen. Bij „Osse-
nisse-west" wordt Kloosterzande
min of meer bevroren, hetgeen voor
de meeste kleine kernen in het
streekplangebied geldt.
Van een bepaalde oppervlakte In
dustriegebied worden bepaalde be-
voilkingsigetallen afgeleid. Ossenisse
betekent zo'n krachtige impuls, dat
Terneuzen, ook als het een capaci
teit van maximaal 60.000 inwoners
zou krijgen, er eenvoudig d-e ruimte
niet voor zou hebben, om de mensen
te laten wonen. De planologen heb
ben even gespeeld met de gedachte
van een geheel nieuwe, centrale stad
in Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen, maai
dit denkbeeld is verworpen. Het
groei-effect van Ossenisse, zo menen
zij, zal opgevangen moeten worden
door Axel en Hulst. Daarnaast, als
uitstraling van het zware industrie
gebied tussen Sluiskil en de grens,
is Philippine de aangewezen woon
gemeente. Axel wordt bezien als het
toekomstige centrum va-n regionaal
niveau. Volgens de globale plannen
krijgt Zeeuwsch-Vlaanderen ruimte
voor 1800 heqtare industriegebied,
bijna duizend hectare voor woning
bouw, ongeveer evenveel voor we
gen en ongeveer 100 hectare
voor recreatie. Wat er reeds aanwe
zig is werd niet meegeteld.
Set streekplan heeft verschillende
verzorgiimgskernen in kaart gebracht
In die kernen, hoewel sommige lan
delijk van aard zullen blijven, moe
t en de centrale vnn - ko
men. Het zijn in het streekplamge-
biied: Biervliet, Hoek, Zaamslag,
Kloosterzande, Hulst en Nieuw Na
men Axe] is, zoals reeds vermeld,
regionaal centrum. De verzorgings-
kernen hebben, zoals straalzenders,
een verzorgingsgebied met een
straal van ongeveer 5 km.
Het is de bedoeling dat de bevol
king ten plaittelande, waarheen een
zekere, blijvende trek zal bestaan,
zich in en rond de kernen concen
treert.
Grote agrarische gebieden vormen
de bufferzones en de contrastgebie-
den die de gewaarwording „open
ruimte" aan de mens verschaffen.
Het streekplan laat echter villabouw
en op beperkte schaal de aanleg van
kampeerterreinen in de agrarische
gebieden toe. Dat wordt echter niet
toegestaan in de vele beschermde
natuurmonumenten en bij de unieke
kreken die men tot elke prijs onge
schonden wil behouden. Aan de pro
blemen van waterverontreiniging,
luchtverontreiniging, enz. is ruime
aandacht geschonken.
De opstellers vam het ontwerp
vinden het logisch en gewenst dat
er dicht rond de industriecomplexen
groenzon-es worden aangelegd, waar
voor reserveringen moeten worden
gedaan. De groenzones maken, in de
visie van de planologen, eenvoudig
deel uit van de industriegebieden.
In de sector „wonen" wordt de bin
nenstedelijke ruimte parken, plei
nen etc.) m°°ge|wken^ als essentieel
