TELLEN VAN
BELGISCH VOLK
GERUISLOOS
Terneuzen vroeger en nu
PUZZEL
Tandbederf is een volksziekte,
maar wat doe je er tegen?
Don
ziet
dire<
DE MARKT
HELDERE BROCHURE VAN HET IVOREN KRUIS
NIEUWE V(
DOOR BESrI
Dringen of niet
Vlaams
Bont
stad
streek
Ditishetrecept:
Kaasfonduevan
Nederlandse kaas.
LUCKY LUKE
commentaar
Radio Walchere
maakt opnamen
van
bej aardenquiz
Opklaringen
WOENSDAG 27 JANUARI 1971
Bijna geruisloos is België begonnen aan een tien-jaarlijks spelletje
dat volkstelling heet. Voor het begin van het nieuwe jaar zullen
20.000 tellers ongeveer 12 miljoen formulieren gedeponeerd hebben
bfj burgers die door de wet verplicht zijn die formulieren in te
vullen. En de wet wijst hen erop, dat zij niet mogen liegen.
Chr. Lyceum (Aula) 20 uur:
concent door het duo Henk Vos
(fluit) en Sara Strumphler (pia
no).
MIDDELBURG
Rijksarchief Expositie „De
Zeeuwe boerderij als monument en
als bedrijf" (t.m. 12 febr.) ma t.m.
vrij. 9.30-12.30 en van 13.30-17.30
uur. Zat van 9.30-12.30.
We komen langs de beurs en
Iepen tot aan de waterkerende
muur. Daar staan we wat te staren
naar de Terneuzense vissers- en
beurtschepen. We lopen nog even
verder naar de vismarkt en kijken
daarna even bij de scheepstimmer
werf.
Zo ongeveer zal men gerede
neerd hebben als men rond 1900
op het marktplein kwam. Heel
vroeger was het marktplein een
haven. In 1870 werd een gedeelte
gedempt ottaan de Havenstraat,
gedempt tot aan de Havenstraat.
Later, in 1913, kreeg de markt de
vorm waarin ze in 1968 verdwenen
is. De beurs was rechts van het
poortje dat aan de achterkant toe
gang verschafte tot het gemeente
huis. De vismarkt was waar de
Brouwerijstraat, Havenstraat en
Sm ids wal bij elkaar komen.
Nu komen we op het marktplein
en zien er auto's geparkeerd. Dit
wordt dan 's woensdags afgewis
seld door de wekelijkse markt.
Deze markt was vroeger in de
Nieuwstraat, waar tot voor enkele
jaren nog de boerenmarkt werd
gehouden. Nabij het marktplein
staan nog enkele oude gebouwen
van voor de demping. Zo is b.v. de
hervormde pastorie in de Kers-
straat in 1866 daar gebouwd op de
plaats waar de oude had gestaan.
Om te voorkomen dat men dat
toch zou doen, worden er zo wei
nig mogelijk strikt persoonlijke
vragen gesteld, en ais die er dan
toch zijn, houdt men die zo vaag
mogelijk: een rei rond de volkstel
ling zoals men die in Nederland
kent, verwacht men dan ook hele
maal niet.
De Belgische volkstelling ge
beurt niet anoniem: men vraagt
naam, adres, leeftijd, diploma's,
beroep, zelfs wordt gevraagd of
men een leidinggevende functie
bekleedt. De enige indiscrete vraag
waarop een concreet antwoord
moet gegeven worden, is een vraag
naar lichamelijke handicaps.
De meest indiscrete vraag voor
het grootste gedeelte van de bevol
king is evenwel, die naar de bron
van inkomsten. Maar op die vraag
kan men antwoorden met vage al
gemeenheden zoals beroep, ambt,
pensioen.
Traditionele vragen die traditio
neel weinig nauwkeurig beant
woord worden, zijn de vragen naar
het aantal slaapkamers en de uit
rusting van de keuken, badkamer,
w.c. De enige moeilijkheden die
kunnen rijzen bij de Belgische
volkstelling, zullen van taal-poli-
tieke aard zijn. Een talentelling is
bij wet verboden. Waalse gemeen
ten krijgen alleen Franse formulie
ren, Vlaamse gemeenten uitslui
tend Nederlandse. In Brussel mag
men kiezen, maar de resultaten
van die (niet altijd vrije) keuze
mogen niet worden openbaar ge
maakt.
Het moeilijkste wordt het noch-
thans in gemeenten met taaifacili
teiten. Dat zijn de gemeenten met
een overwegend Vlaamse of Fran
se bevolking, waar de Franse of
Vlaamse minderheid kan genieten
van bepaalde culturele en admini
stratieve faciliteiten. Een verkeerd
afgeleverd formulier kan daar
reeds aanleiding geven tot parle
mentaire vragen. (Dat is een paar
weken geleden al gebeurd, naar
aanleiding van een kleine vergis
sing in een piepklein dorpje in
Op elke tweehonderd Nederlan
ders van twintig jaar heeft er één
een volkomen gaaf gebit. De overi
ge 199 hebben op zijn minst één
gat in een van hun tanden of
kiezen, oplopend tot een fietsenrek
of helemaal geen echt gebit
meer.
En wat te denken van de vol
gende getallen; van elke honderd
kleuters tussen anderhalf en twee
jaar hebben er zes al een aangetast
melkgebit, bij de tweeënhalfjari-
gen is dat al opgelopen tot dertig
en van de zesjarigei heeft nog
slechts zeventien procent een vol
komen gaaf gebit.
Tandbederf cariës met een
moeilijk woord wordt dan ook
met recht een volksziekte ge
noemd. Maar wat is er tegen te
doen?
Het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding en het Ivoren Kruis heb
ben te zamen een brochure uitgege
ven, waarin in het kort wordt uit
eengezet wat we er zelf aan kun
nen doen om de kans op tandbe
derf zo gering mogelijk te maken.
„Het komt aan op nooit aflatende
zorg en aandacht", stelt de bro
chure simpel, maar „die wordt dan
ook beloond".
Concreet zijn er vier punten
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2
6
10
3
7
11
4
13
14
15
8 16
17
18
19
12 20
14
16
15
19
21
22
23
16 24
25
26
27
20 28
29
30
31
32
22
26
30
23
27
31
24
28
32
Horizontaal en verticaal dienen
dezelfde woorden te worden in
gevuld.
1 slag, 2 bergplaats, 3 stad in
Arabië, 4 koeiemaag, 5 hemel
lichaam, 6 drietal, 7 Ierland, 8
schoorsteenzwart, 9 niet laag, 10
gekheid, 11 vette stof, 12 kleur,
13 knevel, 14 taaie lekkernij, 15
deel van het gezicht (mv), 16
boord, 17 nakomeling, 18 wild
zwijn, 19 ongevulde, 20 Belgische
kiezelzandsteen, 21 stijf, 22 meisjes
naam, 23 tijdperk, 24 vreemd, 25
mengsel om te bakken, 26 Ierland,
27 loven, 28 plaats in België, 29
deel van een boom, 30 zwakke,
31 palm, 32 redelijk wezen.
OPLOSSING:
•suoui gg 'UOJE Ig 'auat 08
uiEts 68 't«3D 88 'uaio IZ 'aJig 9Z
'gaap SZ 'ww fz 'aJ3n SZ 'aaqx ZZ
'reis iz 'saiS 0Z 61 '-isas 8x
'3181 LI 'P'uea 91 'uo3o gx 'egou fi
'ious gx 'xooS zl '9II° II '818° 01
'Sooq 6 '180J g 'a.ua i 'out 9 'rats
g 'suad x 'uopv 'apat Z 'depi I
vooral van belang:
een goede voeding en goede
voedingsgewoonten
fluoridering van het drinkwater
goede mondhygiëne
regelmatige controle door de
tandarts
Het zijn erg bekende punten en
bovendien met uitzondering van
de fluoridering, waarover in krin
gen van deskundigen nogal wat
verschil van opvatting bestaat
tamelijk voor de hand liggend.
Het prettige van deze brochure
is echter dat het waarom nu eens
duidelijk uit de doeken wordt ge
daan. Waardoor ontstaat tandbe
derf? De brochure vertelt het heel
begrijpelijk: „Door zuren die in de
mondholte ontstaan uit achterge
bleven voedselresten en die de
kalkstof in het glazuur en tand
been oplossen". Die zuren ontstaan
door een chemische reactie tussen
bacteriën die de mondholte in gro
ten getale bevolken en suiker- of
koolhydraathoudende voedselresten.
Het tegengaan van tandbederf is
dus in principe even simpel:
verdelg de bacteriën en eet geen
suiker- of koolhydraathoudend
voedsel. In de praktijk is het min
der eenvoudig. Al die miljoenen
bacteriën zijn natuurlijk nooit he
lemaal uit te roeien. En als we alle
suiker- en koolhydraathoudend
voedsel zouden laten staan, zou dat
nog heel wat ongezonder zijn dan
een slecht gebit.
Wat kunnen we wel doen? Tel
kens wanneer we eten, krijgt ons
gebit een „zuurstoot" te verwer
ken. We eten allemaal twee of drie
keer per dag, dus die twee of drie
„stoten" zijn niet te vermijden.
Wel te vermijden zijn de extra
„zuurstoten" die veroorzaakt wor
den door allerlei „tussendoortjes",
zoals zakjes patat, kroketten en
vooral gebitsvijand nummer
één snoep.
Men kan de zuurvorming ook
beperken door regelmatig alle
voedselresten weg te borstelen. De
brochure beveelt aan: bij voorkeur
na elke maaltijd tanden poetsen,
Caquelon inwrijven met knoflook.
Dan 4 dl halfdroge witte wijn in
de pan verwarmen tot de wijn
gaat bruisen. Vervolgens 500 gr
fijngesneden jong belegen Goudse
toevoegen, goed roeren en weer
aan de kook brengen. Binden met
maïzena, op smaak
afmaken met
zout, peper,
nootmuskaat
en wat kirsoh.
Brabant). Tellers in die gemeenten
moeten dan ook bijzonder omzich
tig te werk gaan.
De gegevens van de volkstelling
zullen in 1972 worden gepubli
ceerd Hoe belangrijk ze zijn, moge
blijken uit het feit, dat de enige
ernstige en volledige statistische ge
gevens waarover België op dit
ogenblik beschikt, nog altijd die
zijn van de volkstelling van 1960.
doch in ieder geval na het ontbijt
en voor het slapen gaan.
Nog een mogelijkheid; gebruik
stevige voeding. Goed kauwen
heeft namelijk een reinigende
werking en bovendien komt het de
gezondheid van kaak en tandvlees
ten goede. Speciaal aanbevolen
worden appels, worteltjes, kom
kommer, radijsjes, kaas en worst.
En als er dan toch gesnoept moet
worden, zoute drop, kauwgom en
chocolade zijn een stuk minder
schadelijk dan lollies, zuurtjes en
toffees.
Tot slot geeft de bourchure nog
een goede raad, die echter u
ziet de gierende boren en ander
martelwerktuig al voor u nog
wel eens wat problemen oplevert:
ga twee maal per jaar naar de
tandarts. Een tijdig gerestaureerde
tand of kies gaat jaren langer mee.
De brochure, getiteld „Voorkom
tandbederf" is uitgegeven door het
Voorlichtingsbureau voor de Voe
ding, Laan Copes van Cattenburch
44, Den Haag. Hij is daar en bij de
afdeling propaganda van „Het Ivo
ren Kruis", Hoogstraat 111, Rotter
dam, te krijgen a raison van vijf
tien cent.
(ADVERTENTIE)
Denkt u iets geschikts te heb
ben voor deze rubriek, neem
dan contact met ons op. Schrijf
een brief of een kaartje aan re
dactie dagblad De Stem:
Nieuwstraat 9 Terneuzen
Kromme Weele 4 Middelburg
«iet de vermelding „Zeeuwse
Instuif"
In het uiterste geval, maar dat
mag niet meer dan een uitzon
dering zijn, kunt U ons telefo
nisch bereiken. Ons telefoon
nummer:
in Terneuzen :01150 - 7920
in Middelburg 01180 - 7764
eindredactie
ton koopman
sré van hnrkel
Het is eigenlijk te gek, dat
een krant als De Stem, die
over zijn gehele versprei
dingsgebied grenst aan Bel
gië zo weinig meldt over wat
onze zuiderburen in het le
ven van alle dag bezig houdt.
Zo er al iets over geschre
ven wordt is dat altijd met
een ondertoon van: kijk-es-
aan, die rare Belgen, je kunt
toch wel merken, dat het een
ander volkje is.
Nu, anders zijn de Belgen
zeker. Maar de vraag is maar
of dat anders ook minder is.
Hoe dan ook: Het lijkt ons
nuttig om zo bij tijd en wijle
op deze Journaal-pagina wat
faits-divers uit het Vlaamse
land te vermelden. Het is
tenslotte best wel eens aardig
bij de buren door de gordij
nen te gluren.
„Een gewoon feit bij de
jongste verkiezingen te
Meer. De heer Alfons Spran-
gers, die 25 jaar gemeentebe-
diende was, nam op 1 janua
ri ontslag, nadat hij met gro
te meerderheid tot burge
meester was gekozen (inder
daad in België wordt de bur
gemeester gekozen!) Hij is
de oudste van een werk
mansgezin met 7 kinderen,
liep school in Turnhout en
volgde drie jaar bestuurs-
leergangen. Hij is gehuwd
heeft vier kinderen en kan
mét zijn 42 jaar nog op een
lange burgemeestersloopbaan
hopen. Op de vraag hoe hij
zich als nieuwbakken burge
meester voelt antwoordt hij
schalks, dat het voor hem
nog weinig verschil maakt.
Hij zet nog steeds zijn taak
als gemeentebediende voort:
Er werd namelijk nog geen
plaatsvervanger aangeduid.
R'DAM
De Doelen (hal) 12.45 uur:
gratis koffieconcert door het Maas
trio: Hans Maas (blokfluit), Marij
ke van Bemmel (clavecimbel) en I
Hans Borstlap (Cello). Hofplein
Theater: 20.15 uur: Fons Jansen
met „3 x Andermaal". Rott.
Schouwburg: 20.15 uur: Uitvoering t
door het Nieuw Rott. Toneel. De I
Doelen (Grote zaal) 20.15 uur:
Bournemouth Symphony Orchestral
o.l v. George Hurst. Solist: Györ-|
gy Pauk (viool).
BERGEN OP ZOOM
•Luxor 20 uur: Dr. Fumanchu 18 j. I
Roxy 20 uur: Allemaal naar bed 181
j.
Museum Markiezenhof Steen-1
bergsestraat, 6, Geopend ma. t.m.
vrij. van 10-12 uuren 14-17 uur.)
Zat. zond. en feestdagen van 14-171
uur.
BREDA
De Beyerd 20.15 uur Dagvlinderl
18 j. Casino 15 en 20 uur: Fellitiii
Satyricon 18 j. Grand 15 en
uur: M.A.S.H. 18 j. Luxor 15 en 20|
uur: De taal der liefde 18 j. Palace!
15, 19 en 21 uur: Patroulle 13:
onder spervuur 14 j.
Bowling, Nassausingel 28, geo-j
pend van 10-24 uur Kinderdieren-j
tuin Wolfslaar, Geopend van
17.30 uur. Midgetgolfbaan Wolfsl
laar Open van 10.30 tot zonsonder-|
gang bij gunstig weer.
De Beyerd, Boschstraat, exposi-l
tie Curt Stenvert, Objecten mense-l
lijke situaties (t.m. 31 jan.) Expo
sitie M. C. Escher, grafiek (t.m. 3ll
jan.) Dag. van 10-17 zond. 14-171
uur.
Stedelijk Museum, geopend vanp
ma. t.m. vrij. van 10-12.30 uur ene
van 13.45-17.30 uur. Zon. en feest-l
dagen van 14-17.30 uur. Volken-)
kundig Museum Justinus van Nas-I
sau, geopend van ma. t.m. zat. vanf
10-17 uur, Zo-nd. van 13-17 uur.l
Expositie pre-Columbiaans aarde-f
werk (t.m. 12 april).
ROOSENDAAL
Luxor 20 uur: Sex in groepsver-l
band 18 j.
Schouwburg Toeristische avondl
m.m.v. Reds-bureau Gaillard e:|
Balletschool Mastboom.
's HERTOGENBOSCH
Noordbrabants Museum Expotl
tie An-tho-nio Segui, schilderijen tl
objecten (t.m. 21 febr.) Dag. I
10-17 uur zond. van 13-17 uur. 1 f
Moriaan, Expositie Kougi Ogia
objecten en plexiglas (t.m.
febr.) Dag. van 11-17.40 zond. II-1
de daltons in de blizzarc'
PERSOONLIJKE voorkeuren
-* den een sterke rol in de
mingsprocedure voor een
directeur van het opbouw
Stichting Zeeland. Wij hebb
teit, man en paard noemende,
januari uitvoerig uit de doek
daan.
Het gevolg is geweest d:
directeurskandidaat, die de f
van enkele provinciale promi
was, ds. H. M. Strating uit Goe
kandidatuur voor de directeur
tie heeft ingetrokken.
Bijgevolg kon het algemee
stuur van het opbouworgaan
ren weinig anders doen dan
nale in de benoemingscompeti
laten overspelen. De heer Sti
immers heeft met opgeheven
het veld verlaten. De nodige
gezindheid tussen bestuur en
tie zal bij mijn benoeming niet
wezig zijn, zo concludeerde
Deze conclusie op zichzelf is
Het is echter jammer dat ds. Str
haar zo laat heeft getrokken.
16 januari, maar waarschijnlijk
eerder, wist hij dat zijn persooi
discussie" was. Toch wachtte h
eergisteren met het bekendm
van zijn besluit, en maakte onde
ijverig gebruik van een gewoi
die men gemeenlijk als Jobb
aanduidt.
De Provinciale Zeeuwse Col
verleende in een hoofdredactio
commentaar het -terugtrekken
de sollicitant een zekere allure 1
te zeggen: „Iemand als hij staat
te dringen om directeur van
Stichting Zeeland te worden".
Blijkbaar is het de commentator
gaan dat de heer Strating in het
leden ten minste twee keer naa,
directeurs-functie heeft gedon
(hij was onder meer tegenkandii
van dr. Smallegange, drie jaar
den) en dat hij al luidruchtig b
was om de personeelsbezetting
het opbouworgaan aan zijn ei
inzichten te toetsen, als zat hij re
in de directeursstoel.
Misschien mag men dit g
„dringen" noemen. Het is ecl
evenmin de houding van een or
interesseerde.
(Van e-en onzer verslaggevers)
*n de recrea
Vestelih bejaardentehuis
en L en een team van di* teh
donrffn-i Van het tehuis Swerf-R
erkaarrf1?laVOnd -°m hali acht te*
stÏÏU yAkomen m een quiz De w
Wafer, M §eorganiseerd door Ra
en het i opnamen zal mal
Proereri11 muziek en zang omlii
de g .amn?a later zal uitzenden v
Middel-bSf5 be'laardentehuizen
Vooruïtzichte
voor donderd
en vrijdag,
opgesteld doe
het K.N.M.I.:
Af en toe reg
ook opklarini
en temperatu
b°ven normaal. aanhoude
cijfers
"Uddeld over Nederland.
1 int0/. d?nderdag: aantal uren
ven norm™ i"temp"2 tot 6 Sraden
den max-"temP.1 tot 5
normaal; kans op een
Socent u Van minstens 12 uur:
maal - an °P een geheel droog
maai. 30 procent.
3 ^mf„ vrijdag: aantal uren zon: 0
nórmaabemP': t0t 6 §raden bOT
boven max-'temP.: 0 tot 5 grad
Periofl„n°rmaa.': kans °P een drc
cent p minstens 12 uur: 60 1
maal- an"S °P een Seheel droog
laai- 30 procent.
g
d
p:
