Pim Peters en zijn strijd tegen de kastraten alles.. de ENGELAND ZAL ZELF BESLISSEN ■CTIE NG UT Heath op Gemenebest-conferentie in Singapore: Amerikaans bedrijf stopt zaken met regering Z.-Afrika Een vrije produktie roeit altijd tegen de stroom in Ingezonden brieven en dr. Simonis aren Sl DRTING UPONS de DCK kunst cultuur van de ires tot ziens! grote nng ingen ming bij in tapijt Ideeën voor het weekend Rancune Aandacht voor initiatief A W Zuidafrikaanse raad wijst alle geweld af verantwoording Wantrouwen over dood Lammerding VRIJDAG 15 JANUARI 1971 i ei gespecialiseerde re materialen, veel huishoudelijke ar- ebben nog aanbie- nachines zoals Skill, j aankoop hiervan TEIT Zuidlandstraat 32 AXEL trages rergordijnstoffen istanten hangpapier lie andere artike- 0% korting werijstraat 19 ANSTEEN oon 01140-3258 ERCONFECTIE TEL. 2719 EN Op de foto v.l.n.r.: Wijn Hoogendam, Lea de Haas, Pim Peters, Herman Lutgerink en Pim Oskamp. DE stevige muur van de Nederlandse Toneelwereld is voor de meeste mensen te hoog om overheen te kijken en voor enkele verbeteringsgezinde enthousiastelingen te dik om open te breken. De Tomaten hebben niet meer dan een paar kleine kijkgaatjes in die muur geboord. Pogingen van alternatieve toneelgroepen bleven meestal in de schaduw. Het pleit daarom voor de moed van de toneelgroep van Pim Peters dat zij ondanks gebrek aan medewerking van CRM (geen subsidie), de schouwburgdirecties (fantasie- en risicoloos beleid) nu reeds meer dan drie maanden probeert op eigen en eigentijdse wijze toneel te maken en ook vast van plan is door te gaan in het volgende seizoen. Tijger, iitho van Kokoschka voor-Se Cercle. llkr-JiWhA» li iC' 4^ fe' HET Rotterdams PhilhantMmiiseh Orkest zal wo-ensdag 27 januari naar Engeland vertrekken voor een tournee van elf dagen. Op de reis zal ook Schotland worden aange daan. Speciaal hiervoor heeft men de ouverture Bartholomew Pair van de Schotse componist Ian Hamilton op het programma genomen. De tournee staat onder leiding van Jean Founnet. In het kader van het 25-jarig be staan van het cultureel akkoord Bel- gië-Nederland heeft het Mr P. Cle- veringafonds een eenakterprijsvraag uitgeschreven. Alle oorspronkelijke Nederlandstalige eenakters, waarvan de tijdsduur pim. 30-45 minuten be draagt, komen voor mededinging in aanmerking. De imzendimgstermijn sluit 1 maart 1971, terwijl inzendin gen in drievoud moeten worden ge zonden aan het Nederlands Centrum voor het amateurtoneel in Maarssen. Er is voor 1550 gulden aan prijzen beschikbaar. De Britse regisseur Alfred Hitci- eock, die vrijwel zijn gehele levan in Amerika heeft gewerkt, gaat voor het eerst in twintig jaar in zijn geboorteland weer een film maken. De laatste film van de „master of suspence" in Engeland was „State fright" met Mariene Dietrich en de Britse acteur Richard Todd. Zijn nieuwste film wordt weer een de tective, gebaseerd op de moordenaar Neville Heath, die in Engeland te gen het einde van de jaren '40 twee vrouwen op gruwelijke wijze heeft afgemaakt. Het Spaanse experimentele thea tergezelschap „El Grupo Tabano", dat naar het buitenland uitweek toen de politie verder optreden in Madrid had verboden, zal in ons land zeven voorstellingen verzorgen. Het gezelschap werd in 1968 opge- rioht en zocht een vorm om uiting te geven aan de kritiek op de samenle ving in het algemeen. In Madrid het programma enorm aan, heit optreden van „El Grupo werd verboden nadat ui- kse en uiterst rechtse radi calen in de zaal tot een handgemeen waren gekomen. Vanavond wordt in Zuidwest-Ne derland voor het eerst het vrije produktiestuk „De Kleine Karei" op de planken gezet. Schouwburg De Kring in Roosendaal bijt voor dit gebeid de spits af. Tilburg is 23 januari aan de beurt, Breda(Beyerd) 4 februari en voor 'eeland zijn toe zeggingen gedaan maar nog geen speeldata vastgesteld. Pim Peters: „Natuurlijk wordt zo'n vrije produktiegroep geboren uit onvrede met de bestaande struc tuur van het Nederlandse toneel. Zelf heb ik twee jaar in de fabriek van de Nederlandse Comedie ge werkt. Daar was het zo dat Guus Oster in een witte jas liep, enkele belangrijke spelers in een bruine jas en de jonge mensen in een overall. En wanneer je als overall-jongen de heer Oster op de gang tegenkwam mocht je blij zijn als hij je toeknik te. De Nederlandse Comedie en ande re gezelschappen zijn op weg naar de ondergang, omdat de pressie van bovenaf veel te groot is. Als jongere heb je helemaal geen inbreng, ben je eigenlijk niet eens een radertje in de machine. De motor loopt dan ook niet echt. Bij de Nederlandse Come die hoor je alleen het kokende koel water. Wat wij met onze groep pro beren is een motor te maken waarin elk onderdeel even belangrijk en bovendien onderling verwisselbaar is". Pim Peters geeft toe dat zijn po gingen tot alternatief toneel in we zen geen bedreiging voor het theater- establishment zijn. „Het paradoxale is dat je zelf een instituut zou moeten worden wil je het breekijzer met voldoende effect in de gevestigde macht kunnen zet ten. Toch gaan we op de door ons ingeslagen weg voort. Al was het alleen maar om in zekere mate vrij te zijn. Om gewoon prettig te kun nen werken met een stel jonge men sen". Dat werken wordt evenwel op vele manieren bemoeilijkt. In de eerste plaats is daar het gebrek aan centen. „Elise Hoomans zei tegen mij: Stu dio krijgt met zijn laboratoriumthe ater een enorme subsidie zonder dat er garantie voor goede stukken ge geven wordt. Jullie hebben nu een produktie gemaakt die in alle kran ten een uitstekende kritiek gekre gen heeft en nog vangen jullie niets. Ook van de kant van de schouw burgdirecties komt weinig medewer- Het MUSEUM VOOR LAND- EN VOLKENKUNDE TE ROTTERDAM herbergt tot 12 april een rijke col lectie aan MAYA-KUNST. Ze is af komstig uit Guatemala, voorname lijk uit de grandioze collectie van het Nationale Museum voor Archeo logie en Etnologie en van enkele andere verzamelingen. Men kan er kennis nemen van voorwerpen die getuigen van een geweldige kunst vaardigheid. Men kan er zich ook verbazen om het .nutteloze" van deze beschaving. Een gelegenheid als deze om van een zo boeiende cultuur kennis te nemen doet zich waarschijnlijk de eerstkomende honderd jaar niet meer voor. Een bezoek moet iedere geïnteresseerde dan ook dringend worden aangera den. In zijn voorwoord in de catalogus van de FLORIS VERSTER-TEN TOONSTELLING prijst de schilder Kees Verwey het Singermuseum te LAREN als „de eenzame burcht, waarin de kunst van 19e eeuw nog in ere wordt gehouden". Inderdaad tiïest, dat nogal wat van deze ten toongestelde werken normaal zijn op geslagen in depots, bijvoorbeeld van het Amsterdamse Stedelijk. Deze expositie (tot 15 febr.) is niet chro nologisch gerangschikt, maar naai de „toon" van het werk. Zonder epigoon te zijn onderging Verster invloeden van Breitner, I. Israels, de Jugendstil, Van Toorop vooral. Op vallend mooi is een serie waskrijtte- keningen. Een bekoorlijke, even wichtige tentoonstelling van een kunstenaar, die aandacht blijft ver dienen. Hij overleed in 1927. Tot en met 24 januari in het HAAGS GEMEENTEMUSEUM nog PAUL VAN OSTAIJEN. Een ten toonstelling, die letterkundig geïnte resseerden zich niet mogen laten ontglippen. Drs. Borgers, conservator van het Letterkundig museum, die dit jaar (met 1300 pagina's) zal promoveren op Van Ostaijen, richtte de expositie in. Originele hand schriften, foto's e.d. delen het leven van de auteur in zes perioden in. Bovendien zijn er talrijke kunstwer ken (Brancussi, Ernst, Feininger, Campendonck, Léger e.d.) te zien, die hij in zijn kunsthandel verhan delde en waarover hij schreef. PAUL VAN OSTAYEN De mens is een rare vogel. Dat maakt Eric Gumey duidelijk in a boekje met de (ironische) titei „ONZE GEVEDERDE VRIENDEN" (Elsevier pocket A 76 - f. 3,50). Hij heelt de vogels èn de mensen rond om zich goed geobserveerd en daarna de fantasie zijn vrije loop gelaten. Met tekenstift en pen heeft hij 120 tekeningen gemaakt en deze van een grappige tekst, vol onder huidse prikken voorzien. De car- toon-achtige prenten zijn erg leuk en goed getekend. De tekst laat je verwonderd de rol van de vogel in deze wereld volgen vanaf de „schepping" tot de vliegende (Ica rus, da Vinei, helikopter) mens, die op zijn beurt de vogel weer te kijk zet en verkwanseld. Postduivenhou- ders (volkscultuurhouders nummer één) kunnen zich bijv. bij bovenstaand tekeningetje wel eens achter de oren krabben. Een „vogelgids", waarin u zelden echte vogels zult ontdekken, maar des te meer spie gelbeelden van de mens als rare vogel. king. Ze geven je wel schouderklop jes, maar als het erop aankomt zeg gen ze „barst maar". Nu komt dat misschien wel omdat zij aan allerlei dingen gebonden zitten, maar het neemt niet weg dat wij met weinig inkomsten zitten. De Kleine Karei heb ik van de grond moeten tillen met een schnabbel in de t.v.-serie De Rare Vogels (waarin ik nota bene een rol moet spelen die niet geheel en al in mijn filosofie past) en met wat bijverdienste in de reclame. Zo moet je conformistische werk doen om non-conformistisch werk moge lijk te maken. Dit alles betekent ook dat wij geen tonnen tegen de publiciteit aan kunnen gooien, zoals de grote gezelschappen dat met hun enorme rijksbedragen kunnen". De strijd van de toneelgroep Pim Peters die in de theaterwereld ge voerd wordt is vergelijkbaar met de essentie van „De Kleine Karei en zijn strijd tegen de kastraten" zoals die over het voetlicht gedragen wordt. Karei (Herman Lutgerink) doet weinig anders dan zijn rancune tegen de bestaande orde uitleven. Uiteindelijk blijkt echter dat hij voornamelijk een rancune tegen zichzelf, tegen zijn eigen onmacht heeft. Het stuk van David Halliwell is zowel op te vatten als geënga geerd toneel (het gevaar van actueel fascisme wordt getekend) en als een gewoon blijspel. Vooral Pim Os kamp en Wim Hoogendam zorgen voor de vrolijke noten. Op dit ogenblik is Pim Peters bezig een „eigen-risico-tournee" langs de Nederlandse Schouwburgen te organiseren. Maar zelfs daar wil len vele schouwburgen niet aan meewerken. Zij laten soms liever hun theater leeg staan dan dat zij in zee gaan met overall-jongens. Mis schien bestaat er een mogelijkheid dat het bedrijfsleven bijspringt. „Wij zijn deze eerste keer zo dom geweest een prachtig decor te bou wen (Eric Wijnands) dat elke keer voor veel geld vervoerd moet wor den. Ik ben bezig te onderzoeken of er wellicht een industrie is die dat met wat reclame op zich wil nemen. Voor het volgende seizoen hebben wij een stuk van Laffame (Zoo. zoo, a wider shine zoo) en van Levy (Je t'aime Jessica) in petto. Jonge Ne derlandse toneelschrijvers hebben nog niet op onze verzoeken gehapt. Die kunnen trouwens ook weinig aan ons verdienen Verder zijn we nog van plan een musical voor de scholen te gaan doen, met discussie na afloop. We zetten onze strijd tegen de kastraten voort". Door een Nederlands initiatief zijn 12 Europese beeldende kunstenaars van wereldnaam bereid gevonden belangeloos mee te werken aan een project dat ten doel heeft fondsen aan te trekken voor de financiering van cultureel werk ten behoeve van de jongere generaties. Het initiatief, dat uitgaat van het Prins Bemhard Fonds, de Fondation Europeenne de la Culture en de Stichting Praemi- um Erasmianum, heeft geleid tot de oprichting van de Cercle Graphique Europeen, waaraan in 1971 mede werking wordt verleend door Pierre Alechinsky, Horst Antes, Jean Ba- zaine, Comeille, Hans Hartung, Os kar Kokoschka, Henry Moore, An tonio Saura, Vieira da Silva, Gra ham Sutherland, Victor Vasarely en Bram van Velde. In 1971 zal de Cercle series van steeds zes verschillende litho's, et sen, zeefdrukken etc. (genummerd en gesigneerd) laten verschijnen in oplagen van 200 exemplaren. Deze series komen beschikbaar voor de genen die zich als lid van de Cercle aanmelden. Het lidmaatschap, beperkt tot een maximum van 800 leden, kost f 1.260, Voor dit bedrag dat slechts een fractie is van wat dezelfde prenten op de vrije markt zouden kosten ontvangen de leden een serie van zes verschillende prenten. De opbrengst komt ten goede van de financiering van projecten in het kader van de Europese cultuur, in het bijzonder op het terrein van de beeldende kunst. De organisatie is gedelegeerd aan dr. L. Gans, kunsthistoricus in Am sterdam. A. W. Bruna en Zoons in Utrecht voert het secretariaat en de administratie. Een Londense uitgever zal bin nenkort een nieuwe editie uit brengen van het bekende boek van D. H. Lawrence „Lady Chatterly's Lover". Het is een versie van het werk die in de twintiger jaren werd geschreven een van de drie versies die Lawrence ervan heeft geschre venen is nooit eerder gepu bliceerd. Het boek zal als titel krijgen „John Thomas and Lady Sane" de typische Lawrence ivoorden voor de geslachtsor ganen. eindredactie hans maas (Van onze redactie buitenland) SINGAPORE De conferen tie van Gemenebest-premiers die gisteren in Singapore is begon nen wordt beheerst door een drei gend conflict over de mogelijke hervatting van de Britse wapen leveranties aan Zuid-Afrika. En geland heeft geprobeerd het veel gekritiseerde voornemen om Zuid-Afrika weer van wapens te voorzien niet als afzonderlijk punt op de conferentie te bespre ken maar inmiddels is dit voorstel met grote meerderheid verwor pen. Behalve de Afrikaanse lan den kantten zich ook de door gaans trouwe bondgenoten Nieuw Zeeland en Australië tegen de Britse manoeuvre. De eventuele wapenleverantie aan Zuid-Afrika is nu als laatste punt op de agen da geplaatst en zal maandag aan de orde komen. Er kunnen dan grote klappen val len gezien de dreigementen van ver schillende Afrikaanse landen om uit liet Gemenebest te stappen als Enge land toch wapens aan Zuid-Afrika gaat verkopen. Het weekeinde dat de conferentie nog scheidt van de hete debatten zal door Canada wor den benut om de toverformule te zoeken voor een compromis tussen Engeland en de rest van de confe rentie. Aan de vooravond van de confe rentie heeft Engeland niet stil geze ten. In een woensdagavond door de Britse televisie uitgezonden inter view verklaarde minister van bui tenlandse zaken Alec Douglas-Home dat de meningen binnen het Geme nebest al tot een wijziging van het Britse leverantiebeleid jegens Zuid- Afrika hadden geleid. „Eerst waren we overeengekomen Zuid-Afrika wapens te geven voor zijn externe defensie. Nu concentreren wij ons op wapens die alleen bestemd zijn voor de verdediging van de scheep vaartroutes. Dit nu is een beleids wijziging geweest in antwoord op de Gemenebest-mening. En dat is juist", aldus Sir Alec „Evenzeer juist is", zo vervolgde Home, „dat wanneer Engeland voelt dat zijn veiligheid wordt bedreigd de eind beslissing (over wapenleverantie3> bij de Britse regering moet liggen". Hieruit blijkt wel dat de Engelse regering vastbesloten is en tot het uiterste zal gaan. Premier Heath heeft overigens gezegd dat het be sluit van zijn land op de conferentie bekend zal worden gemaakt. Tot degenen die in Singapore ont breken behoren premier Indira Gandhi van India, president Janja Chan van Pakistan en het Nigeri- aanse staatshoofd, generaal Gowon. Het bericht dat premier Indira Gandhi in Singapore niet aanwezig is, is met grote bezorgdheid ontvan gen. Men neemt aan dat mevrouw Gandhi niet komt omdat ze het niet eens is met de Engelse plannen om aan Zuid-Afrika wapens te gaan le veren. De officiële reden waarom mevrouw Gandhi niet naar Singapo re komt, is evenwel dat zij vanwege de toegenomen spanning in haar land voor de parlementsverkiezingen van volgende maand thuis moet blij ven. De in Singapore aanwezige pre miers van Gemenebest-landen weten echter dat dit maar de halve waar heid is. De afwezigheid van me vrouw Gandhi betekent voor de con ferentie dat de leiding van de aan vallen op de Britse wapenleveran ties aan Zuid-Afrika bij de Canade se premier Trudeau zal liggen. Tij dens het bezoek van Trudeau aan India enige tijd geleden zou deze samen met mevrouw Gandhi zijn standpunt over de wapenleveranties bepaald hebben. De conferentie van de premiers van de Britse gemenebestlanden is de achttiende van een reeks multi nationale bijeenkomsten op topni veau die in 1944 begon en in de plaats kwam van de Britse-rijkscon ferenties van voor de laatste we reldoorlog. ADDIS ABEBA (RTR) De se cretaris-generaal van de Zuidafri kaanse raa van kerken, John Reeds, heeft in Addis Abeba verklaard, dat de raad alle geweld voor het tot stand brengen van politieke en maatschappelijke veranderingen af wijst. Hij sprak op een besloten bijeen komst van de commissie van de wereldraad van kerken inzake racis me. (Van onze correspondent) KAAPSTAD De Amerikaan se fabriek van fototoestellen, Po laroid Corporation in Boston, zal geen zaken meer doen met de Zuidafrikaanse regering. Ook heeft zij besloten de lonen van haar 155 niet blanke kleinhande laars in Zuid-Afrika drastisch te verhogen. De plannen van de Po laroid Corporation wekten giste ren de woede van de regering in Kaapstad op. In de ogen van de regering onderwerpt de Onderneming zich op een schuchtere manier aan de druk die van buiten af op haar wordt uitgeoefend. Het geval wordt in Zuid-Afrika met grote zorg bekeken. Het is bekend, dat Polaroid Corporation door mili tante strijders voor rassengelijk- heid enige tijd geleden werd uit gekozen om als proefkonijn te fungeren. Met het geval Polaroid Corporation hebben zij bewezen, dat een bedrijf te bewegen valt haar zaken met de Zuidafrikaan se regering stop te zetten, mits de druk die erop uitgeoefend wordt groot genoeg is. Zuid-Afri ka is bang, dat grotere onderne mingen zoals General Motors en Ford waarmee Zuid-Afrika be langrijke handelsbetrekkingen onderhoudt, onder dezelfde druk komen te staan. Ook het plan van Polaroid Cor poration om in Zuid-Afrika een ontwikkelingsplan voor niet-blan- ken uit te gaan voeren, vat de regering-Vorster als een beledi ging voor haar bewind op. (Copyright The Guardian- De Stem) Afgaande op de stortvloed van ingezonden brieven in De Stem naar aanleiding van de benoeming van dr. Simonis tot bisschop van Rotter dam zou men kunnen concluderen dat bijna al onze lezers deze benoe ming van harte toejuichen. De mees te briefschrijvers waren immers voor; slechts een enkeling was te gen. Toch zouden wij deze conclusie niet willen onderschrijven. Zij lijkt even aanvechtbaar als de stelling, dat de luide toejuichingen voor het beleid van het Nederlandse Episco paat inzake bijvoorbeeld de liturgie, de opvattingen zouden weergeven van geheel katholiek Ne derland. Ook toen was er een groep, de zgn. zwijgende meerderheid die niets van zich liet horen. Nu zijn het de progressieven, die het blijkbaar beneden hun waardigheid achten te reageren op de adhesiebe tuigingen voor dr. Simonis en de daaraan dikwijls gekoppelde verwij ten aan hun adres. Daardoor hebben de brieven pro Simonis naar onze mening een beperkte bewijskracht. Zij zijn echter toch van grote betekenis. Naar aantal en inhoud bewijzen deze bijvalsbetuigingen, dat er in Nederland een veel grotere kloof is ontstaan tussen vooruitstre vende en meer behoudende katholie ken, dan velen tot dusverre hebben aangenomen. Er blijkt uit, dat de verontrustingdiep zit en oprecht ge meend is. Zij tonen bovendien aan, dat de vernieuwers het contact met een deel van het r.-k. volksdeel hebben verloren. En daarmee het vertrouwen van die groep. Wij hebben het bijzonder be treurd, dat de tegenstanders van dr. Simonis in de krant zo weinig in discussie zijn gegaan met zijn aan hangers. Meningsverschillen moet men durven uitpraten, niet met emotionele kreten maar met argu menten. Een ingezonden brievenrubriek kan een uitlaatklep zijn voor wilde emoties. Ook dan vervult zo'n ru briek een nuttige functie, maar ze kan ook een ontmoetingsplaats zijn, een forum, waarop ideeën worden uitgewisseld. Zo'n rubriek is ons het liefst. Ter vermijding van misverstanden is het in dit verband wellicht nuttig te wijzen op een aantal hardnekkige misverstanden rond de ingezonden brievenrubriek. Zo menen nogal mensen, dat in deze rubriek alleen meningen worden opgenomen die overeenkomstig met het standpunt van de redactie zijn. Dat is onjuist. In De Stem kan iedereen, die wat zinnigs te vertellen heeft, aan het woord komen. Ook voor deze rubriek ligt de verantwoordelijkheid bij de redac tie. Onparlementaire taal, onbewe zen beschuldigingen etc. worden ge weerd. Vele briefschrijvers vinden het vervelend als in hun tekst ge schrapt wordt. Begrijpelijk. Laat ze dan de bondigheid in formulering betrachten, die zij ook van de krant als geheel verwachten. Anders wordt de rubriek onleesbaar en is ze niet te verwerken. Tenslotte nog een enkel woord aan het adres van de anonieme briefschrijvers. Onze regel is en blijft: anonime brieven worden niet gepubliceerd. Ze kunnen uiteraard ook niet beantwoord worden. Daar om is hun effect zeer gering: er kan immers geen gesprek uit voortvloei en, geen gedachtenwisseling. Dat is jammer. Deze redactie hecht juist grote waarde aan het gesprek met de lezer. Die samenspraak - het is hier al eerder gezegd zien wij als een voorwaarde om een goede krant te maken. DE REDACTIE (Van onze correspondent) PARIJS Het bericht over de dood van generaal Lammerding is in Frankrijk met groot wantrouwen ontvangen en zeker door de bewoners van Oradour en Tulle, waar de vroegere commandant van Das Reich zo beestachtig heeft huis ge houden. Lammerding heeft jarenlang in West-Duitsland gewoond, waar hij in Düsseldorf aan het hoofd stond van een grote onderneming en nooit heeft men gehoord dat hij daar ziek was. Hij leefde en werkte er rustig, omdat hij geen enkel risico liep aan Frankrijk te worden uitge leverd, waar hij bij verstek wegens oorlogsmisdaden ter dood was ver oordeeld. Pas dezer dagen zou een nieuwe overeenkomst worden gete kend tussen Frankrijk en Duitsland waarbij laatstgenoemd land zich verplichtte in Duitsland alle oorlogs misdadigers te berechten, die zicli tijdens de oorlogsjaren schuldig ge maakt hadden aan moorden. Na de ondertekening van deze overeen komst zou Lammerding ongetwijfeld zijn gearresteerd. Juist een paar da gen hiervoor werd Lammerding ziek en ging dood. Dat doodsbericht vertrouwt men in Frankrijk allerminst. Men herin nert zich het beruchte geval van een zekere Heinrich Muller een van de grote chefs van de Gestapo, die eveneens dood ging en begraven werd in BerlijnLater toen twijfel ontstond over zijn heengaan, werd het graf geopend en de kist opge graven, waarna bleek dat in de kist drie diverse stoffelijke overschotten lagen. Men zal van Franse zijde alle moeite doen om bevestiging te krij gen van het plotselinge overlijdens bericht van deze Lammerding.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1971 | | pagina 21