Pim Peters
en zijn
strijd tegen
de kastraten
alles..
de
ENGELAND ZAL ZELF BESLISSEN
■CTIE
NG
UT
Heath op Gemenebest-conferentie in Singapore:
Amerikaans bedrijf
stopt zaken met
regering Z.-Afrika
Een vrije produktie roeit
altijd tegen de stroom in
Ingezonden
brieven en
dr. Simonis
aren
Sl
DRTING
UPONS
de
DCK
kunst
cultuur
van de
ires
tot ziens!
grote
nng
ingen
ming bij
in
tapijt
Ideeën
voor
het
weekend
Rancune
Aandacht
voor
initiatief
A
W
Zuidafrikaanse raad
wijst alle geweld af
verantwoording
Wantrouwen
over dood
Lammerding
VRIJDAG 15 JANUARI 1971
i
ei gespecialiseerde
re materialen, veel
huishoudelijke ar-
ebben nog aanbie-
nachines zoals Skill,
j aankoop hiervan
TEIT
Zuidlandstraat 32
AXEL
trages
rergordijnstoffen
istanten
hangpapier
lie andere artike-
0% korting
werijstraat 19
ANSTEEN
oon 01140-3258
ERCONFECTIE
TEL. 2719
EN
Op de foto v.l.n.r.: Wijn Hoogendam, Lea de Haas, Pim Peters, Herman Lutgerink en Pim Oskamp.
DE stevige muur van de Nederlandse Toneelwereld is voor
de meeste mensen te hoog om overheen te kijken en voor
enkele verbeteringsgezinde enthousiastelingen te dik om open
te breken. De Tomaten hebben niet meer dan een paar kleine
kijkgaatjes in die muur geboord. Pogingen van alternatieve
toneelgroepen bleven meestal in de schaduw.
Het pleit daarom voor de moed van de toneelgroep van Pim Peters
dat zij ondanks gebrek aan medewerking van CRM (geen subsidie),
de schouwburgdirecties (fantasie- en risicoloos beleid) nu reeds
meer dan drie maanden probeert op eigen en eigentijdse wijze toneel
te maken en ook vast van plan is door te gaan in het volgende
seizoen.
Tijger, iitho van
Kokoschka voor-Se Cercle.
llkr-JiWhA»
li iC' 4^
fe'
HET Rotterdams PhilhantMmiiseh
Orkest zal wo-ensdag 27 januari
naar Engeland vertrekken voor een
tournee van elf dagen. Op de reis
zal ook Schotland worden aange
daan. Speciaal hiervoor heeft men
de ouverture Bartholomew Pair van
de Schotse componist Ian Hamilton
op het programma genomen. De
tournee staat onder leiding van Jean
Founnet.
In het kader van het 25-jarig be
staan van het cultureel akkoord Bel-
gië-Nederland heeft het Mr P. Cle-
veringafonds een eenakterprijsvraag
uitgeschreven. Alle oorspronkelijke
Nederlandstalige eenakters, waarvan
de tijdsduur pim. 30-45 minuten be
draagt, komen voor mededinging in
aanmerking. De imzendimgstermijn
sluit 1 maart 1971, terwijl inzendin
gen in drievoud moeten worden ge
zonden aan het Nederlands Centrum
voor het amateurtoneel in Maarssen.
Er is voor 1550 gulden aan prijzen
beschikbaar.
De Britse regisseur Alfred Hitci-
eock, die vrijwel zijn gehele levan
in Amerika heeft gewerkt, gaat voor
het eerst in twintig jaar in zijn
geboorteland weer een film maken.
De laatste film van de „master of
suspence" in Engeland was „State
fright" met Mariene Dietrich en de
Britse acteur Richard Todd. Zijn
nieuwste film wordt weer een de
tective, gebaseerd op de moordenaar
Neville Heath, die in Engeland te
gen het einde van de jaren '40 twee
vrouwen op gruwelijke wijze heeft
afgemaakt.
Het Spaanse experimentele thea
tergezelschap „El Grupo Tabano",
dat naar het buitenland uitweek
toen de politie verder optreden in
Madrid had verboden, zal in ons
land zeven voorstellingen verzorgen.
Het gezelschap werd in 1968 opge-
rioht en zocht een vorm om uiting te
geven aan de kritiek op de samenle
ving in het algemeen. In Madrid
het programma enorm aan,
heit optreden van „El Grupo
werd verboden nadat ui-
kse en uiterst rechtse radi
calen in de zaal tot een handgemeen
waren gekomen.
Vanavond wordt in Zuidwest-Ne
derland voor het eerst het vrije
produktiestuk „De Kleine Karei" op
de planken gezet. Schouwburg De
Kring in Roosendaal bijt voor dit
gebeid de spits af. Tilburg is 23
januari aan de beurt, Breda(Beyerd)
4 februari en voor 'eeland zijn toe
zeggingen gedaan maar nog geen
speeldata vastgesteld.
Pim Peters: „Natuurlijk wordt
zo'n vrije produktiegroep geboren
uit onvrede met de bestaande struc
tuur van het Nederlandse toneel.
Zelf heb ik twee jaar in de fabriek
van de Nederlandse Comedie ge
werkt. Daar was het zo dat Guus
Oster in een witte jas liep, enkele
belangrijke spelers in een bruine jas
en de jonge mensen in een overall.
En wanneer je als overall-jongen de
heer Oster op de gang tegenkwam
mocht je blij zijn als hij je toeknik
te.
De Nederlandse Comedie en ande
re gezelschappen zijn op weg naar
de ondergang, omdat de pressie van
bovenaf veel te groot is. Als jongere
heb je helemaal geen inbreng, ben
je eigenlijk niet eens een radertje in
de machine. De motor loopt dan ook
niet echt. Bij de Nederlandse Come
die hoor je alleen het kokende koel
water. Wat wij met onze groep pro
beren is een motor te maken waarin
elk onderdeel even belangrijk en
bovendien onderling verwisselbaar
is".
Pim Peters geeft toe dat zijn po
gingen tot alternatief toneel in we
zen geen bedreiging voor het theater-
establishment zijn.
„Het paradoxale is dat je zelf een
instituut zou moeten worden wil je
het breekijzer met voldoende effect
in de gevestigde macht kunnen zet
ten. Toch gaan we op de door ons
ingeslagen weg voort. Al was het
alleen maar om in zekere mate vrij
te zijn. Om gewoon prettig te kun
nen werken met een stel jonge men
sen".
Dat werken wordt evenwel op vele
manieren bemoeilijkt. In de eerste
plaats is daar het gebrek aan centen.
„Elise Hoomans zei tegen mij: Stu
dio krijgt met zijn laboratoriumthe
ater een enorme subsidie zonder dat
er garantie voor goede stukken ge
geven wordt. Jullie hebben nu een
produktie gemaakt die in alle kran
ten een uitstekende kritiek gekre
gen heeft en nog vangen jullie niets.
Ook van de kant van de schouw
burgdirecties komt weinig medewer-
Het MUSEUM VOOR LAND- EN
VOLKENKUNDE TE ROTTERDAM
herbergt tot 12 april een rijke col
lectie aan MAYA-KUNST. Ze is af
komstig uit Guatemala, voorname
lijk uit de grandioze collectie van
het Nationale Museum voor Archeo
logie en Etnologie en van enkele
andere verzamelingen. Men kan er
kennis nemen van voorwerpen die
getuigen van een geweldige kunst
vaardigheid. Men kan er zich ook
verbazen om het .nutteloze" van
deze beschaving. Een gelegenheid
als deze om van een zo boeiende
cultuur kennis te nemen doet zich
waarschijnlijk de eerstkomende
honderd jaar niet meer voor. Een
bezoek moet iedere geïnteresseerde
dan ook dringend worden aangera
den.
In zijn voorwoord in de catalogus
van de FLORIS VERSTER-TEN
TOONSTELLING prijst de schilder
Kees Verwey het Singermuseum te
LAREN als „de eenzame burcht,
waarin de kunst van 19e eeuw nog
in ere wordt gehouden". Inderdaad
tiïest, dat nogal wat van deze ten
toongestelde werken normaal zijn op
geslagen in depots, bijvoorbeeld van
het Amsterdamse Stedelijk. Deze
expositie (tot 15 febr.) is niet chro
nologisch gerangschikt, maar naai
de „toon" van het werk. Zonder
epigoon te zijn onderging Verster
invloeden van Breitner, I. Israels, de
Jugendstil, Van Toorop vooral. Op
vallend mooi is een serie waskrijtte-
keningen. Een bekoorlijke, even
wichtige tentoonstelling van een
kunstenaar, die aandacht blijft ver
dienen. Hij overleed in 1927.
Tot en met 24 januari in het
HAAGS GEMEENTEMUSEUM nog
PAUL VAN OSTAIJEN. Een ten
toonstelling, die letterkundig geïnte
resseerden zich niet mogen laten
ontglippen. Drs. Borgers, conservator
van het Letterkundig museum, die
dit jaar (met 1300 pagina's) zal
promoveren op Van Ostaijen, richtte
de expositie in. Originele hand
schriften, foto's e.d. delen het leven
van de auteur in zes perioden in.
Bovendien zijn er talrijke kunstwer
ken (Brancussi, Ernst, Feininger,
Campendonck, Léger e.d.) te zien,
die hij in zijn kunsthandel verhan
delde en waarover hij schreef.
PAUL VAN OSTAYEN
De mens is een rare vogel. Dat
maakt Eric Gumey duidelijk in a
boekje met de (ironische) titei
„ONZE GEVEDERDE VRIENDEN"
(Elsevier pocket A 76 - f. 3,50). Hij
heelt de vogels èn de mensen rond
om zich goed geobserveerd en
daarna de fantasie zijn vrije loop
gelaten. Met tekenstift en pen heeft
hij 120 tekeningen gemaakt en deze
van een grappige tekst, vol onder
huidse prikken voorzien. De car-
toon-achtige prenten zijn erg leuk
en goed getekend. De tekst laat je
verwonderd de rol van de vogel in
deze wereld volgen vanaf de
„schepping" tot de vliegende (Ica
rus, da Vinei, helikopter) mens, die
op zijn beurt de vogel weer te kijk
zet en verkwanseld. Postduivenhou-
ders (volkscultuurhouders nummer
één) kunnen zich bijv. bij bovenstaand
tekeningetje wel eens achter de
oren krabben. Een „vogelgids",
waarin u zelden echte vogels zult
ontdekken, maar des te meer spie
gelbeelden van de mens als rare
vogel.
king. Ze geven je wel schouderklop
jes, maar als het erop aankomt zeg
gen ze „barst maar". Nu komt dat
misschien wel omdat zij aan allerlei
dingen gebonden zitten, maar het
neemt niet weg dat wij met weinig
inkomsten zitten. De Kleine Karei
heb ik van de grond moeten tillen
met een schnabbel in de t.v.-serie
De Rare Vogels (waarin ik nota bene
een rol moet spelen die niet geheel
en al in mijn filosofie past) en met
wat bijverdienste in de reclame. Zo
moet je conformistische werk doen
om non-conformistisch werk moge
lijk te maken. Dit alles betekent
ook dat wij geen tonnen tegen de
publiciteit aan kunnen gooien, zoals
de grote gezelschappen dat met hun
enorme rijksbedragen kunnen".
De strijd van de toneelgroep Pim
Peters die in de theaterwereld ge
voerd wordt is vergelijkbaar met de
essentie van „De Kleine Karei en
zijn strijd tegen de kastraten" zoals
die over het voetlicht gedragen
wordt. Karei (Herman Lutgerink)
doet weinig anders dan zijn rancune
tegen de bestaande orde uitleven.
Uiteindelijk blijkt echter dat hij
voornamelijk een rancune tegen
zichzelf, tegen zijn eigen onmacht
heeft. Het stuk van David Halliwell
is zowel op te vatten als geënga
geerd toneel (het gevaar van actueel
fascisme wordt getekend) en als een
gewoon blijspel. Vooral Pim Os
kamp en Wim Hoogendam zorgen
voor de vrolijke noten.
Op dit ogenblik is Pim Peters
bezig een „eigen-risico-tournee"
langs de Nederlandse Schouwburgen
te organiseren. Maar zelfs daar wil
len vele schouwburgen niet aan
meewerken. Zij laten soms liever
hun theater leeg staan dan dat zij in
zee gaan met overall-jongens. Mis
schien bestaat er een mogelijkheid
dat het bedrijfsleven bijspringt.
„Wij zijn deze eerste keer zo dom
geweest een prachtig decor te bou
wen (Eric Wijnands) dat elke keer
voor veel geld vervoerd moet wor
den. Ik ben bezig te onderzoeken of
er wellicht een industrie is die dat
met wat reclame op zich wil nemen.
Voor het volgende seizoen hebben
wij een stuk van Laffame (Zoo. zoo,
a wider shine zoo) en van Levy (Je
t'aime Jessica) in petto. Jonge Ne
derlandse toneelschrijvers hebben
nog niet op onze verzoeken gehapt.
Die kunnen trouwens ook weinig
aan ons verdienen Verder zijn we
nog van plan een musical voor de
scholen te gaan doen, met discussie
na afloop. We zetten onze strijd
tegen de kastraten voort".
Door een Nederlands initiatief zijn
12 Europese beeldende kunstenaars
van wereldnaam bereid gevonden
belangeloos mee te werken aan een
project dat ten doel heeft fondsen
aan te trekken voor de financiering
van cultureel werk ten behoeve van
de jongere generaties. Het initiatief,
dat uitgaat van het Prins Bemhard
Fonds, de Fondation Europeenne de
la Culture en de Stichting Praemi-
um Erasmianum, heeft geleid tot de
oprichting van de Cercle Graphique
Europeen, waaraan in 1971 mede
werking wordt verleend door Pierre
Alechinsky, Horst Antes, Jean Ba-
zaine, Comeille, Hans Hartung, Os
kar Kokoschka, Henry Moore, An
tonio Saura, Vieira da Silva, Gra
ham Sutherland, Victor Vasarely en
Bram van Velde.
In 1971 zal de Cercle series van
steeds zes verschillende litho's, et
sen, zeefdrukken etc. (genummerd
en gesigneerd) laten verschijnen in
oplagen van 200 exemplaren. Deze
series komen beschikbaar voor de
genen die zich als lid van de Cercle
aanmelden.
Het lidmaatschap, beperkt tot een
maximum van 800 leden, kost f
1.260, Voor dit bedrag dat slechts
een fractie is van wat dezelfde
prenten op de vrije markt zouden
kosten ontvangen de leden een
serie van zes verschillende prenten.
De opbrengst komt ten goede van de
financiering van projecten in het
kader van de Europese cultuur, in
het bijzonder op het terrein van de
beeldende kunst.
De organisatie is gedelegeerd aan
dr. L. Gans, kunsthistoricus in Am
sterdam. A. W. Bruna en Zoons in
Utrecht voert het secretariaat en de
administratie.
Een Londense uitgever zal bin
nenkort een nieuwe editie uit
brengen van het bekende boek
van D. H. Lawrence „Lady
Chatterly's Lover". Het is een
versie van het werk die in de
twintiger jaren werd geschreven
een van de drie versies die
Lawrence ervan heeft geschre
venen is nooit eerder gepu
bliceerd. Het boek zal als titel
krijgen „John Thomas and Lady
Sane" de typische Lawrence
ivoorden voor de geslachtsor
ganen.
eindredactie
hans maas
(Van onze redactie buitenland)
SINGAPORE De conferen
tie van Gemenebest-premiers die
gisteren in Singapore is begon
nen wordt beheerst door een drei
gend conflict over de mogelijke
hervatting van de Britse wapen
leveranties aan Zuid-Afrika. En
geland heeft geprobeerd het veel
gekritiseerde voornemen om
Zuid-Afrika weer van wapens te
voorzien niet als afzonderlijk
punt op de conferentie te bespre
ken maar inmiddels is dit voorstel
met grote meerderheid verwor
pen. Behalve de Afrikaanse lan
den kantten zich ook de door
gaans trouwe bondgenoten Nieuw
Zeeland en Australië tegen de
Britse manoeuvre. De eventuele
wapenleverantie aan Zuid-Afrika
is nu als laatste punt op de agen
da geplaatst en zal maandag aan
de orde komen.
Er kunnen dan grote klappen val
len gezien de dreigementen van ver
schillende Afrikaanse landen om uit
liet Gemenebest te stappen als Enge
land toch wapens aan Zuid-Afrika
gaat verkopen. Het weekeinde dat
de conferentie nog scheidt van de
hete debatten zal door Canada wor
den benut om de toverformule te
zoeken voor een compromis tussen
Engeland en de rest van de confe
rentie.
Aan de vooravond van de confe
rentie heeft Engeland niet stil geze
ten. In een woensdagavond door de
Britse televisie uitgezonden inter
view verklaarde minister van bui
tenlandse zaken Alec Douglas-Home
dat de meningen binnen het Geme
nebest al tot een wijziging van het
Britse leverantiebeleid jegens Zuid-
Afrika hadden geleid. „Eerst waren
we overeengekomen Zuid-Afrika
wapens te geven voor zijn externe
defensie. Nu concentreren wij ons
op wapens die alleen bestemd zijn
voor de verdediging van de scheep
vaartroutes. Dit nu is een beleids
wijziging geweest in antwoord op de
Gemenebest-mening. En dat is
juist", aldus Sir Alec „Evenzeer
juist is", zo vervolgde Home, „dat
wanneer Engeland voelt dat zijn
veiligheid wordt bedreigd de eind
beslissing (over wapenleverantie3>
bij de Britse regering moet liggen".
Hieruit blijkt wel dat de Engelse
regering vastbesloten is en tot het
uiterste zal gaan. Premier Heath
heeft overigens gezegd dat het be
sluit van zijn land op de conferentie
bekend zal worden gemaakt.
Tot degenen die in Singapore ont
breken behoren premier Indira
Gandhi van India, president Janja
Chan van Pakistan en het Nigeri-
aanse staatshoofd, generaal Gowon.
Het bericht dat premier Indira
Gandhi in Singapore niet aanwezig
is, is met grote bezorgdheid ontvan
gen. Men neemt aan dat mevrouw
Gandhi niet komt omdat ze het niet
eens is met de Engelse plannen om
aan Zuid-Afrika wapens te gaan le
veren. De officiële reden waarom
mevrouw Gandhi niet naar Singapo
re komt, is evenwel dat zij vanwege
de toegenomen spanning in haar
land voor de parlementsverkiezingen
van volgende maand thuis moet blij
ven. De in Singapore aanwezige pre
miers van Gemenebest-landen weten
echter dat dit maar de halve waar
heid is. De afwezigheid van me
vrouw Gandhi betekent voor de con
ferentie dat de leiding van de aan
vallen op de Britse wapenleveran
ties aan Zuid-Afrika bij de Canade
se premier Trudeau zal liggen. Tij
dens het bezoek van Trudeau aan
India enige tijd geleden zou deze
samen met mevrouw Gandhi zijn
standpunt over de wapenleveranties
bepaald hebben.
De conferentie van de premiers
van de Britse gemenebestlanden is
de achttiende van een reeks multi
nationale bijeenkomsten op topni
veau die in 1944 begon en in de
plaats kwam van de Britse-rijkscon
ferenties van voor de laatste we
reldoorlog.
ADDIS ABEBA (RTR) De se
cretaris-generaal van de Zuidafri
kaanse raa van kerken, John Reeds,
heeft in Addis Abeba verklaard, dat
de raad alle geweld voor het tot
stand brengen van politieke en
maatschappelijke veranderingen af
wijst.
Hij sprak op een besloten bijeen
komst van de commissie van de
wereldraad van kerken inzake racis
me.
(Van onze correspondent)
KAAPSTAD De Amerikaan
se fabriek van fototoestellen, Po
laroid Corporation in Boston, zal
geen zaken meer doen met de
Zuidafrikaanse regering. Ook
heeft zij besloten de lonen van
haar 155 niet blanke kleinhande
laars in Zuid-Afrika drastisch te
verhogen. De plannen van de Po
laroid Corporation wekten giste
ren de woede van de regering in
Kaapstad op.
In de ogen van de regering
onderwerpt de Onderneming zich
op een schuchtere manier aan de
druk die van buiten af op haar
wordt uitgeoefend. Het geval
wordt in Zuid-Afrika met grote
zorg bekeken. Het is bekend, dat
Polaroid Corporation door mili
tante strijders voor rassengelijk-
heid enige tijd geleden werd uit
gekozen om als proefkonijn te
fungeren. Met het geval Polaroid
Corporation hebben zij bewezen,
dat een bedrijf te bewegen valt
haar zaken met de Zuidafrikaan
se regering stop te zetten, mits
de druk die erop uitgeoefend
wordt groot genoeg is. Zuid-Afri
ka is bang, dat grotere onderne
mingen zoals General Motors en
Ford waarmee Zuid-Afrika be
langrijke handelsbetrekkingen
onderhoudt, onder dezelfde druk
komen te staan.
Ook het plan van Polaroid Cor
poration om in Zuid-Afrika een
ontwikkelingsplan voor niet-blan-
ken uit te gaan voeren, vat de
regering-Vorster als een beledi
ging voor haar bewind op.
(Copyright The Guardian-
De Stem)
Afgaande op de stortvloed van
ingezonden brieven in De Stem naar
aanleiding van de benoeming van
dr. Simonis tot bisschop van Rotter
dam zou men kunnen concluderen
dat bijna al onze lezers deze benoe
ming van harte toejuichen. De mees
te briefschrijvers waren immers
voor; slechts een enkeling was te
gen.
Toch zouden wij deze conclusie
niet willen onderschrijven. Zij lijkt
even aanvechtbaar als de stelling,
dat de luide toejuichingen voor het
beleid van het Nederlandse Episco
paat inzake bijvoorbeeld de
liturgie, de opvattingen zouden
weergeven van geheel katholiek Ne
derland. Ook toen was er een groep,
de zgn. zwijgende meerderheid
die niets van zich liet horen. Nu
zijn het de progressieven, die het
blijkbaar beneden hun waardigheid
achten te reageren op de adhesiebe
tuigingen voor dr. Simonis en de
daaraan dikwijls gekoppelde verwij
ten aan hun adres. Daardoor hebben
de brieven pro Simonis naar onze
mening een beperkte bewijskracht.
Zij zijn echter toch van grote
betekenis. Naar aantal en inhoud
bewijzen deze bijvalsbetuigingen,
dat er in Nederland een veel grotere
kloof is ontstaan tussen vooruitstre
vende en meer behoudende katholie
ken, dan velen tot dusverre hebben
aangenomen. Er blijkt uit, dat de
verontrustingdiep zit en oprecht ge
meend is. Zij tonen bovendien aan,
dat de vernieuwers het contact met
een deel van het r.-k. volksdeel
hebben verloren. En daarmee het
vertrouwen van die groep.
Wij hebben het bijzonder be
treurd, dat de tegenstanders van dr.
Simonis in de krant zo weinig in
discussie zijn gegaan met zijn aan
hangers. Meningsverschillen moet
men durven uitpraten, niet met
emotionele kreten maar met argu
menten.
Een ingezonden brievenrubriek
kan een uitlaatklep zijn voor wilde
emoties. Ook dan vervult zo'n ru
briek een nuttige functie, maar ze
kan ook een ontmoetingsplaats zijn,
een forum, waarop ideeën worden
uitgewisseld. Zo'n rubriek is ons het
liefst.
Ter vermijding van misverstanden
is het in dit verband wellicht nuttig
te wijzen op een aantal hardnekkige
misverstanden rond de ingezonden
brievenrubriek. Zo menen nogal
mensen, dat in deze rubriek alleen
meningen worden opgenomen die
overeenkomstig met het standpunt
van de redactie zijn. Dat is onjuist.
In De Stem kan iedereen, die wat
zinnigs te vertellen heeft, aan het
woord komen.
Ook voor deze rubriek ligt de
verantwoordelijkheid bij de redac
tie. Onparlementaire taal, onbewe
zen beschuldigingen etc. worden ge
weerd. Vele briefschrijvers vinden
het vervelend als in hun tekst ge
schrapt wordt. Begrijpelijk. Laat ze
dan de bondigheid in formulering
betrachten, die zij ook van de krant
als geheel verwachten. Anders
wordt de rubriek onleesbaar en is ze
niet te verwerken.
Tenslotte nog een enkel woord
aan het adres van de anonieme
briefschrijvers. Onze regel is en
blijft: anonime brieven worden niet
gepubliceerd. Ze kunnen uiteraard
ook niet beantwoord worden. Daar
om is hun effect zeer gering: er kan
immers geen gesprek uit voortvloei
en, geen gedachtenwisseling. Dat is
jammer. Deze redactie hecht juist
grote waarde aan het gesprek met
de lezer. Die samenspraak - het is
hier al eerder gezegd zien wij als
een voorwaarde om een goede krant
te maken.
DE REDACTIE
(Van onze correspondent)
PARIJS Het bericht over de
dood van generaal Lammerding is in
Frankrijk met groot wantrouwen
ontvangen en zeker door de bewoners
van Oradour en Tulle, waar de
vroegere commandant van Das
Reich zo beestachtig heeft huis ge
houden. Lammerding heeft jarenlang
in West-Duitsland gewoond, waar
hij in Düsseldorf aan het hoofd
stond van een grote onderneming en
nooit heeft men gehoord dat hij daar
ziek was. Hij leefde en werkte er
rustig, omdat hij geen enkel risico
liep aan Frankrijk te worden uitge
leverd, waar hij bij verstek wegens
oorlogsmisdaden ter dood was ver
oordeeld. Pas dezer dagen zou een
nieuwe overeenkomst worden gete
kend tussen Frankrijk en Duitsland
waarbij laatstgenoemd land zich
verplichtte in Duitsland alle oorlogs
misdadigers te berechten, die zicli
tijdens de oorlogsjaren schuldig ge
maakt hadden aan moorden. Na de
ondertekening van deze overeen
komst zou Lammerding ongetwijfeld
zijn gearresteerd. Juist een paar da
gen hiervoor werd Lammerding ziek
en ging dood.
Dat doodsbericht vertrouwt men
in Frankrijk allerminst. Men herin
nert zich het beruchte geval van een
zekere Heinrich Muller een van de
grote chefs van de Gestapo, die
eveneens dood ging en begraven
werd in BerlijnLater toen twijfel
ontstond over zijn heengaan, werd
het graf geopend en de kist opge
graven, waarna bleek dat in de kist
drie diverse stoffelijke overschotten
lagen.
Men zal van Franse zijde alle
moeite doen om bevestiging te krij
gen van het plotselinge overlijdens
bericht van deze Lammerding.